Giao tiếp phi ngôn ngữ là gì? Loại ngôn ngữ có sức mạnh đặc biệt

1. Khái niệm giao tiếp phi ngôn ngữ là gì?

1.1. Khái niệm

Giao tiếp phi ngôn ngữ là quá trình gửi và nhận tin nhắn mà không sử dụng từ ngữ, nói hoặc viết. Cũng được gọi là ngôn ngữ thủ công. Tương tự như cách in nghiêng nhấn mạnh ngôn ngữ viết, hành vi phi ngôn ngữ có thể nhấn mạnh các phần của thông điệp bằng lời nói.

Thuật ngữ giao tiếp phi ngôn ngữ được giới thiệu vào năm 1956 bởi nhà tâm thần học Jurgen Ruesch và tác giả Weldon Kees trong cuốn sách "Giao tiếp phi ngôn ngữ: Ghi chú về nhận thức trực quan về quan hệ con người".

Thông điệp phi ngôn ngữ đã được công nhận trong nhiều thế kỷ là một khía cạnh quan trọng của giao tiếp. Chẳng hạn, trong "Sự tiến bộ của việc học" (1605), Francis Bacon đã quan sát thấy rằng "các dòng dõi của cơ thể tiết lộ sự sắp đặt và khuynh hướng của tâm trí nói chung, nhưng các chuyển động của diện mạo và các bộ phận thì làm. tiết lộ sự hài hước hiện tại và trạng thái của tâm trí và ý chí. "

1.2. Vai trò truyền thông của phi ngôn ngữ

"Giống như phần còn lại của chúng tôi, những người theo dõi an ninh sân bay muốn nghĩ rằng họ có thể đọc ngôn ngữ cơ thể. Cục Quản lý An ninh Giao thông đã chi khoảng 1 tỷ đô la để đào tạo hàng ngàn 'nhân viên phát hiện hành vi' để tìm kiếm biểu cảm trên khuôn mặt và những manh mối phi ngôn ngữ khác có thể nhận dạng những kẻ khủng bố.

"Nhưng các nhà phê bình nói rằng không có bằng chứng nào cho thấy những nỗ lực này đã ngăn chặn một kẻ khủng bố duy nhất hoặc hoàn thành vượt quá hàng chục ngàn hành khách mỗi năm. TSA dường như đã rơi vào một hình thức tự lừa dối kinh điển: niềm tin rằng bạn có thể đọc được những lời nói dối 'tâm trí bằng cách xem cơ thể của họ.

"Hầu hết mọi người nghĩ rằng những kẻ nói dối tự bỏ đi bằng cách đảo mắt hoặc làm những cử chỉ lo lắng, và nhiều nhân viên thực thi pháp luật đã được đào tạo để tìm kiếm những câu chuyện cụ thể, như nhìn lên theo một cách nhất định. Nhưng trong các thí nghiệm khoa học, mọi người làm một công việc tệ hại. về những kẻ nói dối phát hiện. Các nhân viên thực thi pháp luật và các chuyên gia được cho là không giỏi về điều đó hơn người thường mặc dù họ tự tin hơn vào khả năng của mình. " (John Tierney, "Tại sân bay, một đức tin sai lầm trong ngôn ngữ cơ thể." Thời báo New York, ngày 23 tháng 3 năm 2024 )

Tham khảo ngay: Kỹ năng giao tiếp là gì - Các dạng kỹ năng phổ biến

2. Các loại giao tiếp phi ngôn ngữ

Judee Burgoon (1994) đã xác định bảy kích thước không lời khác nhau:

2.1. Ngôn ngữ cơ thể

Chuyển động cơ thể bao gồm biểu cảm trên khuôn mặt và giao tiếp bằng mắt. Ngôn ngữ cơ thể được xem là một loại ngôn ngữ kì diệu có sức biểu đạt gợi cảm cho lời nói của con người. Trong cuộc sống chúng ta có thể thấy người ta thường xuyên sử dụng ngôn ngữ cơ thể. Đặc biệt là trong thuyết trình, diễn thuyết, ngôn ngữ cơ thể giúp cho bài nói trở nên thêm thuyết phục và thu hút người nghe hơn. Những cử chỉ lên xuống của tay mô tả cho một sự chuyển động nào được kể đến trong bài thuyết trình sẽ gợi cảm hơn là một câu nói suông. Chính vì vậy không phải tự nhiên mà người muốn học thuyết trình phải học phong thái, cách di chuyển trước khi cả học nói, phát triển nội dung. Không những thế ngôn ngữ cơ thể còn là một phương pháp quan trọng góp phần vào việc dạy nói cho trẻ và hình thành nhận thức về thế giới xung quanh. Khuôn mặt là một trong những những bộ phận chiếm tỉ lệ cao nhất về biểu lộ ngôn ngữ cơ thể. Những cái chau mày, nhăn nhó, nhíu mày, tròn mắt lần lượt biểu hiện cho các cảm xúc nghi ngờ, khó chịu, đắn đo, ngạc nhiên, … 

