Chỗ ở hợp pháp để đăng ký thường trú – quyền của công dân

1. Chỗ ở hợp pháp – quyền của công dân

1.1. Vai trò của chỗ ở

Chỗ ở theo nghĩa đơn thuần là nơi để con người thực hiện các hoạt động sinh hoạt thiết yếu hằng ngày, hay còn gọi là nơi cư trú, cư ngụ, nhà ở. Từ thời xa xưa, ông cha đã biết tận dụng những khoảng không trong hang hay hốc rỗng của cây lớn để làm chỗ ở che nắng che mưa. Cùng với sự phát triển thì chỗ ở ngày càng được cải thiện để đáp ứng nhu cầu cao hơn con người biết dựng nhà bằng lá, biết đốn gỗ làm nhà. Và ngày nay sự ra đời của các nguyên vật liệu xây dựng, con người xây nhà kiên cố, có kiến trúc xây dựng và thực hiên nhiều chức năng đa dạng.

Chỗ ở thời hiện đại không chỉ là nơi trú nắng che mưa mà còn là nơi thực hiện các chức năng xã hội được gọi là tổ ấm. Chỗ ở đối với cá nhân là nơi nghỉ ngơi, cất giữ thành quả lao động và thể hiện mối quan hệ huyết thống, thân thích. Đối với gia đình, đây là nơi sinh hoạt chung của các thành viên, nơi diễn ra hoạt động giáo dục nền tảng và thậm chí có thể là hoạt động kinh tế. Như vậy, chỗ ở không chỉ phục vụ con người về mặt vật chất mà còn nuôi dưỡng về mặt tinh thần.

Chỗ ở là một trong những nơi quan trọng trong đời sống con người, là nhu cầu thiết yếu. Do đó, điều đó cần được mọi người công nhận và thể hiện quyền sở hữu và sử dụng. Hiểu được điều này và như một sự phát triển tự nhiên, nhà nước đã tiến hành hợp pháp chỗ ở về mặt pháp luật vừa để bảo vệ quyền lợi của công dân vừa để quản lý và định hướng phát triển theo mục đích xã hội.

1.2. Chỗ ở hợp pháp là quyền của công dân

Với những vai trò quan trọng của chỗ ở được trình bày ở trên, thì việc hợp pháp là điều đương nhiên trong xã hội hiện đại này. An cư lập nghiệp là câu nói mà đến nay vẫn còn nguyên giá trị, nhà nước mong muốn tạo điều kiện cho công dân có cuộc sống ổn định để từ đó làm nền tảng phát triển kinh tế, dân giàu thì nước mới mạnh.

Việc hợp pháp hóa với các quy định pháp luật được hình thành và có ý nghĩa quan trọng đối với vấn đề chỗ ở hợp pháp cho công dân. Những chỗ ở hợp pháp được quy định theo hình thức liệt kê gắn với các công trình như là nhà ở, phương tiện hoặc nhà khác được sử dụng với mục đích cư trú. Để xác định quyền của công dân, nhà nước ghi nhận quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng (thuê, mượn, ở nhờ) của công dân hoặc được cơ quan, tổ chức, cá nhân theo quy định của pháp luật về chỗ ở hợp pháp.

Điều này được thể hiện tại điều 12 Luật cư trú năm 2024 và được sửa đổi, bổ sung năm 2024 quy định về nơi cư trú của công dân. Khoản 1 điều 12 như một lời khẳng định và thừa nhận nơi cư trú của công dân là chỗ ở hợp pháp mà người đó thường xuyên sinh sống, có thể là nơi thường trú hoặc nơi tạm trú ở một địa bàn cụ thể. Nơi tạm trú thực hiện chức năng như nơi thường trú tuy nhiên được sử dụng trong có thời ngắn. Và vẫn phải được tiến hành đã đăng ký tạm trú (nơi tạm trú phải là địa điểm khác so với nơi thường trú).

Nơi thường trú chính là chỗ ở hợp pháp để đăng ký thường trú. Pháp luật xác định đây là nơi công dân sinh sống thường xuyên, ổn định, không có thời hạn tại một chỗ ở nhất định (khoản 1 điều 12 Luật cư trú năm 2024). Hay nói một cách đơn giản đó chính là nhà của bạn. Và công dân cần thực hiện đăng ký thường trú với nơi thường trú.

