Kế toán dồn tích là gì và những thông tin bạn cần biết về vị trí này

1. Kế toán dồn tích là gì?

1.1. Bạn hiểu kế toán dồn tích là gì?

Kế toán dồn tích (tiếng Anh là Accrual Accounting) là phương pháp kế toán tài chính được một công ty, doanh nghiệp sử dụng để ghi nhận doanh thu trước các dịch vụ đã bán hoặc nhận được khoản thanh toán cho hàng hóa h các chi phí trong quá trình ghi nhận đã được phát sinh trước khi doanh nghiệp thực hiện thanh toán. Trong quá trình thu thập, kế toán dồn tích không nhất thiết gắn với dòng tiền chi hay tiền thu.

Cụ thể hơn, doanh thu mà doanh nghiệp thu được sẽ được ghi nhận trong sổ sách kế toán, tính tất cả các giao dịch tiền mặt đã diễn ra ở mọi thời điểm. Khác với kế toán tiền mặt chỉ nhận doanh thu một khi có giao dịch tiền mặt phát sinh xảy ra với hàng hóa, kế toán dồn tích sẽ không nhất thiết có giao dịch tiền mặt.

1.2. Ví dụ về kế toán dồn tích

Công ty A mua 1 lô hàng và nhập vào kho từ ngày 20/5/2022 với giá là 100  triệu đồng, chưa thực hiện xuất kho bán trong năm. Vào ngày 30/5/2022, giá trị lô hàng là 80 triệu đồng và vào ngày 4/3/2023, công ty A bán 60% lô hàng với giá bán là 150 triệu đồng, khách hàng thanh toán trước 100 triệu đồng còn 50 triệu đồng sẽ thanh toán vào năm 01/02/2024. Theo nguyên tắc kế toán dồn tích, công ty A sẽ ghi nhận doanh thu của lô hàng vào năm 2022 là 150 triệu đồng.

2. Lợi ích và ưu nhược điểm của kế toán dồn tích

Kế toán dồn tích là phương pháp được nhiều doanh nghiệp, công ty, tổ chức sử dụng và lựa chọn và nó hoàn toàn phù hợp với các chuẩn mực kế toán hiện nay. Trong từng giai đoạn, phương pháp kế toán dồn tích báo cáo thực tế chi tiết về hoạt động thu chi trong doanh nghiệp.

2.1. Kế toán dồn tích có lợi ích gì?

Doanh nghiệp nhờ phương pháp dồn tích sẽ được cung cấp đầy đủ và chính xác hơn về tình hình hoạt động của công ty, tuy vậy quá trình hoạt động khá phức tạp của kế toán dồn tích khiến doanh nghiệp hoạt động tốn kém hơn.

Các giao dịch kinh doanh ngày càng trở nên phức tạp và đòi hỏi tính chính xác cao hơn, nếu doanh nghiệp bán hàng theo các dự án cung cấp nguồn thu hay theo hình thức tín dụng trong 1 thời gian dài có thể khiến doanh nghiệp bị ảnh hưởng tình trạng tài chính trong thời gian giao dịch. Vì vậy, các báo cáo tài chính cùng kỳ khi các giao dịch này xảy ra sẽ phản ánh được hoạt động tài chính của doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, kế toán dồn tích giúp các doanh nghiệp có thể phản ánh về dự kiến và dòng tiền của doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp quản lý nguồn lực hiện có và lập những kế hoạch mới trong thời gian tới.

2.2. Ưu điểm và nhược điểm của kế toán dồn tích là gì?

2.2.1. Ưu điểm

Trong thời gian dài, kế toán dồn tích có xu hướng ghi nhận chi phí và doanh thu đồng đều hơn, được các nhà đầu tư sử dụng để xác định tình hình tài chính, kết quả hoạt động và dòng tiền của một doanh nghiệp và được coi là hệ thống kế toán hợp lệ nhất.

Cơ sở của kế toán dồn tích cũng hỗ trợ các nguyên tắc hợp lý, các chi phí và doanh thu liên quan sẽ được ghi nhận trong kỳ báo cáo và trong một kỳ báo cáo, ta có thể thấy được lãi và lỗ trong giao dịch kinh doanh của doanh nghiệp.

2.2.2. Nhược điểm

Cơ sở dồn tích của kế toán có thể xảy ra sai sót đáng kể khi dòng tiền có thể chưa xảy ra và chỉ ra sự hiện diện của lợi nhuận. Kết quả ghi nhận trong báo cáo tài chính doanh nghiệp dù báo cáo lợi nhuận có ra sao thì nó có thể bị thiếu tiền mặt hay phá sản, vì vậy bạn cần chú ý tới các báo cáo lưu chuyển tiền tệ về nguồn tiền vào, ra trong doanh nghiệp.

