Khám phá vai trò của biên độ tỷ giá đối với nền kinh tế

1. Biên độ tỷ giá là gì?

Dù là một nền kinh tế phát triển hay không phát triển, mỗi quốc gia đều có những đồng tiền riêng độc lập và có giá trị sử dụng. Tuy nhiên do mức độ phát triển mà giá trị đồng tiền ở mỗi quốc gia không tương xứng với nhau. Để xác định giá trị đồng tiền này so với đồng tiền kia, người ta dựa vào tỷ giá giữa hai đồng tiền. 

Tuy nhiên nhiều người sẽ đặt ra câu hỏi vậy tại sao các quốc gia không tự ý tăng giá trị đồng tiền của mình lên để ngang hàng với các đồng tiền lớn khác. Điều này là không nên bởi nếu tăng tỷ giá quá nhiều sẽ gây ra hiện tượng bất ổn trong chính trị và đời sống mà cụ thể bài viết sẽ gửi đến bạn ở phần sau. Nhưng mỗi đồng tiền vẫn luôn có một giới hạn tăng giảm để đảm bảo đồng tiền đó không gây hậu quả tiêu cực cho nền kinh tế

1.1. Định nghĩa

Giới hạn mà timviec365 đã đề cập trước đó chính là biên độ tỷ giá ( theo thuật ngữ tiếng Anh là Currency Band). 

Biên độ tỷ giá là phạm vi có thể chấp nhận được khi điều chỉnh đồng tiền lên xuống so với một đồng tiền tham chiếu. Biên độ tỷ giá dao động trong khoảng giữa tỷ giá sàn và tỷ giá trần. Biên độ tỷ giá là sự kết hợp giữa tỷ giá thả nổi và tỷ giá cố định. 

Trong đó tỷ giá thả nổi thường được dựa theo quy luật cung cầu của thị trường nhưng vẫn có trường hợp được tác động điều tiết bởi Ngân hàng Trung ương. Còn tỷ giá cố định là tỷ giá đã được xác lập trước đó, tỷ giá này sẽ được Ngân hàng Trung ương cam kết duy trì ở thay đổi hẹp (khoảng 2 đến 5%). 

Vùng thay đổi của đồng tiền mỗi quốc gia sẽ chỉ nằm trong một khoảng thả nổi được giới hạn bởi hai đầu giá trần và giá sàn. Nếu giá trị đồng tiền chạm đến một trong hai đầu đó thì nó sẽ biến thành tỷ giá cố định.

1.2. Biên độ tỷ giá chịu sự tác động của Ngân hàng Trung Ương

Thông qua những thay đổi trên thị trường quốc tế và tình hình kinh tế của đất nước, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam sẽ điều chỉnh và thay đổi tỷ giá hối đoái hay chính biên độ tỷ giá để phù hợp với tình hình chung.

Trong chế độ tỷ giá cố định, Ngân hàng Trung Ương buộc phải mua vào hoặc bán ra một đồng nội tệ trên thị trường ngoại hối nhằm duy trì biên độ tỷ giá sẽ nằm trong một khoảng hẹp và có thể duy trì cố định tỷ giá của nó. Muốn làm được điều này, Ngân hàng Trung Ương sẽ luôn phải chuẩn bị sẵn một khối lượng lớn ngoại tệ.

1.2. Vai trò của biên độ tỷ giá

1.2.1. Giữ ổn định chính sách tiền tệ

Biên độ tỷ giá giữ thế cân bằng cho đồng tiền trong nước so với đồng tiền nước ngoài. Một biên độ tỷ giá phù hợp sẽ giúp thắt chặt sự thay đổi đối với chính sách tiền tệ, nhưng vẫn sẽ linh hoạt nếu quốc gia bị ảnh hưởng bởi dòng vốn chảy vào hoặc chảy ra lớn. Chính sách tiền tệ của một quốc gia có biên độ tỷ giá phụ thuộc vào hành vi của đồng ngoại tệ tham chiếu của quốc gia đó vì Ngân hàng Trung Ương phải đưa ra các quyết định khiến giá trị của đồng nội tệ thay đổi theo cách xấp xỉ với những thay đổi trong giá trị của đồng tiền tham chiếu.

1.2.2. Ngăn chặn hành vi đầu cơ tích trữ, chuộc lợi từ sự chênh lệch tỷ giá

Trong những giai đoạn biến động, chính biên độ tỷ giá sẽ làm nhiệm vụ ổn định đồng tiền nội tệ. Biên độ tỷ giá được chính phủ sử dụng một cách linh hoạt và ứng biến nhưng luôn được cố gắng để duy trì trong mức biên độ nhỏ nhất. Các biên độ tiền tệ sẽ làm giảm nguy cơ đầu cơ tích trữ từ các nhà giao dịch ngoại hối nhằm tìm kiếm lợi nhuận từ những thay đổi trong tỷ giá hối đoái. Tuy nhiên, các nhà đầu tư có thể sử dụng biên độ tỷ giá như một cơ sở để tham chiếu cho kỳ vọng về biến động trong tương lai của tỷ giá hối đoái.

