Việc làm thợ thêu

“Se chỉ ố mấy kim em luồn kim, ố mấy kim em luồn kim” đó là những câu hát dành mà những người phụ nữ thời xa xưa luôn một lòng sắt son đối đối với người mình yêu thương được gửi gắm trong từng đường kim, mũi chỉ. Từ tình yêu lứa đôi cho được gửi gắm trong một chiếc khăn cho đến nay thêu đã trở thành một trong những ngành nghề thủ công không thể thiếu được trong đời sống, mang lại giá trị cao cho các thợ thêu, nghệ nhân thêu. Vậy để hiểu hơn về công việc của thợ thêu với các công việc, mức lương và quyền lợi như thế nào? Hãy cùng khám phá nội dung bài viết ngay sau đây. 

1. Việc làm thợ thêu là gì? Phân loại thợ thêu 

1.1. Phân loại thợ thêu theo hình thức và quy trình làm việc

Thêu có nhiều kiểu thêu và dạng thêu khác nhau. Dựa theo sự phổ biến của việc làm thợ thêu trên thị trường hiện nay có thể chia thợ thêu thành các dạng chính như sau: Thợ thêu truyền thống và thợ thêu tranh chữ thập. 

Đối với thợ thêu tranh truyền thống hay còn được gọi là thêu ren, thợ thêu sẽ thực hiện các công đoạn làm việc theo một quy trình cụ thể từ việc chuẩn bị nguyên vật liệu, khuôn mẫu, vẽ tranh lên giấy rồi săm vẽ các chi tiết tranh lên vải cần thêu, lựa chọn các loại chỉ thêu sau cho phù hợp, thực hiện công đoạn chính đó là thêu tranh trên khung cho đến công đoạn cuối cùng đó là kiểm tra lại sản phẩm và hoàn thiện. 

Còn đối với thêu tranh chữ thập thì đơn giản hơn rất nhiều, tranh chữ thập không đòi hỏi tay nghề của người thêu tranh quá cao, ai cũng có thể tự làm được. Tuy nhiên để có được một thành phẩm hoàn hảo thì cũng đòi hỏi sự khéo léo của người thợ thêu trong các tác phẩm nghệ thuật của mình. 

Đối với việc làm thêu tranh chữ thập thì các thợ thêu không cần phải làm quá nhiều công đoạn vì mẫu đã có sẵn. Họ chỉ cần thêu theo các ký hiệu về màu sắc đã được đánh số rõ ràng trên vải thêu và chọn loại chỉ thêu với các màu sắc tương ứng. Công đoạn làm việc được rút gọn và đơn giản hóa hơn so với cách thêu truyền thống. Và đối với hình thức làm việc này sản phẩm sẽ hạn chế hơn, thường các sản phẩm được tại ra đều là tranh thêu thay vì các loại sản phẩm đa dạng khác như gối, chăn, quần, áo, dép….

Cả hai hình thức thêu này đều mang lại những giá trị là các sản phẩm tranh thêu, quần áo thêu, gối thêu, khăn thêu,....vô cùng lớn và mang lại giá trị thẩm mĩ cho đồ vật. 

Thợ thêu có thể làm việc tại các làng nghề truyền thống tại các tỉnh thành khác nhau. Họ cũng có thể làm việc tại các trung tâm, cơ sở doanh nghiệp có kinh doanh các loại tranh thêu, đồ thủ công mỹ nghệ, phòng trưng bày. Các điểm dừng nghỉ cho khách du lịch tham quan cũng có các thợ thêu làm việc tại đó. 

1.2. Việc làm thợ thêu các trang phục dân tộc miền núi - dân tộc thiểu số

1.2.1. Sự khác biệt với thêu ren truyền thống và thêu chữ thập 

Cùng là một nghề thêu những mỗi dân tộc lại có cách thể hiện, hình thức làm việc, nguyên vật liệu, các họa tiết, các sản phẩm được tạo sẽ không hề giống nhau. Không chỉ là bản sắc mà còn là một công việc mang tính dịch vụ đem lại giá trị và thu nhập cao cho các dân tộc thiểu số. Cũng có thể gọi họ là những thợ thêu - thợ thêu mang bản sắc dân tộc. Một công đôi việc họ vừa có thể luyện tập việc làm thêu thùa hằng ngày, vừa có thể tạo ra những sản phẩm để có thể trao đổi, mua bán tại chợ hoặc bán dong cho các khách du lịch có nhu cầu. 

Nếu bạn đã từng đi đến các vùng miền như Sa Pa nơi có các dân tộc phổ biến như Mông, Dao, Giáy,...bạn sẽ thấy được các sản phẩm mà họ làm ra vô cùng đẹp mắt và thú vị. Mỗi dân tộc sẽ có các nguyên vật liệu như vải, chỉ thêu, màu chỉ thêu, các họa tiết thêu khác nhau. 

Còn khi đến những nơi như Mai Châu các bạn cũng sẽ thấy những dân tộc Thái, Mường, Mông,...họ cũng tạo ra những sản phẩm mang giá trị truyền thống, bản sắc dân tộc và đồng thời cũng thể hiện được phong tục tập quán đa dạng của họ. 

Để mua được một bộ quần, áo, váy, tất, khăn,...của người dân tộc thiểu số được thêu bằng tay theo kiểu truyền thống bạn cũng mất hàng triệu đồng. 

