Định kiến giới là gì? Cuộc đấu tranh trường kỳ vì giới tính

Tìm kiếm việc làm

1. Định kiến giới là gì? Phụ nữ - nạn nhân trường kỳ của định kiến giới

1.1. Định nghĩa sơ lược về định kiến giới

“Định kiến” là từ chỉ những ám thị không tốt, những suy nghĩ, quan niệm, cách hành xử, … không tốt về vấn đề gì đó. Định kiến giới được là định kiến về giới tính, chủng tộc, ngôn ngữ, văn hóa, … Định kiến giới tập trung nhiều hơn nhiều hơn vào việc một người, một nhóm người, cộng đồng có những ám thị, suy nghĩ, hành sử, quan niệm, ... cả bên trong suy nghĩ và hành động ra bên ngoài không tốt về vấn đề giới tính. Định kiến giới theo như ông bà ta thường nói đó là “trọng nam khinh nữ” hay trọng nữ khinh nam tùy vào trường hợp cụ thể.

Theo nghĩa đen, ý nghĩa của phân biệt đối xử là sự đối xử bất lợi với bất kỳ ai dựa trên giới tính, chủng tộc, … Đây được coi là trở ngại cho việc thực hiện các mục tiêu bình đẳng, phát triển và hòa bình. Phân biệt đối xử được coi là một hình thức bất bình đẳng và là vấn đề đối với phụ nữ trên khắp thế giới. Nó ảnh hưởng đến năng lực tham gia tự do và đầy đủ của phụ nữ vào xã hội và từ đó mang lại những hậu quả có hại về tâm lý. Một nửa dân số thế giới là phụ nữ, phần lớn vẫn bị phân biệt đối xử trong các giai đoạn khác nhau của cuộc đời một cách trực tiếp hoặc gián tiếp, mặc dù có một số khác biệt ở mỗi quốc gia, tôn giáo, xã hội hoặc dân tộc.

1.2. Định kiến giới – vấn đề tồn tại trong lịch sử và cả hiện tại

Sự phân biệt giới tính trên thế giới có thể thấy ở các tôn giáo, quốc gia và cộng đồng khác nhau. Như được chỉ ra bởi Waltke, người Do Thái cổ đại cầu nguyện mỗi sáng rằng “Cảm ơn chúa vì tôi sinh ra không phải là phụ nữ. Các chàng trai theo đạo Thiên chúa được đưa đến căn phòng đặc biệt của nhà thờ nhưng các cô gái không có mặt trong lễ đặt tên phụ nữ không được cho là linh mục hay cha trong các đền thờ và nhà thờ.

Tình trạng phân biệt giới tính ngày càng trầm trọng hơn với sự phát triển của khoa học và công nghệ khi mà những vị trí quan trọng, chủ chốt trong một doanh nghiệp, những công việc mang tính công nghệ cao đại đa số đều do đàn ông nắm quyền thực hiện. Hay đơn giản như khi một cô gái bị lộ Clip nhạy cảm thì tất cả mọi người sẽ truyền tai nhau, cùng nhau chia sẻ cùng nhau đay nghiến, cùng nhau hủy hoại cuộc đời người ta, … Trong khi nếu như một chàng trai bị lộ clip nhạy cảm thì mọi người sẽ chỉ xem, trêu trọc bộ phận nhạy cảm của họ và … chỉ trích bạn nữ trong clip đó.

Định kiến giới thể hiện nổi bật trong việc tuyển dụng như công việc này chỉ yêu cầu nam, công việc này ưu tiên tuyển dụng nữ hơn nam – nam hơn nữ, … Sau một thời gian đấu tranh cho bình đẳng giới thì định kiến giới tại nước ta đã được xóa đi đáng kể. Trong khi đó tại rất nhiều quốc gia khác, trong đó có cả những nước kém phát triển như Nepal cho đến những cường quốc về kinh tế như Hoa Kỳ, từ những nước xã hội chủ nghĩa như Trung Quốc cho tới các nước tư bản chủ nghĩa vấn đề định kiến giới vẫn tồn tại như một sợ dây vô hình kìm hãm quyền dân chủ và sự phát triển của phụ nữ.

