Tổng hợp thông tin về kế toán doanh nghiệp thương mại bạn cần biết

1. Kế toán doanh nghiệp thương mại là gì và đặc điểm của vị trí này

1.1. Tìm hiểu kế toán doanh nghiệp thương mại là gì?

Nơi gắn liền sản xuất và tiêu dùng chính là thương mại, và hoạt động thương mại chính sẽ khiến các bên liên quan phát sinh nghĩa vụ và quyền để thực hiện các hành vi buôn bán thương nhân.

Kế toán doanh nghiệp thương mại là người sẽ thu nhận, ghi chép, cung cấp hay xử lý những thông tin liên quan tới tình hình tài chính trong một doanh nghiệp hoạt động thương mại và mục tiêu chính của doanh nghiệp sẽ là kinh doanh sinh lời.

1.2. Đặc điểm của kế toán doanh nghiệp thương mại ra sao?

1.2.1. Các chứng từ và sổ sách sử dụng trong kế toán thương mại

Bên cạnh các sổ sách, chứng từ sử dụng giống với các doanh nghiệp thông thường, trong doanh nghiệp thương mại thì kế toán còn sử dụng các sổ khác tại các cửa hàng, quầy hàng như sổ nhận hàng và thanh toán, thẻ quầy hàng…

1.2.2. Các tài khoản sử dụng

Trong phương pháp kê khai kế toán thường xuyên, kế toán trong doanh nghiệp thương mại có các tài khoản (TK) như sau:

- Hàng hóa: TK 156.

- Hàng mua khi đang đi đường: TK 151.

- Doanh thu cung cấp dịch vụ và bán hàng: TK 5111.

- Hàng gửi bán: TK 157.

- Giảm giá hàng bán: TK 5212.

- Chiết khấu thương mại: TK 5211 và hàng bán bị trả lại: TK 5213.

- Lợi nhuận chưa phân phối trong doanh nghiệp thương mại: TK 421.

- Giá vốn hàng bán: TK 632.

- Xác định kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp thương mại: TK 911.

2. Kế toán doanh nghiệp thương mại làm những công việc gì?

Trong doanh nghiệp thương mại, kế toán là người đảm nhiệm nhiều công việc khác nhau, vì vậy công việc của một kế toán thương mại không phải là ít. Trong một doanh nghiệp thương mại, kế toán đảm nhận các công việc tùy theo vị trí, cụ thể như sau:

2.1. Kế toán bán hàng

Kế toán bán hàng thương mại dịch vụ trong doanh nghiệp sẽ đảm nhiệm các công việc sau: Kế toán thực hiện ghi chép và ghi nhận thông tin hóa đơn của doanh nghiệp hàng ngày, thực hiện kiểm tra số lượng sản phẩm, đơn giá sản phẩm, thực hiện xuất hóa đơn cho khách hàng.

Kế toán cũng là người thực hiện cập nhật giá cả hàng hóa, sản phẩm mới, thực hiện kiểm tra và giám sát về việc thực hiện lợi nhuận, phân phối hàng hóa trong doanh nghiệp. Các bảng kê doanh thu, bảng kê hóa đơn bán hàng, thuế GTGT trong doanh nghiệp kế toán cũng là người thực hiện, qua đó tính tổng doanh thu, thuế GTGT, đơn giá của từng nhóm hàng trong doanh nghiệp.

Đồng thời, kế toán bán hàng trong doanh nghiệp thương mại sẽ quản lý khách nợ, tiền hàng của doanh nghiệp, sau đó báo cáo lại cho phòng kế toán và kế toán trưởng. Các hóa đơn chứng từ, hợp đồng với khách hàng, đối tác thì sẽ được kiểm tra, theo dõi bởi kế toán bán hàng trong doanh nghiệp thương mại và vị trí này sẽ đối chiếu với thủ kho về số lượng hàng tồn và hàng bán.

