Nikola Tesla - Nhà bác học điên vĩ đại và Di sản để đời

1. Tiểu sử về Nikola Tesla

Nikola Tesla sinh ngày 10/7/1856, mất ngày 7/1/1943, là một nhà phát minh, kỹ sư người Serbian sống ở Mỹ. Ông là một nhà khoa học, kỹ sư điện, một nhà phát minh vĩ đại của thế kỷ 20. Có thể nói, những ý tưởng khoa học của ông hay bị các đồng nghiệp coi thường là “viển vông, khoa học viễn tưởng” vì tầm nhìn khoa học của ông đi quá xa so với thời đại khi ngày nay một vài trong số đó mới được tiến hành hiện thực hóa. Ông cũng cho rằng mình là người hướng tới tương lai nhiều hơn, và cũng đặt niềm tin rằng những phát hiện của mình sẽ khiến hậu thế phải xem xét lại. Đời tư của Tesla cũng có nhiều điều kỳ dị, khi cuộc đời ông xoay vần với chữ số 3, con số yêu thích của ông bởi sự “cân bằng” đặc biệt của nó. 

Ngày nay, các nhà khoa học trên thế giới đã có những nhìn nhận khác về ông. “Có rất nhiều những tiện ích hiện đại ngày nay đã được Tesla lên ý tưởng từ trăm năm trước”, phát biểu của giám đốc trung tâm Khoa học Tesla tại New York cho hay. Ông tiếp tục, “Nếu Tesla không đẩy mạnh công nghệ điện xoay chiều (AC), thì ngành khoa học của thế giới sẽ đi chậm hơn 50 năm so với chúng ta hiện tại. 

Tuy nhiên, dòng điện xoay chiều không phải sản phẩm duy nhất đến từ bộ não siêu đẳng của ông. Động cơ phương tiện, tia X quang, đèn neon và các loại công nghệ tiên tiến khác thời hiện đại cũng là hiện thực hóa từ những ý tưởng tưởng như điên rồ của Tesla. Hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn về những phát minh quan trọng nhất của ông theo tiến trình lịch sử nhé.

2. Phát minh về Dòng điện xoay chiều (AC)

2.1. Hoàn cảnh ra đời

Có thể nói đây là phát minh mà đã châm ngòi cuộc chiến giữa ông và Thomas Edison, người phát minh ra dòng điện một chiều (DC).

Vào năm 1884, Tesla rời châu Âu để tới làm việc cho Edison tại Mỹ. Ở đây, Edison đã hứa sẽ thưởng ông $50.000 để sửa chữa những vấn đề tồn đọng của dòng điện một chiều. Song song với nó thì ông cũng phát triển sản phẩm dòng điện xoay chiều của mình, và kết quả khả quan hơn hẳn: dòng điện có thể dễ dàng thay đổi nhiều lần trên giây, giúp điều chỉnh điện áp cao tới điện áp thấp một cách nhanh chóng. Trong thời gian này, Tesla làm việc rất chăm chỉ, tới 20 tiếng/ngày, và luôn miệng cho rằng dòng điện xoay chiều của mình có chất lượng hơn và nên xem xét thay đổi. Trớ trêu thay, Edison lại coi số tiền $50.000 như một “trò đùa của người Mỹ” và không trả cho Tesla một đồng nào. Đây được cho là lý do khiến Tesla rời công ty của Edison và tự thành lập riêng công ty của mình.

2.2. Tranh cãi với Edison

Theo thông tin của Bộ Năng lượng Hoa Kỳ, Edison đã rất tức tối khi để mất đồng minh tài năng của mình, nên ông đã có một chiến dịch tẩy chay dòng điện xoay chiều bằng tiền thu được từ bằng sáng chế dòng điện một chiều của mình. Ghê rợn hơn, ông còn dùng dòng điện xoay chiều để giật chết động vật hoang khiến nhiều người hoang mang. Tesla cũng không để yên cho Edison hoành hành, khi chứng minh được dòng điện 250,000 volts của mình là an toàn cho người dân sử dụng. Sau này tương lai đã chứng minh rằng Tesla là kẻ thắng chung cuộc, vì tất cả các hộ dân trên thế giới đều sử dụng dòng điện xoay chiều. Nhắc tới điện bây giờ là nhắc tới dòng điện xoay chiều, nó hiện hữu ở mọi nơi từ tủ lạnh, TV, quạt, máy sấy. Bên cạnh đó, dòng điện một chiều vẫn được máy công nghiệp và truyền dẫn sử dụng nhưng ở quy mô nhỏ hơn nhiều vì yêu cầu nhiều sự sửa chữa và nâng cấp thường xuyên.

3. Radio

Trong các quyển sách lịch sử thì thường đề cập rằng, doanh nhân người Ý Guglielmo Marconi được biết đến là nhà phát minh ra radio. Tuy nhiên lần này lịch sử nhầm to.

