Lương là thứ mà ai cũng mong muốn có được bằng sự nỗ lực hàng ngày, hàng tháng. Lương hay còn gọi là tiền lương - là điều ai cũng mong muốn có nhiều bởi nhờ tiền bạc mà con người có thể làm chủ cuộc sống của bản thân, không sợ bị thao túng, thiếu thốn, không sơ bản thân phải dựa dẫm vào ai. Cùng timviec365.vn hiểu xem việc tìm hiểu kĩ về mức lương để có thực sự là điều xấu hay không.
Những thông tin chung về lương và mức lương
1, Khái niệm về tiền lương
“Tiền lương” không có bất cứ khái niệm cụ thể nào để chúng ta có thể định nghĩa về tiền lương. Mỗi đất nước sẽ có những định nghĩa riêng về tiền lương theo những quan điểm và tính hính phát triển của từng đất nước dựa trên bản chất chung của tiền lương dành cho người lao động.
Đất nước Pháp đưa ra định nghĩa về lương: “Sự trả công được hiểu là tiền lương, hoặc lương bổng cơ bản, bình thường hay tối thiểu và mọi thứ lợi ích, được trả trực tiếp hay gián tiếp bằng tiền hay hiện vật, mà người sử dụng lao động trả cho người lao động theo việc làm của người lao động”.
Đất nước Nhật Bản lại cho rằng: Lương chính là thù lao được trả cho người lao động bằng tiền mặt hoặc hiện vật trả cho người làm một cách đều đặn theo thời gian quy định của từng công ty. Bao gồm cả những khoản thù lao không làm việc như những kì nghỉ mát hàng năm, các ngày nghỉ phép theo quy định của nhà nước hàng năm không bao gồm các ngày nghỉ cuối tuần, các đợt nghỉ mát của công ty”.
>>>Xem thêm: Chỉ nên bắt đầu với một công việc có mức lương thấp
Tại Việt Nam cũng đưa ra khá nhiều khái niệm về tiền lương.
+ “Tiền lương là khoản tiền mà người lao động nhận được khi họ đã hoàn thành hoặc sẽ hoàn thành một công việc nào đó, mà công việc đó không bị pháp luật ngăn cấm” .
+ “Tiền lương là giá cả sức lao động được hình thành qua thỏa thuận giữa người sử dụng sức lao động và người lao động phù hợp với quan hệ cung cầu sức lao động trong nền kinh tế thị trường”.
+ “Tiền lương là khoản thu nhập mang tính thường xuyên mà nhân viên được hưởng từ công việc”.
+ “Tiền lương được hiểu là số lượng tiền tệ mà người sử dụng lao động trả cho người lao động khi họ hoàn thành công việc theo chức năng, nhiệm vụ được pháp luật quy định hoặc hai bên đã thỏa thuận trong hợp đồng lao động”.
Bên cạnh đó, chúng ta còn thường nghe được “tiền lương cơ bản”. Vậy, tiền lương cơ bản có gì khác so với khái niệm tiền lương chung chung trên đây? Tiền lương cơ bản là tiền lương chính thức được ghi trong các bản hợp đồng lao động giữa công ty/doanh nghiệp với người lao động, thông qua những quyết định khi tra cứu lương hoặc các thỏa thuận chính thức khác.
Với những khái niệm trên đây thì chúng ta có thể đúc kết được bản chất của tiền lương chính là giá cả của sức lao động được hình thành trên cơ sở giá trị về sức lao động.
Các chức năng của tiền lương
+ Thước đo giá trị của sức lao động: Tiền lương đại diện cho giá cả của sức lao động, có nghĩa là thước đo để xác định về mức tiền công của từng loại lao động, là căn cứ để thuê lao động, là cơ sở xác định đơn giá của sản phẩm.
+Tái sản xuất sức lao động: Tiền lương có chức năng để duy trì năng lực làm việc của mỗi người lao động. Tiền lương giúp các bạn duy trì những hoạt động mua bán, ăn uống, nghỉ ngơi để có thể duy trì sức khỏe đầu tư vào làm việc, cống hiến sức lực, trí tuệ cho công ty.
