Cabin phiên dịch là gì và những kỹ năng cần có trong nghề

1. Tìm hiểu về cabin phiên dịch

1.1. Khái niệm 

Chúng ta thường hay nghe về khái niệm “dịch cabin" - đây là một trong những kỹ năng cao nhất của lĩnh vực dịch thuật. Điều này đồng nghĩa với việc muốn đảm nhận tốt vị trí này đòi hỏi chuyên viên phiên dịch cần rèn luyện và trau dồi nhiều kinh nghiệm cũng như các kỹ năng dịch thuật, xử lý tình huống.

Cabin phiên dịch tức là phiên dịch đồng thời, song song với diễn giả chứ không thông qua máy phiên dịch hay các thiết bị khác hỗ trợ. 

1.2. Chi tiết công việc 

1.2.1. Cabin phiên dịch sẽ phải làm gì?

Khi diễn giả bắt đầu nói thì chuyên viên cũng sẽ bắt đầu phiên dịch. Khó khăn của một người làm cabin phiên dịch đấy chính là yêu cầu cao về tốc độ, cần phải đồng thời làm được 2 điều đó là dịch nhanh - dịch chuẩn. Sau khi diễn giả nói xong 1 câu thì ngay sau đó, tầm khoảng 0.3s đến 0.4s là chuyên viên phải dịch lại luôn. 

Bởi vì sự chuẩn xác và tốc độ nhạy bén luôn là 2 yếu tố không bán rời cho nên áp lực của một nhân viên dịch cabin là rất lớn. Khi một người đạt đến trình độ nhân viên dịch cabin thì đồng nghĩa với việc vốn kiến thức ngoại ngữ tương ứng và các kỹ năng mềm của người đó đã đạt mức cực giỏi. 

1.2.2. Cabin phiên dịch thường được dùng trong trường hợp nào?

Dịch cabin được mệnh danh là đỉnh cao của lĩnh vực phiên dịch tuy nhiên không phải lúc nào người ta cũng dùng đến hình thức dịch này. Nó thường được sử dụng nhiều nhất tại các hội nghị cấp cao mang tính quốc tế, quốc gia hoặc những buổi diễn thuyết của người nổi tiếng. Một hội thảo khi sử dụng hình thức dịch cabin sẽ vừa đảm bảo sự riêng tư lại vừa sang trọng và tiết kiệm thời gian.

1.2.3. Lương của chuyên viên cabin phiên dịch 

Mức lương của nghề phiên dịch vốn đã có thuộc top cao vậy nên không khó hiểu khi cabin phiên dịch - hình thức khó và áp lực nhất sẽ mang lại mức thu nhập “khủng". Thông thường, mức thu nhập trung bình của một biên phiên dịch thành thục sẽ rơi vào 250-500 USD/ngày. 

Đây được coi là mức lương cao trong thời điểm hiện tại nhưng với những yêu cầu và độ khó trong công việc thì khoản thù lao này hoàn toàn xứng đáng với công sức và thời gian mà một biên phiên dịch bỏ ra. 

Xem thêm: Có nên mua máy phiên dịch không?

2. Những yếu tố cơ bản của cabin phiên dịch 

Như đã giới thiệu ở trên, dịch cabin là một kỹ năng rất khó bởi vậy để “chen chân" hoặc tìm được chỗ đứng trong nghề không phải điều đơn giản. Không phải tự nhiên mà người ta đánh giá dịch cabin là “nghề của những quái kiệt". Muốn trở thành một chuyên viên dịch cabin thì bạn phải đáp ứng được yêu cầu thành thạo tối thiểu 2 ngôn ngữ, đồng thời phải có hiểu biết sâu rộng về văn hoá - xã hội của ngôn ngữ đó. Tại sao lại có những tiêu chí này? Điều đó là để đảm bảo truyền tải đúng nhất những gì người phát biểu muốn truyền đạt. 

Ngoài ra, chuyên viên phiên dịch cũng phải học hỏi nhiều kiến thức chuyên ngành như kinh tế, xã hội, kỹ thuật, y dược,... Họ sẽ được chọn một chuyên ngành riêng để tìm hiểu và dịch sâu về nó. Tuỳ khả năng mỗi người mà sự lựa chọn sẽ khác nhau, thậm chí nhiều chuyên viên tài giỏi còn học cùng lúc rất nhiều kiến thức chuyên ngành để nâng cao tay nghề và tăng cơ hội nghề nghiệp. 