1.2.3. Cân bằng cán cân thương mại

Nới biên độ tỷ giá khuyến khích các doanh nghiệp xuất khẩu nhiều hơn. Hành động này nhằm tăng tỷ giá cao hơn, từ đó tạo điều kiện để các doanh nghiệp xuất khẩu đỡ khó khăn.

Trong khi Việt Nam đang hướng đến xuất siêu, làm cho cán cân thương mại dương thì việc nới biên độ tỷ giá sẽ giúp tăng cường doanh nghiệp xuất khẩu do giá ngoại tệ đi lên, đồng nghĩa với việc họ sẽ thu về được nhiều hơn.

Tuy nhiên khi nới biên độ rộng ra cũng sẽ khiến giá hàng nhập vào sẽ tăng cao. Trong khi đó, Việt Nam vẫn đang phải nhập khẩu thiết bị, máy móc nguyên liệu có giá trị cao về để sử dụng. Nới biên độ cũng sẽ khiến doanh nghiệp nhập khẩu khó khăn hơn.

Do vậy việc nới rộng hay thu hẹp biên độ tỷ giá đều có những ảnh hưởng đáng kể đến tình hình kinh tế xuất nhập khẩu. Việc duy trì đảm bảo một khoảng biên độ tỷ giá phù hợp là một điều khó khăn và nan giải của bất kỳ quốc gia nào.

2. Những yếu tố tác động đến điều chỉnh biên độ tỷ giá

2.1. Lãi suất VND và USD

Hiện nay, lãi suất USD khi gửi vào ngân hàng là 0%/năm. Tức là người gửi sẽ không được hưởng lãi nếu gửi tiết kiệm USD vào ngân hàng. Do đó, để được hưởng lãi, bắt buộc người dân phải chuyển từ USD sang VND và gửi tiết kiệm với lãi suất khoảng 6 - 7%/năm. Qua đó, Nhà nước có thể tác động để tăng sức mạnh cho đồng nội tệ, duy trì mức hấp dẫn đối với đồng nội tệ qua đó đảm bảo đồng nội tệ không bị mất đi giá trị nhằm giữ một biên độ dao động tỷ giá thấp nhất và giảm tình trạng đầu cơ tích trữ ngoại hối.

2.2. Dự trữ ngoại tệ của Ngân hàng Nhà nước

Ngoại hối được dự trữ trong kho của Ngân hàng Nhà nước với mục đích đảm bảo đủ nguồn cung ngoại tệ ra bên ngoài, tránh tình trạng khan hiếm ngoại tệ trong thời điểm thị trường ngoại tệ đang có sự biến đổi. Hành động này thể hiện qua việc Ngân hàng Nhà nước sẽ bán ngoại tệ từ nguồn dự trữ, nhằm cân xứng kịp thời nguồn cung ngoại tệ trên thị trường, qua đó làm giảm áp lực lên tỷ giá hối đoái, tránh tình trạng phải thay đổi biên độ tỷ giá.

2.3. Lạm phát và lạm phát kỳ vọng

Nếu lạm phát tăng cao, đồng tiền nội tệ sẽ bị mất giá, đẩy tỷ giá tăng cao khiến biên độ tỷ giá phải thay đổi để đáp ứng tình hình chung.

Lạm phát kỳ vọng được đặt ra nhằm mục tiêu ổn định nền kinh tế. Muốn duy trì được mức lạm phát kỳ vọng lý tưởng thì việc điều hành chính sách tiền tệ lại càng phải thận trọng và linh hoạt, kiểm soát tình hình tỷ giá và mức dao động phù hợp.

2.4. Cán cân xuất nhập khẩu

Thúc đẩy xuất khẩu nhằm ổn định tỷ giá. Có thể thấy, điểm đặc biệt trong cách thức điều hành tỷ giá và biên độ tỷ giá hiện nay của Nhà nước đã khác so với trước, điều chỉnh tỷ giá và biên độ tỷ giá dựa theo tình hình thị trường hơn là điều chỉnh theo tính áp đặt

Qua đây, chúng ta đã thấy được vai trò quan trọng của biên độ tỷ giá và sự tác động của biên độ tỷ giá lên nền kinh tế chung. Hy vọng bài viết của timviec365 đã cung cấp cho bạn những thông tin cơ bản về biên độ tỷ giá.