Diêm nghiệp là gì và những vấn đề liên quan bạn cần biết!

1. Diêm nghiệp là gì?

“Diêm nghiệp” hay còn được hiểu là nghề làm muối – một trong những nghề có từ lâu đời tại Việt Nam cũng như phát triển đến tận bây giờ, trở thành một nghề truyền thống của nhiều tỉnh thành tại Việt Nam.

Đây là một nghề khá vất vả và để có thể có được những hạt muối trắng tinh, mặn dịu, sạch sẽ, người dân ở các địa phương sẽ phải đánh đổi bằng rất nhiều mồ hôi, nước mắt mới có được. Và quy trình để sản xuất ra muối được thực hiện như sau:

- Để bắt đầu vào một vụ mùa mới thì người dân sẽ cần phải chuẩn bị ruộng thật kỹ đó là cuốc đất làm nền ruộng.

- Tiếp đó họ sẽ phải đam da ruộng muối. Đây được xem là một trong những công đoạn vất vả, khó khăn nhất đối với người dân trong quá trình làm muối. Và trước khi đâm thì họ sẽ phải vãi cát thật mịn xuống ruộng để có thể ép chặt lớp bùn xuống, sau đó mới đâm đi đâm lại cho mặt ruộng được phẳng lỳ. Có làm theo đúng quy trình như vậy thì khi muối sắc nước lại, hạt muối mới có thể được chắc và trắng tinh, không bị dính bùn bẩn sau khi thu hoạch.

- Sau khi đã tháo nước biển vào ruộng hay tầng nước mặn của mạch ngầm thì sẽ lấy nước biển vào trong các ô ruộng đầu tiên hay còn gọi là chứa nước biển và san qua ô tiếp theo gọi là nuôi mặn. Và từ ô nuôi mặn đó sẽ có mương nước để dẫn qua các ô khác để chịu lắng cho nước biển có thể sắc lại hơn nữa.

- Công việc tiếp theo chính là khi muối đã kết tủa thì sẽ lấy những bàn cào để cào muối. Khi thực hiện cào muối thì những người dân sẽ quây thành từng đống lớn nhỏ sau đó gom lại thành một đống lớn và sử dụng xe cơ giới để vận chuyển muối tới kho.

Bên cạnh ngành chăn nuôi trồng trọt thì nghề làm muối cũng là một nghề phát triển ở các vùng ven biển tùy vào khí hậu địa lý khác nhau mà mỗi vùng có đặc thù sản xuất khác nhau. Sản xuất nông nghiệp đưa kinh tế nông nghiệp phát triển mạnh cung cấp nguồn lương thực trong nước.

2. Những thông tin liên quan đến nghề diêm nghiệp bạn cần biết

2.1. Tình hình phát triển nghề diêm nghiệp hiện nay tại Việt Nam

Việt Nam hiện nay có 21 tỉnh là ở ven biển và sản xuất muối, tuy nhiên, diện tích sản xuất muối chỉ tập trung ở một số tỉnh như là Bạc Liêu, Ninh thuận, Bến Tre Bà Rịa – Vũng Tàu, Khánh Hòa,... Và muối ở Việt Nam chủ yếu được sản xuất bằng 2 phương pháp chính là phơi cát thủ công ở miền Bắc và miền Trung, phương pháp phơi nước ở miền Nam và một số nơi miền Trung.

Nhìn chung hiện nay, tình hình sản xuất muối tại Việt Nam vẫn còn nhiều manh mún và lạc hậu, sản lượng muối hàng năm cũng như chất lượng vẫn còn thấp, thu nhập của người dân không ổn định. Nghề làm muối chủ yếu dựa vào điều kiện thời tiết, chính vì vậy tình hình sản xuất muối có nhiều vấn đề khó khăn bởi Việt Nam là nước thường xuyên gặp khá nhiều thiên tai hàng năm, nhất lại là những nơi ở ven biển.