Kết quả của nhiều nghiên cứu cho thấy sự phân biệt đối xử xã hội tồn tại trong xã hội do nam giới thống trị. Phụ nữ cũng nhận thức được các hành vi phân biệt đối xử ở gia đình và xã hội.  Họ cảm nhận nhiều hành vi phân biệt đối xử định kiến giới cao hơn ở cấp độ xã hội so với cấp độ hộ gia đình. Sự phân biệt đối xử xã hội thường được truyền thông nêu bật và nó trở thành một vấn đề tranh luận ở cấp quốc gia. Các cuộc tranh luận thường được thảo luận ngay cả trong một cuộc trò chuyện thân mật khi họ gặp nhau. 

Những cuộc trò chuyện thân mật như vậy tạo điều kiện để phổ biến các vấn đề một cách rộng rãi ở các vùng nông thôn, khiến phụ nữ tương đối ý thức hơn về sự phân biệt đối xử trong xã hội. Tương tự, phụ nữ có xu hướng nhìn nhận mọi thứ một cách văn hóa ở cấp độ hộ gia đình và không coi việc hạn chế là phân biệt đối xử. Nhiều nghiên cứu cũng cho thấy các kiểu hành động phân biệt đối xử khác nhau ở cấp hộ gia đình. Phụ nữ nhận thức được sự phân biệt đối xử ở nhiều khía cạnh khác nhau như tài sản, giáo dục và khả năng di chuyển. Các kết quả nghiên cứu cho thấy nhận thức về sự phân biệt đối xử khác nhau giữa phụ nữ đã kết hôn và chưa kết hôn. Phụ nữ đã kết hôn cảm thấy bị phân biệt đối xử nhiều hơn về tài sản, nghề nghiệp và học vấn so với phụ nữ chưa kết hôn.

Người ta tin rằng tài sản, nghề nghiệp và học vấn giúp một cá nhân trở nên độc lập trong xã hội. Phụ nữ cảm thấy bị phân biệt đối xử nhiều hơn về tài sản, nghề nghiệp và học vấn vì thiếu những thứ đó khiến họ trở nên phụ thuộc vào xã hội. Hầu hết cả phụ nữ đã kết hôn và chưa kết hôn đều cảm thấy bị phân biệt đối xử trong việc di chuyển, vì có một nền văn hóa không cho phép phụ nữ tự do đi lại dưới danh nghĩa bảo vệ.

Tham khảo: Việc làm chăm sóc khách hàng tại đây!

2. Phân biệt giới tính – vấn nạn đau đầu của các quốc gia trên thế giới và đâu là nguyên nhân?

Định kiến về giới tính luôn được xem là vấn đề đau đầu mà chính phủ mỗi quốc gia đang phải giải quyết, hậu quả mà nó để lại không chỉ là việc nữ quyền – nam quyền mà nó còn gây mất cân bằng về giới tính. Đặc biệt khi công nghệ phát triển, các gia đình đã trực tiếp tham gia vào việc lựa chọn giới tính cho con mình, đó có thể không hoàn toàn là “trọng nam khinh nữ” mà chỉ đơn giản là “ai cũng muốn mình đẻ con trai” đó chính là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến mất cân bằng giới tính cho sau này.

Định kiến giới thể hiện nổi bật nhất đối với các nước kém phát triển mà nổi bật ở đây là các quốc gia khu vực Châu Phi.

2.1. Từ Châu Phi – “Xã hội thống trị bởi tôn giáo và nam giới”

Sau cuộc đấu tranh chống chế độ phân biệt chủng tộc thì ngày nay, phụ nữ châu Phi tiếp tục tham gia một cuộc chiến mới – Đấu tranh cho bình đẳng giới.

Quan điểm của phụ nữ Pokharel dự đoán giới tính của thai nhi trước khi chuyển sang sinh con. Trong hai năm 1978 và 1983, bảy mươi tám nghìn thai nhi đã bị phá bỏ ở Mumbai, vì chúng được gọi là thai nhi nữ. Là một xã hội do nam giới thống trị, Nepal không phải là một ngoại lệ trong việc phân biệt đối xử với phụ nữ. Sự phân biệt đối xử đối với phụ nữ ở Nepal có liên quan đến văn hóa truyền thống và ăn sâu vào xã hội;  thiết lập mối quan hệ thứ bậc giữa nam và nữ.  

