Dân chủ là gì? Các loại dân chủ và đặc trưng của nền dân chủ

Hôm nay, trong bài viết này, hãy cùng nhau tìm hiểu về định nghĩa dân chủ là gì và những hình thức, đặc trưng của nền dân chủ bạn nhé!

Với mỗi cá nhân, những quyền về tự do, bình đẳng và bác ái không còn là điều gì quá xa lạ với chúng ta nữa. Đó là những quyền thiêng thiêng mà bất cứ một con người nào cũng cần phải có. Đất nước nào cũng nên cho nhân dân được hưởng những quyền lợi bất khả xâm phạm như vậy. Như vậy đất nước đó mới thực sự được coi là một đất nước dân chủ, công bằng và văn minh. 

Ngày hôm nay, hãy cùng nhau tìm hiểu về định nghĩa của dân chủ, dân chủ là gì, dân chủ được thể hiện qua các hình thức như thế nào. Tất cả sẽ được đề cập đến trong bài viết này.

Tìm việc làm nhanh

1. Khái quát chung về định nghĩa dân chủ là gì, các loại dân chủ

1.1. Định nghĩa dân chủ là gì?

Dân chủ có thể được hiểu là một phương pháp ra quyết định tập thể, trong đó, tất cả các thành viên trong xã hội đều có quyền ngang nhau trong việc đưa ra những quyết định. 

Dân chủ cũng có thể dùng để chỉ một hình thức của nhà nước, các thành viên là cá nhân trong nhà nước, xã hội đó đều có quyền lợi được đưa ra ý kiến, quan điểm của chính mình. 

Dân chủ cũng có thể được hiểu theo nguyên tắc thông thường như: “Dân chủ là dân là chủ và dân làm chủ” Hay theo chủ tịch Hồ Chí Minh, dân chủ chính là việc tất cả những Đảng viên đều có quyền tự do bày tỏ ý kiến của chính mình về những vấn đề sinh hoạt Đảng, để có thể góp phần vào thống nhất những chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, để xây dựng được những Nghị quyết vào cuộc sống.

Tóm lại, mỗi người trong chúng ta sẽ có những suy nghĩ, quan điểm và định nghĩa khác nhau về dân chủ là gì, một số người có thể định nghĩa dân chủ là mọi người dân được làm chủ đất nước, người khác lại cho rằng là quyền thừa nhận những sự tự do trong chính kiến, quan điểm, lối sống,..Mỗi người sẽ có những chuẩn mực và những định nghĩa riêng mà chúng ta không thể phân định đúng hay sai. Đó đơn giản thuộc về hệ quan điểm của mỗi con người.

1.2. Các hình thức dân chủ phổ biến

Các loại dân chủ phổ biến có thể kể đến như sau:

Dân chủ bao gồm các loại như dân chủ trực tiếp và dân chủ gián tiếp, dân chủ là một trong những hình thức thừa nhận quyền tự do của mỗi cá nhân, bình đẳng nam nữ, bình đẳng về mọi mặt trong đời sống xã hội của con người từ kinh tế, chính trị, xã hội,..

Dân chủ trực tiếp là hình thức dân chủ mà nhân dân tham gia trực tiếp về những vấn đề liên quan đến cộng đồng và công việc của cộng đồng, nhà nước, mang tính chất quần chúng rộng rãi. Thể hiện được quyền lợi của nhân dân trong việc quản lý nhà nước.

Ví dụ: Nhân dân tiến hành bầu cử hội đồng nhân dân các cấp.

Dân chủ gián tiếp là một hình thức thể hiện quyền lợi của nhân dân, dân thực hiện quyền làm chủ thông qua những cơ quan hay người đại diện. Qua đó, nguyện vọng của nhân dân được phản ánh gián tiếp, điều này phụ thuộc rất nhiều vào khả năng của người đại diện.

Một ví dụ là Anh A đề nghị với hội đồng nhân dân cấp huyện về việc mở thêm trường nội trú để những em học sinh ở xa trường có thêm cơ hội để đến trường nhiều hơn, từ đó giúp các em có được kiến thức và học hành tốt hơn, cũng như thoát khỏi cảnh nghèo đói.

