Nhà phân phối độc quyền là gì? - Chia sẻ kiến thức kinh tế

1. Tổng quan về nhà phân phối độc quyền

1.1. Giải đáp nhà phân phối độc quyền là gì?

Dựa theo nghị định 09 của chính phủ năm 2018, nhà phân phối độc quyền dùng để chỉ trường hợp như sau: Trong một khu vực địa lý (có thể là trong xã, tỉnh thành, vùng miền hoặc quốc gia,...), nhà sản xuất chỉ cung cấp sản phẩm, dịch vụ cho một nhà phân phối duy nhất. Lúc này, nhà phân phối này sẽ được gọi là nhà phân phối độc quyền. 

Đây là hoạt động kinh tế được chính phủ cho phép và có những quy định cụ thể riêng về phân phối độc quyền nhằm đảm bảo được quyền lợi và nghĩa vụ của đơn vị sản xuất và nhà phân phối. 

Trong quá trình hoạt động hợp tác kinh doanh diễn ra, đơn vị sản xuất không được phép bán sản phẩm của mình cho các nhà phân phối khác và nhà phân phối cũng không được phép bán các sản phẩm từ các đơn vị sản xuất khác. Nếu vi phạm các điều khoản này, doanh nghiệp sẽ phải đền bù hợp đồng (nếu thỏa thuận được giữa hai bên) hoặc chịu trách nhiệm trước pháp luật. 

1.2. Phân phối độc quyền mang lại những lợi ích gì?

1.2.1. Lợi ích đối với nhà phân phối

- Tệp khách hàng

Với những nhà phân phối độc quyền, họ sẽ gián tiếp nhận được tệp khách hàng trung thành từ phía doanh nghiệp sản xuất. Với những khách hàng thường xuyên sử dụng sản phẩm của công ty sản xuất sẽ nghiễm nhiên trở thành khách hàng của nhà phân phối. 

- Tăng mức độ khan hiếm

Vì chỉ có một nhà phân phối độc quyền trong khu vực nên sẽ tăng mức độ khan hiếm của hàng hóa. 

Ví dụ: Một sản phẩm trị mụn của công ty A khi phân phối đến Hà Nội chỉ phân phối duy nhất cho cửa hàng mỹ phẩm B. Khi khách hàng muốn tìm mua sản phẩm này, chỉ có B mới có khả năng cung cấp sản phẩm. Sự khan hiếm trên thị trường giúp tăng giá trị của sản phẩm, tăng mức độ nhận diện thương hiệu cho người bán. 

Sau nhiều lần khách hàng tìm mua ở các địa chỉ khác nhau mà không tìm thấy sản phẩm công ty A, khi liên hệ với B thì đã mua được sản phẩm đó. Từ đó, cửa hàng B này sẽ trở thành “top of mind” của khách hàng, tăng khả năng giới thiệu thương hiệu thông qua truyền miệng. 

- Khả năng cạnh tranh

Việc chỉ có một người bán duy nhất, người bán sẽ không cần lo lắng về đối thủ cạnh tranh, đơn thương độc mã trên thị trường. Từ đó, giảm áp lực kinh doanh, không cần chạy đua với bất kỳ người bán trên thị trường. Từ đó, khách hàng ở khắp khu vực sẽ tập trung để mua sản phẩm, giúp tăng khả năng bán hàng và doanh thu cho người bán. 

- Tối giản chi phí

Nhà phân phối độc quyền sẽ được giảm các chi phí về tìm kiếm khách hàng, tìm kiếm nguồn hàng, các chương trình marketing nhằm tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường. Ngoài ra, việc nhập nhiều hàng hóa từ một nhà cung cấp chắc chắn sẽ nhận được mức chiết khấu tốt hơn khi nhập hàng từ nhiều nhà cung cấp. 

1.2.2. Lợi ích đối với nhà cung cấp

Nhà sản xuất sẽ không mất quá nhiều thời gian và chi phí cho việc tìm kiếm các nhà phân phối trên thị trường, chỉ cần tập trung vào một nhà phân phối duy nhất. Nhờ đó mà cũng tối giản được hoạt động quản lý kênh phân phối. Doanh nghiệp chỉ cần tập trung vào nghiên cứu sản xuất ra các sản phẩm mà không cần lo lắng cho đầu ra trên thị trường. 

