Literature review là gì? Giải đáp thắc mắc về literature review!

1. Khái niệm về literature review được hiểu là gì?

“Literature review” được hiểu là “tổng quan lý thuyết” – là việc xác định, tổng hợp và đánh giá toàn bộ các nghiên cứu về khoa học xoay quanh các vấn đề hay câu hỏi nghiên cứu nào đó. Đây là quá trình phân tích phản biện về một mối quan hệ nào đó giữa các kết quả nghiên cứu khác nhau và liên hệ tất cả những kết quả đó với việc nghiên cứu của sinh viên. Literature review được thể hiện dưới dạng một bài nghiên cứu độc lập có phần mở đầu như một bài báo khoa học hay là một chương của luận văn, mang đến những khung lý thuyết hay cơ sở lý luận cụ thể của nghiên cứu đó.

Literature review được xem là phần rất quan trọng trong quá trình làm luận văn của các bạn sinh viên. Bởi khi chấm bài, hầu hết các giảng viên sẽ thường quan tâm và nhìn chủ yếu vào phần literature review của sinh viên để có thể xác định được xem sinh viên đó đã nghiên cứu những gì, đã tìm hiểu thật kỹ lưỡng về lĩnh vực mà mình đang thực hiện hay chưa, luận văn có đang đi đúng hướng hay không? Do đó, một bài luận văn chuẩn chắc chắn không thể thiếu được phần literature review.

Việc viết literature review không chỉ mang đến cho các bạn sinh viên có thể hiểu biết một cách rõ ràng, chính xác nhất về lĩnh vực họ đang nghiên cứu mà còn đóng vai trò rất quan trọng trong những vấn đề sau:

- Literature review giúp cho việc phân tích và tìm ra được những câu hỏi nghiên cứu mới phục vụ cho quá trình thực hiện.

- Literature review giúp liên hệ được các lý thuyết đến với đời sống thực tế và cung cấp đến người nghiên cứu những khái niệm cơ bản, cần thiết.

- Giúp tăng sự hiểu biết và cách thực hiện những phương pháp tiếp cận khác nhau đối với vấn đề để có thể áp dụng cho việc nghiên cứu.

- Literature review cũng giúp đưa ra các kiến nghị cũng như các định hướng để nghiên cứu cho tương lai, đồng thời đưa ra được những bằng chứng cụ thể, những vấn đề mâu thuẫn với nhau và có phương án giải quyết.

2. Một số kiểu literature review phổ biến nhất

Hiện nay, có 2 kiểu nghiên cứu lý thuyết là hệ thống và thuyết minh. Một bài nghiên cứu thuyết minh sẽ có thể sẽ là nền tảng quan trọng để thực hiện việc nghiên cứu cho hệ thống và ngược lại, một bài nghiên cứu hệ thống sẽ có thể bổ trợ và là yếu tố cần thiết cho bài nghiên cứu thuyết minh. Chính vì vậy hầu hết các nghiên cứu về lý thuyết của các bài báo khoa học hay luận văn sẽ thường xuất hiện 2 dạng này.

2.1. Kiểu nghiên cứu lý thuyết thuyết minh

Nghiên cứu lý thuyết thuyết minh hay còn gọi là narrative literature review, nó bao gồm việc:

- Phân tích và tổng hợp một cách cụ thể, tường tận các vấn đề.

- Nghiên cứu lý thuyết thông minh sẽ không theo một quy trình rõ ràng nào đó.

- Những nghiên cứu lý thuyết thông minh thường chọn để phân tích chính là các vấn đề có liên quan đến yểm trợ và đề xuất cho tác giả, mang tính khách quan và cần bằng.

- Kiểu literature review theo dạng nghiên cứu thuyết minh có thể đánh giá được chất lượng cũng như tòan bộ những điểm mạnh của từng vấn đề mà bạn nghiên cứu của từng lĩnh vực khác nhau theo cách định tính.

- Các nghiên cứu này khi thiếu đi dữ kiện thì các tác giả có thể đề xuất được dựa trên cơ sở ý kiến và những kinh nghiệm của bản thân cũng như khả năng thuyết phục qua những đề xuất tùy thuộc vào độ mạnh của các dữ kiện được sử dụng.

2.2. Kiểu nghiên cứu lý thuyết hệ thống

Đối với kiểu nghiên cứu lý thuyết hệ thống thì sẽ bao gồm những vấn đề sau:

- Nghiên cứu hệ thống sẽ sử dụng những chứng từ nghiên cứu thực nghiệm cho quá trình nghiên cứu của mình.

- Nghiên cứu hệ thống có một quy trình thực hiện rõ ràng, cụ thể.