+Kích thích:Trả lương một cách hợp lý và khoa học sẽ là đòn bẩy quan trọng hữu ích nhằm kích thích người lao động làm việc một cách hiệu quả.
+Tích lũy: Mức tiền lương mà người lao động được trả phải đảm bảo được duy trì cuộc sống hàng ngày của người lao động và còn có thể dự phòng cho cuộc sống lâu dài.
Từ những chia sẻ về tiền lương và thu nhập trên đây thì các bạn cũng đã hiểu hơn về lương rồi. Hãy tìm hiểu kĩ hơn về những vấn đề mà nhiều người còn vướng mắc về lương bổng và thu nhập với những câu chuyện xoay quanh vấn đề tìm hiểu mức lương. Bạn cũng có thể sử dụng thêm những công cụ như so sánh lương để biết rõ các mức lương trên thị trường hiện nay.
Tại sao tìm hiểu về lương lại dễ gây ra định kiến?
Trong quá trình tìm hiểu rút ra được theo quan điểm của số đông thì dò hỏi mức lương của người khác là một trong những hành động kém lịch sự. Hành động này thể hiện sự tọc mạch cũng như là xâm phạm đến quyền riêng tư của người khác. Thực tế đã chỉ ra rằng có rất nhiều người chia sẻ rằng họ cảm thấy rất khó chịu và bối rối không biết nên nói như thế nào cho vừa khi mà bạn bè, người quen hỏi về mức thu nhập, đặc biệt là khi những người lớn tuổi hỏi về tiền lương, nếu chúng ta làm ngơ thì không phải phép mà trả lời về mức thu nhập của mình cho họ nghe thì lại không hay.
Bên cạnh đó, trong công việc mà khi một người đồng nghiệp biết rõ mức lương của đồng nghiệp mình đôi khi lại gây ra những rắc rối và phiền não không mong muốn cho cả hai phía. Tuy nhiên, những “tác dụng phụ” này lại đến từ thái độ sống và cách mà chúng ta phản ứng với những thông tin mà bộ não của chúng ta nhận được. Nếu như phát hiện lương của mình thấp hơn lương của đồng nghiệp thì ngay lập tức các bạn sẽ có cảm giác không công bằng. Điều này đôi khi còn dẫn đến sự chán nản và thất vọng trong công việc, mất đi tinh thần làm việc, thậm chí gây bất hòa giữa bạn và đồng nghiệp hoặc giữa bạn và cấp trên.
Tìm hiểu về lương có bị xem là việc xấu hay không?
Việc tìm hiểu về lương trước giờ bị đánh đồng với những tiêu cực khiến nhiều người có thái độ đánh giá không tốt về hành động này. Tìm hiểu về lương không đọc xem là một hành động xấu, chỉ khi nào bạn là người có thói quen soi mói mức lương của một người đồng nghiệp nào đó, hoặc soi mói tất cả những mức lương của các đồng nghiệp trong công ty và dùng điều này để so sánh, tính toán, so đo với họ, biến nó trở thành câu chuyên để đưa ra bàn tán và “ngồi lê đôi mách” thì quả thật rất không nên, biến việc tìm hiểu về lương trở thành tiêu cực.
Về bản chất, việc tìm hiểu các thông tin cần thiết có tấm quan trọng về lương là một nhu cầu hoàn toàn chính đáng. Vấn đề là chúng ta tìm kiếm thông tin này ở đâu và cách mà chúng ta tìm hiểu như thế nào là hợp lý nhất.
Minh oan việc tìm hiểu thông tin lương là xấu
Nhiều người đồng nhất với việc tìm hiểu thông tin lương và việc soi mói lương một cách tiêu cực gây ảnh hưởng xấu đến nhiều người khác. Bên cạnh việc bạn nhận về những thu nhập xứng đáng với công sức lao động mà bạn bỏ ra, tiền lương phần nào là cơ sở để có thể đánh giá được năng lực và đánh giá được vị trí của mỗi người đảm nhận trong công ty.