CV xin việc mẫu

2. Đặc trưng của một quốc gia có một nền dân chủ vững mạnh

Đặc trưng của một nền dân chủ Xã Hội Chủ Nghĩa được biểu hiệu qua những yếu tố sau đây:

Thứ nhất, về phương diện quyền lực, dân chủ là quyền lực thuộc về nhân dân, nhân dân là chủ nhân của nhà nước. Quyền lợi căn bản nhất của nhân dân chính là việc quyền lực nhà nước thuộc sở hữu của nhân dân. Bộ máy nhà nước phải vì dân mà phục vụ. Chính vì vậy, chỉ khi mọi quyền lợi của nhà nước thuộc về nhân dân thì khi đó, mới có thể đảm bảo được nhân dân được hưởng các quyền làm chủ của mình với nguyên tắc quyền lợi.

Thứ hai, trên phương diện chế độ xã hội, và trong các lĩnh vực chính trị, dân chủ là một hình thức hay một hình thái nhà nước, là chính thể dân chủ hay chế độ dân chủ.

Thứ ba, Trên phương diện tổ chức và quản lý xã hội, dân chủ là một nguyên tắc - nguyên tắc dân chủ. Nguyên tắc này được kết hợp với nguyên tắc tập trung để hình thành nguyên tắc tập trung dân chủ trong tổ chức và quản lý xã hội.

Dân chủ là mục tiêu, phương hướng, tiền đề dẫn đến sự tự do, giải phóng con người, giải phóng giai cấp và các tầng lớp trong xã hội. Dân chủ với hình thức là một tổ chức thiết chế chính trị, là một hình thức hay hình thái nhà nước, là một phạm trù lịch sử ra đời và phát triển gắn liền với nhà nước và sẽ tự động mất đi khi nhà nước tiêu vong. 

Tuy nhiên, dân chủ với tư cách là một giá trị xã hội, là một phạm trù vĩnh viễn, tồn tại và phát triển cùng với sự phát triển của con người, của xã hội loài người. Chừng nào con người và xã hội loài người cùng tồn tại, chừng đó nền văn minh nhân loại chưa bị diệt vong thì chừng đó tư tưởng dân chủ vẫn còn tồn tại như một giá trị nhân loại chung.

Trên những cơ sở, quan điểm về dân chủ, nội dung của dân chủ, Việt Nam chủ trương xây dựng một đất nước dân chủ xã hội chủ nghĩa, mở rộng và phát huy quyền làm chủ của toàn quân, toàn dân tộc. Trong cuộc đổi mới nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, để tạo ra một động lực mạnh mẽ phát triển cho đất nước, Đảng ta đã khẳng định rằng: “Phải lấy dân làm gốc, xây dựng và phát huy quyền làm chủ của nhân dân lao động”. Chính vì vậy, Đảng ta luôn chú trọng và quan trọng quyền được làm chủ của nhân dân trên tất cả những lĩnh vực của đời sống xã hội như kinh tế, chính trị, văn hóa, phong tục tập quán,.. Để Đất nước này thực sự là của nhân dân, vì dân mà phục vụ.

3. Những ví dụ cụ thể về dân chủ

Khi bạn đủ 18 tuổi, bạn có quyền được tham gia bầu cử, 

Bạn có quyền được tự do học tập, sinh sống và kinh doanh theo lĩnh vực và ngành nghề mà bạn mong muốn,

Bạn có thể được trưng cầu ý kiến khi luật pháp được ban hành hay đơn giản là một bộ luật nào đó được sửa đổi,

Các cơ quan nhà nước, hội đồng nhân dân cấp xã, huyện kê khai, thông báo rõ ràng các khoản thu chi cho nhân dân được biết,

Cán bộ phê bình và tự phê bình nếu làm những việc sai trái, không đảm đầy đủ những yêu cầu mà nhân dân đề ra hoặc làm ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích của nhân dân.

Vậy là hôm nay, chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu về dân chủ là gì, các hình thức dân chủ, những đặc trưng của nhân chủ và những ví dụ cụ thể. Dân chủ là quyền lợi mà bất cứ một cá nhân nào cũng có và là một quyền lợi không thể nào thiếu cho một đất nước, một  xã hội công bằng và văn minh. Một đất nước có tính dân chủ, người dân được tự do phát biểu, góp ý, góp phần vào công cuộc phát triển đất nước là một điều vô cùng quan trọng và cần thiết của một Đất nước để đất luôn luôn phồn vinh và thịnh vượng.

Xem thêm: Ứng xử là nền tảng để thu phục cấp dưới