- Kiểu nghiên cứu này sẽ có những tiêu chí cụ thể để lựa chọn hay loại trừ các kết quả.

- Những dữ kiện phục vụ cho nghiên cứu hệ thống riêng kẻ có thể tổng hợp lại thành một nghiên cứu phân tích tổng hợp.

- Nghiên cứu hệ thống thường sẽ có nhiều nghiên cứu định lượng.

- Nếu thiếu dữ kiện trong quá trình nghiên cứu hệ thống thì các tác giả có thể đề xuất về hướng nghiên cứu trong tương lai và bổ khuyết cho những vấn đề đang trống trong việc nghiên cứu.

3. Hướng dẫn cách viết literature review hay nhất

3.1. Xác định được vấn đề và phạm vi cần nghiên cứu

Để có thể viết literature review hay và đạt chuẩn nhất, điều đầu tiên cần phải làm chính là xác định được literature review của mình sẽ viết về vấn đề gì. Điều đó đồng nghĩa với việc bạn phải đưa ra được những tiêu chí cụ thể nhất để có thể lựa chọn ra những bài báo khoa học, luận văn để đưa vào phần literature review của mình cũng như loại bỏ những bài ít liên quan hơn.

Điều quan trọng nhất khi thực hiện quá trình nghiên cứu và viết literature review chính là bạn cần phải chú ý những câu hỏi cho phần literature review và câu hỏi để nghiên cứu của luận văn/ bài báo khoa học là hoàn toàn khác nhau. Ví dụ như câu hỏi của phần literature review là “Nghiên cứu trước đây đưa ra kết luận cuối cùng là yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả của doanh nghiệp?” thì câu hỏi chính của luận văn nên hướng đến là “Đối với những doanh nghiệp công nghệ, những yếu tố này hiện tại có còn quan trọng đối với sự phát triển của doanh nghiệp hay không?” Chính vì vậy, việc làm literature review sẽ có vai trò giúp bạn có thể thấy được một phần quan trọng của đáp án cho các bài luận văn dựa trên cơ sở là tiêu chí của các nghiên cứu thứ cấp. Còn để có thể đưa ra câu trả lời cho tất cả những câu hỏi quan trọng khác nằm trong bộ nghiên cứu của bài luận văn thì bạn cần phải thực hiện thêm các nghiên cứu sơ cấp khác mới có thể hoàn thành được.

Và tùy vào từng mục tiêu của luận văn đặt ra từ ban đầu mà bạn sẽ đưa ra những câu hỏi để nghiên cứu literature review một cách phù hợp nhất dựa vào các tiêu chí khác nhau. Cụ thể các tiêu chí để có thể lựa chọn được bài báo khoa học sẽ bao gồm:

- Những bài báo, bài luận văn phải được viết bằng tiếng Anh và được đăng tải trên các tạp chí về khoa học nổi tiếng.

- Những bài báo nghiên cứu khoa học đó phải được sử dụng các phương pháp nghiên cứu định lượng là một phương pháp chính và quan trọng nhất trong việc nghiên cứu của lĩnh vực bạn thực hiện.

- Những bài báo phải đáp ứng yêu cầu là phải được công bố trong vòng 5 năm trở lại đây, tuy nhiên một số bài báo cũ nhưng vẫn tạo được nền tảng quan trọng trong việc nghiên cứu thì vẫn có thể nhắc đến.

- Các bài báo phải sử dụng những dữ liệu không được trùng lặp.

3.2. Lên kế hoạch cụ thể

Đối với bước này, các bạn cần phải chia nhỏ những câu hỏi thành nhiều khái niệm khác nhau để hình thành được các từ khóa tìm kiếm phù hợp với chủ đề đã chọn. Và khi đó, bạn có thể xem phần refrences của các article để định vị được các articles khác cần phải đọc. Có 2 phương pháp phổ biến giúp bạn có thể thực hiện được điều này chính là:

- Bạn có thể hỏi advisor hay chuyên gia trong ngành hay lĩnh vực mà mình quan tâm.

- Cách thứ 2 đó là bạn có thể tìm kiếm trên thư viện online trong các trường đại học lớn có mua bản quyền của nhiều tạp chí nổi tiếng, chính vì vậy đây sẽ là nguồn tư liệu dồi dào và miễn phí đối với các bạn sinh viên.

Một trong những bước quan trọng mà các bạn không thể bỏ qua trong phần này chính là phải ghi chép lại toàn bộ những gì đã làm và cách làm một cách hệ thống, rõ ràng như là:

- Bạn đã sử dụng tất cả bao nhiêu từ khóa để tìm kiếm thông tin.

- Bạn cần phải liệt kê toàn bộ các biến độc lập và các biến phụ thuộc cũng như tất cả các khái niệm có liên quan đến vấn đề nghiên cứu vào phần này.