Việc bạn có thể tìm hiểu và nắm bắt được các thông tin về mức lương cho vị trí công việc mà bạn sẽ làm, chuẩn bị làm là diều vô cùng quan trọng. Nếu bạn là một sinh viên mới ra trường vẫn còn chân ướt chân ráo, với bao nhiêu ước mơ được thử sức với đời, với người, với những công việc mà bạn yêu thích. Bạn mong muốn công việc đầu đời theo niềm đam mê mà không quan trọng mức lương bao nhiêu không? Hay, bạn đã có ý thức mong muốn mình có được một mức lương không quá thấp và phù hợp với vị trí và khối lượng công việc hàng ngày bạn phải đảm nhận.
Còn nếu bạn là người đang nung nấu ý định chuyển ngành lấn sân sang một lĩnh vực nghề nghiệp mới nào đó, hoặc bạn muốn tìm kiếm một môi trường làm việc khác có cơ hội phát triển và phong cách làm việc chuyên nghiệp hơn. Vậy, bạn đã chuẩn bị những gì để không bị thiệt thòi khi bước vào vòng đàm phán lương và phúc lợi? Hoặc ngay khi đã là nhân viên lâu năm và có nhiều đóng góp tích cực cho tổ chức, bạn muốn được đảm nhiệm công việc quan trọng hơn, muốn được tăng lương tương ứng với những gì bạn đã nỗ lực phấn đấu trong công ty… Vậy, bạn dựa vào cơ sở nào để trao đổi về những mong muốn của bạn?
Cho dù bạn không thể nắm chắc phần thành công trong tay khi đàm phán lương thì các bạn các bạn cũng sẽ thương lượng mức lương dựa trên thang lương ở mức bình quân trên thị trường và cả năng lực đáp ứng của bạn. Để có thể đảm phán lương thành công thì bạn cần hiểu được chính bản thân mình và hiểu được nơi mình muốn làm việc để tăng cơ hội đàm phán lương thành công.
Khi chúng ta tìm kiếm những thông tin về lương bổng thì đó không phải là sự tò mò đáng xấu hổ như nhiều người vẫn quy chụp, tìm hiểu thông tin lương bổng còn mang đến giá trị lâu dài đối với bất kì người lao động nào khác. Lương không chỉ là những khoản thu nhập mà chúng ta bỏ túi mỗi tháng, hơn thế, với mỗi ngành nghề hay độ tuổi thì lương còn là thước đo giá trị của năng lực và sức lao động mà bạn bỏ ra. Lương sẽ phản ánh được khát vọng và mục tiêu nghề nghiệp của từng cá nhân người lao động.
Từ việc có hiểu biết về mức lương cũng như mức thu nhập, người lao động có thể tự đo lường và nhìn nhận lại về bản thân mình xem còn yếu kém ở đâu, xem xét bản thân có thiếu hụt kinh nghiệm hay kỹ năng cần thiết nào không, biết được bản thân có nên bổ sung về kiến thức khi chuyển ngành hay không, có nên đặt ra những mục tiêu xa hơn cho sự nghiệp của mình hay không ?… Tất cả những thông tin trên đây mà bạn đặt ra cho chính mình để có thể làm mục tiêu phấn đấu để định hướng cho sự nghiệp của mình.
Tìm hiểu thông tin về lương một cách tế nhị, văn minh, hiệu quả
Nhiều người vì ái ngại bị nói là soi mói hay tọc mạch về lương thưởng của người khác mà ngại ngần trong việc tìm hiểu về mức lương thị trường cũng như mức lương phù hợp với vị trí và năng lực làm việc của bạn. Để xóa bỏ được những mặc cảm vô hình này thì điều đầu tiên bạn cần làm là hãy xoá bỏ những định kiến tiêu cực này về việc tìm hiểu thu nhập. Một khi bạn đã xóa bỏ được những định kiến này thì bạn mới có thể có thái độ ứng xử đúng đắn khi muốn mở cánh cửa đầy bí mật về lương.
