[CẬP NHẬT] Các kiểu văn bản và phương thức biểu đạt chủ yếu

Giải pháp hữu hiệu nhất đó là học thuộc kiến thức về nó, nếu bạn đã học nhưng chưa nắm rõ bản chất của các kiểu văn bản và phương thức biểu đạt thì hãy cùng timviec365.vn ôn tập lại với nội dung bài viết sau đây.

1. Văn bản tự sự

Văn bản tự sự chính là kiểu văn bản đầu tiên mà tôi muốn giới thiệu tới bạn. Tự sự có chức năng trình bày các sự kiện, sự việc có quan hệ nhân quả dẫn đến kết cục. Loại văn bản này thường xuất hiện nhiều ở các tờ báo, bản tường thuật, tường trình về sự việc nào đó hay trong các tác phẩm lịch sử, tác phẩm văn học như truyện, ký sự, tiểu thuyết,... Đây cũng là một trong các kiểu văn bản thường được sử dụng để giúp cho họ có thể làm quen nhanh chóng với các mặt chữ trong Tiếng Việt.

Ví dụ:

“Tít và Mít là 2 anh em, một hôm bố sai 2 anh em làm việc nhà và hứa đứa nào hoàn thành trước sẽ thưởng cho 1 chiếc ô tô đồ chơi yêu thích. Vậy là cả hai cùng bắt tay vào công việc ngay sau khi bố kết thúc lời nói. Vốn là đứa chăm chỉ, siêng năng nên Tít đã nhanh chóng hoàn hoàn thành tất cả những nhiệm vụ được giao, còn lại em Mít tính tình lười biếng, ham chơi nên đã hoàn thành sau anh”

2. Văn bản biểu cảm

Biểu cảm là nhu cầu cần thiết của con người trong cuộc sống, trước mỗi sự việc hiện tượng xảy ra thì họ đều phải thể hiện biểu cảm của mình về chúng, từ đó người xung quanh sẽ dễ dàng nhận ra thái độ của bạn ngay ở thời điểm xảy ra sự việc.

Do vì lẽ đó, thì biểu hiện đã được chuyển thể vào văn học và trở thành văn bản biểu hiện, nó phản ánh nhu cầu của con người, có thể là thể hiện tình cảm yêu thích, chán ghét,... tới một hoặc nhiều người khác. 

Phương thức biểu cảm của loại văn bản này chính là dùng ngôn ngữ để bộc lộ tình cảm hay cảm xúc của mình về thế giới xung quanh.

Ví dụ 1: 

“Ngoài kia e có nhớ ta

Trong đây ta nhớ cả đêm lẫn ngày"

Ví dụ 2: 

“Trăng thanh, gió mát đầu đình

Ngồi ôm tâm sự một mình đêm khuya"

…

Văn bản biểu cảm thường được sử dụng trong trường hợp gửi thư, thăm hỏi, chia buồn, văn tế hay những tác phẩm thơ trữ tình, tuỳ bút,... 

3. Văn bản miêu tả

Miêu tả là kiểu văn bản thường gặp ngay cả trong cuộc sống và văn học Việt Nam. Sử dụng ngôn ngữ làm người nghe, người đọc có thể hình dung rõ ràng về sự vật, hiện tượng mà bạn đang muốn nói tới.

Văn bản miêu tả thường xuất hiện nhiều trong các bài văn viết tả cảnh, tả người, tả sự vật hay các đoạn văn miêu tả trong văn bản tự sự,... Đặc biệt, loại văn bản này được sử dụng rất nhiều trong giáo trình dạy văn cho học sinh lớp 1 ở trường học hay các trung tâm luyện chữ đẹp.

Ví dụ 1: 

“Đang trong cơn mơ màng của buổi sớm bình minh, tiếng chim hót ríu ran bên thềm nhà, thêm cả 1, 2 tia nắng nhẹ nhàng lọt qua khe cửa chiếu thẳng vào mắt thì tôi bỗng bừng tỉnh giấc”

Ví dụ 2: 

“Ngoài khơi xa, từng đoàn thuyền nối đuôi nhau cập bến, thời điểm ánh bình minh rực rỡ với những tia nắng đầu tiên chói chang rọi thẳng vào đầu những ngư dân trên thuyền. Zoom ảnh lại gần thì lại thấy khuôn mặt ai nấy có vẻ rạng rỡ như vừa trúng một mẻ cá lớn, nhìn thấy cảnh tượng này lòng tôi bỗng thấy nao nao đến khó tả”

4. Văn bản nghị luận

Văn bản nghị luận là một trong các thể loại văn học Việt Nam được sử dụng để thể hiện tâm tư, quan điểm của người viết trước 1 sự việc, hiện tượng nào đó. Lúc này người viết sẽ đưa ra các luận điểm, luận cứ và phép lập luận phù hợp để chứng minh cho quan điểm mình vừa nêu là đúng đắn.

