Thông thái là gì? Làm sao để trở thành một người thông thái?

1. Thông thái là gì?

Thông thái tiếng Anh gọi là “Erudite” – là thuật ngữ chỉ sự am hiểu sâu rộng các kiến thức về nhiều lĩnh vực khác nhau trong đời sống xã hội. Do đó, chúng ta vẫn thương được nghe nhắc đến các nhà thông thái nổi tiếng, đây chính là những người uyên bác, sâu sắc, có tầm hiểu biết chuyên sâu, rộng rãi. Hay trong kinh doanh cũng có thuật ngữ nhà tiêu dùng thông thái, chính là những người sử dụng các sản phẩm hàng hóa, dịch vụ và có tầm hiểu biết, đưa ra những sự lựa chọn đúng đắn, phù hợp, thông minh nhất,...

Sự thông thái không phải là phẩm chất, đức tính bẩm sinh mà được tạo ra từ những kinh nghiệm, trải nghiệm, từ quá trình tìm hiểu, học hỏi trong khoảng thời gian dài. Người thông thái là người có khả năng tiếp thu, thẩm thấu và làm chủ được những kiến thức, nhìn nhận các vấn đề một cách chính xác, hiểu rõ được sự đúng sai và có cách hành xử, giải quyết các vấn đề một cách hợp lý, khéo léo nhất.

2. Phân biệt giữa thông minh và thông thái

Nhiều người vẫn hay nhầm lẫn giữa thông minh và thông thái, nghĩ rằng đây là hai khái niệm giống nhau. Tuy nhiên, giữa hai khái niệm này có sự khác nhau rõ rệt cần phải phân biệt. Thông minh được hiểu theo rất nhiều khía cạnh khác nhau, nó bao gồm khả năng suy luận logic, trừu tượng, sự hiểu biết các kiến thức, có trí tuệ, trí nhớ, cảm xúc,... Ngày nay, trí thông minh của con người thường được do bằng các chỉ số nhất định như IQ, EQ,...

Còn thông thái là khả năng có thể đạt đến sự tối ưu và áp dụng những nhận thức cũng như sự hiểu biết để đạt được kết quả nhất định như mong muốn. Đây là sự sáng suốt, khôn ngoan nhưng đầy trí tuệ, đánh giá được các đối tượng một cách khách quan và kèm theo đó là những hành động đúng đắn, khéo léo.

Một ví dụ điển hình nhất trong đời sống hàng ngày mà có lẽ ai cũng đã từng chứng kiến hay thậm chí là trải qua cho thấy sự khác biệt nhất về thông minh và thông thái. Chúng ta đã từng nghe đến rất nhiều về cụm từ “người bán hàng thông thái”, tức là những người làm nghề bán hàng có những kỹ năng chuyên nghiệp, làm việc hiệu quả, tạo lập được các mối quan hệ với nhiều đối tượng khách hàng khác nhau. Và tất nhiên, có người bán thì cũng phải có người mua, những khách hàng ở đây sẽ được coi là những người “tiêu dùng thông thái” khi biết mua bán một cách hợp lý, không lãng phí hay mua những mặt hàng kém chất lượng, hàng không có nguồn gốc xuất sứ,... Tuy nhiên, đâu phải người bán hàng nào cũng đảm bảo được sản phẩm mình bán ra là chất lượng, là đúng với những lý lẽ, lời thuyết phục khách hàng họ đã nói. Hiện nay, không ít những người rất thông minh, với khả năng tư duy và sự khéo léo của mình đã biến những sản phẩm, dịch vụ kém chất lượng thành các mặt hàng chuẩn và thuyết phục được khách hàng mua những sản phẩm đó. Mặt khác, những người tiêu dùng sau khi mua về sử dụng, mặc dù biết các sản phẩm đó không đúng như sự thật và không đảm bảo chất lượng như người bán hàng quảng cáo, nhưng do tâm lý ngại va chạm, không muốn gây phiền phức cũng bỏ qua và xem như mình không may mắn. Với trường hợp này thì người bán hàng mới chỉ cho thấy được sự thông minh, khôn lỏi của mình chứ không thể gọi là thông thái được. Và người tiêu dùng cũng đang vô tình tiếp tay cho những việc làm sai trí, bất chính và đánh mất đi sự thông thái của mình.

Như vậy, có thể thấy, ranh giới giữa thông minh và thông thái rất mong manh. Thông minh là điều rất tốt, đáng được đề cao, tuy nhiên nếu như thông minh đến khôn lỏi, gian manh thì lại cần phải tránh. Hãy là một người biết nhận thức những điều đúng đắn, tốt đẹp, biết bảo vệ những gì chính đáng một cách thông minh – đó mới là sự thông thái.

