Rào cản ngôn ngữ là gì? Giải pháp xóa bỏ rào cản ngôn ngữ cho bạn

1. Thực sự thì rào cản ngôn ngữ là gì? Rào cản ngôn ngữ đang chi phối cuộc sống của chúng ta thế nào?

Có một câu chuyện vui nho nhỏ được kể từ một người bạn của tôi thế này “Cậu ta là một Fan lớn của cựu tổng thống Mỹ, Barack Obama, người sẵn sàng ngồi dành hàng giờ trước Youtube để xem đi xem lại những bài diễn thuyết của Barack, dành hết cả thời gian rảnh để tua đi tua lại những thước phim hài mà ngại cựu tổng thống diễn với trợ lý. Nhưng rồi, trong đợt hiếm hoi thần tượng đến Việt Nam vào cuối màu hè 2016, dù có cơ hội chạm mặt cựu tổng thống Mỹ ở quán bún chả, anh ấy đã chẳng thể nói được lời nào trước thần tượng, mà chỉ im lặng".

Với những ai từng học tiếng Anh và đặt mục tiêu có thể lên Bờ Hồ giao tiếp với Tây, rồi phiên dịch cho mọi người biết trình của mình như thế nào nhưng khi trước mặt mình là một anh Tây cao to, đẹp trai,...bạn chẳng thế nào thốt ra được lời nào, chắc chắn thấu hiểu phần nào đó tâm trạng của anh bạn tôi vừa nhắc đến trong câu chuyện. Tôi kể câu chuyện đó, để nhấn mạnh rằng, dù lý do anh bạn của tôi không thể “nói xin chào” với thần tượng hay chúng ta không thể giao tiếp với Tây trên Bờ Hồ…dù tự ti tiếng Anh khiêm tốn hay cả tâm lý hay vì một nguyên nhân nào  khác là một điều hết sức bình thường, chỉ là đôi khi, chưa hiểu vì sao nên chúng ta tự trách mình. Tất cả chúng ta đang bị rào cản ngôn ngữ chi phối.

Vậy rào cản ngôn ngữ là gì vậy? Rào cản ngôn ngữ được hiểu một cách căn bản nhất chính là sự khó khăn trong việc giao tiếp giữa những người sử dụng những ngôn ngữ khác nhau hay những cách thức khác nhau của một ngôn ngữ. Điều này, ngăn cản con người thấu hiểu và có tiếng nói về một vấn đề, đồng thời là “bức tường ngăn cách” mọi bước tiến trong hợp tác, kinh doanh đến sự hòa hợp trong đời sống các mối quan hệ. Bạn cảm thấy khó khăn khi nói chuyện, tiếp xúc với một người mới trong môi trường mới mà không hiểu vì sao?

Bạn không thể hiểu nổi những gì video tiếng bản địa dù đã cố gắng “căng tai” để lượm nhặt thông tin? Bạn cảm thấy khó khăn để trả lời một bức thư được gửi từ một công ty nước ngoài? Tất cả chúng đều là một khía cạnh nhỏ, biểu hiện của rào cản ngôn ngữ.

Theo một cuộc khảo sát KLI vào năm 2001, rào cản ngôn ngữ chính là một trong những nguyên nhân lớn nhất chi phối kết quả rằng khoảng 6,2% trong tổng số 433 công ty đến từ xứ sở Kim Chi khẳng định rằng lao động Việt Nam nằm trong tốp những người lao động ngoại Quốc ít được ưa chuộng tại Hàn Quốc. Nhưng không dừng quy mô quốc tế, rào cản ngôn ngữ cũng là thực trạng bạn gặp khó khăn khi không thể hiểu được ý nghĩa của câu nói, cuộc nói chuyện khi những người trong cuộc sử dụng những phương ngữ riêng của tầng lớp đó để giao tiếp. Dễ hiểu như ngôn ngữ của những người trẻ với những người già hay những người sống ở thành phố giao tiếp với những người đến từ các vùng thông tin, miền đất khác nhau trên một đơn vị lãnh thổ.

Khi bạn cảm thấy “lạc quẻ” trong những cuộc giao tiếp hay phải nhờ những người trong cuộc giải thích về những từ ngữ, thành ngữ mà họ sử dụng…không nghi ngờ gì nữa…Bạn đang gặp phải rào cản ngôn ngữ. Vậy thì đâu chính là nguyên nhân của bức tường này và giải pháp nào để xóa bỏ rào cản ngôn ngữ giúp chúng ta hòa nhập, hãy cùng Lại Trang tìm hiểu cụ thể hơn trong nội dung dưới đây nhé.

2. Nguyên nhân và bí quyết xóa bỏ rào cản ngôn ngữ để hội nhập

2.1. Nguyên nhân nào để bạn lâm vào tình trạng khó khăn khi giao tiếp với đối phương

Ngôn ngữ là chìa khóa của thành công. Chưa nói đến những thành quả trong kinh doanh, một mối quan hệ tốt, thu về trong tay một những tri thức mới, những khám phá thu vị điều bạn cần làm đầu tiên chính là khắc phục rào cản ngôn ngữ. Tất cả chúng ta đều hiểu điều đó, tuy nhiên, quá trình xóa bỏ rào cản này nhanh hay chậm, còn phù hợp thuộc vào mức độ bạn thấu hiểu nguyên nhân cũng như cách mà bạn bạn dụng giải pháp đúng đắn tới đâu.

