Mâm ngũ quả là gì? Đâu là những lưu ý khi khi bày mâm ngũ quả?

1. Mâm ngũ quả là gì?

Mâm ngũ quả thực chất là thuật ngữ dùng để chỉ một mâm trái cây trong đó có sự xuất hiện của 5 loại quả khác nhau và được người ta bày trong dịp Tết Nguyên Đán.

Thường thì mâm ngũ quả sẽ được bày một cách trang trọng và để trên bàn thờ, thông qua những loại quả được lựa chọn gia chủ gửi gắm vào đó những mong muốn về một năm mới đầy may mắn và thành công.

Theo quan niệm của người Phương Đông, họ tin vào thuyết Ngũ hành. Kim - Mộc - Thuỷ - Hoả - Thổ chính là 5 yếu tố tạo nên vạn vật trên Trái Đất này , việc bài trí 5 loại quả là để thể hiện ước muốn Phú - Quý - Thọ - Khang - Ninh.

Ngày nay, mâm ngũ quả có cách bài trí và sắp xếp tùy theo vùng miền, sự khác biệt về địa lý này cũng khiến cho ý nghĩa của từng loại quả được thay đổi. Nếu bạn đã nắm rõ khái niệm mâm ngũ quả là gì rồi, ngay bây giờ hãy cùng tôi tìm hiểu ý nghĩa mâm ngũ quả của 3 miền xem có gì khác biệt nhé.

2. Tìm hiểu ý nghĩa mâm ngũ quả của 3 miền

2.1. Ý nghĩa mâm ngũ quả của miền Bắc

Bởi văn hoá có nhiều điểm khác nhau cho nên khi bày mâm ngũ quả, người dân 3 miền cũng bày theo những cách khác biệt rõ rệt. Theo đó, với người dân miền Bắc, một mâm ngũ quả đẹp và chuẩn phải là mâm có đủ loại trái cây như chuối xanh, bưởi, quất, dứa, phật thủ, sung, ớt,...

Các màu sắc có phần rực rỡ nhưng khi kết hợp với nhau lại tạo nên sự hài hoà, mâm ngũ quả phải được đảm bảo tuân theo quy luật Ngũ hành như Kim (màu trắng), Mộc (màu xanh), Thuỷ (màu đen), Hoả (màu đỏ) và Thổ (màu vàng).

Khi bày, chuối phải còn nguyên cả nải, còn xanh bởi nó tượng trưng cho sự sum vầy, đoàn tụ. Màu vàng của bưởi sẽ tượng trưng cho sự giàu sang và may mắn. Tuy nhiên, ngày nay có nhiều gia đình thay thế bưởi bằng quả phật thủ với mong muốn lưu giữ thần, Phật và gia tiên trong nhà lâu hơn để phù hộ cho gia đình của mình.

Các loại quả được bày xung quanh để trang trí như quất, hồng và ớt đỏ vì có màu rực rỡ nên chúng biểu tượng cho sự thành đạt và may mắn. Với quả dứa vì có mùi thơm nên cũng thể hiện được mong ước một năm mới nhiều phúc lộc và an lành.

2.2. Ý nghĩa mâm ngũ quả miền Nam

Khi đặt bày mâm ngũ quả ngày Tết, người miền Nam thường mong ước "Cầu sung vừa đủ xài", tức là mong muốn một năm mới đầy đủ, sung túc thông qua việc đặt trưng bày 5 loại quả như mãng cầu, sung, dừa, đu đủ và xoài.

Ngoài ra, với những loại quả có cách phát âm mang ý nghĩa không tốt như chuối (chúi nhùi), lê (lê lết) hay cam quýt (quýt làm cam chịu),... thì người miền Nam họ sẽ không lấy để chưng trên mâm ngũ quả.