- Các bạn đã kết hợp các yếu tố nào để tìm kiếm từ khóa?

- Các bạn đã lựa chọn các từ khóa đó như thế nào?

Và khi tiến hành tìm kiếm thì bạn nên sử dụng tối thiểu là 2 cơ sở dữ liệu, bộ máy tìm kiếm, các tạp chí khoa học liên quan và tìm kiếm tư liệu ở những nguồn đó. Sau đó sẽ thực hiện việc kiểm tra sơ bộ những kết quả tìm kiếm đầu tiên để xem xét có cần thay đổi, điều chỉnh những tiêu chí nào không hay loại bỏ các từ khóa tìm kiếm nào không?

3.3. Tiến hành đánh giá và chọn lọc các dữ liệu

Sau khi bạn đã lên kế hoạch và có các list articles cần thiết thì bước tiếp theo chính là cần phải organize những article trước khi thực hiện take notes. Cụ thể đó là:

- Đọc các tựa đề hay phần tóm tắt của toàn bộ những kết quả đã tìm kiếm được, nếu như phù hợp với những tiêu chí đã đặt ra.

- Đọc toàn bộ nội dung và tập trung chủ yếu vào phương pháp cũng như kết quả hơn là nội dung của phần mở đầu, kết thúc. Sau đó sẽ tiến hành đối chiếu với những tiêu chí để giảm bớt những bài không phù hợp.

- Khi đánh giá và chọn lọc cần chú trọng vào độ cụ thể và cần ghi chú lại số lượng những bài đã loại bỏ kèm theo lý do.

- Cuối cùng chính là tiến hành đánh giá tổng quan nhất về chất lượng của các bài báo.

3.4. Trình bày các dữ liệu

Với bước này, bạn cần phải thực hiện một số công việc sau:

- Thực hiện tóm tắt bằng cách liệt kê hay cũng có thể là lập sơ đồ toàn bộ những tài liệu tham khảo kèm theo kết quả của việc nghiên cứu dưới dạng bảng biểu.

- Tiến hành tổng hợp, đánh giá cũng như phê bình những vấn đề đã nghiên cứu được.

- Bạn có thể tổng hợp qua 1 trong 3 hình thức sau:

+ Hình thức thống kê – phân tích tổng hợp.

+ Hình thức thuyết minh – tóm tắt vấn đề bằng lời văn và sắp xếp chúng theo chủ đề.

+ Hình thức tổng hợp theo khái niệm – đưa tất cả những khái niệm của nhiều nghiên cứu khác nhau thành một nhóm cụ thể để phân tích.

- Một số vấn đề nổi bật mà bạn có thể tiến hành phân tích chính là:

+ Phân tích nền tảng của các lý thuyết

+ Phân tích những thiết kế và nghiên cứu chúng

+ Phân tích những phương pháp lựa chọn mẫu

+ Phân tích về cách để đo lường

+ Phân tích về các chiến lược để phân tích dữ liệu cần thiết

+ Phân tích các kết quả

+ Thực hiện tổng hợp và đánh giá những kết quả nghiên cứu được để có thể đi đến một kết luận rõ ràng nhất về toàn bộ những bằng chứng hiện có của bạn.

4. Một số lưu ý khi viết literature review

Để có thể hoàn thành được một bài báo hay luận văn tốt và mang lại giá trị cao thì literature review trong luận văn/ bài báo cần phải lưu ý một số vấn đề sau đây:

- Phần giới thiệu của literature review cần phải được thể hiện một cách rõ ràng và logic bởi thông thường các bạn sinh viên rất hay chú ý đến phần kết luận mà quên mất phần mở đầu.

- Literature review phải thật bao quát và thể hiện được đầy đủ những tư liệu đã thu thập được.

- Literature review tuyệt đối không được thiếu đi tính tổng hợp, đánh giá và phê bình.

- Toàn bộ những dẫn chứng, những yếu tố khẳng định phải đảm bảo được tính rõ ràng, thực tế và có tính thuyết phục.

- Literature review chỉ nên phê bình và đánh giá những bằng chứng một cách có chọn lọc để tránh việc phê bình một cách lan man và mang tính chung chung.

Như vậy để có một bài báo, bài luận văn hay và xuất sắc thì literature review đóng một vai trò vô cùng quan trọng, không thể thiếu. Hy vọng với những chia sẻ trên đây của Timviec365.vn, các bạn đã hiểu rõ về literature review là gì cũng như toàn bộ những thông tin về literature review và áp dụng một cách hiệu quả nhất cho bản thân trong quá trình thực hiện luận văn, các bài báo khoa học của mình nhé!