2.2. Giọng nói hoặc ngôn ngữ bao gồm âm lượng, tỷ lệ, cao độ và âm sắc;

Nếu ai đó nói với bạn rằng phi ngôn ngữ không bao gồm những như phát ra âm thanh thì điều đó là hoàn toàn sai, bởi lẽ giọng nói cũng được xem là một loại phi ngôn ngữ. Thái độ của con người phần lớn phụ thuộc vào âm sắc và cao độ của giọng nói nếu như người đó phải dùng lời nói trong lúc đó. Hình thức phi ngôn ngữ này được sử dụng phổ biến nhất là trong quảng cáo. Nếu bạn đã xem tập 6 của chương trình The Face vào tháng 3 năm 2024 vừa qua, đã có thử thách người mẫu về cách điều chỉnh giọng nói cho đoạn quảng cáo về Trà sữa Macchiato. Quả thực tất cả khán giả cũng như chính người chơi của chương trình đã được phen trầm trồ vì sự thay đổi của âm sắc, cao độ giọng nói ảnh hưởng đến sự cảm nhận của người khác như thế nào. Ngoài ra bên ngoài cuộc sống kiểu phi ngôn ngữ qua cao độ âm sắc của giọng nói cũng được sử dụng rất nhiều. Theo một nghiên cứu, khi con người vui mừng thì giọng nói sẽ có phần âm sắc cao hơn, ngược lại khi buồn họ sẽ có một giọng nói trầm hơn. Cùng với đó vì khi cãi nhau tức giận, kiểu biểu lộ qua gương mặt thì cao độ của người đang nóng giận cũng có phẩn bổng hơn bình thường.

2.3. Ngoại hình cá nhân

Cùng với giọng nói và cử chỉ là ngoại hình. Không phải ngẫu nhiên chúng ta có sự phân biệt giữa các loại trang phục trong tùy trường hợp và không phải ngẫu nhiên các chính trị lại luôn xuất hiện với ngoại hình chau chuốt và lịch sự. Bởi lẽ ngoại hình góp phần thúc đẩy cho sự tiếp nhận thông tin nói đối với người ngữ, ngoại hình cũng là một loại phi ngôn ngữ. Ngoại hình sáng sủa cho càng nâng cao chất lượng và độ tin cậy của thông tin người nói. Nói một cách hài hước đa cấp ở Việt Nam - một hành vi lừa đảo lại luôn là nhóm đối tượng chú trọng về ngoại hình nhất. Ngoại hình của họ là chất xúc tác cho sự hấp dẫn của lời nói của họ. Cách thể hiện ngoại ngữ cũng là một loại tín hiệu cho người tiếp nhận, ví dụ khi bạn mặc một cây đen ( kết hợp với gương mặt rầu rĩ ) cho phép người đối diện hiểu là bạn đi dự một đám tang. Hay khi nhìn thấy những loại trang phục đỏ ta nghĩ ngay đến những ngày lễ Tết. Bên cạnh đó ngoại hình cá nhân còn thể hiện vị trí cũng như đẳng cấp của bạn, giá trị lời nói cũng từ đó mà tăng lên hay giảm xuống. Mặc dù mang tính hơi tiêu cực nhưng nó lại đúng trong thế giới hiện đại này. 

Ngoài ba hình thức trên thì phi ngôn ngữ còn có những kiểu biểu hiện khác như:

• Môi trường vật lý của chúng ta và các đồ tạo tác hoặc đồ vật sáng tác nó;
• Sự gần gũi hoặc không gian cá nhân;
• Giao tiếp bằng xúc giác
• Chiều thời gian hoặc thời gian. 

