Xây dựng cơ bản là gì? Đầu tư xây dựng cơ bản hiện nay thế nào?

1. Định nghĩa xây dựng cơ bản là gì chính xác?

Bạn có bao giờ nghe đến xây dựng cơ bản là gì chưa? Nghe cụm từ này chắc sẽ lạ với nhiều người nhưng chỉ cần lấy ví dụ hoặc nhắc đến những công trình là bạn sẽ rất quen thuộc. Xây dựng cơ bản là việc xây dựng các công trình hạ tầng ở rất nhiều các lĩnh vực khác nhau hiện nay, các công trình hạ tầng kỹ thuật, các công trình hạ tầng cơ sở kinh tế - xã hội với những công trình mang tính xây dựng như: Các công trình về thủy điện, thủy lợi, các công trình giao thông, cầu cảng, xây dựng nhà cửa, xây dựng các khu trung cơ, công sở, xây dựng các nhà máy sản xuất để phục vụ con người và phát triển nền kinh tế, xây dựng các công trình phúc lợi xã hội như các công viên, các công trình phục vụ cho lợi ích của cộng đồng.

Xây dựng cơ bản là việc xây dựng có ở tất cả các nước, tuy nhiên đây là hình thức xây dựng có đặc thù riêng của nó là những công trình mang đến lợi ích cộng đồng chung, phục vụ cho mọi người, mọi ngành trong xã hội và có nguồn vốn đầu tư lớn nhất là từ ngân sách nhà nước để giúp ổn định và an sinh xã hội, tạo nền tảng để phát triển kinh tế của đất nước, ngoài ra cũng có các nguồn đầu tư khác của tư nhân, doanh nghiệp hỗ trợ cho việc xây dựng các công trình công cộng, phúc lợi phục vụ lợi ích chung của cộng đồng.

Như vậy, ta có thể thấy được rằng xây dựng cơ bản là xây dựng được đầu tư chính bởi ngân sách của nhà nước để xây dựng các công trình chung và mang lại lợi ích chung cho công đồng chứ không phải mang lại lợi ích chung của cá nhân ai hay một doanh nghiệp nào đó. Ví dụ, một doanh nghiệp đầu tư xây dựng trung tâm thương mại để hoạt động thường mai và kinh doanh tạo lợi nhuận. Sau khi đọc những thông tin ở trên thì bạn có cho rằng đây là xây dựng cơ bản không? Xây dựng trung tâm thương mại không được coi là xây dựng cơ bản bởi nó là xây dựng để phục vụ lợi ích của cá nhân hoặc một nhóm đối tượng cụ thể xã hội.

Để biết rõ hơn về xây dựng cơ bản thì bạn đọc phần tiếp theo của bài viết để thấy được đặc điểm của xây dựng cơ bản về sản phẩm và quá trình như thế nào?

2. Đặc điểm của sản phẩm và quá trình xây dựng cơ bản như thế nào?

Việc đầu tư xây dựng cơ bản ở nước ta là một vấn đề quan trọng để đảm bảo nâng cao đời sống và đảm bảo an sinh xã hội được ổn định, tạo động lực cho các ngành kinh tế phát triển. Vậy Đặc điểm của đầu tư xây dựng về sản phẩm và quá trình như thế nào?

2.1. Đặc điểm của sản phẩm đầu tư xây dựng cơ bản

Đặc điểm của sản phẩm đầu tư xây dựng cơ bản là những tài sản mang tính cộng đồng, thông qua việc đầu tư để tạo ra các sản phẩm, dịch vụ cho xã hội. Với nguồn vốn đầu tư lớn và là sự hợp tác công tư với nhiều cơ quan để có được một công trình xây dựng cơ bản bất kỳ nào đó.

Các sản phẩm của đầu tự xây dựng cơ bản là các công trình công cộng, nhà ở công, cầu cống, sân bay, cảng biển, đường giao thông,… và thường đi liền với đất đai. Chính vì liên quan đến đất đai, trước khi bắt đầu vào xây dựng cần phải có quá trình quy hoạch chi tiết và cụ thể, trong quá trình quy hoạch thường gặp phải khó khăn trong quá trình giải tỏa dân cư, đền bù, giải phóng mặt bằng.