3. Làm cách nào để trở thành một người thông thái?

3.1. Tích lũy thêm nhiều kinh nghiệm

Sự thông thái vốn không tự sinh ra mà nó phải được hình thành từ quá trình học hỏi, tích lũy kinh nghiệm trong khoảng thời gian dài, thậm chí là cả đời. Và để làm được điều đó, bạn cần phải đặt ra cho bản thân những mục tiêu, tạo ra sự trải nghiệm ở tất cả các lĩnh vực khác nhau trong đời sống xã hội.

- Trước hết, bạn hãy thực hiện những điều thật mới mẻ. Bởi rất khó để bạn đạt được sự thông thái khi mỗi ngày chỉ biết quẩn quanh trong căn phòng kín và làm những công việc giống nhau. Điều bạn cần làm là mạnh dạn bước ra khỏi căn phòng tối tăm và ra ngoài xã hội, tạo cơ hội cho bản thân mình được trải nghiệm, học hỏi và chứng kiến được những vấn đề, thay đổi của xã hội. Khi bạn dám mở lòng mình và khám phá những điều mới mẻ hơn thì chăc chắn sẽ nhận lại được rất kinh nghiệm quý báu, giúp mình có những nhận thức đúng đắn và suy nghĩ thông thái hơn. Bạn có thể đi đến những nơi chưa từng đến, thử những món ăn bản địa ở những vùng xa xôi, tham gia nhiều hoạt động xã hội,... để có thêm nhiều trải nghiệm thú vị, mới mẻ.

- Bạn hãy tập cách biết lắng nghe và chia sẻ với người khác, hãy nói chuyện, tiếp xúc với nhiều người, nhiều đối tượng khác nhau để trau dồi cho bản thân những quan điểm khác nhau về cuộc sống. Đặc biệt, hãy học cách lắng nghe người khác, suy nghĩ về điều họ nói và nhận thức những điều đúng đắn từ họ. Bạn cũng cần biết cách chia sẻ hay đặt ra những câu hỏi với người khác để đưa ra những ý kiến, quan điểm của bản thân cũng như tìm câu trả lời cho những thắc mắc của bản thân. Đây cũng là một cách rất hữu ích để bạn đạt đến sự thông thái.

3.2. Học hỏi từ những người thông thái khác

Bên cạnh tự khám phá, trải nghiệm để có thêm những kiến thức, hiểu biết thì việc học hỏi trực tiếp từ những người thông thái khác là một cách rất hay giúp bạn đạt đến sự thông thái.

- Từ những người thông thái khác, bạn có thể trau dồi được nguồn kiến thức, nâng cao trình độ học vấn của bản thân một cách nhanh chóng. Để làm được điều này, bạn có thể tham gia vào các lớp học, khóa học tại trung tâm, tham gia các buổi tọa đàm về lĩnh vực mình quan tâm. Bên cạnh đó, bạn cũng có thể tự học theo các tài liệu sách vở, qua các video clip,...

- Bạn cũng có thể học hỏi trực tiếp qua những người hướng dẫn cụ thể, những người bạn thấy được sự thông thái đáng ngưỡng mộ. Đó có thể là những thầy cô giáo truyền được cảm hứng cho học sinh, sinh viên từ sự hiểu biết và nhiệt huyết của mình. Đó có thể là những mục sư giúp bạn nhận ra được những quan điểm, điều tốt đẹp, đúng đắn trong cuộc sống,... Do đó, hãy xác định mục tiêu, mục đích mình muốn hướng tới và tìm kiếm đến các đối tượng thông thái đó và tiếp thu thêm nhiều kinh nghiệm cho bản thân.

3.3. Thực hành sự thông thái trong đời sống hàng ngày

Điều quan trọng nhất sau khi đã học hỏi và trau dồi được những kinh nghiệm về đời sống xã hội đó là bạn phải thực hành chúng ra sao. Rất nhiều người học tập và nắm rất vững lý thuyết nhưng khi thực hành thì lại không làm được. Do đó, đây là bước rất quan trọng quyết định bạn có đủ khả năng, bản lĩnh để trở thành một người thông thái hay không.

