Trong cuộc sống, mỗi người trong chúng ta ai cũng có những nhu cầu tối thiểu cần được đáp ứng như nhu cầu ăn, ở, mặc...Tùy thuộc vào mỗi hoàn cảnh mà nhu cầu của mỗi cá nhân là khác nhau, mức sống tối thiểu của mỗi người lao động khá nhau và nó có liên qua chặt chẽ tới mức lương tối thiểu.
Vậy tiền lương tối thiểu là gì?
Tiền lương tối thiểu chính là mức lương thấp nhất mà người sử dụng lao động phải trả cho người lao động nhằm duy trì cuộc sống tối thiểu cho bản thân và gia đình người lao động đó. Mức lương tối thiểu chính là nền móng được pháp luật quy định và bắt buộc người sử dụng lao động phải tuân thủ.
>>>Xem thêm: Phương pháp trả lương theo 3P
Những đặc điểm của tiền lương tối thiểu: - Tiền lương tối thiểu được xác định tương ứng với trình độ lao động đơn giản nhất. Có thể hiểu là người lao động chỉ yêu cầu trình độ lao động được dự tính mức lương cơ bản, đơn giản, lao động chân tay, chưa cần qua đào tạo về chuyên môn nghiệp vụ, không đòi hỏi về tính chất kỹ thuật phức tạp mà không phụ thuộc vào khả năng lao động thực tế của người lao động đó. - Tiền lương tối thiểu được xác định tương ứng với cường độ lao động nhẹ nhàng nhất diễn ra trong điều kiện bình thường. Năng suất lao động, sức khỏe lao động và cường độ lao động có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Cường độ lao động ảnh hưởng trực tiếp tới năng suất lao động và quyết định sức khỏe của người lao động. - Tiền lương tối thiểu phải đảm bảo nhu cầu tiêu dùng ở mức độ tối thiểu cần thiết. Mục đích của lao động là nhằm đảm bảo nhu cầu tồn tại cảu bản thân và gia đình của người lao động, đó chính là nhu cầu tiêu dùng ở mức độ tối thiểu về vật chất và tinh thần để tồn tại và làm việc. - Tiền lương tối thiểu phải tương ứng với giá tư liệu sinh hoạt chủ yếu ở vùng có mức giá thấp nhất. Nhu cầu tiêu dùng tối thiểu của người lao động và gia đình họ cần được xác định căn cứ vào giá cả tư liệu sinh hoạt thực tế của thị trường, nhưng phải xác định giá cả tư liệu sinh hoạt như thế nào sao cho thật hợp lý. Mỗi vùng đều có những mức giá sinh hoạt khác nhau, có nơi mức giá cao, có nơi mức giá lại thấp, do đó để cân bằng quyền lợi giữa các bên trong quan hệ lao động và sự công bằng xã hội mà vẫn đảm bảo nhu cầu sống tối thiểu cảu người lao động và gia định họ thì nhu cầu tiêu dùng xác định trong tiền lương tối thiểu tương ứng với giá tư liệu sinh hoạt chủ yếu ở vùng có mức giá trung bình.
Các loại tiền lương tối thiểu:
1. Căn cứ vào tính chất và phạm vi áp dụng cảu tiền lương tối thiểu chúng ta phân loại như sau: - Tiền lương tối thiểu chung: là mức lương tối thiểu do Nhà nước quy định áp dụng chung cho người lao động làm việc trong mọi ngành nghề, mọi khu vực trong cả nước. Đây là loại tiền lương phổ cập được áp dụng thống nhất trên toàn lãnh thổ quốc gia, không phân biệt vùng, ngành kinh tế hay phụ thuộc vào quan hệ lao động. Mọi mức lương kể cả mức lương tối thiểu khác cũng không được thấp hơn mức lương tối thiểu chung. Việc tính toán tiền lương tối thiểu chung dựa trên nhiều căn cứ khác nhau bao gồm các nhu cầu tối thiểu của người lao động trong gia đình họ, mức sống chung đạt được và sự phân cực giữa các tầng lớp dân cư trong xã hội, khả năng chi trả của các cơ sở kinh doanh hay mức tiền lương, tiền công đạt được trong từng lĩnh vực ngành nghề, khả năng phát triển kinh tế của đất nước, mục tiêu và nội dung cơ bản của các chính sách lao động trong từng thời kỳ. - Tiền lương tối thiểu theo ngành: đây là loại tiền lương tối thiểu do Nhà nước quy định để áp dụng cho người lao động trong một ngành như mức so sánh lương hoặc một nhóm ngành có tính chất kỹ thuật tương đồng trên cơ sở tiền lương tối thiểu chung và có tính đến các yếu tố lao động đặc thù của từng ngành nghề đó sao cho tiền lương tối thiểu theo ngành ít nhất cũng phải bằng hoặc cao hơn tiền lương tối thiểu chung.
