[Giải đáp] Venture capital là gì? Cẩm nang cho bạn từ A => Z

1. Venture capital là gì?

Theo một cách hiểu thông thường thì venture capital có nghĩa là “Đầu tư mạo hiểm”, nó có nghĩa là việc cung cấp nguồn vốn tài chính của các nhà đầu tư lớn (thường là những thương gia giàu có, hay cũng có thể là các ngân hàng đầu tư và bất kì định chế tài chính nào khác ) cho những công ty, đơn vị doanh nghiệp ở giai đoạn khởi động tăng trưởng ban đầu, hay cũng có thể gọi những đơn vị này là các công ty nhỏ, công ty start up, mới thành lập. Tuy nhiên, với hình thức này, thì không phải lúc nào vốn đầu tư cũng sẽ là tiền mặt , mà nó còn có thể được chuyển thể và cung cấp dưới dạng chuyển giao chuyên môn kĩ thuật hay sự quản lí chuyên môn.

Quỹ đầu tư mạo hiểm giúp các nhà đầu từ kiếm ra tiền bằng cách sở hữu cổ phần trong các đơn vị công ty được rót vốn đầu từ này, thông thường thì để được rót vốn các công ty này cần phải chứng minh được mình có những giá trị nổi bật gì, nó có thể là một công nghệ mới hay cũng có thể là các mô hình kinh doanh, phục vụ mục đích sử dụng trong sản xuất như: công nghệ sinh học, các phần mềm điện tử viễn thông, … Đối với các công ty mới hoặc liên doanh có lịch sử hoạt động ngắn, thường là dưới hai năm, vốn đầu tư mạo hiểm đang ngày càng trở thành một nguồn phổ biến - thậm chí cần thiết - để huy động vốn, đặc biệt là nếu họ không tiếp cận được thị trường vốn, vay ngân hàng hoặc các công cụ nợ khác. 

Ngoài ra đối với việc đầu tư chơi vơi và các tùy chọn cấp vốn gieo mầm khác, hình thức đầu tư theo kiểu Venture capital là hấp dẫn đối với các công ty mới với lịch sử hoạt động hạn chế, quá nhỏ để huy động vốn trên thị trường công cộng và đã không đạt đến điểm mà họ có thể đảm bảo một khoản vay ngân hàng hoặc hoàn thành một lời đề nghị nợ. Để đổi lại với độ rủi ro cao mà nhà đầu tư mạo hiểm phải nhận khi đầu tư vào các công ty nhỏ và chưa trưởng thành, các nhà đầu tư mạo hiểm thường có được kiểm soát đáng kể khi quyết định đầu tư vào công ty, ngoài ra một phần đáng kể quyền sở hữu của công ty (và do đó giá trị).

Vậy với hình thức đầu tư mạo hiểm như này, các nhà đầu từ kiếm tiền như nào?

Với hình thức đầu tư mạo hiểm (venture capital) các nhà đầu tư sẽ được sở hữu một số cổ phần nhất định trong các doanh nghiệp này và gặt lợi nhuận trên những thành quả kinh doanh của các doanh nghiệp này đạt được.

Bên cạnh đó hình thức đầu tư Venture capital cũng liên quan với tạo việc làm (chiếm 21% GDP của Mỹ), nền kinh tế kiến thức, và được sử dụng như một biện pháp gián tiếp cho sự đổi mới trong một ngành kinh tế hoặc vùng kinh tế. Mỗi năm có gần 2 triệu doanh nghiệp được tạo ra ở Mỹ, và chỉ có 600-800 nhận được vốn đầu tư mạo hiểm. Theo Hiệp hội đầu tư mạo hiểm Quốc gia 11% việc làm khu vực tư nhân đến từ các công ty được đầu tư mạo hiểm và doanh thu của chúng chiếm 21% GDP của Mỹ.