Nếu là doanh nghiệp nhỏ thì không nên sử dụng kế toán dồn tích vì để thực hiện phương pháp này đòi hỏi kế toán cần có kiến thức chuyên môn nhất định. Các chủ doanh nghiệp nhỏ có thể thực hiện tạo ra một lượng thu nhập chịu thuế theo cơ sở kế toán tiền mặt bằng cách thao túng thời gian của dòng tiền ra và vào, dẫn đến việc nộp thuế thu nhập bị hoãn.

3. Kế toán dồn tích và kế toán tiền mặt khác nhau ra sao?

Thời điểm ghi nhận chi phí và doanh thu chính là điểm khác nhau rõ rệt nhất giữa kế toán dồn tích và kế toán tiền mặt. Phương pháp kế toán dồn tích tập trung vào chi phí và doanh thu dự kiến, còn phương pháp tiền mặt là phương pháp ngay lập tức ghi nhận doanh thu và chi phí trong doanh nghiệp.

Về bản chất, kế toán tiền mặt chỉ ghi nhận chi phí, doanh thu trong doanh nghiệp khi dòng tiền thực bị biến động. Nghĩa là các kế toán có bút toán ghi nhận khi doanh nghiệp chi trả các khoản chi mua hàng hóa hay nhận được tiền bán thành phẩm. Còn kế toán dồn tích về bản chất trong thời điểm phát sinh giao dịch sẽ ghi nhận chi phí và doanh thu như hai bên đã có hợp đồng ký kết, đã bán hàng, đã nhận hàng… ngay cả khi doanh nghiệp chưa đủ tiền nhập hàng hay chưa đủ tiền bán lô hàng đó.

Về đối tượng áp dụng, kế toán tiền mặt thường áp dụng cho các doanh nghiệp nhỏ hay các doanh nghiệp hoạt động theo quy trình đơn giản. Còn kế toán dồn tích thường áp dụng cho các doanh nghiệp lớn có kết cấu tương đối phức tạp áp dụng. Các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp sẽ gắn với hàng tồn kho và không phân biệt doanh thu bán thu tiền ngay hay bán chịu cho khách hàng. Đồng thời trong từng kỳ kế toán, kế toán cần đảm bảo nguyên tắc phù hợp giữa chi phí và doanh thu.

Về ưu điểm, kế toán tiền mặt dễ dàng áp dụng cũng như tính toán, còn kế toán dồn tích cần cung cấp cho doanh nghiệp tình hình kinh doanh chi tiết, gồm cả hình ảnh rõ ràng của doanh nghiệp về lợi nhuận trong từng thời điểm. 

Về hạn chế, khi sử dụng kế toán tiền mặt, trong quá trình kiểm soát tình hình tài chính hay doanh thu thực tế của công ty, doanh nghiệp thường xuyên gặp khó khăn nếu bên mua hay bên bán nợ tiền. Với kế toán dồn tích, các bút toán phức tạp và nhiều hơn, đòi hỏi kế toán cần phải có kiến thức vững chắc về nghiệp vụ và chuyên môn. Các báo cáo doanh thu của doanh nghiệp được tính cả các khoản tiền doanh nghiệp chưa nhận được nên có thể gặp phải tình trạng thiếu vốn khi đầu tư dự án mới nếu không theo dõi cần thận.

Tóm lại, cả kế toán dồn tích và kế toán tiền mặt đều có những ưu điểm và hạn chế riêng và chỉ cho thấy 1 phần tình hình hoạt động trong doanh nghiệp. Khi đưa ra quyết định đầu tư, kế toán và doanh nghiệp cần hiểu rõ phương pháp kế toán tiền mặt và phương pháp kế toán dồn tích là gì.

Bên cạnh đó, bạn nên sử dụng phần mềm quản lý tài chính kế toán 365. Đây là phần mềm quản lý tài chính doanh nghiệp miễn phí giúp doanh nghiệp có thể tính toán doanh thu, chi phí và đưa ra các phương pháp kế toán dồn tích chính xác, hiệu quả.

Như vậy qua bài viết này, bạn đã biết được kế toán dồn tích là gì cũng những thông tin cần thiết về phương pháp này. Có thể thấy, kế toán dồn tích và kế toán tiền mặt đều quan trọng và có ưu điểm, thế mạnh riêng. Tuy vậy, ta có thể thấy việc áp dụng kế toán dồn tích có lợi thế và ưu điểm hơn hẳn so với phương pháp kế toán tiền mặt, tuy nhiên kế toán trong doanh nghiệp đòi hỏi phải có chuyên môn và nghiệp vụ thì mới có thể thực hiện phương pháp này.