Khái niệm bồi thẩm đoàn là gì? Vai trò của bồi thẩm đoàn

1. Tổng quan về bồi thẩm đoàn

1.1. Khái niệm bồi thẩm đoàn là gì?

Bồi thẩm đoàn là tập hợp những thường dân được toàn án giao nhiệm vụ việc xét xử một vụ án. Nhiệm vụ chính của bồi thẩm đoàn là lắng nghe biện luận của công tố viên và luật sư tại tòa án, sau đó phân tích, xem xét để kết luận bị cáo có tội hay không có tội. 

Khi đã tham gia tòa án với vai trò là bồi thẩm đoàn thì bạn phải chấp nhận theo suốt thời gian vụ xử, có thể một buổi là xong, cũng có khi vài ngày hoặc lên đến vài tháng thậm chí kéo dài nhiều năm. Trong thời gian làm việc, tòa án vẫn cần đảm bảo việc trả lương cho bạn đầy đủ. Để hiểu rõ hơn về bồi thẩm đoàn, đừng bỏ lỡ những thông tin hữu ích dưới đây nhé.

1.1.1. Vai trò của bồi thẩm đoàn ?

Vì các bồi thẩm viên trong bồi thẩm đoàn không phải là người có chức vụ cao mà chỉ là dân thường cho nên sau khi nghe các luật sư hai bên biện luận xong vụ án, bồi thẩm đoàn có thể dựa vào các điều luật mà luật sư đưa ra cùng với quan điểm đạo đức của mình quyết định bị cáo có tội hay không. 

Đối với quan tòa thì ngay sau khi bồi thẩm đoàn đưa ra quyết định rằng bị cáo có tội thì quan tòa mới có thể dựa vào văn bản pháp luật mà quyết định hình phạt đối với kẻ phạm tội.

Nếu bồi thẩm đoàn quyết định rằng bị cáo không có tội, thì bất kể quan toà có cách nhìn như thế nào thì họ cũng không có quyền phán quyết bị cáo có tội mà chỉ có thể tuyên bố tạm tha.

Còn nếu như bồi thẩm đoàn không thống nhất ý kiến và không đưa ra phán quyết rõ ràng thì quan toà có quyền giải tán bồi thẩm đoàn đó, tiếp nhận bồi thẩm đoàn mới và mở một phiên toà khác để xử án cho tới khi bồi thẩm đoàn mới đưa ra được phán quyết rõ ràng.

1.1.2. Những tranh cãi đối với bồi thẩm đoàn

Bồi thẩm đoàn là đại diện cho sự công tư phân minh. Chính vì vậy vẫn tồn tại nhiều tranh cãi về sự có mặt của bồi thẩm đoàn.

1.1.2.1. Bên phản đối 

- Việc xử lý vụ án dựa trên phán quyết của bồi thẩm đoàn là không chính xác, một bị cáo bị kết tội hay được tạm tha hoàn toàn không có kiến thức căn bản về pháp luật, chẳng khác nào giao việc chuyên môn cho một người không có kiến thức.

- Việc triệu tập các bồi thẩm đoàn và chờ đợi quyết định của họ để tuyên án sẽ làm mất thì giờ hoặc bị trì trệ.

1.1.2.2. Bên ủng hộ

- Các quan toà, công tố viên làm việc quá lâu, ngày nào cũng như ngày nào khiến họ trở nên chai cứng còn bồi thẩm đoàn là những người đến từ mọi tầng lớp xã hội giúp họ thấy được sự khác biệt, mang sự tươi mới đến cho họ. 

- Luật sư có quyền bày tỏ không có ấn tượng với người này nếu cảm thấy họ không khách quan và có thể bất lợi cho thân chủ của mình, do vậy vẫn đảm bảo công bằng cho bị cáo.

- Điểm thú vị trong cách xử của bồi thẩm đoàn đó là nghiêng về “lý” nhưng lại được “tình” quyết định. Ví dụ những vụ án về “lý” thì sai hoàn toàn nhưng lại hợp về “tình”. 

Thẩm phán là những người am hiểu về luật pháp họ sẽ khăng khăng theo luật pháp xử có tội, tuy nhiên đối với bồi thẩm đoàn là tập hợp những thường dân, thấy sai về “lý” nhưng hợp “tình” thì họ vẫn có thể phán vô tội, đây chính là lòng nhân đạo.