Xem thêm: Tín dụng thương mại là gì

2. Các giai đoạn của Venture capital

Các vòng của Venture capital hay nói cách khác là đầu tư mạo hiểm được diễn ra theo từng vòng trong quy trình cấp vốn của doanh nghiệp, trong đó nó sẽ được chia thành 2 giai đoạn tương ứng với từng giai đoạn phát triển của công ty và doanh nghiệp nhận được sự đầu tư đó:

• Giai đoạn 1: Hay còn được gọi là giải đoạn “Gieo mầm”, ở mức này các nhà đầu tư sẽ rót vốn trong khoảng mức khá thấp, nhưng vẫn đủ cần thiết để chứng minh cho một ý tưởng mới
• Giai đoạn 2: Hay còn được gọi là giải đoạn “Khởi động”, ở giai đoạn này cần tài trợ cho các chi phí liên quan đến tiếp thị và phát triển sản phẩm. Và chia nhỏ thành 4 vòng khác nhau

- Vòng 1 (hay còn được hiểu là vòng chuỗi A): Nó có nghĩa là việc đầu tư vao các quỹ sản xuất và bán hàng ban đầu.

- Vòng 2: Vốn hoạt động cho các công ty giai đoạn đầu đang bán sản phẩm, nhưng chưa thu được lợi nhuận.

- Vòng thứ ba: Còn được gọi là tài trợ Mezzanine, đây là tiền mở rộng cho một công ty mới có lợi nhuận.

- Vòng thứ tư: Cũng được gọi là tài trợ bắc cầu, vòng 4 là dành để tài trợ cho quá trình IPO.

Giữa vòng đầu tiên và vòng thứ tư, các công ty được hỗ trợ bằng vốn mạo hiểm cũng có thể tìm kiếm để có "nợ mạo hiểm".

Xem thêm: Tài trợ thương mại là gì

3. Venture capital và những rủi ro tiềm ẩn cho nhà đầu tư

Các nhà đầu tư mạo hiểm điển hình xảy ra sau vòng cấp vốn gieo mầm cũng như như vòng tài trợ tăng trưởng (còn gọi là vòng chuỗi A) trong sự quan tâm của việc tạo ra hoàn vốn thông qua một sự kiện được hiện thực hóa được xảy ra, chẳng hạn như IPO hoặc bán công ty. Điều quan trọng là cần lưu ý là đầu tư mạo hiểm là một tập hợp con của vốn chủ sở hữu tư nhân. Vì vậy tất cả các đầu tư mạo hiểm đều là vốn chủ sở hữu tư nhân, nhưng không phải tất cả vốn chủ sở hữu tư nhân đều là đầu tư mạo hiểm. Mặc dù với hình thức đầu tư theo kiểu Venture capital, rủi ro mà các nhà đầu tư gặp phải sẽ là tương đối cao, vì không phải việc đầu tư nào cũng có thể dễ dàng thành công, đặc biệt khi phần lớn những công ty start up hiện nay đa phần là của những người trẻ và chưa có quá nhiều kinh nghiệm trong việc vận hành bộ máy quản lý

Dù thực tế rủi ro khá cao, nhưng nếu thành công thì mức lợi nhuận của mô hình đầu tư mao hiểm này đạt được là rất hấp dẫn. Để đạt được những lợi nhuận hấp dẫn và giảm tối đa được các rủi ro như vậy thì bản thân mỗi nhà đầu tư cần phải có sự cần nhắc và tìm hiểu một cách kỹ lưỡng nhất

Xem thêm: Kinh nghiệp mở công ty riêng

4. Venture capital và những triển vọng cho ngành đầu tư mạo hiểm tại Việt Nam

Hiện nay ở Việt Nam hình thức đầu tư mạo hiểm cũng không còn quá xa lạ, đặc biệt là sau sự thành công vang dội của chương trình “Shark tank Việt Nam - Thương vụ bạc tỷ” do VTV sản xuất thì hình thức này càng trở lên lan rộng và phát triển hơn bao giờ hết. Dù phát triền là vậy tuy nhiên hình thức đầu tư này tại Việt Nam cũng còn gặp khá nhiều những trở ngại và thách thức khác nhau như: thiếu nguồn nhân lực triển vọng, nguồn quỹ đầu tư tài trợ còn gặp nhiều hạn chế, các đơn vị chưa định hình rõ ràng được các mô tăng trưởng và quy mô và chậm trễ trong việc cải cách quy định,… không chỉ khiến cho rủi ro mà các nhà đầu tư gặp phải tăng cao mà việc gọi vốn của các doanh nghiệp tại Việt Nam cũng gặp khó khăn trong việc tìm cái gật đầu tư các nhà đầu tư, đặc biệt là đối với các quỹ nước ngoài.

