Chất khí là một chuyên đề quan trọng trong chương trình học của các em học sinh lớp 10. Với những kiến thức mới lạ, thú vị đây là chương học tóm gọn những định luật quan trọng và đặc sắc. Cùng khám phá những bài tập chất khí đầy đủ và đa dạng nhất qua bài viết dưới đây của chúng tôi nhé.
1. Tổng quan về bộ môn vật lý
Đối với các bạn học sinh theo học khối tự nhiên như A, A1… môn Vật Lý luôn được coi là môn học khó và rắc rối nhất. Tuy nhiên, một khi đã hiểu những kiến thức của môn học này, học sinh sẽ càng thêm yêu và thích thú trước sự thú vị, đặc sắc của nó. Bản chất của môn vật lý là quá trình nghiên cứu khoa học tự nhiên tập trung vào dạng vật chất và chuyển động với những khái niệm về năng lượng và lực.
Tổng quan về bộ môn vật lý
Vật lý nói riêng là một ngành khoa học hàn lâm lâu đời nhất, đem lại cho loài người những khái niệm nguyên bản nhất về sự vận động của vũ trụ. Song hành với thiên văn học, trong suốt hai thiên niên kỷ quá, vật lý đã trở thành công cụ đắc lực giúp các nhà khoa học tìm hiểu và phát triển những bộ môn triết học tự nhiên khác.
Đứng trước những phát kiến vĩ đại về công nghệ, máy móc không thể thiếu sự đóng góp của bộ môn vật lý. Sự phát triển của bộ môn này chính là minh chứng rõ ràng nhất cho sự phát triển của thế giới loài người. Trong quá trình học vật lý tại cấp trung học cơ sở, các em học sinh sẽ được làm quen với những khái niệm đơn giản của vật lý, sự chuyển động, các định lý căn bản nhất. Bước vào cấp trung học phổ thông, sau khi chọn ban học tự nhiên hoặc xã hội tùy theo năng lực và nhu cầu, sở thích của bản thân các em sẽ được tiếp cận với những kiến thức, bài tập vật lý thực tiễn tạo tiền đề cho quá trình học lớp 11, 12 và đặc biệt phục vụ công cuộc ôn thi đại học chẳng hạn như về bảng đổi đơn vị vật lý, các công thức tính điện trở, bản chất của dòng điện trong kim loại, bản chất của dòng điện trong chất bán dẫn, bài tập sóng ánh sáng, chất có nhiệt độ sôi cao nhất,...
Trong đó, không thể không nhắc đến kiến thức chất khí - một trong những kiến thức nền tảng đóng góp vào kết quả học tập của nhiều học sinh.
2. Nội dung chương 5 vật lý 10
Phần kiến thức chất khí nằm ở chương 5, chương trình vật lý 10. Với 4 kiến thức chủ chốt dưới đây:
2.1. Cấu tạo và thuyết động học của phân tử chất khí
Như những kiến thức từ cấp trung học cơ sở và trên báo đài, có thể nói vật chất được các phân tử, nguyên tử nhỏ bé cấu tạo thành. Thế nhưng chúng vẫn giữ được hình dạng và kích thước dù những phân tử trên chuyển động luôn hồi.
Nội dung chương 5 vật lý 10
Trong phần kiến thức mở đầu về cấu tạo phân tử chất khí, các em học sinh sẽ đi tìm hiểu và nhắc lại kiến thức đã học về cấu tạo chất và lượng tương tác phân tử và đưa ra kết luận các nguyên tử, phân tử đồng thời hút lấy nhau. Khoảng cách càng lớn, lực hút càng mạnh và ngược lại. Các vật chất tồn tại dưới 3 dạng rắn, lỏng, khí.
Tiếp theo, các em sẽ tìm hiểu về thuyết động học phân tử chất khi để hiểu các phân tử khí chuyển động như thế nào, các chuyển động này sẽ gây ra áp suất ra sao. Cùng với đó là định nghĩa về khí lý tưởng: chất khí trong đó phân tử được coi là chất điểm, chỉ tương tác khi va chạm.
