Đất nông nghiệp là gì? Những điều bạn cần biết về đất nông nghiệp

Việc làm kỹ sư nông nghiệp

1. Bạn hiểu đất nông nghiệp là gì?

Dựa trên Luật đất đai thì đất nông nghiệp có thể được định nghĩa như sau:

“Đất nông nghiệp chính là loại đất mà Nhà nước cung cấp cho người dân để phục vụ cho các nhu cầu về sản xuất nông nghiệp, bao gồm việc trồng trọt, chăn nuôi, trồng rừng,... Đất nông nghiệp được xem là tư liệu sản xuất chủ yếu, vừa là tài liệu lao động vừa là đối tượng lao động chính, đặc biệt là không thể thay thế được của ngành nông - lâm nghiệp, là tiền đề của quá trình sản xuất”.

Một cách cơ bản nhất để hiểu về đất nông nghiệp thì đây chính là loại đất được Nhà nước cấp phép cho người dân với việc sử dụng cho mục đích sản xuất nông nghiệp. Trong ngôn ngữ tiếng Anh thì đất nông nghiệp sẽ được biểu thị thông qua 2 từ đó là “farmland” và “agricultural land”. 

Hiện nay, mặc dù nền kinh tế của nước ta đang hướng tới “công nghiệp hóa, hiện đại hóa”, tuy nhiên, đất nông nghiệp vẫn đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Không chỉ phục vụ cho việc sản xuất ra các sản phẩm lương thực, thực phẩm, đất nông nghiệp còn là nền tảng cho việc trồng rừng, phủ xanh đồi trọc, là cơ sở cho việc chăn nuôi thủy hải sản, đáp ứng một cách tốt nhất các nhu cầu của con người trong đời sống xã hội hiện nay. Chính vì vậy mà không có loại đất nào có thể thay thế được đất nông nghiệp.

Xem thêm: Học nông nghiệp ra làm gì?

2. Đất nông nghiệp bao gồm những loại đất nào?

Thực tế thì đất nông nghiệp không đơn giản chỉ có mỗi đất nông nghiệp. Dựa theo việc phân loại đất nông nghiệp theo quy định của pháp luật, theo điều 10 của Luật đất đai năm 2024, các loại đất nông nghiệp sẽ bao gồm:

- Loại đất nông nghiệp dùng để trồng cây hàng năm

Là loại đất dùng để phục vụ cho việc trồng các loại cây có thời gian sinh trưởng cũng như thu hoạch ngắn. Ví dụ như trồng lúa hay các cây hoa màu khác. 

- Loại đất nông nghiệp dùng để trồng cây lâu năm

Trái ngược với đất nông nghiệp trồng cây hàng năm thì đất trồng cây lâu năm sẽ là đất trồng các loại cây có thời gian sinh trưởng và thu hoạch lên tới hơn 1 năm. Ví dụ như các cây lấy gỗ bạch đàn, phi lao,... Thêm vào đó là các loại cây sinh trưởng như các cây hàng năm tuy nhiên lại có thể thu hoạch lâu năm, điển hình là các cây ăn quả như ổi, bưởi, táo,...

Điểm khác biệt giữa đất nông nghiệp trồng cây hàng năm và lâu năm chính là thời gian sinh trưởng và thu hoạch của cây chứ không phải thời gian được phép sử dụng đất.

- Loại đất nông nghiệp dùng cho chăn nuôi

Đây là loại đất được sử dụng cho mục đích chính là phục vụ hoạt động chăn nuôi gia súc, gia cầm,... Ví dụ như sử dụng đất để trồng cỏ, làm thức ăn trong quá trình chăn nuôi gia súc,...

- Loại đất nông nghiệp dùng cho sản xuất

Là loại đất nông nghiệp vô cùng quan trọng, đất sản xuất hay đất rừng sản xuất chính là rừng tự nhiên. Đất loại này sẽ được chính phủ cấp cho các tổ chức hoặc cá nhân, gia đình để thực hiện công tác bảo vệ và phát triển rừng. Những đối tượng được Nhà nước cấp phép sử dụng đất này sẽ có thể sản xuất lâm nghiệp dựa trên hạn mức mà Nhà nước cho phép hoặc xây dựng thành các khu du lịch sinh thái, kết hợp giữa việc bảo vệ, phát triển và kinh doanh.

- Loại đất nông nghiệp là đất rừng phòng hộ

Rừng phòng hộ có mục đích và ý nghĩa rất quan trọng, dùng để chắn gió, chống xói mòn đất, cân bằng hệ sinh thái môi trường,... Loại đất rừng phòng hộ này sẽ được giao cho các tổ chức để thực hiện việc bảo vệ, phát triển và tái sinh rừng. Mọi kế hoạch liên quan tới đất dùng cho rừng phòng hộ đều sẽ phải được trình lên và đợi Nhà nước cấp phép mới có thể thực hiện.

- Loại đất nông nghiệp là đất rừng đặc dụng

Đất rừng đặc dụng cũng được xem như một loại đất rừng phòng hộ, tuy nhiên, mục đích chính của loại đất này chính là việc phát triển hệ sinh thái quốc gia, bảo tồn thiên nhiên và phục vụ cho các mục đích về nghiên cứu khoa học.

Loại đất này cũng sẽ được giao cho các tổ chức để thực hiện việc bảo vệ và phát triển dựa trên kế hoạch đã được các cơ quan của Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.