Phân biệt đối xử đã là một truyền thống văn hóa được phụ nữ chấp nhận và được nam giới áp dụng như một giá trị xã hội. Đa phần các nước châu Phi là một xã hội tôn giáo và nam giới thống trị, nơi phụ nữ được coi là thứ yếu so với nam giới. Hầu hết các cộng đồng đều ưa thích sinh con trai. Sự phân biệt đối xử dựa trên giới tính dưới các hình thức khác nhau bắt đầu ngay sau khi trẻ được sinh ra và nó tiếp tục diễn ra trong suốt vòng đời của đứa trẻ đó. 

Phụ nữ chưa lập gia đình coi nam và nữ là nguyên nhân chính gây ra sự phân biệt đối xử. Một số rất ít phụ nữ chưa lập gia đình coi các phong tục tập quán là yếu tố gây ra sự phân biệt đối xử. Một nửa dân số khảo sát là phụ nữ chưa kết hôn cảm thấy nam giới phải chịu trách nhiệm về sự phân biệt đối xử về tài sản, nghề nghiệp và phụ cấp. Tương tự, họ cảm thấy phụ nữ phải chịu trách nhiệm về sự phân biệt đối xử trong cách cư xử (73%), thời gian kết hôn (61%) và khả năng di chuyển (59%). Hơn một nửa (54,5%) phụ nữ chưa kết hôn cho rằng cả nam và nữ đều có trách nhiệm như nhau trong việc phân biệt đối xử trong việc lựa chọn bạn đời.

Có quá nhiều biểu hiện của “Định kiến giới” tại châu Phi mà nổi bật trong đó phải kể tới là phụ nữ không được đi học, không được tham gia các buổi lễ quan trọng, không được tham gia bầu cử, tảo hôn, … Để đấu tranh cho điều này, phụ nữ châu Phi đã lần lượt đứng lên đấu tranh bằng rất nhiều hành động cụ thể như biểu tình, dùng vũ lực, tham gia đấu tranh chính trị đòi quyền lực, … Mặc dù sau đó sẽ có những cuộc đàn áp, những kiểm soát khắt khe hơn đối với phụ nữ nhưng họ không bỏ cuộc, tiếp tục đấu tranh. So với các nước phương Tây, đấu tranh đòi bình đẳng giới từ cuối thế kỉ XIX thì tại châu Phi xuất hiện muộn hơn rất nhiều, cuộc đấu tranh này dù nan giải nhưng đã đạt được thành tựu nhất trong công cuộc đấu tranh cho bình đẳng giới tại nơi đây.

2.2. Cho tới các cường quốc kinh tế đi đầu về vấn đề “Dân chủ”

“Dân chủ” là khái niệm và mỗi khi nhắc đến các nước tư bản chủ nghĩa người ta sẽ đều nhắc đến đề ca ngợi về quyền bình đẳng, tự chủ, tự do của người dân tại đây. Ấy thế mà tại các nước dân chủ này, bình đẳng giới vẫn là một vấn đề gì đó rất xa hoa. Khi tôi nói như vậy, có thể rất nhiều người sẽ phản bác ngay lập tức, họ cho rằng đó chỉ là trước khi còn bây giờ, tại những quốc gia này phụ nữ đã có quyền làm chủ, được tham gia vào ban lãnh đạo của đất nước, của các tổ chức chính trị trên thế giới, được bầu cử, được hưởng các chế độ phúc lợi xã hội khác, … Nhưng:

- Trong suốt hơn 200 năm lịch sử của Hoa Kỳ, chưa từng có một phụ nữ nào giữ chức Tổng thống. Ngày nay, mức lương được trả cho phụ nữ chỉ bằng 75% so với nam giới.

- Tại Pháp, tỉ lệ phụ nữ là nạn nhân của bạo lực gia đình rất cao, so với các nước châu Âu nói chung và khu vực EU nói riêng thì Pháp là quốc gia có tỉ lệ phụ nữ bị giết hại, đánh đập, phân biệt giới tính, … chiếm tỉ lệ cao nhất theo những nghiên cứu gần đây.

- Hàn Quốc là quốc gia có chênh lệch số tiền lương được trả giữa phụ nữ và nam giới cao nhất thế giới. Tại quốc gia này, nếu bạn nói rằng mình đấu tranh cho nữ quyền bạn sẽ bị cho là người chống đối lại nam giới.

