Nhờ vào thành tựu của ngành Y học cùng với sự phát triển của kỹ thuật công nghệ cao nên chúng ta có thể quản lý được tình trạng sức khỏe một cách khoa học và thuận tiện hơn. Minh chứng cụ thể là trước kia thì khi chúng ta xét nghiệm công thức máu thì sẽ thường phải sử dụng đến dụng cụ đếm tay để có thể xác định được Hematocrit hay còn gọi tắt là chỉ số Hct. Nhưng với thời đại hiện nay thì chúng ta chỉ cần đưa mẫu máu vào máy đếm tự động là chúng ta đã có thể xác định được chỉ số đó. Vậy Hematocrit là gì? Có ý nghĩa gì trong y học và sức khỏe của chúng ta? Là những câu hỏi đang “loanh quanh” trong suy nghĩ của các bạn đúng không? Hãy cùng Thanh Hồng – cây bút của timviec365.vn, đi tìm lời giải cho những thắc mắc kể trên nhé!
Hematocrit được viết tắt là HCT, là một trong 18 chỉ số xét nghiệm vô cùng quan trọng với với ngành Y học, nó phản ánh được tình trạng sức khỏe của mỗi người. Do vậy mà mỗi khi cơ thể của ai đó không ổn hay mắc phải chứng bệnh gì thì những cơ quan trong cơ thể và chỉ số Hematocrit cũng sẽ có sự thay đổi nhất định. Các chỉ số này có thể tăng hoặc giảm tùy theo từng loại bệnh và nó sẽ phản ánh sự bất thường đó của cơ thể. Ngoài ra có thể bạn đã nghe thấy xét nghiệm ana để xác định hội chứng Sjogren, xơ cứng bì,... và vô vàn các xét nghiệm khác.
Hematocrit là gì?
1.1. Khái niệmHematocrit là gì?
Có nghĩa là dung tích hồng cầu, hay nói rõ hơn thì nó chính là một chỉ số hồng cầu, những chỉ số này sẽ phản ánh được tỷ lệ thể tích hồng cầu chiếm trong thể tích máu toàn phần. Trong trường hợp chỉ số Hct trong máu này vượt qua giới hạn được Bộ y tế khuyến cáo thì các bạn nên lưu ý về tình trạng sức khỏe của mình, có thể không ổn với một số bệnh lý như: phổi, chứng tăng hồng cầu, phổi, bệnh thiếu máu,… nên đi khám theo quy định khám sức khỏe định kỳ. Ngoài ra từ những chỉ số Hematocrit cũng được người ta sử dụng để có thể tính toán được công thức máu và dựa vào đó để đáng giá cũng như theo dõi được tình trạng sức khỏe của con người. Và Bác sỹ cũng thường xuyên yêu cầu xét nghiệm chỉ số Hct mỗi khi cảm thấy sự bất thường ở bệnh nhân như bị thiếu máu. Các quá trình xét nghiệm và đưa kết quả này sẽ được các nhân viên ngành kỹ thuật xét nghiệm y học đảm nhận
Chính vì vậy mà Hematocrit luôn là một trong những chỉ số vô cùng quan trọng của ngành Y học nói chung và của công tác xét nghiệm huyết học nói riêng.
1.2. Chỉ số Hct trong máu như thế nào là bình thường?
Có thể đối với những bạn theo ngành Y học thì sẽ thường xuyên tiếp xúc với chỉ số này, nhưng đối với nhiều người thì chỉ số Hct là gì vẫn là “ẩn số” và cần phải tìm ra được cách giải. Thực ra số Hct trong máu được xác định tùy thuộc khá nhiều vào độ tuổi, giới tính của từng người khác nhau. Một người được cho là có tình trạng khỏe mạnh, không mang bệnh liên quan đến hồng cầu thì sẽ có chỉ số hct nằm trong khoảng dưới đây:
- Dưới 15 tuổi: Thì chỉ số Hematocrit phải nằm trong khoảng từ 35% - 39%.
- Trên 15 tuổi - người trưởng thành: Thì chỉ số Hematocrit của nữ phải nằm trong khoảng từ 37% - 48%, còn nam sẽ là từ 45% - 52%.
Nếu chỉ số Hematocrit > 55% thì khả năng bị tai biến mạch máu nào là rất cao.
Chỉ số Hematocrit là gì?