Với những công trình xây dựng cơ bản công nghệ cao, có vòng đời thay đổi công nghệ ngắn như các lĩnh vực bưu chính viễn thông, điện tử, thông tin, công nghệ thông tin. Sản phẩm đầu tư xây dựng cơ bản phức tạp và cần thay đổi theo từng giai đoạn phát triển của xã hội. Sản phẩm của việc đầu tư xây dựng cơ bản không chỉ là mang ý nghĩa về kinh tế mà còn ngang đến tính thẩm mỹ và nghệ thuật, chịu ảnh hưởng từ kiến trúc thượng tầng kết hợp với bản sắc văn hóa dân tộc, văn hóa đời sống,..

Trong một xã hội thì các sản phẩm cửa xây dựng cơ bản chính là bộ mặt phản ánh lên trình độ phát triển kinh tế, trình độ phát triển khoa học kỹ thuật và trình độ văn hóa và con mắt thẩm mỹ của đất nước đó, không chỉ vậy nó còn thể hiện đặc trưng của từng giai đoạn nhất định trong sự phát triển lịch sử của đất nước.

2.2. Đặc điểm của quá trình xây dựng cơ bản

Trong quá trình thực hiện đầu tư xây dựng cơ bản thiếu chất ổn định, luôn biến động bởi những tác động như thay đổi chủ đầu tư, thay đổi địa điểm xây dựng các công trình xây dựng cơ bản, công nghệ kỹ thuật luôn có những thay đổi tiến tiến hơn. Sản phẩm của xây dựng cơ bản vì gắn liền với đất nền chỉ đứng yên còn con người luôn vận động không ngừng, trong quá trình sử dụng dẫn đến hỏng hóc,…

Mỗi một công trình xây dựng cơ bản đều cần phải có những phương pháp phù hợp nhất với những công trình đó, sử dụng các loại vật liệu phù hợp, và cách thức thực hiện phù hợp để đảm bảo việc thực hiện được đảm bảo chất lượng của công trình khi bàn giao và đi vào sử dụng. 

Trong quá trình xây dựng cơ bản thì bị chịu ảnh hưởng bởi nhiều các yếu tố về tự nhiên thiên tai gây khó khăn trong việc thi công và độ bền của các công trình cơ bản. Các công trình xây dựng với thời gian dài thường tốn rất nhiều kinh phí và đồi hỏi các nhà đầu tư cần phải quan tâm để không bị gián đoạn trong quá trình thi công công trình. 

Trong một dự án xây dựng cơ bản thường có sự đầu tư và tham gia của nhiều bên khác nhau, trải qua nhiều giai đoạn và mỗi hạng mục khác nhau sẽ có yêu cầu về đầu tư khác nhau. Khi có sự tham gia của nhiều nhà đầu tư và nhiều bên cần phải đảm bảo sự kết hợp chặt chẽ giữa các bên để đảm bảo hiệu quả của công trình và hoàn thành công trình trong thời gian sớm nhất.

2.3. Đặc điểm của đầu tư xây dựng cơ bản nhà nước

Đặc điểm của đầu tư xây dựng cơ bản của nhà nước là vốn đầu tư chính là từ nguồn ngân sách của nhà nước. Nhà nước đầu tư xây dựng để phục vụ cho lợi ích cộng đồng vào giao quyền quản lý cho một tổ chức nhất định. Khi nhà nước sử dụng vốn để đầu tư xây dựng cơ bản rất khó quản lý dễ dẫn đến tình trạng tham nhũng, thất thoát khiến nguồn vốn sử dụng không được hiệu quả. 

Khi nhà nước đầu tư xây dựng cơ bản sẽ lựa chọn những lĩnh vực ít được thương mại hóa, ít tính cạnh tranh và không thu hồi vốn ngay. Do đó nhà nước không nhằm đến lợi nhuận trực tiếp, mà nhằm đến lợi ích cho nền kinh tế, và ít có tính cạnh tranh trên thị trường.

Đầu tư xây dựng cơ bản của nhà nước thường trong phạm vị là rất rộng và tùy thuộc vào từng giai đoạn phát triển của xã hội mà nhà nước sẽ quyết định đầu tư xây dựng cơ bản ở đâu, xây dựng công trình gì, để giải quyết các vấn đề xã hội phù hợp với giai đoạn đó.