- Nhật Bản đứng thứ 101 trên 135 quốc gia bị mất cân bằng giới tính trong đó, giới tính nam chiếm tỉ lệ cao hơn hẳn. Phụ nữ tại Nhật Bản chiếm đến hơn 70% lực lượng lao động tại đây nhưng số tiền lương mà họ nhận được lại ít hơn so với nam giới, đây cũng là quốc gia đứng thứ 2 thế giới về chênh lệch tiền lương được trả giữa nam và nữ chỉ sau Hàn Quốc với mức độ chênh lệch hơn 30%. Tỉ lệ số ghế trong chính phủ Nhật Bản phụ nữ chỉ chiếm 7,9%, …

- Dù quy định pháp luật Anh rằng nam và nữ đều phải được trả lương bình đẳng khi làm cùng một công việc, tại đây vẫn thấy phụ nữ thường nhận lương thấp hơn nam giới.

- Trung Quốc – một cường quốc kinh tế trong hệ thống xã hội chủ nghĩa đồng thời cũng là nước đi đầu về những “huyền thoại” định kiến giới từ trong lịch sử cho tới ngày nay. Trong lịch sử người ta quan niệm rằng đàn ông được năm thê bảy thiếp còn phụ nữ thì không, đàn ông được tham gia các vai trò chính trị quan trọng còn phụ nữ thì không, … ngày nay thì trọng nam khinh nữ gây mất cân bằng về giới tính, chênh lệch thu nhập, về các vị trí quan trọng trong doanh nghiệp trong quốc gia, …

Và tựu chung lại, trên thế giới hơn 7 tỷ người thì chỉ có 1,5 triệu người tham gia đấu tranh cho bình đẳng giới. Một con số thật nhỏ bé!

Việc làm kinh doanh bất động sản

3. Định kiến giới tại Việt Nam – vẫn đấu tranh dẫu ngàn năm ảnh hưởng

Ngày 29/11/2024 Luật bình đẳng giới tại nước ta đã được Quốc hội thông qua khẳng định về quyền bình đẳng tại nước ta. Khác với phụ nữ các quốc gia khác, cuộc chiến đòi nữ quyền tại Việt Nam không rầm rộ, không biểu tình, không hô hào ầm ỹ nhưng lại rất chất lượng.

Nếu như trong lịch sử thời kỳ trung đại, phụ nữ Trung Quốc phải mặc áo rộng, kín cổng cao tường, phải bó chân - "Kim Liên Tam Thốn" (Gót Sen Ba Tấc), phải “Nam nữ thụ thụ bất thân” ... thì phụ nữ Việt có phần thoải mái hơn nhiều, lai theo cái tín ngưỡng phồn thực phụ nữ Việt xưa được mặc áo yếm để mà vô tình lộ “Đôi gò bồng đảo sương còn ngậm” hay ít gì các bà vợ ông lý cũng được “bóp chân mà lại kêu bóp lên trên, trên nữa”.

Dẫu rằng:

“Thân em vừa trắng lại vừa tròn,

Bảy nổi ba chìm với nước non.”

(Trích Bánh trôi nước – Hồ Xuân Hương)

Hay:

“Chém cha cái kiếp lấy chồng chung.

Kẻ đắp chăn bông kẻ lạnh lùng”

(Trích Lấy chồng chung – Hồ Xuân Hương)

Để rồi họ sẵn sàng vượt qua định kiến phong kiến đến với tình yêu:

“Lần theo núi giả đi vòng,

Cuối tường dường có nẻo thông mới rào,

Xắn tay mở khóa động đào,

Rẽ mây trông tỏ lối vào Thiên Thai”

(Trích Truyện Kiều – Nguyễn Du)

“Trọng nam khinh nữ” tồn tại ở nước ta từ ngàn năm trước, tuy nhiên, trên con đường đấu tranh của mình phụ nữ Việt Nam đã giành được rất nhiều thành công. Dẫu rằng mất cân bằng giới tính đang có biểu hiện phát triển, bạo lực gia đình vẫn còn tồn tại, chênh lệch tiền công vẫn hiện hữu nhưng ở một góc độ nào đó, trong gia đình thì đã “Ra đường anh là cá mập - ở nhà anh là cá con” vì “Nhà nào mà chả có mái”.

Tìm hiểu thêm: Giải đáp thắc mắc tìm việc làm nhân sự có khó không tại đây!