Kiểu văn bản nghị luận này thường được sử dụng trong các bài Cáo, hịch, xã luận, kêu gọi hay sách lý luận về vấn đề chính trị, xã hội, văn học,... hay được sử dụng để làm các dạng đề nghị luận xã hội.

Ví dụ 1: 

Để phát triển một quốc gia mạnh mẽ, yếu tố quan trọng nhất chính là con người tài năng. Muốn có nhiều người tài giỏi thì học sinh cần phải ra sức học tập kiến thức văn hoá và rèn luyện thân thể thật tốt, chỉ có học tập và rèn luyện mới có thể giúp các em trở thành người tài giỏi trong tương lai”

Ví dụ 2: 

“Doanh nghiệp muốn phát triển bền vững cần phải có đội ngũ nhân viên chất lượng. Để có đội ngũ nhân viên chất lượng thì ngay từ đầu khâu tuyển dụng phải đảm bảo chặt chẽ, áp dụng đúng các tiêu chí tuyển dụng đã đưa ra đồng thời cần phải huấn luyện trong quá trình làm việc sau này. Chỉ có việc đào tạo mới giúp nhân viên tổng công ty trở thành nguồn lực chất lượng”

5. Văn bản thuyết minh

Văn bản thuyết minh được sử dụng để trình bày những thuộc tính, cấu tạo, nguyên nhân hay những kết quả của sự vật, hiện tượng.

Văn bản thuyết minh thường xuất hiện ở trong những bản thuyết minh sản phẩm, hàng hoá; lời giới thiệu di tích, thắng cảnh hay các phương pháp khoa học - tự nhiên;...

Ví dụ:

“Thế giới đang đứng trước nguy cơ thiếu nước sạch trầm trọng, tỷ lệ nước ngọt chiếm 3% trên tổng lượng nước trên toàn trái đất. Đã ít ỏi nay lại còn bị ảnh hưởng bởi các chất thải công nghiệp khiến tình trạng này càng đáng báo động. Ở các nước thứ 3, hơn 1 tỷ người đang phải uống nước ô nhiễm, dự tính đến năm 2024, 2/3 dân số thế giới sẽ bị thiếu nước”

6. Văn bản điều hành

Văn bản điều hành hay còn được gọi với cái tên khác đó là văn bản hành chính công vụ. Kiểu văn bản này thường có chức năng trình bày theo mẫu chung và chịu trách nhiệm pháp lý về những ý kiến cá nhân trước cơ quan quản lý. 

Văn bản điều hành được ra đời trên sự chấp thuận của cơ quan Nhà nước và người dân trên lãnh thổ Việt Nam. Chúng sẽ đảm bảo quan hệ giữa người với người một cách văn minh và tốt đẹp nhất.

Ví dụ: 

“Điều 5 - Xử lý vi phạm đối với người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính

          Người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính mà sách nhiễu nhân dân, dung túng, bao che cho cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm hành chính, không xử phạt hoặc xử phạt không kịp thời, không đúng mức, xử phạt quá thẩm quyền quy định thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự; nếu gây thiệt hại vật chất thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật."

Để sử dụng các câu diễn đạt đúng mục đích và có giá trị cao thì cách tốt nhất mà bạn nên làm đó chính là học thuộc 6 kiểu văn bản và phương thức biểu đạt vừa rồi. Chúng có thể khiến bạn tiến bộ hơn với môn Ngữ văn, đồng thời còn giúp lời nói của bạn có giá trị cao hơn.

Trên đây là một số thông tin hữu ích về các kiểu văn bản và phương thức biểu đạt được chia sẻ bởi timviec365.vn. Hy vọng rằng bạn sẽ sớm tiếp nhận những kiến thức này một cách hiệu quả để có thể tìm cho mình phương pháp làm sao để học giỏi văn hơn. Ngoài việc học thì những ai đang theo nghiệp nhà báo, nhà văn cũng rất cần tới sự hỗ trợ liên quan tới kiến thức này. Ghi nhớ và ghim chúng vào trong đầu để công việc của bạn trở nên thuận lợi hơn nhé.