Tuy nhiên trong những năm trở lại đây, thị trường khởi nghiệp tại Việt Nam cũng đã có những dấu hiệu khởi sắc lớn, đầy hứa hẹn của việc gây quỹ cho doanh nghiệp khởi nghiệp và giáo dục lực lượng lao động địa phương để sánh ngang với tiêu chuẩn khu vực. VinGroup – tập đoàn lớn về bất động sản của đất nước, đã công bố kế hoạch thành lập VinTech – nhánh công nghệ mới, tạo ra hai viện nghiên cứu để phát triển dữ liệu lớn (Big Data) và các ứng dụng công nghệ cao. Đây là chưa kể đến các khoản đầu tư đã đáo hạn vào VinFast, nhà sản xuất ô tô nội địa đầu tiên của Việt Nam, vừa ra mắt hai mẫu xe mới nhất tại Paris Motor Show 2024 và bảo đảm thành công cho một hạn mức tín dụng trị giá 950 triệu đô la do Credit Suisse và HSBC phát triển.

FinTech là một lĩnh vực tiên quyết đang nhận được sự quan tâm từ các nhà đầu tư nước ngoài. Theo một nghiên cứu bởi Solidiance, trị giá thị trường FinTech tại Việt Nam đạt 4.4 triệu đô la vào năm 2024 và sẽ chạm mốc 7.8 triệu đô la Mỹ. Chính sự thay đổi này được cho là nhờ các chính sách tiến bộ của chính phủ (thúc đẩy các giao dịch không dùng tiền mặt, thành lập Ban chỉ đạo tài chính của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, và cải thiện cơ sở hạ tầng di động và bảo hiểm thông qua các dự án viễn thông lớn), cũng như nhu cầu ngày càng tăng về các giải pháp fintech lĩnh vực tài chính cá nhân và doanh nghiệp, lần lượt tăng 31,2% và 35,9% vào năm 2024.

Một số các quỹ đầu tư mạo hiểm ở Việt Nam có thể kể đến như: Dragon Capital; Mekong Capital; IDG Venture; VinaCapital Foundation (VCF); CyberAgent Ventures (CAV); DFJ VinaCapital; Kusto Việt Nam; Prosperous Vietnam Investment (PVNI); FPT Ventures; Golden Gate Venture

Xem thêm: Sàn thương mại điện tử là gì

5. Nghệ thuật gọi vốn từ Venture capital

Để có thể thuyết phục được các nhà đầu tư đưa ra quyết định rót vốn vào doanh nghiệp của bạn một cách nhanh chóng, thì việc đầu tiên đó là bạn cần chuẩn bị một bản kế hoạch kinh doanh chi tiết, rõ ràng và có bằng chứng thuyết phục. Nếu nhà đầu tư đánh giá cao tiềm năng bản kế hoạch kinh doanh này doanh nghiệp của bạn sẽ được thẩm định. Thẩm định bao gồm điều tra kỹ lưỡng về mô hình kinh doanh, sản phẩm, quản lý và lịch sử hoạt động của công ty,…

Sau khi hoàn thành việc thẩm định, nhà đầu tư sẽ đổ vốn từ quỹ đầu tư mạo hiểm về doanh nghiệp để đổi lấy vốn chủ sở hữu trong công ty. Các quỹ này có thể được cung cấp cùng một lúc, nhưng điển hình là vốn được cung cấp theo vòng. Công ty hoặc nhà đầu tư mạo hiểm sau đó đóng vai trò tích cực trong công ty được tài trợ, tư vấn và theo dõi tiến trình của nó trước khi bơm thêm tiền vào công ty.

Trên đây là một số những chia sẻ về chủ đề “Venture capital là gì” hi vọng những thông tin được chia sẻ trong bài viết đã có thể đem đến cho bạn một góc nhìn tổng quan nhất về chủ đề này. Cảm ơn vì đã luôn đồng hành và theo dõi bài viết của chúng mình nhé. Chúc các bạn thành công!