Bật mí chi tiết tất cả về ngành vận tải hành khách là gì?

1. Khái niệm tổng quát về vận tải hành khách là gì?

1.1. Vận tải hành khách là gì?

Vận tải hành khách là hoạt động vận tải do các doanh nghiệp hoặc hợp tác xã kinh doanh vận chuyển hành khách bằng phương tiện theo những tuyến cố định, đưa đón và trả hành khách ở các bến xe, điểm đón, điểm trả. Vận tải hành khách nhìn chung là một loại hình kinh doanh, sản phẩm kinh doanh chính là dịch vụ họ tạo ra khi gặp khách hàng như thái độ đưa đón, cơ sở, vật chất của phương tiện, lộ trình tuyến đường,...

Hoạt động vận tải hành khách là hoạt động vận chuyển hành khách từ điểm xuất phát đến điểm dừng theo hợp đồng vận tải của hành khách. Hoạt động vận tải hành khách bao gồm hoạt động vận tải hành khách theo tuyến cố định, kinh doanh vận tải hành khách bằng xe buýt  tuyến cố định; kinh doanh vận tải hành khách bằng  taxi; hoạt động vận tải hành khách theo hợp đồng, không theo tuyến cố định.

1.2. Những loại hình vận chuyển vận tải hành khách

1.2.1. Loại hình vận chuyển vận tải hành khách bằng xe bus

Kinh doanh vận tải hành khách bằng xe bus là loại hình kinh doanh vận tải công cộng sử dụng xe ô-tô có sức chứa lớn từ chín chỗ ngồi trong xe trở lên, hoạt động theo tuyến đường cụ thể đã định, thời gian và lộ trình các điểm dừng đón, trả khách được xác định cụ thể từ trước. 

Hiện nay, tuyến xe bus vận tải hành khách có hai tuyến chính là tuyến xe bus nội thành và tuyến xe bus liên tỉnh. Tuyến xe bus nội thành toàn bộ hành trình xe chạy đều thuộc trên địa bàn một tỉnh hoặc thành phố trực thuộc trung ương. Điểm xuất phát và điểm cuối của tuyến không bắt buộc là các bến xe. Tuyến xe bus liên tỉnh có hành trình xe chạy từ tỉnh thành này sang tỉnh thành khác, lộ trình bắt đầu và kết thúc sẽ nằm ở 2 tỉnh thành khác nhau. Điểm xuất phát và kết thúc của tuyến xe đều phải nằm ở bến xe ở 2 tỉnh thành khác.

1.2.2. Loại hình vận chuyển vận tải hành khách bằng taxi

Loại hình vận tải hành khách bằng taxi là sử dụng xe ô tô có sức chứa từ 9 người trở xuống trên một xe và thực hiện vận chuyển theo tuyến đường, lộ trình và địa điểm của khách quyết định. Đây là loại hình vận tải hành khách phổ biến nhất hiện nay. Số tiền hành khách bỏ ra phụ thuộc vào quãng đường mà hành khách yêu cầu di chuyển, cước phí được tính theo kilomet.

1.2.3. Loại hình kinh doanh vận tải hành khách theo hợp đồng

Là loại hình kinh doanh vận tải sử dụng xe ô tô trên chín chỗ ngồi  thực hiện theo hợp đồng vận tải hành khách bằng văn bản hoặc thư điện tử giữa các công ty kinh doanh vận tải hành khách theo hợp đồng. Ở các đơn vị cho thuê xe phục vụ gia đình, cơ quan có nhu cầu thuê sẽ ký hợp đồng thỏa thuận chuyển nhượng với người thuê trước khi thực hiện việc chuyển nhượng. Địa điểm và điểm đến của việc đón khách sẽ tùy thuộc vào nhu cầu của người thuê và khả năng đáp ứng của nhà cung cấp dịch vụ để đưa ra mức giá thỏa thuận. Đơn vị vận tải không được đặt tuyến, lịch trình cố định để phục vụ nhiều hành khách hoặc nhiều đối tượng cho thuê vận tải khác nhau.

2. Các quyền và nghĩa vụ trong vận tải hành khách là gì?

2.1. Quyền và nghĩa vụ của bên vận chuyển vận tải hành khách

2.1.1. Quyền của bên vận chuyển vận tải hành khách

Những người kinh doanh vận tải hành khách đều được phép thu cước phí vận tải từ hành khách; và bên vận chuyển có thể lấy phí từ hành khách để hưởng quyền lợi từ việc cung cấp dịch vụ. Người kinh doanh được phép từ chối vận chuyển trước khi phương tiện khởi hành xuất phát rời bến hoặc vị trí đón trả hành khách theo hợp đồng vận chuyển nếu những người đã có vé hoặc người trong danh sách hợp đồng có những hành vi như gây rối trật tự công cộng, làm ảnh hưởng đến sức khoẻ, tài sản của người khác, gian lận vé, có những hành vi không chuẩn mực, gây cản trở công việc của người kinh doanh vận tải hoặc những người có bệnh truyền nhiễm,...