2. Chỗ ở hợp pháp để đăng ký thường trú

2.1. Những chỗ ở hợp pháp để đăng ký thường trú

Đây là một vấn đề quan trọng, việc quy định trong luật cư trú là chưa đủ để thực hiện hiệu quả trên thực tế. Vì vậy, pháp luật về chỗ ở hợp pháp để đăng ký thường trú được cụ thể hóa trong nghị định 31/2024/ NĐ - CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành luật cư trú (trích dẫn tên nghị định). Theo khoản 3 điều 5 của nghị định này quy định chỗ ở hợp pháp cụ thể như sau:

- Nhà ở là chỗ ở hợp pháp để đăng ký thường trú phổ biến.

- Tàu, thuyền, phương tiện khác được sử dụng với mục đích ở và sinh hoạt của hộ gia đình, cá nhân; thường là chỗ ở hợp pháp để đăng ký thường trú của cư dân làng chài vùng biển.

- Nhà khác không thuộc Điểm a, Điểm b Khoản này nhưng được sử dụng nhằm mục đích để ở và phục vụ sinh hoạt của hộ gia đình, cá nhân (điểm c, khoản 3, điều 5, Nghị định 31/2024/ NĐ - CP). Có thể là nhà nổi, nhà di động,… nhà ở phát triển theo thời đại.

Việc làm luật - pháp lý tại hà nội

2.2. Những chỗ ở không hợp pháp để đăng ký thường trú

Ngoài việc quy định những nơi ở hợp pháp cơ bản, pháp luật cũng quy định những nơi ở không hợp pháp theo các trường hợp sau đây:

- Chỗ ở nằm trong địa điểm cấm, khu vực cấm xây dựng hoặc lấn chiếm mốc giới bảo vệ công trình hạ tầng kỹ thuật, di tích lịch sử, văn hóa đã được xếp hạng;

- Chỗ ở mà toàn bộ diện tích nhà ở nằm trên đất lấn chiếm trái phép;

- Chỗ ở đã có phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư của cơ quan nhà nước có thẩm quyền; chỗ ở là nhà ở mà một phần hoặc toàn bộ diện tích nhà ở đang có tranh chấp, khiếu nại liên quan đến quyền sở hữu, sử dụng nhưng chưa được giải quyết theo quy định của pháp luật (trừ trường hợp những người có quan hệ là ông, bà nội, ngoại, cha, mẹ, vợ, chồng, con chuyển đến ở với nhau);

- Chỗ ở bị kê biên, tịch thu để thi hành án, trưng mua theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền;

- Chỗ ở là nhà ở đã có quyết định phá dỡ của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Việc quy định các trường hợp chỗ ở không hợp pháp để đăng ký thường trú như một biện pháp loại trừ để chỉ rõ những điều mà công dân không được pháp làm.

Tìm việc làm thư ký luật

2.3. Chứng minh chỗ ở hợp pháp để đăng ký thường trú

Việc chứng minh chỗ ở hợp pháp là cơ sở để công dân đăng ký thường trú. Trong từng trường hợp sẽ cần các loại giấy tờ khác nhau. Tuy nhiên trường hợp phổ biến nhất là đăng ký thường trú với chỗ ở hợp pháp là bất động sản cần những giấy tờ theo quy định của pháp luật.

Giấy tờ, tài liệu chứng minh chỗ ở hợp pháp thuộc quyền sở hữu của công dân có thể là một trong các giấy tờ sau:

- Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở có hiệu lực trong các thời kỳ;

- Giấy tờ về quyền sử dụng đất ở theo quy định của pháp luật;

- Giấy phép xây dựng hợp pháp;

- Hợp đồng mua bán nhà ở, đất đai có hiệu lực;

- Giấy tờ về tặng, cho, đổi, thừa kế bất động sản,… có hiệu lực;

- Giấy đăng ký tàu, thuyền, phương tiện khác đối với chỗ ở là các phương tiện này;

- Giấy xác nhận không có tranh chấp của ủy ban nhân dân xã

- Văn bản, hợp đồng thuê nhà, cho mượn, cho ở nhờ chỗ ở hợp pháp

Việc cung cấp các giấy tờ này là nghĩa vụ của công dân để cơ quan nhà nước tiến hành xác minh sự hợp pháp và ghi nhận quyền của công dân. Từ đó, quyền của công dân sẽ được nhà nước bảo vệ bằng mọi biện pháp có thể.

Với những thông tin nêu trên, bài viết hy vọng đem đến cho bạn những hiểu biết về chỗ ở hợp pháp để đăng ký thường trú. Từ đó, giúp công dân thực hiện đúng pháp luật về vấn đề này và được đảm bảo, bảo vệ quyền lợi bởi nhà nước.

Việc làm nhân viên tư vấn luật