Tiền bạc và lương bổng luôn là chủ đề hấp dẫn mà nhiều người tò mò, có sức hút vô hình mà ai cũng bị nó lôi cuốn. Chính vì thế mà ai cũng bị nó thôi thúc mà ghép vào, can thiệp vào một chút. Nhưng vấn đề là không phải một chút, nhiều người đi quá xa chỉ vì một vài phút quá hào hứng và tò mò mà có những hành động không dễ thương, thiếu lịch sự. Vậy nên, lời khuyên cho những bạn hiểu rõ về bản thân mình khó có thể kiềm chế được nên chỉ tập trung vào những điều thực sự có liên quan đến bản thân, mang tính chất tham khảo để biết được mình đang ở mức nào và có kế hoạch xác lập lại mức lương khi có thể.
Bạn hãy liên tục cập nhật về thang lương bình quân trên thị trường, xem xét về mức lương cơ bản đối với vị trí công việc bạn đang làm hoặc có ý định làm theo từng cấp bậc. Bên cạnh đó, bạn tìm hiểu về chính sách lương công ty, quan sát về lộ trình tăng lương… Bạn hãy thực hiện những điều này bởi chúng là những thứ có liên quan đến bạn, hãy nhớ đừng bao giờ đi quá sâu vào vấn đề riêng tư của người khác để tránh sự khiếm nhã thiếu lịch sự. Bạn chỉ nên ghi nhận những thông tin mà người khác chủ động chia sẻ với bạn và hãy luôn giữ cho tinh thần của mình đi theo hướng tích cực cho dù lương của đồng nghiệp đó có cao hơn mức lương của bạn.
Tiếp theo, bạn hãy tìm nguồn thông tin chính xác về lương và đáng tin cậy. Đây cũng được xem là bí quyết mang đến hiệu quả để bạn lập kế hoạch tăng lương Bạn cũng có thể hỏi thăm qua bạn bè, qua các anh chị đi trước. Hoặc nếu có thể thì tốt nhất hãy tìm hiểu thông qua những người cố vấn nghề nghiệp, thậm chí là người đồng nghiệp thật sự thân thiết với bạn trong công ty. Tuy nhiên, bên cạnh những cách đó thì bạn vẫn nên tham khảo thông tin mức lương các ngành nghề và vị trí từ các báo cáo lương uy tín hoặc trên những trang chuyên về lương thưởng có độ tin cậy cao trên thị trường.
Đặc biệt, hiện nay người ta thường tìm thông tin về lương bồng trên các website tuyển dụng rất hiệu quả. Qua đó, bạn hãy thường xuyên theo dõi về các báo cáo thống kê số liệu, khảo sát lương, định kỳ sử dụng công cụ đo lường và thực hiện những bài đánh giá ngắn trong 10 giây để so sánh mức lương thực tế của bản thân so với mức lương thị trường. Đó là cách tốt nhất mà bạn có thể sử dụng đối với xã hội hiện đại trong thời kì công nghệ số hiện nay. Đây là cách mà cho phép bạn không cần phải loay hoay tìm kiếm ở đâu xa mà bạn vẫn có thể tự đưa ra về những phán đoán cho mức thu nhập xứng đáng dành cho mình. Hoặc là bạn lên mục tiêu để có thể cải thiện mức thu nhập cá nhân. Từ đó mà có thêm động lực phấn đấu và hướng phát triển nghề nghiệp trong tương lai. Vậy, các bạn cần phải làm gì để có thể biết được mức lương, mức thu nhập của mình như vậy đã ổn hay chưa, liệu có thấp hơn so với mức lương cơ bản của thị trường hay không.
