Chất polyphenol là gì? Các loại thực phẩm giàu chất polyphenol?

1. Tổng quan về chất polyphenol

1.1. Chất polyphenol là gì?

Chất polyphenol là chất được tìm thấy trong các loại rau củ quả có nhiều lợi ích đối với sức khoẻ con người, điển hình là chống lại oxy đối với cơ thể con người. Càng có nhiều chất polyphenol cơ thể càng tươi trẻ, khoẻ mạnh. Hiện nay, có khoảng hơn 8000 loại polyphenol được tìm thấy trong các loại thực phẩm, tồn tại chủ yếu trong tự nhiên, có thể tổng hợp hoặc bán tổng hợp bằng nhiều cách.

1.2. Chất polyphenol hoạt động như thế nào?

Những tia cực tím từ ánh sáng và những mầm bệnh khác xâm nhập vào thực vật và chúng buộc tự mình phản kháng để bảo vệ bản thân bằng cách sản sinh ra các chất polyphenol. Các chất này sẽ thực hiện chức năng chống lại những chất gây hại và tái cấu trúc tế bào đảm bảo cơ thể luôn có những tế bào khoẻ mạnh, không bị mài mòn.

Khi polyphenol vào cơ thể con người sẽ tiếp tục thực hiện chức năng làm giảm quá trình oxy hoá, tái tạo tế bào và trung hoà các gốc tự do trong cơ thể. Các gốc tự do là các gốc phân tử có tính phản ứng oxy hoá cao do các tác nhân như bức xạ, hút thuốc, ô nhiễm không khí hoặc sử dụng hóa chất. Vì thế nếu không trung hoà những gốc tự do này có thể gây hại sức khoẻ nghiêm trọng. 

Cấu trúc đơn giản của chất polyphenol là một vòng benzen thơm phenyl gắn liền với một gốc hydroxyl (-OH). Khi số vòng cấu trúc này càng nhiều thì sức chống chịu với oxy hoá của polyphenol càng lớn. Ví dụ đối với hợp chất polyphenol trong trà xanh có tận 4 vòng phenyl khả năng chống oxy hoá rất tốt nên người ta thường hay uống trà để trẻ lâu, thanh đạm hoặc dùng lá trà để làm mỹ phẩm thiên nhiên.

2. Những công dụng và hạn chế của chất polyphenol

2.1. Những lợi ích từ chất polyphenol

2.1.1. Tốt cho hệ tim mạch

Chất polyphenol có tác dụng làm giảm quá trình oxy hoá vì vậy làm giảm tốc độ tăng trưởng của các mô mạch máu là nguyên nhân gây ra xơ vữa động mạch. Ngoài ra, flavonoid polyphenol đặc biệt có khả năng phân tán, không để tiểu cầu tập kết một chỗ gây ra đau tim cho người bệnh. Cũng bởi những lý do này mà chất polyphenol có thể điều hoà những tế bào có trong động mạch và tĩnh mạch, làm giảm những nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

2.1.2. Giúp tiêu hoá tốt hơn

Bên cạnh đó, chất polyphenol còn có công dụng tăng số lượng vi khuẩn có lợi và giảm hoặc loại bỏ các vi khuẩn có hại ra khỏi vùng tiêu hoá giúp hệ tiêu hoá hoạt động tốt hơn. Polyphenol đã giúp cải thiện hệ vi sinh đường ruột hiệu quả. Vì thế, khi sử dụng các thực phẩm có chứa polyphenol chúng ta thường cảm thấy nhẹ bụng và không bị đầy hơi.

2.1.3. Ngăn ngừa bệnh tiểu đường

Bệnh tiểu đường hoặc đái tháo đường đang giày vò rất nhiều người. Để ngăn ngừa điều này bạn cần bổ sung các thực phẩm có chứa polyphenol. Vì hợp chất này có tác dụng làm ổn định lượng đường trong máu, giúp chuyển hoá các chất béo khó tiêu và tăng sức đề kháng insulin. Từ đó, chúng ta có thể giảm rủi ro mắc các bệnh liên quan đến tiểu đường như ở trên.

2.1.4. Chống bị loãng xương

Hơn nữa, chất polyphenol còn có khả năng chống loãng xương cho mọi lứa tuổi bằng cách hạn chế việc giảm mật độ xương trong cơ thể, chống việc gãy hoặc loãng xương. Ngoài ra, bạn cũng cần bổ sung thêm một số dưỡng chất hỗ trợ và kết hợp với polyphenol để chống lại những tác nhân gây loãng xương, giúp xương chắc khoẻ hơn nhé.

2.1.5. Chống viêm, ngăn ngừa ung thư

Một số chất polyphenol trong trà xanh được thí nghiệm chứng minh khả năng chống viêm xương khớp hoặc cơ do tập luyện hoặc va đập mạnh. Ngoài ra, một dạng của polyphenol là Lignans có tác dụng ức chế sự tăng trưởng của những tế bào ung thư, đặc biệt là ung thư gan. Vì vậy, chất polyphenol có công dụng rất lớn trong việc chống viêm, chống ung thư hiện nay mà được tìm thấy ở nhiều thực phẩm lành mạnh trong tự nhiên.

2.1.6. Phòng ngừa căn bệnh suy giảm trí nhớ Alzheimer

Hiện nay, có rất nhiều người mắc chứng bệnh Alzheimer một căn bệnh mất trí nhớ có thể gặp ở cả người già và trẻ do chưa bảo vệ tốt hệ thần kinh của mình. Nhưng bạn đừng lo, chất polyphenol sẽ giúp bạn bảo vệ tốt hơn những bộ phận liên quan đến thần kinh của bạn bằng cách trì hoãn những tác nhân gây mất trí nhớ. Polyphenol sẽ giúp chống oxy hoá não bộ và cải thiện lưu lượng máu đến não. Người ta cũng nhận thấy rằng người lớn uống nhiều trà xanh sẽ ít bị suy giảm nhận thức hơn, minh mẫn hơn dù tuổi đã cao.