Xem thêm: Hệ thống phân phối là gì và xây dựng hệ thống phân phối hiệu quả

2. Khi nào doanh nghiệp sử dụng phân phối độc quyền?

Phân phối độc quyền thường áp dụng với các doanh nghiệp chuyên sản xuất các sản phẩm có kỹ thuật phức tạp, sản phẩm khác biệt, có giá trị cao như thiết bị điện tử, máy móc công nghiệp, phương tiện giao thông, sản phẩm thời trang. 

Ngoài ra, tại một số các doanh kinh doanh lĩnh vực nhà hàng, thực phẩm chức năng, thuốc,... cũng sử dụng hình thức phân phối độc quyền để đảm bảo được nguồn hàng ổn định, chất lượng hàng hóa tốt cũng như uy tín của thương hiệu trên thị trường.

3. Mặt trái trong phân phối độc quyền

Phân phối độc quyền không hiệu quả sẽ mang lại hệ lụy cho cả doanh nghiệp sản xuất lẫn các cơ sở kinh doanh hàng hóa: 

- Khả năng mua hàng

Nếu như doanh nghiệp sản xuất có nhiều đại lý, cửa hàng phân phối thì hàng hóa sẽ len lỏi tới từng ngóc ngách trên thị trường, tới gần hơn với khách hàng. Còn với kinh doanh độc quyền, nếu người bán hàng không có chiến lược kinh doanh và truyền thông tốt sẽ khiến cho hàng hóa bị trì trệ, ảnh hưởng tới đầu ra cũng như chất lượng hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. 

- Bị phụ thuộc, không có nhiều sự lựa chọn

Khi sử dụng nhiều nhà cung cấp cùng lúc, khi xảy ra các vấn đề về chất lượng hàng hóa hay thiếu hụt thì người bán có thể dễ dàng chuyển đổi sang các nhà cung cấp khác phù hợp hơn. Nhưng khi sử dụng nhà cung cấp độc quyền thì bị phụ thuộc toàn bộ vào nhà cung cấp đó, không có sự lựa chọn khác.

- Các rủi ro khác

Trong quá trình hợp tác, nhà phân phối cũng như bên cung cấp hàng hóa mà gặp phải rủi ro với đối tác thì tỷ lệ thiệt hại rất cao. Trong khi đó, nếu sử dụng nhiều đơn vị bán hàng (đơn vị cung cấp) cùng lúc thì rủi ro sẽ giảm đi rất nhiều. 

Ngoài ra, doanh nghiệp nhà nước độc quyền cũng làm ảnh hưởng lớn tới quá trình phát triển kinh tế quốc gia: xăng dầu, điện. Nước ta đang dần nỗ lực, cải thiện tính độc quyền các sản phẩm nhà nước để đẩy mạnh quá trình phát triển kinh tế: khuyến khích các doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp ngoài nhà nước, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài phát triển. 

4. Một số ví dụ về phân phối độc quyền

- FPT phân phối độc quyền các sản phẩm đến từ thương hiệu Apple: Như vậy, trong thời gian tới, nếu các bạn muốn mua điện thoại Iphone thì chỉ có thể đến FPT để mua. Các cửa hàng khác phải mua lại sản phẩm từ FPT để kinh doanh hoặc kinh doanh các sản phẩm khác ngoài Apple. 

- Thaco phân phối độc quyền xe oto BMW tại Việt Nam: Những người muốn mua dòng xe BMW cao cấp chỉ có thể tìm đến nhà cung cấp Thaco. 

- DAFC là nhà phân phối độc quyền cho sản phẩm đồng hồ của thương hiệu cao cấp Rolex trên thị trường Việt. 

- Thế giới di động là công ty ký kết hợp đồng phân phối độc quyền với thương hiệu Samsung.

Ngoài ra còn có các thương hiệu khác như: thời trang Gucci, oto Huyndai, oto Mazda, máy ảnh Canon, laptop HP,...

Các đơn vị cung cấp trên thị trường có thể tham khảo thêm các thông tin về phần mềm DMS hỗ trợ quản lý kênh phân phối, giúp cho hoạt động quản lý hiệu quả và dễ dàng hơn với các chức năng ưu việt như: quản lý nhân viên bán hàng, quản lý số lượng hàng hóa tồn kho tại các điểm bán và tình biến động đơn hàng và tài chính. 

Trên đây là toàn bộ nội dung về nhà phân phối độc quyền. Mong rằng qua bài viết này, các bạn đã có thêm kiến thức về phân phối độc quyền và lợi ích trong phân phối độc quyền.