2.2. Kế toán mua hàng

Kế toán mua hàng trong doanh nghiệp thương mại nhận được thông tin mua hàng, sau đó sẽ kiểm tra số lượng và đơn giá sản phẩm, cập nhật giá cả mới, sau đó báo cáo lại với kế toán trưởng và phòng kế toán.

Các khoản chi phí mua hàng trong doanh nghiệp thương mại, kế toán là người nắm rõ ràng và cần xác định có sự chênh lệch giữa thực tế và chứng từ để kiểm tra, xác định kết quả kinh doanh.

Giống với kế toán bán hàng, kế toán mua hàng sẽ quản lý hóa đơn, chứng từ mua hàng với nhà cung cấp và đối chiếu số lượng với thủ kho về hàng tồn và hàng mua.

2.3. Kế toán kho

Kế toán kho trong doanh nghiệp thương mại sẽ kiểm tra chứng từ, hóa đơn có hợp lệ hay không, sau đó mới làm thủ tục nhập, xuất hàng hóa vào kho của doanh nghiệp. Quá trình xuất nhập nguyên vật liệu, hàng hóa, kế toán kho sẽ là người kiểm tra, đối chiếu và nhập dữ liệu vào hệ thống. Sau đó, vị trí kế toán này sẽ làm báo cáo xuất nhập tồn, báo cáo tồn kho và tham gia kiểm kê định kỳ trong doanh nghiệp thương mại.

2.4. Kế toán tổng hợp

Kế toán tổng hợp sẽ tiến hành tổng hợp các thông tin từ các bộ phận trong doanh nghiệp thương mại, sau đó lập báo cáo nộp lên ban lãnh đạo, quản lý điều hành. Vị trí này đòi hỏi cần nắm rõ giá mua, bán hàng hóa thực tế để đảm bảo kiểm tra được tình hình lãi lỗ hoặc điều tiết giá sản phẩm trong kinh doanh. Đồng thời, kế toán tổng hợp sẽ cung cấp thông tin về doanh số và bán hàng để đảm bảo tình hình kinh doanh của doanh nghiệp hoạt động hiệu quả.

2.5. Kế toán thuế

Kế toán thuế trong doanh nghiệp thương mại sẽ thực hiện những báo cáo liên quan tới các hóa đơn VAT trong doanh nghiệp, thực hiện các nghĩa vụ về thuế trong doanh nghiệp và kê khai đúng luật thuế.

3. Các nghiệp vụ kế toán trong doanh nghiệp thương mại là gì?

3.1. Kế toán mua hàng hóa

Trong doanh nghiệp thương mại, các nghiệp vụ kế toán mua hàng hóa sẽ căn cứ vào số lượng hàng hóa và hóa đơn mua hàng, phiếu nhập kho cùng với một số chứng từ liên quan khác. Cụ thể, kế toán mua hàng hóa thực hiện hạch toán như sau:

- Giá trị mua hàng hóa nhập kho: Nợ TK 156.

- Thuế GTGT khấu trừ: Nợ TK 1331.

- Giá trị bao bì tính riêng nhập vào kho: Nợ TK 153 (nếu có).

- Tổng giá trị thanh toán: Có TK 341, 311, 112, 111…

Trường hợp kế toán  thực hiện các chi phí liên quan tới quá trình bốc xếp, vận chuyển, hao hụt trong định mức,... các khoản chi phí này đều phản ánh số lượng thu mua thực tế, kế toán hạch toán như sau:

- Thực hiện tổng hợp các chi phí thu mua hàng hóa: Nợ TK 156.

- Thuế GTGT được khấu trừ: Nợ 1331; Có 331, 112, 111.

Trường hợp tính các khoản giảm giá hàng mua, chiết khấu thương mại được hưởng trong quá trình mua hàng nhưng trả lại nếu có, kế toán doanh nghiệp thương mại sẽ ghi như sau:

- Trừ số nợ phải trả: Nợ TK 331.

