Giám định y khoa là gì? Có thật sự đơn giản như mọi người nghĩ?

1. Tại sao cần phải giám định y khoa?

Bà H năm nay 45 tuổi, bà làm phụ bếp cho một công ty tư nhân. Do thường xuyên bị đau xương khớp nên gia đình bà H khuyên bà nghỉ hưu sớm. Tuy nhiên, bà H tiếc tiền đóng bảo hiểm và lương hưu vì nghỉ sớm sẽ không được trợ cấp khi về già. Gia đình bà quyết định nhờ giám định pháp y chứng minh bà không đủ điều kiện để lao động, như vậy bà sẽ được nghỉ hưu và hưởng trợ cấp bình thường. Tuy nhiên hội giám định pháp y từ chối yêu cầu của gia đình bà H với một lý do rất chính đáng.

Ông N rất giàu có và có hai đứa con trai. Một đứa là T và một đứa là K. Trước đó, ông N hay bị ốm yếu, mắc bệnh tai biến mạch máu não. Vì vậy, ông quyết định nhờ luật sư lập di chúc bí mật. Ít lâu sau, ông N qua đời, luật sư đến nhà công bố di chúc. Ông N muốn để lại cả căn nhà gia đình đang sinh sống, 3 mảnh đất, hai biệt thự ở Tây Hồ và tiệm đá quý của gia đình cho người con cả là T. Người con thứ là K chỉ nhận được 5 tỷ tiền mặt và một căn hộ chung cư ở Times city. Cảm thấy bất công, anh K nghi ngờ bản di chúc là giả và kiện ra tòa để yêu cầu hủy di chúc. Anh nói với tòa là ông N lập di chúc trong lúc không đủ minh mẫn, tỉnh táo nên không thể tính. Bên cạnh đó, anh còn cung cấp các bằng chứng thể hiện trước khi mất bố mình thường xuyên nhập viện trong tình trạng hôn mê, không tự chủ về sinh hoạt. Anh K cũng cung cấp giấy khám xác nhận y khoa gần thời điểm ông N lập di chúc, trên giấy có ghi kết luận là tinh thần minh mẫn. Tòa án quyết định bác bỏ đơn kiện của K. Tuy nhiên, anh K phản bác rằng trung tâm giám định y khoa không có đủ khả năng khám và kết luận về tâm thần của bệnh nhân. Tòa án đã phải xem xét lại quyết định sau khi nghe phản bác của anh K.

Muốn biết kết quả hai câu chuyện trên, chúng ta cần hiểu rõ về giám định y khoa. Từ đó, các bạn sẽ đoán được nội dung diễn biến của câu chuyện.

2. Định nghĩa về giám định y khoa

2.1. Giám định y khoa là gì

Giám định y khoa là khám giám định bệnh tật, dị dạng, dị tật, có liên quan đến người đi kháng chiến và con đẻ của họ. Ngoài ra, giám định y khoa còn được sử dụng cho các công ty có quyết định chính xác về các trường hợp nghỉ hưu sớm, mất sức lao động, tai nạn nghề nghiệp...Người lao động thì có thể dựa vào kết quả giám định y khoa để được hưởng các quyền lợi xứng đáng.

2.2. Thời gian trả giám định y khoa

Theo điều 22 của bộ luật giám định tư pháp năm 2024, người yêu cầu giám định có quyền yêu cầu hội đồng giám định trả kết quả đúng thời hạn và thực hiện đủ các nội dung đã nêu.

Điều đó có nghĩa là bạn yêu cầu giám định y khoa để chứng minh mình là thương binh. Bạn muốn có kết quả giám định trong vòng 7 ngày với các nội dung kiểm tra sức khỏe tổng quát. Khi ấy, hội đồng giám định y khoa phải làm đúng như bạn yêu cầu. Và bạn sẽ nhận được kết quả giám định trong thời hạn 7 ngày. Nếu không thể đáp ứng yêu cầu trên, tổ giám định y khoa phải gửi thông báo đến cho người yêu cầu giám định y khoa sớm nhất có thể.

2.3. Kết quả giám định y khoa

Kết quả giám định y khoa là thứ xác định xem ai đó có phải là thương binh đối với người tham gia kháng chiến và mất sức lao động, tai nạn do lao động đối với các vấn đề về lao động.

