Processed Foods là gì? Lợi ích và tác hại của Processed Foods

1. Processed foods là gì?

1.1. Khái niệm từ “processed foods”

Trong tiếng anh, “process” nghĩa là quá trình thực hiện một việc gì đó, “processed” nghĩa là một việc đã được xử lý, còn “food” nghĩa là đồ ăn. Ghép các từ lại với nhau ta cắt nghĩa được từ “processed foods” nghĩa là đồ ăn đã qua quá trình xử lý và chế biến.

“Processed foods” là thực phẩm đã được chế biến sẵn qua một quá trình xử lý hóa học hoặc công nghiệp để nấu chín, cải thiện hương vị, hình thức và chất bảo quản để sử dụng được trong một khoảng thời gian nhất định. 

Sau khi chế biến xong, các loại thực phẩm này sẽ được đóng hộp hoặc trong các túi bao bì để bày bán ra ngoài thị trường. Nếu như để nguyên các nguyên liệu tự nhiên thì thời gian mà nó có thể tồn tại là rất ngắn, vì vậy, việc chế biến sẵn thực phẩm và bảo quản đóng hộp sẽ vừa mở rộng được đa dạng các mặt hàng kinh doanh, vừa tiện lợi cho người dùng dễ dàng sử dụng.

1.2. Phân loại các nhóm processed foods 

Processed foods được phân ra nhiều nhóm khác nhau tùy vào mức độ xử lý thực phẩm nhiều hay ít. Cùng xem xét các nhóm processed foods như sau:

1.2.1. Nhóm 1: Thực phẩm chưa qua chế biến hoặc chế biến tối thiểu

Nhóm thực phẩm này bao gồm các loại thực phẩm mà hầu như không có tác động nhiều về hương vị hay hình thức của nó. Đơn giản dễ hiểu nhất là các loại rau củ và thịt sống. Ví dụ như những cây rau, củ cải vừa nhổ khỏi mặt đất và được rửa sạc, hoặc một miếng thịt bò sống được xẻ ra sẽ thuộc vào thực phẩm nhóm 1 này.

Nhóm này cũng bao gồm các loại thực phẩm có chế biến nhưng có tác động rất ít (chế biến tối thiểu), đặc biệt là không cho thêm bất cứ một loại gia vị nào khác làm thay đổi hương vị gốc của thực phẩm. Các loại chế biến tối thiểu ví dụ như nấu chín, phơi khô, thanh trùng, bảo quản đông lạnh, hút chân không, lên men không tạo cồn,... Những biện pháp này giúp thực phẩm sẽ thay đổi một chút về hình thức hay độ bảo quản cao hơn nhưng hương vị vẫn giữ nguyên.

Theo lý thuyết đó, ví dụ các món rau được nhổ, rửa sạch, cắt nhỏ và luộc với nước không thì sẽ là thực phẩm nhóm 1, nhưng nếu bạn cho thêm muối trong quá trình luộc nó sẽ thuộc vào thực phẩm nhóm 2. Hoặc sữa thanh trùng nhằm giảm các loại vi khuẩn có hại trong sữa sẽ là nhóm 1, nhưng nếu bạn thêm đường hay các chất bảo quản khác nó sẽ không phải thực phẩm nhóm 1 nữa.

1.2.2. Nhóm 2: Thực phẩm nấu ăn

Nhóm thực phẩm nấu ăn là nhóm dựa trên thực phẩm nhóm 1 nhưng thêm vào các thành phần gia vị. Các thành phần gia vị như: muối, đường, dầu ăn,... được thu trực tiếp từ quá trình tinh chế, nghiền, sấy sẽ là những phụ gia để giúp thay đổi hương vị thậm chí là cả hình thức của món ăn.

Các thực phẩm này được thêm vào các loại gia vị mục đích là để cho món ăn trở nên ngon hơn, đậm đà hơn đồng thời bổ sung các chất cần thiết cho cơ thể. Nhóm thực phẩm này thường được áp dụng để nấu ăn trực tiếp ở nhà, chỉ sử dụng được trong một khoảng thời gian ngắn hoặc có thể sử dụng làm thành phần nguyên liệu để tiếp tục tạo ra các loại thực phẩm khác.

Ví dụ của việc tạo ra các thực phẩm khác như là món dưa muối. Làm từ nguyên liệu là các loại rau cải, sau đó được ướp muối và đường trong một vài ngày, hỗn hợp sẽ lên men và tạo thành độ chua cho món dưa. Món này có thể ăn trực tiếp hoặc làm nguyên liệu để nấu các món khác như canh chua, cá hấp dưa,...

1.2.3. Nhóm 3: Thực phẩm chế biến

Thực phẩm nhóm 2 thêm vào các chất bảo quản giúp tăng độ bền của thực phẩm, có thể bảo quản được thời gian dài hoặc chế biến thành những loại thực phẩm đặc biệt khác sẽ thuộc vào loại thực phẩm nhóm 3. Do đó, phần lớn các loại thực phẩm thuộc nhóm 3 này, ngoài gia vị, thường bổ sung thêm 2 đến 3 thành phần khác.

Ví dụ điển hình của các thực phẩm thuộc nhóm này đó chính là các loại thực phẩm đóng hộp được bày bán ngoài thị trường như cá đóng hộp, trái cây ngâm, các loại thịt hun khói. Ngoài ra rượu, bia được tạo ra bằng cách lên men thực phẩm cũng được xếp vào nhóm 3 này.