- Người bán chấp nhận nhưng chưa thực hiện thanh toán: Nợ 1388; Có TK 156 (tính giá trị hàng hóa) và Có TK 1331 (tính thuế GTGT được khấu trừ).

- Nếu được nhận lại tiền trả là tiền mặt: Nợ 112, 111.

Kế toán sẽ ghi các khoản chiết khấu được hưởng trong quá trình thực hiện mua hàng như sau:

- Tổng số chiết khấu: Nợ TK 1388, 331, 112, 111…

- Tính doanh thu hoạt động tài chính: Có TK 515.

3.2. Nghiệp vụ tiêu thụ hàng hóa

Trong doanh nghiệp thương mại, sẽ có các hình thức tiêu thụ hàng hóa khác nhau như:

- Bán lẻ hàng hóa gồm có: Bán lẻ thu tiền trực tiếp, bán lẻ thu tiền tập trung, bán hàng tự động, bán hàng tự chọn…

- Bán buôn trực tiếp: Tiêu thụ hàng hóa bằng cách người bán sẽ giao trực tiếp hàng hóa có người mua với số lượng nhiều.

- Bán hàng theo phương thức khoán và bán hàng trả góp hay ký gửi đại lý.

Trong quá trình phát sinh hàng hóa và tiêu thụ sản phẩm, kế toán ghi như sau:

- Khi ghi nhận giá vốn: Tính giá trị mua thực tế của mặt hàng tiêu thụ – Nợ tài khoản 632; Có tài khoản 151, 156...

- Khi ghi nhận doanh thu: Tính tổng giá thành toán: Nợ TK 131, 112, 111; doanh thu cung cấp dịch vụ và bán hàng: Có TK 5111; Thuế GTGT cần nộp lên nhà nước: Có 3331.

- Nếu ghi nhận các khoản giảm trừ như giảm giá hàng bán, chiết khấu thương mại, hàng hóa bị trả lại, nếu có phát sinh thì ghi như sau: Giảm thuế GTGT cần nộp: Nợ 3331 và Có 112, 111, 3388, 131; Nợ Tk 5213, 5212, 5211.

- Trường hợp hàng hóa trong doanh nghiệp bị trả lại, kế toán cần thực hiện bổ sung thêm một số khoản bút toán như: Có TK 632; Nợ TK 156.

- Chiết khấu thanh toán mà khách hàng là người được hưởng thì sẽ ghi như sau: Nợ TK 635; Có TK 3388, 131, 112, 111.

- Vào cuối kỳ, thực hiện xác định doanh thu thuần, kết chuyển những khoản giảm trừ, kết chuyển doanh thu thuần, chi phí tài chính và giá vốn hàng bán, kế toán thực hiện như sau:

+ Kết chuyển giảm từ: Có TK 5213, 5212, 5211; Nợ TK 5111.

+ Về thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế xuất khẩu: Có TK 3332, 3333; Nợ TK 5111.

+ Kết chuyển doanh thu thuần: Có TK 911; Nợ TK 5111.

+ Kết chuyển chi phí tài chính và giá vốn hàng bán: Nợ TK 911; Có TK 635, 632.

Hy vọng qua bài viết này, bạn đã biết được kế toán doanh nghiệp thương mạiCó gì khác về vị trí này. Trong doanh nghiệp thương mại, kế toán là vị trí không thể thiếu, kiểm soát tình hình hoạt động hiệu quả của doanh nghiệp, kiểm soát các hóa đơn, chứng từ, thu chi, doanh thu, đảm bảo hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp hiệu quả. Để hạch toán dễ dàng và kiểm soát tình hình thu chi, doanh thu hiệu quả, kế toán nên sử dụng phần mềm quản lý tài chính kế toán 365, giúp giảm thời gian tối đa và tiết kiệm chi phí hiệu quả.