Kết quả giám định y khoa dựa trên sự biểu quyết của hội đồng, sau đó cùng nhất trí ra quyết định. Điều kiện dành cho hội đồng là đảm bảo trên 50% số người tham gia đồng ý. Trường hợp có ý kiến khác thì người chủ trì phải xem xét việc chỉ khám bổ sung trước khi ra quyết định bỏ phiếu kín. Nếu bỏ phiếu kín thì kết quả sẽ được công bố trước hội đồng, kết luận đưa ra sẽ là ý kiến của trên 50% người tham dự.

Kết quả giám định y khoa sẽ đưa ra kết luận về tình trạng cơ thể, khả năng lao động hiện giờ của người cần giám định y khoa. Sau đó, tùy từng trường hợp mà đơn vị lao động sẽ đưa ra hình thức xử lý phù hợp như bồi thường tiền, cho nghỉ hưu sớm nhận bao nhiêu lương hưu so với người làm việc đầy đủ…

Đánh giá về mức độ thương tật có hai loại. Thứ nhất là các đối tượng bị tai nạn lao động áp dụng bản quy chuẩn về tiêu chuẩn thương tật và tiêu chuẩn mất sức lao động do bệnh tật. Loại thứ hai áp dụng bảng quy chuẩn về mất sức lao động do bệnh nghề nghiệp sử dụng cho các đối tượng mất sức lao động.

Xem thêm: Học y tế công cộng ra làm gì? Những điều bạn cần biết

2.4. Giám định y khoa để nghỉ hưu trước tuổi

Theo luật bảo hiểm xã hội năm 2024, điều số 55 quy định các trường hợp giám định y khoa không đủ sức lao động, muốn về hưu sớm như sau:

Cần phải làm hồ sơ giám định y khoa. Hồ sơ giám định y khoa lần đầu bao gồm các thủ tục. Giấy đề nghị giám định theo mẫu quy định tại phụ lục 7, bản sao hợp lệ của một trong các giấy tờ sau (nếu có) : giấy khám bệnh, hồ sơ bệnh án, giấy ra viện hoặc bản tóm tắt hồ sơ bệnh án. Ngoài ra bác sĩ cần phải chuẩn bị các giấy tờ khác để nộp cho hội đồng giám định y khoa.

Theo điều 13 khoản 1 điểm a của thông tư thì người lao động có trách nhiệm lập hồ sơ gửi đến hội đồng giám định y khoa trong trường hợp người lao động đang bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội, chờ kết quả giám định để có lương hưu. Khi nhận hồ sơ, hội đồng giám định sẽ gửi lại cho bạn phiếu tiếp nhận hồ sơ theo quy định phụ lục 9.

Trường hợp giám định hồ sơ hợp lệ thì hội đồng giám định cần có trách nhiệm hoàn thành trong vòng 30 ngày kể từ thời điểm tiếp nhận hồ sơ. Trường hợp hồ sơ không hợp lệ, cơ quan tiếp nhận xử lý cần trả lời, thông báo lại cho cá nhân hoặc tổ chức yêu cầu giám định.

Như vậy, chỉ cần chuẩn bị đầy đủ giấy tờ như trên là bạn sẽ được tiếp nhận yêu cầu giám định y khoa. Còn kết quả là gì phụ thuộc vào trường hợp, tình trạng của mỗi người.

3. Quy trình giám định y khoa

Đối với tai nạn lao đồng hay bệnh nghề nghiệp đều cần một bộ hồ sơ riêng biệt. Bây giờ cùng đi sâu vào để tìm hiểu kỹ càng hơn nhé.

3.1. Đối với người khám lần đầu

Trường hợp khám lần đầu cần chuẩn bị khá nhiều hồ sơ. Đối với người bị tai nạn lao động, thứ nhất là giấy giới thiệu của người sử dụng lao động (chủ thuê lao động). Thứ hai là biên bản điều tra lao động hiện hành. Nếu như bị tai nạn giao thông do tai nạn nghề nghiệp thì cần bản sao biên bản tai nạn lao động. Thứ ba là giấy chứng nhận  thương tích do sở y tế cấp. Thứ tư là giấy ra viện do bộ y tế cấp, nếu người bệnh không nằm viện nội trú thì cần giấy tờ khám, điều trị thương tật.

Đối với người muốn xác nhận bệnh nghề nghiệp cần giấy giới thiệu của người sử dụng lao động giống trên kia và hồ sơ người bị bệnh nghề nghiệp theo quy định hiện hành.