1.2. Hạn chế của bồi thẩm đoàn là gì?

- Đối với một số nước phương Tây như nước Anh hay nước Mỹ, mỗi khi xử những vụ án tương đối lớn tại phiên tòa cần phải có sự tham gia của bồi thẩm đoàn. 

Điều này đã được pháp luật quy định với mục đích ngăn ngừa các trường hợp quan toà độc đoán chuyên quyền, một mình đưa ra quyết định dẫn đến nhiều lỗi lầm không đáng có khi tuyên án, do vậy những tiêu cực trong quá trình tranh biện là hoàn toàn có thể xảy ra.

- Đối với các nước phương Tây như Anh hay Mỹ trong phổ biến việc xét xử bồi thẩm đoàn, bồi thẩm đoàn thường được coi là cơ quan phân tách quyền lực vô cùng quan trọng.

Ngoài ra còn một khẳng định phổ biến khác về ưu điểm của việc xét xử bởi bồi thẩm đoàn là đưa ra một hình thức giáo dục công dân về chính phủ. 

Tuy nhiên, nhiều người cũng tin rằng bồi thẩm đoàn hoàn toàn có khả năng cung cấp một phiên tòa nhân văn hơn, thực tế hơn, hoặc công bằng hơn, cho một bên không phải là thành viên của chính phủ.

Chẳng hạn như trong những vụ án có tính xúc động cao, ví dụ như cưỡng hiếp các trẻ em nhỏ, bồi thẩm đoàn có thể bị cám dỗ để kết tội dựa trên điều khiển cảm xúc cá nhân thay vì kết tội ngoài sự nghi ngờ có căn cứ.

2. Những tiêu chí để chọn bồi thẩm đoàn

Thông thường, tòa án sẽ chọn ngẫu nhiên một nhóm ứng cử viên bất ký có thể là bồi thẩm đoàn từ cư dân sống ở một địa phương. 

Tiếp theo, danh sách ứng cử viên bồi thẩm đoàn được tổng hợp lại từ nhiều nguồn chẳng hạn như lá phiếu cử tri, khi đăng ký bằng lái xe hoặc khi xin cấp lại thẻ căn cước.

Ngoài ra, một số điều kiện khiến ứng viên bồi thẩm đoàn không được chọn như:

- Những đối tượng đang phục vụ trong quân đội (đi lính, đi nghĩa vụ, …)

- Làm việc tại phòng cảnh sát hoặc đội chữa cháy

- Công chức, viên chức đang làm việc giờ hành chính

- Đối tượng có tiền án, người bị kết án một trọng tội có trong thời gian phạt tù 1 năm trở lên.

Sau đó, tòa án sẽ liên hệ tới từng người trong nhóm ứng cử viên bồi thẩm đoàn.

Tại tòa án, các ứng cử viên bồi thẩm đoàn sẽ được thẩm phán, luật sư hai bên sẽ tiến hành "phỏng vấn" để lựa chọn người và đưa ra quyết định họ có đủ điều kiện làm bồi thẩm đoàn hay không. 

Quá trình phỏng vấn sẽ dựa trên những tiêu chí quan trọng như tính công bằng, lý lịch của từng người, trình độ học vấn hay thậm chí là cả quan điểm đồng tình hay phản đối với án tử hình. Sau khi bị phỏng vấn, nếu ứng viên được xác định là có khả năng thiếu công tâm, dễ bị cảm xúc dẫn dắt, không đồng tình với án tử hình (nếu trong vụ án hình sự mà bị cáo đứng trước nguy cơ chịu án tử hình) thì sẽ bị loại khỏi vòng.

Giai đoạn cuối cùng là từ chối và đề nghị thay bồi thẩm, cả thẩm phán và hai bên luật sư đều có quyền này. 

Như vậy, định nghĩa bồi thẩm đoàn là gì đã được giải thích rõ ràng cho quý độc giả, cũng như những vai trò, hạn chế hay tiêu chí để chọn bồi thẩm đoàn. Hy vọng sau bài tin này, mọi người sẽ có kiến thức rộng mở hơn về bồi thẩm đoàn.

Hãy nhớ luôn theo dõi và cập nhật tin tức mới nhất qua trang web timviec365.vn của chúng tôi để không bỏ lỡ bất kỳ thông tin nào mới nhất nhé.