Nhìn chung nhà nước chỉ nên đầu tư vào những nơi có sự thất bại của thị trường, khi mà khu vực vốn khác không thể đầu tư, không muốn đầu tư và không được phép đầu tư, khi nhà nước cần giải quyết các vấn đề xã hội, văn hoá, giáo dục, y tế, an ninh quốc phòng. Việc đầu tư theo vùng miền và theo các ngành kinh tế cũng phải được nhà nước tính đến. Việc định đoạt phạm vi đầu tư xây dựng cơ bản của nhà nước khác biệt với việc xác định phạm vi đầu tư của khu vực tư nhân ở chỗ nhà nước phải giữ vai trò điều tiết, khắc phục thất bại thị trường, giải quyết vấn đề kinh tế xã hội cùng với việc tính toán lợi ích chung. Trong lúc đó khu vực đầu tư tư nhân và đầu tư nước ngoài nhìn chung chỉ chú trọng đến lợi ích kinh tế.

3. Những yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả của hoạt động xây dựng cơ bản nhà nước

Trong quá trình hoạt động xây dựng và đầu tư xây dựng cơ bản của nhà nước gặp nhiều khó khăn và ảnh hưởng đến hiệu quả của công việc và hoạt động đầu tư xây dựng cơ bản. Các yếu tố ảnh hưởng đến đầu tư xây dựng cơ bản cụ thể như sau: Quy hoạch, hệ thống các chính sách pháp luật về đầu tư xây dựng, năng lực quản lý xây dựng, môi trường cạnh tranh.

3.1. Yếu tố quy hoạch

Quy hoạch có ảnh hưởng đặc biệt quan trọng đến hiệu quả của hoạt động đầu tư xây dựng cơ bản. Nếu quy hoạch sai sẽ dẫn đến lãng phí công trình đầu tư. Thực tế, đầu tư xây dựng cơ bản trong những năm qua cho thấy, nếu quy hoạch sai sẽ dẫn đến tình trạng các công trình không đưa vào sử dụng được hoặc thua lỗ kéo dài phải phá sản. Ví dụ như các nhà máy đường, cảng cá, chợ đầu mối,... 

Quy hoạch dàn trải sẽ làm cho việc đầu tư xây dựng cơ bản manh mún, nhỏ lẻ, ít hiệu quả. Nhưng nếu không có quy hoạch thì hậu quả lại càng nặng nề hơn. Nhà nước không những chỉ quy hoạch cho đầu tư xây dựng cơ bản của nhà nước mà còn phải quy hoạch đầu tư xây dựng cơ bản chung, trong đó có cả đầu tư xây dựng cơ bản của tư nhân và khu vực đầu tư nước ngoài.

 Khi đã có quy hoạch cần phải công khai quy hoạch để người dân và các cấp chính quyền đều biết. Trên cơ sở quy hoạch, về đầu tư xây dựng cơ bản của nhà nước, nhà nước cần phải đưa vào kế hoạch đầu tư, khuyến khích các khu vực vốn khác tham gia đầu tư để tránh tình trạng quy hoạch treo.

Xem thêm: Qs là gì

3.2. Yếu tổ ảnh hưởng bởi hệ thống chính sách pháp luật về đầu tư xây dựng

Hệ thống các chính sách pháp luật về đầu tư xây dựng nói chung và đầu tư xây dựng nói riêng phải được thể chế hoá. Các văn bản quy phạm pháp luật tạo ra hành lang pháp lý điều chỉnh hoạt động đầu tư xây dựng cơ bản. Hệ thống các chính sách pháp luật có ảnh hưởng sâu rộng và trực tiếp đến hoạt động đầu tư xây dựng cơ bản và do vậy có ảnh hưởng to lớn đến hiệu quả của hoạt động đầu tư xây dựng cơ bản. 

Hệ thống chính sách pháp luật vừa thiếu vừa yếu sẽ dẫn đến tình trạng có nhiều kẽ hở tạo điều kiện cho tiêu cực, tham nhũng thất thoát, lãng phí trong đầu tư xây dựng cơ bản. Hệ thống chính pháp pháp luật đầy đủ nhưng không sát thực, chồng chéo, nhiều thủ tục phiền hà cũng làm nản lòng các nhà đầu tư và do vậy gián tiếp ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động đầu tư xây dựng cơ bản.