Sau đây chúng ta sẽ đi vào quy trình giám định y khoa dành cho những người lần đầu. Người sử dụng lao động có trách nhiệm cùng người lao động hoàn thành hồ sơ giám định để gửi đến hội đồng giám định. Nếu người lao động đang trong chế độ bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội hay người thân người lao động khám để hưởng chế độ tử tuất hàng tháng thì cơ quan bảo hiểm xã hội cấp tỉnh có nghĩa vụ hoàn thành hồ sơ rồi chuyển cho hội đồng giám định.

3.2. Đối với người khám lại

Hồ sơ dành cho tai nạn lao động trong trường hợp khám lại sẽ gồm giấy đề nghị giám định, giấy giới thiệu của bảo hiểm xã hội cấp tỉnh, các giấy tờ điều trị y khoa tái khám và đặc biệt là biên bản giám định y khoa lần trước. Đối với người bị bệnh nghề nghiệp trong trường hợp khám lại hồ sơ sẽ bao gồm giấy đề nghị giám định, giấy giới thiệu của cơ quan bảo hiểm xã hội cấp tỉnh, hồ sơ nghề nghiệp theo quy định, các giấy tờ tái khám và cuối cùng là biên bản giám định y khoa lần trước.

Khi người lao động đã hoàn thành đợt điều trị bệnh nghề nghiệp thì người sử dụng lao động và người lao động cần gửi hồ sơ đến cơ quan bảo hiểm xã hội để sớm giải quyết. Sau đó, cơ quan bảo hiểm xã hội sẽ xem xét và gửi đến hội đồng giám định y khoa của cấp tỉnh hoặc thành phố. Rồi thực hiện như trên.

4. Phân biệt giám định y khoa và giám định pháp y

Quay lại hai ví dụ trên, trường hợp đầu tiên bà H yêu cầu làm giám định pháp y không được chấp nhận và lý do đưa rất thuyết phục. Giám định pháp y là giám định các thương tật do tai nạn giao thông, đánh nhau hoặc xác định nguyên nhân gây tử vong cho nạn nhân. Việc này cần có sự cho phép của các cơ quan có thẩm quyền như tòa án, công an, viện kiểm sát. Mục đích của nó là phục vụ cho công tác tố tụng. Như vậy, bà H không thể yêu cầu làm giám định pháp y vì nó hoàn toàn không phù hợp với vấn đề của bà. Bà nên yêu cầu làm giám định y khoa sẽ được chấp nhận và giải quyết thỏa đáng.

Tòa đã xem xét lại quyết định của mình sau khi nghe lời bác bỏ từ anh K. Lời nói của anh K rất hợp lý vì anh có sự am hiểu về giám định y khoa. Trong các trường hợp tố tụng liên quan đến cả vấn đề di chúc như này, giám định pháp y là cách giải quyết mọi chuyện. Giám định y khoa là quá trình đánh giá sức khỏe liên quan đến lao động, tai nạn nghề nghiệp và việc nghỉ hưu trước tuổi do mất sức. Mục đích là giúp các đơn vị có thể xử lý nhanh chóng các trường hợp về hưởng các chế độ phúc lợi do mất sức, do tai nạn nghề nghiệp, do nhiều yếu tố liên quan đến công việc.

Tuy nhiên hai loại giám định này cũng có điểm chung nhất định. Cả hai đều cần giấy giới thiệu của các cơ quan, đơn vị điều tra. Trường hợp tự xin giải quyết không được xử lý. Nếu bạn không đồng ý với kết quả giám định đó, bạn có thể xin giám định lại ở các cấp cao hơn. Trên địa phương có trung ương, viện quốc gia…

Nếu anh/chị đã có kinh nghiệm làm giám định y khoa và đang tìm kiếm cơ hội việc làm trong lĩnh vực này, vui lòng truy cập địa chỉ sau để biết thêm thông tin tuyển dụng: [địa chỉ URL]. tìm việc y tế với vị trí giám định y khoa một cách nhanh chóng hiệu quả.

Trên đây là các thông tin về giám định y khoa là gì. Chúng tôi hy vọng các bạn sẽ có thêm nhiều hiểu biết về vấn đề này. Các bạn có thể tìm đọc các bài viết về lĩnh vực y khoa như: anatomy, dược động học, điều dưỡng,...

Xem thêm: Hematocrit là gì? Quy trình xét nghiệm Hematocrit trong máu