1.2.2. Mô tả công việc cụ thể của thợ thêu

Chuẩn bị các loại nguyên vật liệu chính như chỉ thêu các màu, kéo, vải thêu đã được nhuộm và có sẵn hoặc không có các đường thêu, kim thêu,...

Thêu tranh theo các họa tiết mẫu trên các bộ trang phục. Một trong những điểm đặc biệt và cũng là điểm khác biệt đối với các thể loại thêu tranh khác đó chính là các thợ thêu tranh người dân tộc thiểu số, miền núi có thể vừa đi vừa thêu hoặc ngồi tại bất kỳ chỗ nào để thêu. Đối với những thợ thêu thường xuyên đến các điểm du lịch phổ biến thì họ thường mang theo tất cả các vật dụng, nguyên vật liệu và cả sản phẩm đi để có thể bán các sản phẩm của mình ngay lập tức. 

Về mức lương của các thợ thêu dân tộc này lại được tính theo sản phẩm. Bởi phần đa họ đều làm việc tự do, làm việc theo hộ gia đình và không theo một trung tâm, cơ sở làm việc nào cả. Mức giá cho mỗi sản phẩm cũng không cố định và số lượng các sản phẩm được bán mỗi tháng cũng không cụ thể nên khó mà có thể nói được mức lương của các thợ thêu này là bao nhiêu? 

2. Mô tả việc làm - quy trình làm việc của thợ thêu một cách chi tiết nhất

Thợ thêu ren sẽ thực hiện toàn bộ các quy trình làm việc từ đầu đến cuối bao gồm các công đoạn làm việc như sau: 

Công đoạn đầu tiên của thợ thêu ren truyền thống đó chính là vẽ các thể loại tranh như trang phong thủy, các mẫu tranh có sẵn và được yêu cầu trước lên giấy. 

Trước khi các mẫu trang được thêu lên vải thì thợ thêu cần thực hiện hai công đoạn chính đó là vẽ trang lên giấy và chuyển tranh từ giấy sang vải bằng cách săm và vẽ. Công đoạn săm thủ công này vô cùng quan trọng để có thể tạo ra được những sản phẩm có độ chính xác cao đến từng chi tiết. Thợ thêu sẽ vận dụng kỹ thuật săm thủ công của mình để có thể hoàn thành công việc một cách chính xác nhất. 

Lựa chọn chỉ thêu đối với từng họa tiết trên bức tranh. Đây là một trong những công đoạn khó nhất đối với các thợ thêu bởi chỉ thêu có thể được làm bằng nhiều chất liệu khác nhau, nhiều gam màu khác nhau và nhiệm vụ chính của họ là lọc ra các loại chỉ thêu có màu sắc và chất liệu phù hợp nhất đối với bức tranh mà học sẽ thêu. Sự hài hoà về màu sắc và sự chính xác đến từng gam màu so với bức trang gốc chính là yếu tố làm nên sự thành công của bức tranh, hồn của bức tranh không chỉ nằm ở các họa tiết mà còn bởi các màu sắc tạo có trong bức tranh. 

Tiếp đến là công đoạn chính của thợ thêu đó chính là thêu tranh lên khung thêu. Khung thêu ở đây là khung thêu để giữ cố định cho bức tranh không bị di chuyển. Các thợ thêu sẽ tước chỉ, sâu chỉ và thêu theo các họa tiết có sẵn trên vải. 

Bước làm này vừa dễ vừa khó bởi thêu thôi chưa đủ, các thợ thêu phải đảm bảo làm sao cho các mũi thêu phải thật đều nhau, không bị lỏng quá, không chặt tay quá, không dài hoặc ngắn quá. 

Để đảm bảo chất lượng sản phẩm thì các thợ thêu cần kiểm tra và hoàn thiện sản phẩm. Phát hiện và sửa lại các lỗi, hoàn thiện các sản phẩm thêu khi đã hoàn thành xong công đoạn chính là thêu trên khung. 

Chỉ cần một chi tiết sai thôi là có thể ảnh hưởng đến cả bức tranh. Một sản thêu thủ công được bán ra thị trường thì đòi hỏi mức độ tinh xảo, chính xác và đồng đều cao. Những đôi tay thoăn thoắt cùng đôi mắt nhanh nhạy, tâm trí luôn phải tập trung cao độ, kiên nhẫn với từng công đoạn làm việc thì mới có thể tạo ra được một sản phẩm thêu chất lượng. 

Đó chính là toàn bộ các công đoạn làm việc của thợ thêu mà bạn có thể tham khảo. Đối với các thợ thêu làm việc lâu năm thì có thể làm tất cả các công đoạn làm việc như trên. Nhưng đối với những thợ thêu ít kinh nghiệm hơn thì có thể chỉ phải làm công đoạn làm việc chính của họ đó là thêu trang trên khung. 

Như vậy với những thông tin trong bài viết việc làm thợ thêu, hy vọng các bạn đã hiểu được công việc của thợ thêu là làm những công việc gì? Nếu bạn cũng muốn làm công việc này thì hãy tự chủ động đầu tư cho mình một bộ thêu tranh nho nhỏ, một người hướng dẫn giàu kinh nghiệm để hướng dẫn một cách chi tiêt nhất. Chúc các bạn thành công!!