1.3. Chỉ số Hematocrit sẽ tăng, giảm trong trường hợp nào?
Để kịp thời phát hiện được sự bất thường trong chỉ số Hct thì các bạn cũng cần phải nắm được khi nào thì nó sẽ tăng và giảm. Nhất là đối với những bạn theo ngành Y học, sẽ phải nắm được:
- Trường hợp tăng:
• Chứng giảm lưu lượng máu( sốt, nôn, tiêu chảy…);
• Mất nước; bệnh mạch vành;
• Khi ở trên núi cao;
• Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính;
• Hút thuốc lá;
• Rối loạn dị ứng,
• Chứng tăng hồng cầu.
- Trường hợp giảm:
• Bệnh tan máu bẩm sinh (Thlassemia);
• Bệnh thiếu máu do xuất huyết;
• Phụ nữ đang trong thời kỳ mang thai. Đối với các trường hợp đang mang thai là người lao động nên điền mẫu C70A để được hưởng chế độ cũng như an tâm dưỡng thai.
Hematocrit là gì? – Là trong trường hợp có chỉ số thấp hay giảm mạnh thì chắc chắn máu số lượng hồng cầu sẽ không thể đáp ứng đủ được những nhu cầu nuôi các cơ quan trong cơ thể chính vì vậy khi chỉ số Hematocrit thấp sẽ gây ảnh hưởng đến tình trạng sức khỏe trong tương lai của bạn.
1.4. Tại sao nên biết chỉ số Hct cao hoặc thấp
Về mức độ quan trọng của chỉ số Hematocrit nói riêng và xét nghiệm máu thì có lẽ tôi cũng không nên nhắc lại nữa, nhưng các bạn cũng cần phải biết được rằng bất cứ một sự bất thường nào của sức khỏe liên quan đến hồng cầu đều sẽ được biểu hiện thông qua các chỉ số Hct, do vậy dù nó tăng hay giảm thì đều có những nguyên của nó. Tuy nhiên cũng không thể chỉ dựa vào những con số cụ thể của chỉ số hct mà đưa ra được kết luận của bệnh lý ngay được. Vì với đặc thù cũng như tính chất của nghề Y là phải chuẩn xác, chắc như đinh đóng cột, một một kết luận được đưa ra phải dựa vào nhiều yếu tố. Do vậy các bạn cũng cần phải biết được mức độ tăng giảm của chỉ số hct để có việc chuẩn đoán và đưa ra cách điều trị sẽ được thuận lợi, chính xác hơn.
Tóm lại, các bạn cũng cần phải xét nghiệm thêm, về các thông số như khối lượng hemoglobin trong hồng cầu - MCH, thể tích trung bình của hồng cầu – MVC, số lượng hồng cầu bằng chỉ số RBC và đừng quên xét nghiệm MCHC. Sau khi đọc đến đây thì có lẽ nhiều bạn cũng thắc mắc Xét nghiệm máu mchc là gì? Thực ra nó chính là nồng độ của hồng cầu. Sau khi đã có thêm được kết quả của những xét nghiệm này cũng sẽ giúp các Bác sỹ đưa ra được kết luận chuẩn xác hơn.
Như ở đầu bài tôi cũng đã nhắc đến cách thức của việc xét nghiệm Hematocrit rồi, nhờ vào sự phát triển của kỹ thuật công nghệ cao mà các y sĩ, bác sỹ cũng có cơ hội được tiếp cận thêm cách để xét nghiệm khoa học hơn. Có thể các bạn cũng chưa biết rằng, đối với các bạn ngành Y hiện nay nhà tuyển dụng cũng có yêu cầu khá cao, nếu bạn đang theo đuổi và mong muốn được tham gia vào ngành nghề này thì các bạn cũng nên bổ sung kiến thức chuyên ngành cho mình thật tốt. Bởi các nhà tuyển dụng việc làm Y tế trên timviec365.vn cũng thương đưa thêm yêu cầu về việc nắm rõ những thuật ngữ chuyên ngành và cả kiến thức về các quy trình xét nghiệm liên quan. Chính vì vậy thông tin tôi sẽ cung cấp sau đây cũng sẽ không hề thừa đối với bạn.
2.1. Phương pháp thủ công
Sau khi trải qua nhiều công trình nghiên cứu thì những chuyên gia đầu ngành thời xa xưa đã tìm ra được cách để có thể xét nghiệm máu thủ công, nhưng lại cho ra được những kết quả vô cùng chính xác và đánh dấu mốc lịch sử cho Y học “thô sơ”. Mẫu máu xét nghiệm sẽ được tiến hành chống đông, sau đó sẽ được đem vào ống Hematocrit, và các ống này sẽ phải có khắc vạch từ 0 – 100 để thuận tiện cho việc đưa ra kết quả.