2.3. Ý nghĩa mâm ngũ quả của miền Trung

Với khu vực miền Trung, vì có nhiều thiên tai như lũ lụt, hạn hán quanh năm cho nên đất đai kém màu mỡ, không có nhiều loại trái cây để lựa chọn. Cũng bởi lẽ đó mà người dân nơi đây không quá câu nệ về hình thức hay ý nghĩa của các loại quả. Họ nghĩ rằng chỉ cần lòng thành thì trời phật sẽ chứng giám.

Mâm ngũ quả của người miền Trung sẽ có sự xuất hiện của một số loại quả sau đây: Thanh long, chuối, mãng cầu, dưa hấu, sung, dứa, cam và quýt,...

3. Khi bày mâm ngũ quả cần lưu ý những điều gì?

Khi bày mâm ngũ quả ở vùng miền nào thì bạn nhất định phải lưu ý và tránh một số điều sau đây:

3.1. Tránh hiểu sai ý nghĩa của từng loại quả

Bởi mâm ngũ quả được hình thành theo quan niệm Ngũ hành tương sinh của người Phương Đông, chính vì thế khi bày mâm ngũ quả, dù ở vùng miền nào thì bạn cũng nên tuân theo để tránh trường hợp mắc lỗi chọn sai loại quả.

Theo quy luật ngũ hành với 5 màu sắc khác nhau, bạn có thể lựa chọn một số loại quả sau đây để phù hợp bày mâm ngũ quả:

- Hành Kim: Màu đặc trưng là màu trắng cho nên có thể lựa chọn quả dưa lê màu trắng,...

- Hành Mộc: Màu đặc trưng là xanh lá, các loại quả có thể chọn như chuối xanh, đu đủ xanh, xoài xanh, dưa hấu, quả sung, mãng cầu, dừa,...

- Hành Thuỷ: Màu đặc trưng là đen nên bạn có thể lựa chọn quả nho đen, vú sữa hoặc bất cứ loại quả nào có màu sậm để bày

- Hành Hoả: Các quả có màu đỏ phù hợp với hành hoả bao gồm thanh long, dừa lửa, táo đỏ hoặc hồng,...

- Hành Thổ: Màu vàng đặc trưng sẽ phù hợp với những loại quả như cam, quýt màu vàng, dưa lê vàng, dưa hấu vàng, phật thủ hay xoài chín,...

3.2. Không nên rửa sạch các loại quả định bày

Có không ít người quan niệm rằng khi bày trái cây, đặc biệt là mâm ngũ quả ngày Tết thì cần rửa sạch sẽ, như vậy mới thể hiện được lòng thành và có hình thức bắt mắt. Tuy nhiên việc làm này sẽ khiến cho trái cây nhanh bị héo, đồng nghĩa với việc gia chủ sẽ chưng được trong ít ngày.

Thay vì rửa sạch, bạn vẫn có thể tạo ra độ bóng loáng, đẹp mắt bằng cách dùng giấy ướt để lau sạch lớp vỏ bên ngoài, sau đó phủ lên một lớp dầu ăn thật mỏng để tạo độ bóng.

3.3. Tránh chọn sai số lượng quả

Các loại hoa quả, trái cây hiện nay ngày càng đa dạng, chính vì vậy mà nhiều người có suy nghĩ bày càng nhiều càng tốt. Tuy nhiên đây là một trong những điều cấm kỵ mà bạn nên tránh. Với mâm ngũ quả, chúng ta chỉ nên sắp xếp quả mà không nên thêm hoa hay bất kỳ vật dụng, thực phẩm nào khác.

Bên cạnh đó, cần tránh việc chọn sai số lượng quả bởi nó khiến mâm ngũ quả của bạn không còn nguyên vẹn ý nghĩa. Với chuối thì cần phải chọn nải có quả đều, tất cả đều phải hướng lên trên như bàn tay xòe ra để nâng đỡ. Hãy lưu ý chọn nải có số quả lẻ, quả phải to đều và sự mập mạp, da phải trơn và có mùi thơm thoang thoảng.

4. Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết giúp gia chủ gặp may mắn

Với sự sáng tạo và khéo léo của con người, ngày nay có không ít cách bày mâm ngũ quả trông đẹp mắt. Tuy nhiên ở bài viết này tôi sẽ chia sẻ đến bạn 3 cách trang trí mâm ngũ quả đẹp mắt và ý nghĩa nhất.