- Trước hết, hãy thật khiêm tốn trước mọi tình huống mới, điều đó nghĩa là gì? Có người đã từng nói rằng: Sự thông thái thật sự chính là khi bạn nhận thức được rằng bạn không biết gì cả. Bạn chắc chắn sẽ không thể hiểu chính xác được ý nghĩa của câu nói này nếu chưa phải trải qua những tình huống cụ thể trong đời sống, phải đối mặt với những điều khiến bản thân có thể gục ngã. Bạn có thể là người rất thông minh, có rất nhiều kinh nghiệm, nhưng khi đứng trước ranh giới của sự đúng sai, những vấn đề cụ thể thì rất khó để lựa chọn một cách đúng đắn. Đặc biệt, không nên đối đầu với tình huống mà trong đầu lại luôn suy nghĩ rằng mình biết rõ điều gì cần phải làm, đừng quá toan tính hay tự tin rằng sẽ không có vấn đề gì xảy ra. Hãy kiểm tra thật kỹ từ mọi góc độ khác nhau và hành động theo tiếng lòng của chính bản thân. Quan trọng nhất là phải biết đâu là giới hạn của chính mình, tài năng của mình đến đâu. Đừng chứng tỏ những điều mà vượt quá khả năng thật sự của mình. Đó không phải là hành động thông thái và thậm chí sẽ làm ảnh hưởng không tốt đến chính mình.

- Một điều bạn sẽ luôn phải ghi nhớ chính là cần suy nghĩ thật kỹ trước khi hành động. Đối với mỗi vấn đề, hãy dành thời gian nhất định, đủ để suy xét trước khi quyết định điều gì đó. Hãy cân nhắc dựa theo kinh nghiệm của bản thân và nên tham khảo ý kiến từ những người thông thái khác để đưa ra quyết định đúng đắn nhất. Rất nhiều người có xu hướng e ngại và sợ phải nhờ vả vào người khác. Tuy nhiên, việc nhờ đến sự giúp đỡ khi cần thiết là điều hết sức bình thường. Hãy tìm đến những người thông thái và tham khảo ý kiến, lời khuyên từ họ, suy nghĩ và đánh giá tính đúng đắn trong những lời khuyên đó và đưa ra lựa chọn cuối cùng cho bản thân.

- Một người thông thái là người biết hành động dựa trên những giá trị thật sự của bản thân. Tức là bạn không nên chỉ biết chấp nhận những điều hiện đang có, hãy tìm đến những giá trị mới tốt đẹp bởi tất cả đều phải trải qua quá trình học tập mới có được. Tuy nhiên, những giá trị đó cần phải phù hợp với lương tâm, với những gì mà mình mong muốn xuất phát từ tấm lòng. Và khi cần phải đưa ra những quyết định lớn lao, hãy vận dụng tất cả những giá trị mà bản thân có và làm theo quy tắc nhất định.

- Con người sẽ không ai là hoàn hảo, không ai là không mắc phải những sai lầm trong cuộc đời. Do đó, khi bạn sai lầm, đừng lo lắng, hay học hỏi và vực dậy từ chính những sai lầm đó. Sẽ không có gì đáng bất ngờ khi ngay cả những quyết định được cân nhắc rất cẩn thận cũng có thể thất bại hay sai lầm. Do đó, trước những tình huống đó, hãy nghiêm túc nhìn lại, suy nghĩ kỹ vè tất cả những gì đã xảy ra, tìm ra nguyên nhân gây cản trở cho bản thân và tìm ra hướng giải quyết đúng đắn, phù hợp nhất. Một người thông thái sẽ không tự dằn vặt mình mãi trong những sai lầm đó, họ sẽ biết biến điều đó thành trải nghiệm, rút ra các bài học sâu sắc và khắc phục ở những lần sau.

- Cuối cùng, một người thông thái là người biết chia sẻ sự thông thái đó đến với nhiều người khác. Bạn không nhất thiết phải chỉ bảo kỹ lưỡng người khác phải làm gì, làm như thế nào. Hiện nay, nhiều người thông thái vẫn thường lấy chính bản thân mình là ví dụ để dẫn dắt người khác đến với câu chuyện, giúp họ tự nhận thức được ý nghĩa từ câu chuyện, rút ra bài học kinh nghiệm và có những kiến thức bổ ích, hiểu được điều gì giúp họ có thể đạt đến sự thông thái. Cụ thể là có rất nhiều các diễn giả đã chia sẻ về con đường dẫn đến thành công của mình qua các buổi tọa đàm, talkshow,... và mang đến rất nhiều những lời khuyên có ích đối với mọi người. Đây là một việc làm rất ý nghĩa mà bạn nên biết đến nếu muốn trở thành một người thông thái thật sự.

Với những chia sẻ trên đây, hy vọng các bạn sẽ hiểu được thông thái là gì và làm sao để có thể trở thành một người thông thái. Từ đó, vận dụng một cách đúng đắn vào cuộc sống hàng ngày, giúp bản thân đạt đến sự thông thái, có thể đưa ra được những quyết định, sự lựa chọn tốt nhất cho bản thân và mọi người.