2.2. Những rủi ro, hạn chế của chất polyphenol

2.2.1. Không nên bổ sung quá liều

Bổ sung chất polyphenol là điều cần thiết. Tuy nhiên, chúng ta cần bổ sung ở mức độ vừa phải tránh để ảnh hưởng tới tuyến giáp, khối u hoặc làm tổn thương thận. Vì khi bổ sung quá nhiều polyphenol sẽ làm mất đi cân bằng hormone và có thể tăng nguy cơ đột quỵ và những biến chứng khác. Khi dùng lượng chất đầy đủ chúng ta sẽ tối đa được công dụng của nó, còn nếu dùng quá liều sẽ có những hậu quả khó lường, phản tác dụng và làm hại cơ thể chúng ta.

2.2.2. Tương tác với thuốc khác

Chất polyphenol là một chất còn tương tác với những loại thuốc hoặc thực phẩm chức năng khác như sắt, thiamine hoặc folate. Điều này dẫn tới chất polyphenol sẽ làm giảm chức năng hoặc gây ức chế các chất này khi đi vào cơ thể. Vì vậy, khi kê đơn sẽ có những điều chống chỉ định khi kết hợp các loại thành phần này.

2.2.3. Một số thực phẩm gây khó tiêu

Đa số các thực phẩm có chứa chất polyphenol đều dễ tiêu nhưng bên cạnh đó vẫn có một số gây khó tiêu như đậu Hà Lan. Vì loại đậu này có chứa những hợp chất lectin gây ra những triệu chứng đầy hơi, chướng bụng và gây cảm giác khó chịu. Vì thế, cân nhắc dùng số lượng đậu này ở mức vừa phải đối với mỗi bữa ăn.

2.2.4. Cẩn thận với dị ứng thực phẩm

Bạn cũng có thể mắc các chứng dị ứng với thực phẩm không phù hợp gây ra những biểu hiện đặc trưng. Do đó, hãy cẩn thận với những thực phẩm giàu polyphenol nếu bạn là người dễ bị dị ứng hoặc ngộ độc do không thể tiêu hoá được. Nếu có thì nên thử một chút rồi xem phản ứng ra sao sau đó mới tiếp tục sử dụng để tránh những rủi ro trên.

3. Một số thực phẩm bổ sung chất polyphenol

3.1. Rau củ

Rau củ có chứa rất nhiều chất xơ thúc đẩy quá trình tiêu hóa. Ăn rau củ rất thanh mát, bổ sung thêm các hợp chất polyphenol. Các loại rau củ có chứa nhiều chất polyphenol bao gồm: súp lơ đặc biệt là súp lơ xanh, măng tây, cà rốt, rau diếp, rau bina, khoai tây, atiso, hành hẹ, v.v…

3.2. Hoa quả

Hoa quả được biết đến là một nguồn cung cấp rất nhiều vitamin C. Bên cạnh đó, hoa quả còn rất giàu chất polyphenol hỗ trợ cho cơ thể chúng ta trẻ hoá, kéo dài tuổi thọ. Một số loại hoa quả giàu chất polyphenol thường thấy đó là: Táo, dâu đen, nho đen, anh đào, bưởi, việt quất, mâm xôi, lê, đào, mận, mơ, cam, chanh, quả cơm cháy đen, v.v…

3.3. Ngũ cốc

Bạn biết không  ngũ cốc không chỉ giàu dinh dưỡng mà còn chứa polyphenol chống lại quá trình oxy hoá và những tác nhân gây hại khác. Ngũ cốc được xem như một bữa ăn hoàn hảo có đầy đủ dưỡng chất và các chất bảo vệ cơ thể, giúp cơ thể khoẻ mạnh hơn mỗi ngày. Các loại ngũ cốc hay dùng như: lúa mạch đen, lúa mì, yến mạch chẳng hạn.

3.4. Các loại hạt

Thời buổi này, mọi người đang có xu hướng dùng các loại hạt kết hợp sữa chua và hoa quả. Tại sao mọi người lại thích ăn như vậy? Điều này là do cảm nhận từ người sử dụng và những chuyên gia khuyên dùng như vậy. Khi kết hợp ăn như vậy bạn sẽ cảm thấy no lâu, nhẹ bụng mà được bổ sung đầy đủ dưỡng chất mỗi ngày. Hơn hết ăn uống như vậy rất đơn giản, tiện lợi cho những người bận rộn. Và hơn hết các loại hạt cũng chứa rất nhiều polyphenol như: hạt dẻ, hạt điều, hạt óc chó, hạt chia, hạt hạnh nhân, v.v…

3.5. Một số thực phẩm khác

Ngoài các loại thực phẩm trên, chất polyphenol còn được tìm thấy ở rất nhiều thực phẩm khác chẳng hạn như: trà xanh, sô cô la đen, rượu vang đỏ, cà phê, v.v… Nhưng đối với những thực phẩm như trà hoặc cà phê bạn nên dùng với lượng vừa phải tránh làm mất ngủ vì nó có lượng lớn cafein làm chúng ta tỉnh táo hơn những thức uống khác nhé.

Tóm lại, chất polyphenol là một chất quan trọng trong quá trình ức chế oxy hoá các tế bào trong cơ thể, giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh khó chữa. Như vậy, chất polyphenol rất quan trọng trong cuộc sống chúng ta. Với lượng kiến thức ở trên, timviec365.vn hy vọng bạn có thể hiểu được chất polyphenol là gì và tìm được chúng ở những thực phẩm trong đời sống hàng ngày nhé.