"Dấu hiệu hoặc biểu tượng bao gồm tất cả những cử chỉ thay thế từ, số và dấu chấm câu. Chúng có thể thay đổi từ cử chỉ đơn âm của ngón tay cái nổi bật của người đi xe đạp đến các hệ thống phức tạp như Ngôn ngữ ký hiệu của người Mỹ đối với người điếc có tín hiệu không lời nói trực tiếp Tuy nhiên, cần nhấn mạnh rằng các dấu hiệu và biểu tượng là đặc trưng văn hóa. Ngón tay cái và ngón trỏ dùng để thể hiện 'A-Okay' ở Hoa Kỳ giả định một cách giải thích xúc phạm và xúc phạm ở một số nước Mỹ Latinh. " (Wallace V. Schmidt và cộng sự, Giao tiếp toàn cầu: Truyền thông đa văn hóa và kinh doanh quốc tế. Sage, 2024)

Tham khảo ngay: Văn hóa giao tiếp là gì? Cách ứng xử thông minh bằng giao tiếp

3. Cách để phi ngôn ngữ ảnh hưởng đến diễn ngôn bằng lời nói

"Các nhà tâm lý học Paul Ekman và Wallace Friesen (1969), khi thảo luận về sự phụ thuộc lẫn nhau tồn tại giữa các thông điệp không lời và bằng lời nói, đã xác định sáu cách quan trọng mà giao tiếp phi ngôn ngữ ảnh hưởng trực tiếp đến diễn ngôn bằng lời nói của chúng ta.

3.1. Sử dụng tín hiệu phi ngôn ngữ

Đầu tiên, chúng ta có thể sử dụng tín hiệu phi ngôn ngữ để nhấn mạnh lời nói của mình. Tất cả những người nói giỏi đều biết cách thực hiện điều này bằng cử chỉ mạnh mẽ, thay đổi âm lượng giọng nói hoặc tốc độ nói, tạm dừng có chủ ý, v.v.

3.2. Kết hợp phi ngôn ngữ và nói

Thứ hai, hành vi phi ngôn từ của chúng ta có thể lặp lại những gì chúng ta nói. Chúng ta có thể nói đồng ý với ai đó trong khi gật đầu. ..

3.3. Thay thế lời nói bằng tín hiệu phi ngôn ngữ 

Thứ ba, tín hiệu phi ngôn ngữ có thể thay thế cho lời nói. Thông thường, không cần thiết phải nói nhiều thứ. Một cử chỉ đơn giản có thể đủ (ví dụ, lắc đầu để nói không, sử dụng dấu hiệu ngón tay cái để nói 'Công việc tốt ,' Vân vân.). . . .

3.4. Điều chỉnh lời nói bằng tín hiệu phi ngôn ngữ

Vào ngày thứ tư, chúng ta có thể áp dụng tín hiệu phi ngôn ngữ để điều chỉnh lời nói. Được gọi là tín hiệu rẽ, những cử chỉ và cách phát âm này giúp chúng ta có thể thay thế vai trò đàm thoại của việc nói và nghe.

3.5. Sự trái lập của lời nói và tín hiệu

Thứ năm, thông điệp không lời đôi khi mâu thuẫn với những gì chúng ta nói.

Một người bạn nói với chúng tôi rằng cô ấy đã có một khoảng thời gian tuyệt vời ở bãi biển, nhưng chúng tôi không chắc vì giọng nói của cô ấy phẳng và khuôn mặt thiếu cảm xúc ...

3.6. Làm rõ hơn thái độ lời nói bằng tín hiệu phi ngôn ngữ

Cuối cùng, chúng ta có thể sử dụng tín hiệu phi ngôn ngữ để bổ sung cho nội dung bằng lời của tin nhắn của mình ... Buồn bã có thể có nghĩa là chúng ta cảm thấy tức giận, chán nản, thất vọng hoặc chỉ một chút ngoài lề. “Tín hiệu phi ngôn ngữ có thể giúp làm rõ những từ chúng ta sử dụng và tiết lộ bản chất thực sự của cảm xúc của chúng tôi” (Martin S. Remland, Giao tiếp phi ngôn ngữ trong cuộc sống hàng ngày, tái bản lần thứ 2 Houghton Mifflin, 2024)

Phi ngôn ngữ được áp dụng trong cuộc sống rất nhiều. Từ khi chữ viết ra đời thì phi ngôn ngữ đã được sử dụng, phi ngôn ngữ xóa bỏ mọi rào cảo cản về tiếng nói và ngôn ngữ trên thế giới. Mọi lời nói được hỗ trợ thể hiện bởi phi ngôn ngữ đều đạt được tính thẩm mỹ và sự biểu cảm tối đa. Phi ngôn ngữ còn là một công cụ giúp nâng giá trị bản thân mỗi con người thông qua cách nói cuốn hút. Hi vọng rằng bài viết này của timviec365.vn đã giúp bạn hiểu thêm phần nào về giao tiếp phi ngôn ngữ. Từ đó các bạn có thể áp dụng và sử dụng trong đời sống của mình bao gồm :giao tiếp sinh hoạt, công việc, học tập hay thậm chí là công cụ giúp xây dựng mối quan hệ ở bên ngoài xã hội.