3.3. Yếu tố ảnh hưởng từ năng lực quản lý 

Năng lực tổ chức bộ máy có ảnh hưởng quan trọng quyết định đến hiệu quả hoạt động đầu tư xây dựng cơ bản. Năng lực tổ chức bộ máy ở đây bao gồm năng lực con người và năng lực của các tổ chức tham gia vào lĩnh vực đầu tư xây dựng cơ bản. Nếu năng lực con người và tổ chức bộ máy yếu thì không thể có hiệu quả cao trong đầu tư xây dựng cơ bản. Tổ chức bộ máy tham gia vào hoạt động đầu tư xây dựng cơ bản rất rộng, từ khâu lập quy hoạch kế hoạch, đến khâu chuẩn bị đầu tư, tổ chức đấu thầu, thi công, nghiệm thu quyết toán, đưa công trình vào sử dụng,...

Công tác quản lý hành chính nhà nước trong đầu tư xây dựng cơ bản cũng có ảnh hưởng lớn đến hiệu quả của hoạt động đầu tư. Thực tế cho thấy nếu quản lý nhà nước yếu kém, hành chính quan liêu, thủ tục hành chính rườm rà sẽ ảnh hưởng đến chi phí đầu tư và hậu quả là hiệu quả hoạt động đầu tư thấp. Muốn nâng cao hiệu quả hoạt động đầu tư xây dựng cơ bản cần phải đổi mới quản lý hành chính nhà nước.

3.4. Yếu tố ảnh hưởng từ môi trường cạnh tranh

Trong đầu tư xây dựng cơ bản của nhà nước thường tính cạnh tranh không cao. Về nguyên tắc, nhà nước thường đầu tư xây dựng cơ bản vào những vùng, miền, lĩnh vực mà đầu tư tư nhân không muốn làm, không thể làm, không được làm. Vì vậy, môi trường cạnh tranh trong đầu tư xây dựng cơ bản thiếu minh bạch và ít có sự cạnh tranh khốc liệt. 

4. Cơ hội phát triển ngành xây dựng với những công trình xây dựng cơ bản

Ngành xây dựng hiện nay đang có sự chuyển mình mạnh mẽ, ở hiện tại và trong tương lại nó vẫn là một ngành “hot” cho sự lựa chọn của các bạn trẻ theo học. Không chỉ vậy, nguồn nhân lực cung cấp cho ngành xây dựng thiếu rất nhiều, chính vì vậy nó trở thành một trong những lựa chọn hàng đầu về nghề nghiệp tương lai của mình.

Cùng với sự phát triển của xã hội để đi song song và tạo nền móng vững chắc cho sự phát triển kinh tế xã hội buộc các nhà đầu tư kinh doanh phải đầu tư cho cơ sở hạ tầng để tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển của mình, chình vì vậy ngành xây dựng trở nên cần thiết và cơ hội phát triển tốt hơn trong giai đoạn này và tương lai sắp tới.

Đặc biệt ngành xây dựng cơ bản cũng sẽ có những biến động theo hướng tích cực để phát triển xã hội tạo động lực đến nền kinh tế đất nước phát triển, chính vì vậy các kỹ sư xây dựng đều có cơ hội để tìm kiếm việc làm và một mức thu nhập hấp dẫn cho bản thân sau khi tốt nghiệp.

Để có thể tìm thấy cho mình được việc làm ngành xây dựng phù hợp bạn có thể tham khảo các công việc khác nhau trên timviec365.vn để có được một việc làm tốt nhất cho mình.

Hy vọng với những chia sẻ về xây dựng cơ bản là gì đã giúp bạn có thêm được cho mình những kiến thức bổ ích về xây dựng cơ bản, đặc điểm về sản phẩm và quá trình xây dựng cơ bản hiện nay, các yếu tố ảnh hưởng đến đầu tư xây dựng cơ bản nhà nước và cơ hội việc làm ngành xây dựng trong việc xây dựng cơ bản. Bên cạnh đó bạn có thể tìm việc làm xây dựng với timviec365.vn.