Phần lớn chúng ta vẫn than thở tại sao, học tiếng Anh mãi mà không thể giao tiếp, không thể viết một bức thư chuẩn xác đến người bạn ngoại quốc hay chỉ đơn giản là tự tin bắt chuyện với những chàng trai, cô gái Tây trên phố đi bộ mà ít khi lục tìm nguyên nhân cội rễ, vì sao mình bị rào cản ngôn ngữ bủa vây. Hãy cùng nghiền ngẫm những nguyên nhân sau đây và nghiệm lại xem, bạn đang vấp phải cái nào trong số chúng nhé.

2.1.1. Thiếu thực hành

Bạn có thừa nhận với tôi rằng, với những người không được phú cho khả năng hoạt ngôn, hòa đồng thì việc giao tiếp bằng tiếng Việt với nhau thôi đôi khi cũng thực sự rất khó khăn chứ chưa nói gì đến việc bắt đầu học một ngôn ngữ mới và mong muốn có thể trực tiếp giao lưu, nói chuyện với người bản xứ bằng ngôn ngữ của họ như tiếng Nhật, tiếng Anh, tiếng Pháp, nhất là khi trong môi trường học của bạn khó tìm được một người bản xứ đúng nghĩa và học tập ngôn ngữ theo hướng “thụ động”. Với tư cách là người học ngôn ngữ, tôi chỉ muốn nhấn mạnh về nguyên nhân đầu tiên làm cho rào cản ngôn ngữ trong bạn lớn dần chính là thiếu thực hành.

Biểu hiện của nguyên nhân chính là những bạn có khả năng diễn đạt bằng văn khá tốt hay nghe tốt những khó lòng có một cuộc giao tiếp hoàn chỉnh. Để nói trôi chảy, bạn cần phải “lên kịch bản trong đầu” mình cần phải nói cái gì, về chủ đề gì, diễn đạt ra sao, cách kết nối với người khác qua ngôn ngữ hành động ra sao…Ngôn ngữ viết và nói khác nhau. Muốn giao tiếp tốt, hãy nghe thật nhiều những cuộc nói chuyện của người bản ngữ và “bắt chước” họ cách nói, diễn đạt ý sao cho tự nhiên nhất.

Chỉ cần bạn nghe đủ, luyện tập những câu nói nhiều lần cứ như có thể bật ra mà bạn không cần phải suy nghĩ thì khi đứng trước một người bản ngữ, bạn sẽ thật việc bắt chuyện trở nên dễ dàng hơn nhiều. 

2.1.2. Tâm lý bất an khi bắt đầu một cuộc giao tiếp

Bên cạnh việc hổng kiến thức và thực hành chưa đủ tốt, yếu tố tâm lý cũng quyết định đến 60% hiệu quả của một cuộc nói chuyện. Điều này có phần khó hiểu với những người sinh ra đã sở hữu năng lực giao tiếp, sự hoạt ngôn. Nhưng trên thực tế, nhiều người giao tiếp hỏng vì một hội chứng mang tên sợ đám đông hay những biểu hiện nhẹ hơn là mang tâm lý bất an khi giao tiếp dù đã chuẩn bị đầy đủ kiến thức trong đầu.

Chỉ cần bước trạng thái tâm lý này thôi, sẽ có thể “bung lụa” và tạo nên một buổi nói chuyện hoàn hảo. Nhưng họ không thể khước từ sự có mặt của thứ cảm xúc bất an, lo lắng này và dần bị nó chi phối. Việc bạn sợ mắc lỗi khi nói hay sợ người khác chê cười khi dùng từ sai,...điều này, ảnh hưởng trực tiếp đến quyết định thà im lặng còn hơn nói để sai dần dần hình thành trong tâm lý của chúng ta.

2.1.3. Thiếu động lực trau dồi ngôn ngữ hay giao tiếp

Theo đuổi ngành Báo những dành đến cả 10 năm thanh xuân để học tiếng Anh và chuyển sang học một chút tiếng Nhật giao tiếp, để rồi ra trường đầu quân cho sự nghiệp Copywriter không ít người hỏi tôi, tại sao đã có thời gian lại “ham” học ngoại ngữ đến thế. Thật ra, mọi sự kiện đã xảy ra đều có lý do của nó. Và học ngoại ngữ với tôi ngày ấy cũng thế. Tôi tin rằng, trong số các bạn đọc bài viết này, ai cũng từng bị thuyết phục bởi lý do học tiếng Anh đi để ra trường, lấy chứng chỉ IELTS rồi kiếm một công việc lương cao, chỉ có điều các bạn có đủ động lực để học tập hay không mà thôi. Cá nhân tôi, thời sinh viên có khá nhiều thời gian nhàn rảnh, phải tự mình bươn chải công việc sau ra trường, thì việc thức khuya dậy sớm học từ vựng, kiếm nhóm tiếng Anh giao tiếp rồi lên Bờ Hồ bắt Tây…là chuyện dễ hiểu.