2.1.2. Nghĩa vụ của bên vận chuyển vận tải hành khách

Nghĩa vụ của bên vận chuyển là thực hiện đầy đủ các cam kết vận chuyển, hợp đồng vận tải, Mua bảo hiểm cho hành khách, phí bảo hiểm được bao gồm trong giá vé hành khách, giao vé và chứng từ cho chi phí vận chuyển và hàng hóa cho hành khách, bồi thường thiệt hại do công nhân và đại diện trong khi thực hiện công việc do thương nhân vận chuyển quy cho, chịu trách nhiệm về hậu quả của người lao động, đại diện gây ra bởi việc thực hiện các yêu cầu của thương nhân vận tải, trái với Luật này.

Chủ phương tiện vận chuyển có nghĩa vụ phải có đủ giấy phép lái xe cũng như có giấy phép được phép kinh doanh vận tải hành khách. Trong khi vận chuyển, chủ phương tiện phải chấp hành nghiêm chỉnh các luật lệ giao thông, không vận chuyển quá số hành khách quy định. Nếu là vận chuyển hợp đồng đường dài liên tỉnh, chủ phương tiện cần bố trí thời gian phục vụ hành khách, đảm bảo các nhu cầu cần thiết cho cuộc sống như ăn, uống, nghỉ ngơi, thực hiện lộ trình đúng giờ và an toàn. 

Để đề phòng các rủi ro tai nạn giao thông xảy ra, bên kinh doanh vận chuyển vận tải hành khách phải mua bảo hiểm tính mạng, sức khỏe cho tất cả hành khách tham gia vận tải theo quy định của pháp luật. Bên vận chuyển vận tải hành khách sẽ phải bồi thường thiệt hại hợp đồng vận chuyển hành khách khi người kinh doanh gây thiệt hại đến tính mạng, sức khoẻ, tài sản hay bất cứ thứ gì của hành khách, nếu số tiền bảo hiểm dành cho hành khách do công ty bảo hiểm chi trả không đủ khắc phục những thiệt hại đã xảy ra thì bên vận chuyển sẽ phải bồi thường phần còn lại  theo quy định của pháp luật...

Tuy nhiên trong trường hợp thiệt hại xảy ra hoàn toàn 100% do lỗi của hành khách thì bên vận chuyển vận tải hành khách sẽ không cần phải bồi thường thiệt hại.

2.2. Quyền và nghĩa vụ của hành khách tham gia vận tải hành khách

2.2.1. Quyền của hành khách 

Hành khách có quyền yêu cầu được di chuyển, chuyên chở bằng các phương tiện vận tải hành khách theo giá trị của loại vé với tuyến đường đã thỏa thuận. Hành khách được quyền yêu cầu thanh toán chi phí phát sinh hoặc chi phí bồi thường nếu bên người vận chuyển vận tải hành khách mắc sai lầm không vận chuyển đúng giờ và nơi đã thỏa thuận gây ảnh hưởng, tổn thất, tổn hại đến hành khách. Hành khách có quyền sử dụng đầy đủ những dịch vụ theo mức chi phí đã bỏ ra.

2.2.2. Nghĩa vụ của hành khách 

Hành khách có nghĩa vụ thanh toán đầy đủ chi phí cho bên vận chuyển khi tham gia lưu thông, vận chuyển bằng vận tải hành khách. Đối với loại hình vận chuyển trên các tuyến định sẵn thường sẽ được phát vé hành khách. Khi lên phương tiện vận tải, hành khách có nghĩa vụ phải xuất trình vé đã thanh toán cho người quản lý phương tiện. Trường hợp hành khách cố tình không mua vé hoặc có ý định không thanh toán những chi phí tham gia vận chuyển sẽ buộc hành khách đó phải mua vé theo mức phạt theo quy định của Nhà nước.

Trong quá trình vận chuyển, hành khách có nghĩa vụ tự bảo quản hành lý, tư trang của bản thân. Nếu có con nhỏ, phải đảm bảo chăm nuôi, theo dõi, không để làm phiền, ảnh hưởng đến những hành khách cùng tham gia vận chuyển hoặc gây cản trở đến quá trình lưu thông của lộ tình. 

Trên đây là chia sẻ những kiến thức về vận tải hành khách là gì. Mong rằng bài viết hữu ích, giúp bạn bổ sung thêm những kiến thức bổ ích cho bạn. Hẹn gặp lại bạn ở những bài viết hay tiếp theo.