Cabin phiên dịch không chỉ đòi hỏi sự hiểu biết cao mà “người làm nghề" cũng cần có đam mê và sự kiên trì lớn. Bởi tính chất công việc khá áp lực cộng thêm việc phải không ngừng trau dồi kiến thức mỗi ngày. Đồng thời bạn cũng phải rèn luyện giọng nói để không run và học cách xử lý tình huống khi gặp phải những cụm từ mình không biết thì phải xử trí như thế nào để không ảnh hưởng đến buổi diễn thuyết. 

Thời gian để đầu tư trở thành một dịch viên cabin “cứng cáp" sẽ mất khoảng 2,3 năm thậm chí lâu hơn tuỳ vào nỗ lực của mỗi người. Tuy nhiên, “tuổi thọ" của nghề sẽ không kéo dài bởi sự linh hoạt, nảy số và nhanh nhẹn lúc nào cũng yêu cầu ở mức cao mà con người thì chỉ có khả năng đáp ứng tốt khi đang ở độ tuổi trẻ trung. Càng về sau, có thể kinh nghiệm sẽ dày dặn nhưng yếu tố nhanh nhẹn đã giảm sút khá nhiều. 

3. Rèn luyện kỹ năng để trở thành chuyên viên cabin phiên dịch 

Những “đòi hỏi" mang tính chất bắt buộc mà một biên phiên dịch chuyên nghiệp phải đáp ứng được bao gồm: 

- Sức khỏe: dù làm việc ở ngành nghề nào thì sức khoẻ cũng rất được coi trọng tuy nhiên đối với đặc thù ngành dịch cabin thì đây là tiêu chí cực kỳ quan trọng. Nhiều phiên dịch viên đã chia sẻ một tháng không thể đi làm liên tục mà phải phân bổ, sắp xếp thời gian hợp lý. Nếu cố tình ôm đồm công việc quá nhiều thì sẽ rất dễ bị đau ốm, căng thẳng và stress. 

- Ngoại ngữ: làm nghề phiên dịch thì chắc chắn là phải biết ngoại ngữ rồi. Điều đó đúng nhưng không đơn giản mỗi thế. Tiêu chí của nghề cabin phiên dịch không dừng lại ở mức “giỏi ngoại ngữ” mà bắt buộc bạn phải trau dồi thêm kỹ năng khác như: kiến thức chuyên ngành, khả năng dịch nhanh, tốc độ phản xạ, cách thức tóm tắt, chọn lọc từ ngữ,... Nói chung, bạn phải có một bộ não nhanh nhạy để xử lý mượt mà các tình huống và đảm bảo diễn ra cùng một lúc các hành động: mắt nhìn tài liệu, tai nghe diễn thuyết, miệng thì phiên dịch. Bạn cũng phải giỏi đồng thời ít nhất là 2 ngoại ngữ bởi sẽ khá buồn cười nếu như rơi vào trường hợp rất hiểu những gì được nói ở ngôn ngữ thứ hai nhưng lại không tìm được câu từ phù hợp để dịch về ngôn ngữ thứ nhất. 

- Đạo đức nghề nghiệp: dù là nghề nào thì chúng ta cũng phải có tâm, có sự cống hiến với nghề. “Đạo đức" trong nghề phiên dịch chính là phải đảm bảo sự trung thực và khách quan, phải thuật lại đúng nội dung những gì được nghe và tôn trọng ngữ nghĩa phát ngôn. Bạn sẽ không thể tưởng tượng được nếu dịch sai nghĩa của một từ hoặc cụm từ nào đó thôi cũng đủ để làm ý tứ của câu bị sai lệch so với mục đích ban đầu. Điều này ảnh hưởng rất nhiều đến sự uy tín, tính chính xác thông tin của diễn giả. 

Một nguyên tắc “xương máu" của chuyên viên phiên dịch là không được phép làm liều bằng cách … dịch bừa. Nếu chưa hiểu rõ ý của vấn đề hoặc câu từ thì phiên dịch viên tuyệt đối không nên phát biểu mà cần im lặng và có thể giải thích bổ sung ở sau. Bởi vì rất khó để truyền tải 100% nội dung và ý nghĩa ban đầu cho nên cabin phiên dịch chỉ cần dịch khoảng 80% là coi như rất thành công mỹ mãn rồi. Đó cũng là lý do vì sao nghề này đòi hỏi khả năng xử lý tình huống tốt và tư duy “nảy số" nhằm tìm cách khắc phục những trục trặc nhanh nhất có thể. 

Như vậy chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu về công việc cũng như các yếu tố, kỹ năng cần có khi làm cabin phiên dịch. Dù là nghề cực kỳ “khó xơi" nhưng một khi chinh phục được thì chắc chắn bạn sẽ hưởng nhiều “trái ngon quả ngọt” xứng đáng với công sức mà bản thân đã bỏ ra.