Marconi được ghi nhận là đã truyền dẫn thành công xuyên lục địa tín hiệu radio đầu tiên, nhưng để làm được điều đó ông đã sử dụng trái phép 17 bằng sáng chế của Nikola Tesla. Thế là hai nhà phát minh đã bị kéo vào cuộc chiến pháp lý kéo dài hằng năm trời. Vào năm 1943, Tòa án Tối cao Hoa Kỳ đã cho ra quyết định vô hiệu hóa bằng sáng chế của Marconi trước những tranh cãi của Tesla và hai nhà khoa học khác liên quan, Oliver Lodge và John Stone. Không may, Tesla và Marconi đã qua đời khi Tòa ra quyết định nên cũng không thay đổi được quá nhiều những hiềm khích trong lịch sử.

“Những tấm bằng sáng chế và những ý tưởng vượt thời của ông đã đánh dấu những bước đi đầu tiên của công nghệ không dây”, nhân viên bảo tàng Tesla chia sẻ. Và đúng như vậy, hoài bão lớn nhất của Tesla chính là xây dựng hệ thống điện không dây, thể hiện qua con tháp Wardenclyffe và những dự định dang dở của ông vì không xin được nguồn kinh phí.

4. Điều khiển từ xa

Hậu thế nợ Tesla một lời cảm ơn, vì ông đã giúp mọi người có thể ngồi trên ghế xem TV chuyển kênh tùy thích mà không phải rời chỗ. Vào năm 1898, Tesla đã phát minh ra chiếc điều khiển đầu tiên của nhân loại. Ông gọi nó là “teleautomaton”, sử dụng nó để điều khiển một con tàu mô hình từ xa ở Madison Square Garden. Theo Bảo tàng Tesla ở Belgrade, ông đã đoán trước được phát minh của mình sẽ có tính ứng dụng cao trong tương lai, nên ông đã đăng ký bằng sáng chế tại 11 nước trên thế giới, dưới cái tên “Phương pháp và Cách thức điều khiển những chuyển động cho Tàu thuyền và Xe cộ”. 

5. Công nghệ X quang

Tesla chính là người tiên phong cho công nghệ X quang. Ông đã thử nghiệm nhiều bằng phương pháp bức xạ và đã thành công chụp những bức ảnh X quang đầu tiên của con người. Ông gọi những bức này là “ảnh bóng” (shadowgraphs). Đồng thời, ông cũng là một trong những nhà khoa học đầu tiên đưa ra giải thuyết rằng tia X quang có thể gây hại. Tuy vậy, đây cũng là một chuyên môn mà ông không được xã hội công nhận. 

Một bài báo khoa học xuất bản năm 2024 ở tờ Radio Graphics cũng nhận định, “Tất cả những ai từng nghiên cứu về tia X đều nhận thức được về những nghiên cứu của Tesla xoay quanh điện từ học, nhưng khi tia X được phát hiện và sử dụng rộng rãi, không ai nhắc tên nó cùng với Tesla cả.” Ngoài ra, Tesla cũng cống hiến ít nhiều cho y học, khi “cuộn Tesla” của ông được sử dụng trong chữa trị và chẩn đoán rất nhiều. Đặc biệt khi những nghiên cứu của ông được sử dụng trong chụp cộng hưởng từ (MRI) sau này, đem tới được phương pháp chẩn đoán bệnh vô cùng chính xác và hiệu quả.

6. Năng lượng thủy điện

Từ thế kỷ 19, ông đã có những ý tưởng sơ khai về nguồn năng lượng có thể tái tạo. Sự thật là có tới 9 trên 12 bằng sáng chế được bảo vệ nhằm xây dựng đập thủy điện ở Thác Niagara ở New York thuộc về Nikola Tesla.

Từng có một giai thoại rằng khi chú của Tesla kể chuyện cho ông về thác Niagara, điều đầu tiên ông nghĩ tới là năng lượng. Ông đã sớm cho rằng, sử dụng năng lượng hóa thạch là một phương pháp không khôn ngoan chút nào, vì nó vừa mất vệ sinh, vừa có hạn. Ông nhanh chóng có ý tưởng về các loại nhiên liệu tái tạo bền vững từ thiên nhiên, như nước, gió và mặt trời. Theo nhiều nhà nghiên cứu, bởi lẽ ông là một kỹ sư nên ông sớm hiểu được nguyên lý của các loại nguyên liệu và cách để tiết kiệm nó.

Trên đây là những thông tin về những phát minh kỳ dị và quan trọng nhất của Nikola Tesla. Cảm ơn các bạn đã theo dõi tới cuối bài viết, hẹn gặp lại ở những bài đăng sau.