4. Định kiến giới tính thứ 3 – Cộng đồng LGBT tham gia đấu tranh bình đẳng giới

Không chỉ định kiến giữa nam và nữ và hiện tại định kiến với những người thuộc cộng đồng LGBT cũng ngày càng rầm rộ. Khác với phụ nữ, cộng đồng LGBT nhận sự trỉ trích nặng nề hơn rất nhiều, họ vẫn có quyền công nhân, vẫn được trả lương công bằng, được tham gia vào bầu cử, được nắm những vị trí quan trọng nhưng họ bị kỳ thị bằng ánh mắt, lời nói, một số quán bar cấm người thuộc cộng đồng LGBT, nhiều gia đình – xã hội phản đối con mình thuộc cộng đồng này, nhiều quốc gia không công nhận quyền công dân của người chuyển giới, …

Góp phần vào cuộc đấu tranh bình đẳng giới, cộng đồng LGBT đã, đang và sẽ tiếp tục đấu tranh cho công cuộc sự công nhận, quyền công dân, bình đẳng của chính mình. Một số quốc gia đã thừa nhận việc xác định giới tính thứ ba trong pháp luật, họ thừa nhận hôn nhân đồng giới, công nhận quyền công dân của người chuyển giới và thực hiện các quy định bảo vệ quyền lợi, tính mạng, thân thể và danh dự cho cộng đồng LGBT...

5. Nhận thức về giới tính Nam – Nữ - LGBT đang dần thay đổi tích cực hơn

Trên nhiều phương diện, xã hội ngày nay mọi người đang dần quay lưng với định kiến ​​giới và phân biệt giới tính hơn bất kỳ thời điểm nào trong lịch sử. Những người trong xu hướng xã hội tin rằng chúng ta phải khuyến khích trẻ em gái và phụ nữ đạt được thành tích trong các lĩnh vực truyền thống “nam tính” như chính trị, lãnh đạo kinh doanh, khoa học, toán học, kỹ thuật và công nghệ, đồng thời chúng ta phải khuyến khích trẻ em trai và nam giới làm những việc theo truyền thống “nữ tính” làm việc như chăm sóc trẻ em, cho con bú và nội trợ.

Tuy nhiên, chúng ta không từ bỏ vai trò giới truyền thống. Trên khắp thế giới, nam giới chiếm phần lớn các nhà lãnh đạo chính trị, lãnh đạo doanh nghiệp và lãnh đạo khoa học và công nghệ. Và phụ nữ vẫn chiếm ưu thế trong công việc chăm sóc trẻ em, điều dưỡng và giáo dục tiểu học. 

Sự phân biệt giới tính tiếp tục này dường như ngày càng kỳ lạ. Nhận thức của chúng ta về giới tính là thay đổi khi chúng ta thấy ngày càng nhiều nam giới và phụ nữ làm việc rất giỏi nhưng không phù hợp với kỳ vọng giới truyền thống. Chúng ta đang thấy nhiều nữ CEO, nữ nhà lập pháp và phụ nữ trở thành các nhà khoa học nhiều hơn, chúng ta cũng thấy các cặp đồng tính nam cùng nhau nuôi con thành công, thấy các nam y tá chăm sóc chu đáo, thành công cho người bệnh và người già.

Và các nhà nghiên cứu đã tìm kiếm được rất ít ỏi những bằng chứng về sự khác biệt vốn có giữa nam trong khả năng lãnh đạo, suy nghĩ hợp lý, chăm sóc và nuôi dưỡng. Một lần nữa và một lần nữa, các bằng chứng chỉ ra và đưa đến những kết luận mà phụ nữ có thể suy nghĩ và lãnh đạo cũng như nam giới. Hay cộng đồng LGBT thực hiện rất tốt các công việc xã hội, hoạt động chính trị, quân sự và lãnh đạo.

Nhìn chung, con đường đấu tranh công bằng giới tính giữa Nam – Nữ - LGBT còn rất nhiều gian truân nhưng dưới sự cố gắng của mình, hiện tại và tương lai chắc chắn sẽ đạt được nhiều thành quả. Hy vọng rằng qua bài viết này bạn đã nắm rõ hơn về định kiến giới là gì cùng những định kiến về giới tính trong xã hội hiện nay.