Hiểu rõ về vai trò quan trọng của ước tính lương
Nhiều bạn không hiểu thế nào là ước tính lương, tại sao nên sử dụng ước tính lương? Trên thực tế, ước tính lương đóng vai trò quan trọng giúp các bạn xác định được giá trị của bản thân và biết rằng với vị trí và công việc của mình thì mình có được trả lương công bằng hay không. Những thông tin sau đây sẽ giúp cho các bạn hiểu được về ước tính lương và cách để ước tính lương chính xác, hiệu quả, từ đó có những quyết định hợp lý hơn.
Bạn nên ước tính lương ở đâu?
Hiện nay trên thị trường xuất hiện rất nhiều trang tuyển dụng, rất nhiều trang uy tín được nhiều người tìm kiếm hàng ngày, hàng giờ. Thế nhưng, không phải trang website nào cũng có tính năng ước tính lương giúp các bạn tìm hiểu, cập nhật, nắm bắt được mức lương bình quân của hầu hết các ngành nghề phổ biến trên thị trường.
Một trong những trang website cung cấp cho bạn tính năng ước tính lương để nhận biết được giá trị của bản thân được nhiều người tìm hiểu nhiều nhất hiện nay chính là Timviec365.vn. Đây chính là địa chỉ giúp các bạn đo lường mức lương và thu nhập hoàn toàn miễn phí. Bạn chỉ cần truy cập vào website và đăng ký một tài khoản thành viên hoàn toàn miễn phí để có thể sử dụng những tính năng giúp bạn tính toán mức lương của mình, so sánh lương của mình so với mức lương thị trường, đánh giá được vị trí của mình và mức độ thu nhập của bản thân tại thời điểm hiện tại so với các mức lương bình quân trên thị trường. Bạn có thể đánh già được mức lương bình quân của bạn theo ngành nghề, theo từng công ty, theo từng khu vực tỉnh thành.
Minh bạch lương liệu sẽ là động lực cho người đi làm?
Hiện nay, nhiều công ty đã áp dụng chính sách mở đối với tiền lương, đó là phổ biến rộng rãi thông tin về lương để các nhân viên vui vẻ và có tinh thần làm việc hơn. Thế nhưng lại có những công ty áp dụng chính sách giữ bí mật lương để tránh nhiều vấn đề xảy ra trong nội bộ công ty. Vậy, nên áp dụng chính sách giữ bí mật về tiền lương hay áp dụng chính sách mở công bố lương rộng rãi? Liệu việc minh bạch lương có phải là động lực cho người đi làm hay không?.
Vì sao thông tin lương thưởng thường không được công khai?
Chính sách giữ bí mật về lương thưởng được ủng hộ và tồn tại xuất phát từ góc nhìn của các quản lý, thường thì nó thuộc về những trải nghiệm của người làm nhân sự hơn là quan điểm cá nhân, bao gồm các lý do cơ bản sau:
- Thứ nhất, để ngăn ngừa nảy sinh tình huống nhân viên so đo dù ít hay nhiều đối với người đồng nghiệp có thu nhập cao hơn, cũng như có thái độ bất mãn với công ty và những cảm xúc tiêu cực trong công việc sau khi phát hiện ra sự chênh lệch về mức lương giữa các nhân viên đồng cấp hoặc cùng vị trí trong công ty.
- Thứ hai, một số nhà quản lý e ngại về việc nếu công bố cụ thể về mức lương của từng người, từng vị trí khi tuyển dụng và chia sẻ rộng rãi cơ cấu lương của công ty thì sẽ có nguy cơ bị đối thủ nắm thóp, từ đó họ cải cách mức lương cũng như phúc lợi đối để cướp mất nhân tài mà công ty đã dày công săn lùng được. Điều này cũng dễ hiểu đối với bối cảnh thị trường việc làm cạnh tranh khốc liệt. Các doanh nghiệp thường đề cao đến vũ khí lương để trang dành nhân tài về công ty mình làm việc. Vì vậy, nếu nhà tuyển dụng và công ty công bố rộng rãi về cơ cấu lương thì cũng chính là khi họ phải đối mặt với nguy cơ bị đối thủ lấy hết nhân tài với chiêu lương thưởng và phúc lợi tốt hơn..