4.1. Cách bày mâm ngũ quả 1

Ở cách đầu tiên, các nguyên liệu mà bạn cần chuẩn bị bao gồm: 12 quả quýt, 5 quả xoài, 1 quả phật thủ, 1 quả thanh long, 1 quả vú sữa, 1 quả lê, 1 quả táo, 8 quả ớt và quất với số lượng tùy ý.

Cách thực hiện khá đơn giản, bạn chỉ cần tuân thủ theo các bước trong quy trình sau đây:

- Bước 1: Cho quýt vào trong lòng đĩa sau đó đan xen 1 quả xoài với 1 quả quýt ở phía thành đĩa.

- Bước 2: Cho quả thanh long vào giữa và đặt xung quanh là vú sữa, táo, phật thủ, quýt và lê để cố định quả thanh long ở yên 1 chỗ.

- Bước 3: Cài ớt vào thành đĩa sao cho hướng đầu nhọn lên trên, xem kẽ đều để tạo ra sự cân đối, hài hoà cho mâm ngũ quả. Quất thì bày vào những chỗ có khe hở để tạo sự đẹp mắt.

4.2. Cách bày mâm ngũ quả 2

Ở cách bài trí thứ 2, mâm ngũ quả của bạn cần có 14 quả quýt, 1 quả dưa hấu, 1 quả phật thủ, 1 quả lê, 1 quả táo, 1 quả vú sữa, 4 quả xoài, 10 quả ớt và quất với số lượng tùy ý.

Quy trình thực hiện bày mâm ngũ quả như sau:

- Bước 1: Cho quả dưa hấu vào trong lòng đĩa, nhớ là đặt vị trí trung tâm sau đó xếp quý kín xung quanh thành đĩa.

- Bước 2: Tiếp tục đặt các quả lê, phật thủ ở phía trước, đặt xoài và quýt ở phía sau để giữ cố định quả dưa hấu ở yên 1 chỗ.

- Bước 3: Đặt vào bên cạnh quả dưa 1 quả táo và 1 quả vú sữa, đồng thời xếp ớt xung quanh thành đĩa. Quất thì đan xen vào những khe hở giữa các quả để lấp đầy chỗ trống.

4.3. Cách bày mâm ngũ quả 3

Với cách thứ 3, mâm ngũ quả của bạn cần có 1 nải chuối, 1 quả mãng cầu, 1 quả lê, 2 quả táo, 2 quả vú sữa, 1 quả thanh long, 2 quả xoài, 1 quả phật thủ, 10 quả quýt, ớt và quất tuỳ ý.

Quy trình bày sẽ được tiến hành lần lượt theo các bước sau đâu:

- Bước 1: Cho chuối vào giữa đĩa, sau đó xếp xung quanh dưới nải chuối là 1 quả xoài, 2 quả táo, 2 quả vú sữa đối xứng nhau ở 2 bên mặt tiền.

- Bước 2: Ở bên cạnh, bạn xếp vào mỗi bên 2 quả quýt chống lên nhau; Phía mặt sau thì đặt quả thanh long lên giữa nải chuối, xếp xung quanh là các quả xoài, lê và phật thủ. Thêm vào các quả cam để giữ cố định chúng khỏi bị dịch chuyển.

- Bước 3: Đặt vào phía sau nải chuối 1 quả mãng cầu, xếp xung quanh thành đĩa là ớt và quất sao cho đẹp mắt và hài hoà là được.

Như vậy, chúng ta vừa cùng nhau tìm hiểu ý nghĩa mâm ngũ quả là gì và cách bày mâm ngũ quả sao cho đẹp mắt. Mong rằng những chia sẻ của timviec365.vn sẽ giúp bạn sớm hoàn thành mâm ngũ quả với đầy đủ ý nghĩa để có một năm mới đầy đủ và trọn vẹn.