Tôi biết rằng, rất nhiều người cũng có định hướng như tôi thời điểm đó, tuy nhiên, các bạn vẫn không “chịu học” chỉ có thể xuất phát từ động lực các bạn chưa đủ lớn mà thôi. Vậy nên để phá bỏ rào cản ngôn ngữ, bạn cần phải xác định được bạn được gì khi bức tường đó xóa được xóa bỏ và liệu nó có xứng đáng với tâm huyết mà bạn dành cho quá trình trau dồi tri thức và thực hành hay không.

Về cơ bản, có ba nguyên nhân quan trọng nhất tác động đến khả năng giao tiếp của bạn hay càng làm cho rào cản ngôn ngữ trở thành nỗi ám ảnh với mỗi người. Tuy nhiên, đừng lo lắng quá, cùng với những nguyên nhân này, chúng ta vẫn có những cách giúp bạn có thể cải thiện được khả năng lĩnh hội ngôn ngữ, làm bàn đạp để xóa bỏ hoàn toàn rào cản ngôn ngữ trong tương lai. Vậy đó là những giải pháp nào vậy?

2.2. Cách xóa bỏ rào cản ngôn ngữ để hội nhập trong một nốt nhạc

Bản thân mỗi người sau khi đọc những nguyên trên nhân có thể làm theo hướng ngược lại. Nói màu mè hơn là, hạ cái tôi của bản thân xuống và cố gắng học tập, đầu tư thời gian thực hành nhiều hơn, đặc biệt là cải thiện tâm lý cho tốt và có một bước chuẩn bị kỹ càng trước một cuộc giao tiếp. Ngoài ra, cần chủ động, trong mọi lúc học tập ngôn ngữ và tự tạo động lực, mục tiêu cho minh khi chinh phục một ngôn ngữ mới. Bạn cần là người vạch ra cho mình một lộ trình học tập nghiêm túc, tránh trường hợp cưỡi ngựa xem hoa dù là việc trau dồi ngôn ngữ để kiếm thêm một cơ hội việc làm mới, để mở rộng các mối quan hệ hay đơn thuần là chỉ là phục vụ đam mê xê dịch qua các miền đất. 

Đó là các gạch đầu dòng cho từng cá nhân, còn trên thực tế, đứng ở góc độ vĩ mô, việc nắm bắt các phương pháp giảng dạy cách tiếp cận ngôn ngữ của những người “truyền cảm hứng”, người thầy, người cô hay bậc phụ huynh quyết định lớn đến cách mà mỗi người học có thể dần dần phá vỡ rào cản ngôn ngữ, nhất là ngoại ngữ nhằm định hướng nghề nghiệp và giúp các em khai phá được năng lực ngôn ngữ của bản thân mình. 

Đầu tiên, đó chính là tạo ra một môi trường học ngoại ngữ tốt và khuyến khích các em giao tiếp. Để học tốt tiếng Anh, tiếng Nhật hay bất kì một ngôn ngữ nào, yếu tố quan trọng là thường xuyên tiếp xúc với người bản xứ và văn hóa bản xứ. Nếu không có cơ hội học tập trực tiếp với người nước ngoài, thầy cô nên cung cấp đầy đủ những nguồn tư liệu chứa các cuộc hội thoại của người bản ngữ để các em làm quen và nghe đi nghe lại, từ đó note lại những cấu trúc, cụm từ tự nhiên mà người bản xứ sử dụng và ứng dụng. Nhưng đó cũng là bước đầu tiên, tiếp theo cần khuyến khích các em tích cực thực hành với hành theo cách giống với người bản xứ nhất có thể. 

Thứ hai, trong các trường hay trung tâm, hãy dần đưa các phương pháp học mới khuyến khích sự chủ động tương tác của các bạn thay vì chỉ nghe và chép, bởi lẽ, ngôn ngữ cần sự chủ động. Ngay cả với một bạn nhỏ ở miền xa xôi lần đầu học tiếng phổ thông cũng vậy, điều này cần được áp dụng.

Thứ ba, thay vì ứng dụng phương pháp học từ “ngọn đến rễ” như trước đây, hãy hướng dẫn học sinh của mình học từ việc nghe và phát âm trước sau đó mới đến học từ vựng và cấu trúc. Hãy tập trung vào ứng dụng của ngôn ngữ trước thay vì chỉ 100% tập trung vào khía cạnh thi cử lấy chứng chỉ. Bởi lẽ, nó không có lợi có các bạn sau này ứng dụng trong công việc.

Trên đây chính là những chia sẻ của Lại Trang về khái niệm Rào cản ngôn ngữ là gì cùng với đó là nguyên nhân và những giải pháp giúp bạn có thể xóa bỏ được rào cản ngôn ngữ hiệu quả nhất. Hi vọng những thông tin trên đây thực sự hữu ích với tất cả các bạn.