Tiếp đó sẽ mang ống đó đi ly tâm, nhằm thực hiện công việc tách máu thành 2 phần, bởi có thể các bạn cũng đã biết thì phần lỏng màu vàng ở phía trên chắc chắn sẽ là huyết tương, còn phần đặc phía dưới của ống chính là các tế bào máu. Và dựa vào đặc tính thì phần lớp đỏ dày cuối cùng được tập trung chính là hồng cầu. Lúc này chỉ số Hematocrit sẽ được xác định bằng kết quả ở phần màu đỏ đó.
Quy trình xét nghiệm - Hematocrit là gì?
2.2. Phương pháp tự động
Với máy móc, thiết bị y tế hiện đại hiện nay thì dường như phương pháp thủ công cũng đang dần được thay thế bởi phương pháp tự động. Nhờ vậy mà gánh nặng cho kỹ thuật viên xét nghiệm Y học cũng đã giảm bớt, đồng thời cũng đã giúp cho công tác xét nghiệm được rút ngắn thời gian mà lại hiệu quả hơn.
Đối với phương pháp này thì việc xét nghiệm cũng sẽ trở nên vô cùng dễ dàng chỉ cần đưa mẫu máu vào máy phân tích huyết học tự động. Cơ chế hoạt động của những thiết bị này sẽ là đếm số lượng hồng cầu trong máu; đồng thời sẽ tự tính toán được ra các chỉ số cần thiết, và đương nhiên kết quả chỉ số Hematocrit sẽ được chính xác hóa hơn vì không có khoảng trống giữa các hồng cầu như các nhà Y học đã nhận định. Đó chính là một trong những thành tựu vĩ đại mà toàn thế giới đã ghi nhận.
3. Công thức liên quan đến chỉ số Hematocrit là gì?
Công thức máu thường được các chuyên gia sử dụng cụm từ Complete Blood Count là việc tính toán để Bác sỹ sẽ dựa vào đó để đưa ra được những kết luận và phương pháp điều trị bệnh lý về máu cho người bệnh. Vậy những công thức có liên quan cũng như sử dụng đến chỉ số Hematocrit là gì?
3.1. Thể tích trung bình hồng cầu - MCV
Đơn vị đo của MCV - chỉ số thể hiện thể tích trung bình của hồng cầu, là sử dụng femtolit ( Cách quy đổi là1fl sẽ tương đương với 10-15 lit).
Công thức tính: MCV = Hct / số hồng cầu.
- Trường hợp chỉ số MCV nhỏ hơn 80fl, thì điều này chứng tỏ rằng người bệnh này đang trong trạng thái thiếu máu hồng cầu nhỏ.
- Trường hợp chỉ số MCV nằm trong khoảng 80 fl - 105 fl, thì điều này chứng tỏ rằng người bệnh này thiếu máu hồng cầu bình (trung bình).
- Trường hợp chỉ số MCV lớn hơn 105fl, , thì điều này chứng tỏ rằng người bệnh này thiếu máu hồng cầu đại (lớn).
Công thức liên quan chỉ số Hematocrit là gì?
3.2. Nồng độ Hemoglobin trung bình hồng cầu - MCHC
Đơn vị đo của MCHC - chỉ số thể hiện nồng độ Hemoglobin trung bình hồng cầu, là sử dụng là g/dl hoặc g/l tùy vào từng tổ chức xét nghiệm máu sử dụng.
Công thức tính:MCHC = Hb / Hct.
(Trong đó Hb chính là thuật ngữ được viết tắt của nồng độ Hemoglobin trong máu)
- Trường hợp MCHC vẫn nằm trong khoảng giá trị bình thường nghĩa là người bệnh thiếu máu đẳng sắc:
• Đối với nữ: 33.04 – 35 g/dl;
• Đối với nam: 32.99 – 34.79 g/dl,.
- Trường hợp MCHC < nhỏ hơn 32g/dl, thì người bệnh hiện đang trong trạng thái thiếu máu nhược sắc.
Hematocrit là gì? Là thuật ngữ mà bất cứ ai cũng nên nắm được, đặc biệt là đối với những bạn đang theo đuổi Ngành Y tế. Bởi đây đều là những thông tin cơ bản để phục vụ cho sự nghiệp của bạn trong tương lai gần. Hy vọng với những thông tin tổng hợp về Hematocrit được chia sẻ ở trên đã giúp các bạn có thêm được một khối lượng kiến thức nhất định. Chúc các bạn luôn thành công cùng với timviec365.vn!