- Loại đất nông nghiệp dùng để làm muối và nuôi trồng các loại thủy hải sản

Đất nuôi trồng thủy hải sản thường sẽ là những phần đất nội địa, ví dụ như ao, hồ, sông ngòi,...hay là một trang trại để phục vụ cho việc phát triển ngành thủy sản. 

Đối với đất làm muối thì đây sẽ là phần đất nằm trong diện quy hoạch với diện tích nhất định, phục vụ cho việc làm muối. Các cơ quan có thẩm quyền sẽ thực hiện việc phê duyệt sử dụng đất làm muối dựa trên quy mô nhất định, công nghiệp hoặc là thủ công.

Với việc sở hữu một đường bờ biển dài, việt Nam rất có lợi thế trong việc phát triển làm muối phục vụ cho đời sống và sản xuất công nghiệp. Do vậy mà Nhà nước rất khuyến khích người dân làm muối tại những vùng đất phù hợp và có khả năng.

- Loại đất nông nghiệp khác

Đây là loại đất phục vụ cho việc xây nhà hay các loại hình thức xây dựng khác phục vụ cho việc phát triển nông nghiệp, nghiên cứu,... Ví dụ như xây nhà kính, xây trang trại hay xây các loại hình nhà khác nhau để tạo điều kiện tốt nhất cho việc trồng trọt, chăn nuôi hay nghiên cứu khoa học,... 

việc xây dựng sẽ cần sự cấp phép của cơ quan có thẩm quyền và áp dụng với cả các hình thức trồng trọt không trực tiếp ngay trên đất.

3. Đất nông nghiệp có được chuyển đổi sang đất thổ cư hay không?

Câu trả lời là có. người dân có thể thực hiện việc chuyển đổi đất nông nghiệp sang đất thổ cư khi có sự cho phép và quyết định của Ủy ban nhân dân huyện. 

Điều này sẽ dựa trên Điều 57 của bộ Luật đất đai năm 2024, khi người dân muốn thực hiện việc chuyển đổi đất nông nghiệp sang đất thổ cư sẽ phải xin cấp phép của Ủy ban nhân dân huyện nơi có đất. Tuy nhiên, không phải lúc nào Ủy ban cũng sẽ có quyền cấp phép chuyển đổi, điều này sẽ phụ thuộc vào kế hoạch sử dụng đất nông nghiệp hàng năm của huyện và được cơ quan Nhà nước cấp trên phê duyệt. 

Chính vì thế mà tùy vào từng thời điểm, hoàn cảnh mà Ủy ban sẽ có quyết định cấp phép cho việc chuyển đổi đất nông nghiệp sang đất thổ cư của người dân có nhu cầu.

Xem thêm: Việc làm kỹ thuật nông nghiệp

4. Thực trạng sử dụng đất nông nghiệp hiện nay

Đất nông nghiệp có vai trò quan trọng trong đời sống hàng ngày và phát triển kinh tế, bảo vệ quốc gia. Tuy nhiên, thực tế hiện nay thì việc sử dụng đất nông nghiệp đã thực sự đem lại hiệu quả hay chưa?

Với sự phát triển của công nghiệp, chúng ta có thể nhận thấy rằng nông nghiệp đã giảm bớt được phần nào về gánh nặng trong việc tạo nên sự tăng trưởng và thúc đẩy nền kinh tế quốc gia. Tuy nhiên, cũng chính vì thế mà đất nông nghiệp chưa được sử dụng một cách trọn vẹn và triệt để. 

Một số vùng hiện nay trên nước ta, nông nghiệp đang dần bị thay thế. Nhất là với đất nông nghiệp trồng cây hàng năm, việc trồng lúa hay hoa màu không còn là nhu cầu của người dân khi thu hoạch không được nhiều mà quá trình chăm sóc lại khá vất vả. Điều này dẫn đến thực trạng là đất bị bỏ không và không có ai canh tác. 

Nếu như để một thời gian dài thì đất sẽ mất đi chất dinh dưỡng và trở nên cằn cỗi, giống như việc một con người nếu không vận động thì sẽ trở nên mềm yếu và không có sức sống vậy. Điều này vừa gây lãng phí đất lại tạo ra thiệt hại cho nhà nước, đồng thời là ảnh hưởng tới chính người dân khi không sử dụng đúng mục đích.

Không chỉ đất trồng cây hàng năm mà đất rừng sản xuất, phòng hộ hay các loại đất khác cũng vậy. Việc chưa thắt chặt khâu bảo vệ đã dẫn đến nạn chặt phá rừng bừa bãi, gây ra xói mòn đất, khiến cho diện tích rừng bị giảm, dẫn tới hậu quả của lũ lụt, thiên tai vô cùng nặng nề. Hàng năm, chúng ta vẫn phải cứu hộ miền Trung khi mỗi mùa mưa bão đến lại gây ra thiệt hại về người, về của. 

Chỉ một vài ví dụ điển hình đơn giản thôi nhưng ta có thể thấy được rằng đất nông nghiệp đang bị tàn phá và sử dụng kém hiệu quả ra sao. Đây là một câu hỏi dành cho cơ quan chức năng trong việc quản lý và cho mỗi chúng ta trong việc nhận thức và ý thức hành động của mình với việc bảo vệ đất nông nghiệp cũng như bảo vệ “kế sinh nhai” của những người nông dân khác.

Trên đây chính là những chia sẻ quan trọng về đất nông nghiệp. Hy vọng bạn đã hiểu đất nông nghiệp là gì và các loại đất nông nghiệp hiện nay.

Xem thêm: Sản xuất nông nghiệp là gì?