- Thứ 3, tránh việc nhân viên cho rằng công ty trả lương không công bằng, không xứng đáng dễ nảy sinh ý định đi tìm một mảnh đất tốt hơn. Nhiều nhân viên làm thường có xu hướng rời công ty để chuyển sang một công ty khác có mức lương và phúc lợi tốt hơn.
Minh bạch lương mang đến tác dụng gì?
Dù có những điều không tốt khi công ty công khai mức lương của nhân viên và cơ cấu lương của công ty, nhưng vẫn có những nhà tuyển dụng áp cách công khai lương. Vậy, tại sao họ vẫn áp dụng cách minh bạch lương, phải chăng cách này mang lại những lợi ích gì thiết thực với tình hình của công ty đó.
- Tâm lý cởi mở sẽ thúc đẩy động lực làm việc. Những nhà nghiên cứu trên thế giới cho rằng nếu như các nhân viên biết rõ về mức lương của nhau thì sẽ có hiệu quả làm việc tốt hơn và việc mà các công ty yêu cầu nhân viên của mình giữ bí mật lương của mình có thể gây ra những động cơ xấu trong công việc, giảm hiệu suất làm việc cũng như khả năng duy trì nhiệm vụ của mỗi cá nhân. Đồng thời, việc công bố lương của các nhân viên cũng giúp cho các nhân viên đánh giá được năng lực của nhau, cũng như là việc
- Có động cơ phấn đấu và phát triển bản thân. Theo nghiên cứu của những chuyên gia nước ngoài cũng cho thấy được rằng những ai xác định được mức lương của mình trong mối tương quan so với mức lương người khác thì sẽ thúc đẩy họ làm việc chăm chỉ hơn để có thể nâng cao hiệu suất công việc, chứng tỏ năng lực bản thân nhiều hơn. Khi bạn đã biết người khác có mức lương bao nhiêu thì sẽ là động lực để có thể
- Hiểu rõ lộ trình nghề nghiệp. Khi bạn nắm bắt về chính sách lương của toàn công ty, tức là bạn sẽ biết được vị trí của mình trong lộ trình phát triển của công ty đó như thế nào. Trong những tập đoàn lớn thì bộ phận nhân sự của họ thực sự rất chuyên nghiệp, họ lập ra quy trình nhân sự một cách chuyên nghiệp, xây dựng lộ trình và vạch ra kế hoạch phát triển nguồn nhân lực một cách rất bài bản. Trong đó, bộ phận nhân sự sẽ xác định cơ cấu bao gồm:
+ Các cấp bậc trong công ty (từ nhân viên cho đến các vị trí trong ban lãnh đạo).
+ Tương ứng với từng cấp bậc đó sẽ là những yêu cầu về năng lực, phạm vi về quyền hạn và trách nhiệm, mức lương cơ sở cùng những quyền lợi và ưu đãi riêng.
Thực hiện theo cách này sẽ giúp cho nhân viên có thể nhận thức được rằng tất cả mọi đánh giá sẽ đều được quy về chuẩn chung, tất cả đều được đánh giá công bằng dựa vào năng lực và căn cứ riêng đối với mỗi mức lương và mức tăng lương cho nhân viên. Từ đó giúp nhân viên có ý chí phấn đấu thay vì mang theo cảm xúc khó chịu vào công việc khiến hiệu quả công việc bị ảnh hưởng, thậm chí là làm việc chống đối vì cảm thấy công ty không công bằng.
Như vậy, xóa bỏ những định kiến về lương và thu nhập là điều vô cùng cần thiết và phải thực hiện một cách khéo léo bằng những cách tích cực. Trong vai trò là người nhân viên, các bạn hãy tham khảo lương của người khác theo cách lịch sự và tế nhị để không làm ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa bạn và đồng nghiệp hoặc giữa bạn với sếp, đồng thời có kế hoạch để phấn đấu cho công việc mục đích tăng lương xứng đáng với năng lực mà bạn bỏ ra. Chúc các bạn thành công và may mắn!
Từ khóa liên quan