Nghề muối ở Việt Nam được sản xuất chủ yếu là để phục vụ nhu cầu chính của con người chính là làm gia vị cho những bữa ăn trong cuộc sống hàng ngày. Và với số dân trên 90 triệu người thì nhu cầu về muối ăn là rất thường xuyên, tương đối ổn định. Chính vì vậy mà nhu cầu này là khá ổn đối với những gia đình sản xuất muối tại Việt Nam. Bên cạnh đó, muối cũng được sử dụng để làm nguyên liệu cho nhiều ngành khác có liên quan như là công nghiệp hóa chất, công nghiệp thực phẩm, chế biến thủy hải sản,... Và hầu hết muối để phục vụ cho nhu cầu này là muối công nghiệp. Hơn nữa, muối ở Việt Nam cũng không có sự cạnh tranh về giá cả so với các loại muối nhập khác. Tuy nhiên thì các ngành công nghiệp tại Việt Nam lại ngày càng cần đến số lượng lớn muối trong quá trình sản xuất và kinh doanh, do đó đây lại là một thách thức lớn đối với ngành muối tại Việt Nam bởi có thể sẽ phải nhập khẩu thêm muối tại các nước khác để phục vụ cho nhu cầu của ngành công nghiệp.

Nguyên nhân dẫn đến sự biến động của ngành muối trong những năm gần đây chính là:

- Ngành sản xuất muối tại Việt Nam còn phụ thuộc nhiều vào thời tiết, do đó năng suất muối ở các địa phương qua các năm đều có sự biến động lớn.

- Giá muối trên thị trường Việt Nam hiện nay có sự biến động mạnh mẽ khiến cho người dân có thêm động lực để sản xuất, cũng có thể là bỏ sản xuất và chuyển đổi sang ngành nghề khác.

- Ngành nghề sản xuất muối tại Việt Nam hiện nay đang sử dụng quá nhiều nguồn lao động thủ công, do đó giá thành cao và khả năng cạnh tranh cũng kém hơn so với các loại muối ngoại nhập. Do chưa áp dụng nhiều công nghệ như dịch vụ nông nghiệp nên nguồn lao động thủ công là chủ yếu vì vậy mà việc sản xuất cũng lâu hơn, năng suất kém hơn.

Xem thêm: Ngành phát triển nông thôn ra làm gì? Cơ hội việc làm rộng mở

2.2. Để làm nghề diêm nghiệp cần những điều kiện gì

Để có thể làm được nghề diêm nghiệp (nghề muối) thì cần phải đáp ứng được những điều kiện sau đây:

- Điều kiện về vị trí địa lý và địa hình để phát triển nghề muối:

+ Nghề làm muối chỉ phát triển ở những vùng ven biển và sử dụng nước mặn ở biển cũng như điều kiện thời tiết của những tỉnh gần biển mới có thể làm được. Cụ thể, đây là những vùng có khí hậu nhiệt đới nắng nóng, nhiệt độ quanh năm rất cao, do đó rất thuận lợi cho quá trình làm muối.

+ Những vùng ven biển sẽ ít cửa sông và chủ yếu đều là những con sông ngắn, nhỏ nên vùng nước ở ven biển sẽ có độ mặn cao hơn và thuận lợi để phát triển nghề muối.

+ Địa hình ở những vùng ven biển sẽ thuận lợi hơn trong việc hình thành nên các cánh đồng muối.

Do đó, để có thể phát triển được nghề muối thì bắt buộc phải sinh sống ở những vùng gần biển.

- Điều kiện về sức khỏe của người dân làm muối: Như đã phân tích, làm muối là một nghề rất vất vả bởi người dân sẽ thường xuyên phải làm việc ngoài trời nắng dát hay những điều kiện thời tiết khắc nghiệt, thiên tai thường xuyên xảy ra. Do đó, yêu cầu về sức khỏe tốt là hết sức cần thiết. Chỉ khi có sức khỏe thì con người mới có thể đủ sức lực để làm việc cũng như đối phó với những vấn đề khó khăn xảy ra, những tình huống bất ngờ không hề biết trước.