1.2.4. Nhóm 4: Thực phẩm siêu chế biến (ultra processed foods)

Mức độ cao nhất của các loại thực phẩm chế biến là nhóm thực phẩm siêu chế biến này. Các thực phẩm sẽ được chế biến bằng cách hoàn toàn công nghiệp với từ 5 thành phần trở lên. Cách chế biến này vẫn sử dụng các gia vị ở nhóm 2 như muối, đường và các chất bảo quản như nhóm 3. 

Tuy nhiên, điều đặc biệt nhất ở nhóm thực phẩm này đó là chứa các thành phần rất lạ không thường được sử dụng trong ẩm thực. Các chất như: casein, lactose, gluten, protein hydrolysed, dầu hydro hóa,... nhằm mục đích ngụy trang hoặc biến thực phẩm có tính cảm quan hơn. Ví dụ như snack ngô không được làm từ nguyên liệu gốc là ngô mà được ngụy trang bằng siro ngô hàm lượng cao fructose (HFCS) để thành phẩm sẽ có hương vị giống như ngô.

Các loại thực phẩm siêu chế biến rất phổ biến hiện thấy như: xúc xích, nước ngọt, khoai tây chiên, mì ăn liền,... đã trở thành những món ăn không còn xa lạ trong cuộc sống của mọi người.

2. Lợi ích và tác hại của processed foods - thực phẩm đã qua chế biến

Mặc dù được chia làm 4 nhóm tùy mức độ, tại đây chúng ta sẽ bàn luận về lợi ích và tác hại của processed foods thuộc nhóm 3 và nhóm 4 vì nó có những chất phụ gia liên quan đến sức khỏe của con người.

2.1. Lợi ích khi sử dụng processed foods

Phải nói rằng xã hội ngày càng tiên tiến, mọi người đang dần đi theo hướng công nghiệp hóa cả về đời sống vật chất lẫn đời sống tinh thần. Mọi người đang dần có nhu cầu tối ưu hóa tiện lợi ở mọi lĩnh vực và kể cả trong việc ăn uống cũng vậy. Chính vì lẽ đó, đồ ăn nhanh trở thành một cuộc cách mạng có ý nghĩa rất lớn với cuộc sống của chúng ta.

Với sự phát triển của processed foods hay đồ ăn nhanh hiện nay, chúng ta có thể dễ dàng mua những thực phẩm đó ở tất cả các siêu thị hay chợ lớn ngoài thị trường. Đồ ăn được đóng hộp và bảo quản thời gian khá lâu, chúng ta có thể mua về để tích trữ trong nhà không lo chuyện thiếu lương thực. 

Tiện lợi hơn nữa, chúng ta có thể mở những hộp bên ngoài và có thể dùng ngày trực tiếp mà không cần qua các bước nấu nướng nào khác. Nếu có thì chỉ cần bỏ vào lò vi sóng quay nóng lại khoảng vài phút là chúng ta đã có ngay một bữa ăn mà chẳng cần tốn công sức hay thời gian nhiều.

Ngoài ra, processed foods còn giúp thuận lợi trong việc vận chuyển. Những kho hàng được vận chuyển từ nơi này qua nơi khác trong bất cứ khoảng thời gian nào mà không lo hỏng hóc về chất lượng. Việc này sẽ hỗ trợ rất nhiều trong quá trình sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp.

2.2. Tác hại của processed foods 

Đi kèm với lợi ích tuyệt vời thì processed foods lại mang theo những tác hại vô cùng to lớn và tác hại đáng nói nhất chính là nó ảnh hưởng trực diện đến sức khỏe của chúng ta.

Dựa vào những đặc điểm của loại thực phẩm đó, nó được thêm vào các chất phụ gia, chất bảo quản thậm chí là những chất hóa học không dùng cho thực phẩm thì chúng ta có thể dễ dàng đoán được tác hại của nó. 

Không chỉ dừng lại ở việc ảnh hưởng không tốt, nhà nghiên cứu thực phẩm còn từng nói rằng cách chế biến và sản xuất thực phẩm theo lối công nghiệp cũng là một nguyên nhân chính dẫn đến việc ung thư. Thực phẩm không có độ dinh dưỡng, lượng đường và chất béo quá lớn, hơn thế trong quá trình chế biến còn sinh ra chất acrylamide gây ung thư ảnh hưởng rất xấu đến sức khỏe của con người.

Nói đi cũng phải nói lại, điều gì cũng có hai mặt của nó. Bên cạnh những tiện lợi đi kèm thì processed foods ẩn chứa nguy cơ xấu về sức khỏe là điều đáng báo động. Tuy nhiên không phải tất cả processed foods đều xấu, chúng ta cần biết cân nhắc lựa chọn thực phẩm nào để sử dụng và biết kiểm soát tần suất mức độ sử dụng chúng để tránh ảnh hưởng đến chính sức khỏe của chúng ta.

Hy vọng với các thông tin mà timviec365.vn đã cung cấp ở trên, các bạn sẽ có cái nhìn toàn diện hơn về processed foods - loại thực phẩm vô cùng phổ biến hiện nay và biết cách điều hòa cho cuộc sống sinh hoạt của mọi người.