- Tiền lương tối thiểu vùng: Tiền lương tối thiểu vùng là mức lương tối thiểu được áp dụng cho từng vùng lãnh thổ nhất định, căn cứ trên mức lương tối thiểu chung và có tính đến những yếu tố đặc thù vùng lãnh thổ đó như điều kiện kinh tế của vùng, trình độ phát triển kinh tế của vùng, mức thu nhập bình quân trên đầu người của từng vùng, mức chi tiêu tối thiểu chung của vùng và các yêu tố có liên quan khác nhu điều kiện làm việc, ăn ở, đi lại, yếu tố địa lý,... Hiện nay các doanh nghiệp đều đã và đang áp dụng mức lương tối thiểu vùng 2019 mới nhất để triển khai làm quy chuẩn tính lương tối thiểu cho người lao động. Phạm vi áp dụng của tiền lương tối thiểu vùng hẹp hơn so với tiền lương tối thiểu chung vì nó chỉ áp dụng cho một vùng lãnh thổ nhất định đặc trưng bởi các yếu tố địa lý như đồng bằng, miền núi, trung du, miền biển khác nhau,... vì thế ảnh hưởng khác nhau đến quá trình lao động, sản xuất và sinh hoạt của người lao động và gia đình họ. Việc quy định mức lương cơ sở tối thiểu theo vùng không chỉ đảm bảo sức mua của mức tiền lương tối thiểu chung tại các vừng với các yếu tố tự nhiên, kinh tế, chính trị đặc biệt hơn để đảm bảo cuộc sống tối thiểu của người lao động mà còn góp phần điều tiết cung - cầu lao động, nâng cao hiệu quả sử dụng lao động, tạo ra dòng di chuyển lao động và dân cư một cách hợp lý giữa các vùng, góp phần điều chỉnh tỷ lệ thất nghiệp giữa các vùng. Trong tương lai hướng tới hoàn thiện hệ thống trả công lao động, loại bỏ một số phụ cấp trong tiền lương như phụ cấp khu vực, phụ cấp thu hút lao động. - Tiền lương tối thiểu trong khu vực có vốn đầu tư nước ngoài. Đây là loại tiền lương tối thiểu đặc biệt bởi nó chỉ áp dụng trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và các cơ quan, tổ chức nước ngoài hoặc quốc tế đóng tại Việt Nam có thuê mướn lao động là người Việt Nam. Việc quy định một mức lương tối thiểu riêng cho các đối tượng này xuất phát từ thực tế hiện nay, các quan hệ lao động trong khu vực có vốn đầu tư nước ngoài đòi hỏi chế độ lao động và chi phí lao động cao hơn so với cá quan hệ lao động khác. 2. Căn cứ vào thẩm quyền quyết định và công bố mức lương tối thiểu: - Tiền lương tối thiểu do Chính phủ quyết định công bố: Tiền lương tối thiểu có vai trò quan trọng không chỉ đối với chính sách tiền lương mà ảnh hưởng trực tiếp tới cuộc sống của người lao động và sự tăng trưởng phát triển của nền kinh tế - xã hội quan các thời kỳ. Cho nên việc công bố tiền lương tối thiểu là rất quan trọng, phải thông qua cơ quan Nhà nước có thẩm quyền mưới đảm bảo được hiệu lực pháp lý và tầm quan trọng của nó. Hiện nay, thẩm quyền của Chính phủ trong lĩnh vực này là: "Chính phủ công bố mức lương tối thiểu chung, mức lương tối thiểu của vùng, mức lương tối thiểu ngành, mức lương tối thiểu cho khu vực có vốn đầu tư nước ngoài cho từng thời kỳ sau khi lấy ý kiến của Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam và đại diện người sử dụng lao động." - Tiền lương tối thiểu do doanh nghiệp tự xác định và áp dụng trong phạm vi doanh nghiệp. Việc Nhà nước ban hành tiền lương tối thiểu là để tạo ra lưới an toàn xã hội cho người lao động, đảm bảo cho họ có thể duy trì cuộc sống và tái sản xuất sức lao động. Người sử dụng lao động trong mọi trường hợp phải tiến hành trả lương cho người lao động ở ngưỡng cho phép đó, không được phép thấp hơn tiền lương tối thiểu đã ban hành. Tuy nhiên tùy theo điều kiện và khả năng hoạt động kinh doanh, cho phép doanh nghiệp, cơ quan áp dụng mức lương tối thiểu cao hơn mức lương tối thiểu do Nhà nước quy định để làm căn cứ trả lương cho người lao động.
Như vậy việc hiểu biết vê tiền lương tối thiểu và phân loại được tiền lương tối thiểu giúp cho chúng ta có những điều chỉnh hợp lý cho tiền lương tối thiểu tùy thuộc vào đặc trung của mỗi loại, hơn nữa còn đảm bảo được sự công bằng trong việc trả lương cho người lao động khi điều kiện lao động có những yếu tố khác nhau nhất định.
>>> Xem thêm tin tiên quan: Những kiến thức chưa biết về lương gross là gì mà bạn đang tìm hiểu để khám phá những thông tin liên quan về hình thức trả lương rất thịnh hành này.
Từ khóa liên quan