3. Những khó khăn của nghề diêm nghiệp hiện nay

Bất cứ nghề nghiệp nào cũng sẽ có những khó khăn, vất vả riêng, tuy nhiên cơ cực nhất có thể kể đến chính là nghề diêm nghiệp (làm muối). Có thể nói, khi nhắc đến một cánh đồng người ta sẽ nghĩ đến ngay một cánh đồng lúa xanh mượt, tuy nhiên, tại Việt Nam, đâu đó ở địa phương ven biển lại xuất hiện những cánh đồng muối trắng muốt.

Mặc dù vậy, để có thể tạo ra được những cánh đồng muối đó, những người diêm dân (người làm muối) lại phải trải qua rất nhiều những khó khăn, cay đắng, cơ cực. Đây là một nghề mà lúc nào cũng cầu mong thời tiết thật đẹp, nắng to và luôn sợ những cơn mưa giông kéo đến. Nghề mà con người quan năm phải lai lưng làm việc dưới thời tiết nắng gắt và có thể thấy những người làm muối ai cũng có nước da rám màu.

Bên cạnh đó, nghề làm muối tại Việt Nam hiện nay chủ yếu vẫn được thực hiện theo những phương pháp thủ công và bởi nghề muối đã được hình thành từ lại nên chủ yếu sẽ chỉ dựa vào những yếu tố là thời tiết, diện tích, vị trí địa lý,... và hầu hết đều mang tính tự phát.

Sản phẩm của ngành muối hiện nay thì được chia thành 2 loại, muối dùng cho sản xuất công nghiệp và muối thực phẩm. Tuy nhiên thực tế hiện nay thì một lượng lớn muối công nghiệp được sử dụng cho muối thực phẩm. Và việc sử dụng sai mục đích như vậy sẽ gây ảnh hưởng vô cùng lớn đến sức khỏe của con người, gây ra những bệnh liên quan đến chuyển hóa như là tim mạch, huyết áp,... cũng như gây mất cung cầu về ngành muối hiện nay.

Việc sản xuất muối luôn phụ thuộc vào vấn đề thời tiết, do đó bên cạnh những yếu tố về khoa học công nghệ thì yếu tố mưa nắng cũng có ảnh hưởng đến chất lượng và sản lượng muối. Bởi do ảnh hưởng của khí hậu và vấn đề nước biển dâng lên, nguồn tài nguyên nước biển cũng diễn biến khá phức tạp, do đó các vụ mùa sản xuất muối cũng bị thu hẹp. Bên cạnh đó, những tổn thất sau khi thu hoạch cũng ngày càng tăng lên do đa phần muối thô được bảo quản không chắc chắn, dễ bị hỏng. Các hệ thống về cơ sở hạ tầng kỹ thuật để phục vụ cho việc sản xuất muối cũng ngày càng xuống cấp, hầu hết đều bị hư hỏng sau những trận mưa bão.

Và một trong những khó khăn điển hình nhất của nghề làm muối hiện nay chính là việc không thể tiêu thụ được sản phẩm. Cả nước Việt Nam hiện nay đang tồn kho rất nhiều muối, gấp nhiều lần so với những năm trước. Trong khi đó thì nhiều nơi vẫn thường xuyên phải nhập muối công nghiệp từ những nước khác mà lại không đảm bảo được chất lượng.

Như vậy, có thể thấy, để có thể tạo ra được những hạt muối trắng tinh và phục vụ cho đời sống hàng ngày của con người thực tế không phải là điều dễ dàng và những người dân làm nghề này cũng phải trải qua quá trình lao động vô cùng vất vả từng ngày mới có thể đem lại được những thành quả và cung cấp muối cho các hoạt động sinh hoạt cũng như các ngành công nghiệp có liên quan.

Hy vọng rằng với những chia sẻ trên đây của timviec365.vn, các bạn đã hiểu rõ về diêm nghiệp là gì cũng như những vấn đề có liên quan đến nghề diêm nghiệp và những khó khăn mà người dân trong nghề gặp phải. Và từ những vấn đề khó khăn đó có thể có những phương pháp để cải thiện cũng như đẩy mạnh phát triển hơn nữa nghề này trong tương lai.

Xem thêm: Khuyến nông là gì? Và vai trò của khuyến nông tại Việt Nam