2.2. Quá trình đẳng nhiệt và định luật Bôi-lơ Ma-ri-ốt
Đây là phần kiến thức thứ hai sau khi các em đã làm quen với những khái niệm sơ khai về chất khí.
Mở đầu, các em sẽ được biết về trạng thái và quá trình biến đổi trạng thái của chất khí. Quá trình này sẽ được gọi là quá trình đẳng nhiệt khi chất khí biến đổi trạng thái nhưng nhiệt độ không thay đổi.
Quá trình đẳng nhiệt và định luật Bôi-lơ Ma-ri-ốt
Định luật Bôi lơ Ma ri ốt sẽ dựa trên thí nghiệm về sự thay đổi thể tích của một lượng khí, từ đó đo được áp suất ứng với mỗi thể tích. Ta có thể phát biểu định luật Bôi lơ Ma ri ốt là quá trình đẳng nhiệt của một lượng khí nhất định với áp suất tỉ lệ nghịch thể tích. Từ đó đưa ra hệ thức pV là hằng số với p là áp suất, V là thể tích.
Về quá trình đẳng tích, đây là quá trình biến đổi trạng thái khí khi thể tích không đổi. Để hiểu thêm về định luật Sác lơ, các em sẽ được tiếp cận với thí nghiệm theo dõi sự thay đổi áp suất một lượng khí theo nhiệt độ khi xảy ra quá trình đẳng tích. Từ đó, đưa ra phát biểu về định luật Sác lơ: trong quá trình đẳng tích của một lượng khí nhất định sẽ xảy ra áp suất tỉ lệ thuận nhiệt độ tuyệt đối.
Quá trình đẳng tích và định luật Sác-lơ
Cùng với đó rút ra được hệ thức p/T = hằng số với p là áp suất, T là nhiệt độ tuyệt đối. Ngoài ra, các em sẽ học cách biểu diễn đường đẳng tích để thuận tiện trong quá trình hình dung mà diễn tả bài tập.
2.4. Phương trình trạng thái của khí lí tưởng
Đầu tiên, các em sẽ học cách phân biệt khí thực và khí lí tưởng để từ đó đưa ra phương trình trạng thái của khí lí tưởng. Đây là phương trình được nhà vật lý Pháp Cla pê rôn chứng minh và đưa ra năm 1834, còn được gọi là phương trình Claperon
Với 2 quá trình từ đẳng nhiệt đến đẳng tích, ta rút ra phương trình p1V1/ T1 = p2V2/ T2 tương đương pV/T = hằng số. Độ lớn của phương trình này sẽ phụ thuộc vào khối lượng khí.
Phương trình trạng thái của khí lí tưởng
Cuối cùng, các em sẽ được học về quá trình đẳng áp - quá trình biến đổi trạng thái khi áp suất không để để liên hệ giữa thể tích và nhiệt độ trong quá trình đẳng áp, biểu diễn đường đẳng áp theo hình vẽ với những ký hiệu.
Kết thúc chương học, các em sẽ được mở rộng kiến thức về độ không tuyệt đối.
Hiện nay, dễ thấy trên các trang, hội nhóm mạng xã hội, forum… có rất nhiều bài tổng hợp tài liệu kiến thức lý thuyết, bài tập vận dụng chương chất khí vật lý lớp 10. Tuy nhiên những kiến thức này phần lớn chưa được kiểm chứng tính xác thực hoặc cần mất phí để tải xuống những tài liệu quan trọng. Điều này gây ra một số khó khăn cho các em học sinh khi ngoài sách giáo khoa và sách bài tập vật lý, các em sẽ không có nguồn tài liệu tham khảo để tự ôn tập ở nhà, trau dồi thêm kiến thức. Hiểu được điều này, đội ngũ timviec365.vn xin gửi đến các em những bộ bài tập chất khí đầy đủ nhất.
Tổng hợp bài tập chất khí đầy đủ nhất
Thông thường, trong chương trình học các em sẽ giải các bài tập vật lý theo dạng bài tập tự luận. Đây là dạng bài quen thuộc và cổ điển nhất, cũng được nhiều giáo viên quan niệm đây là dạng bài có tác dụng lớn nhất trong quá trình tự ôn luyện. Việc trình này theo các bước tự luận sẽ rèn luyện cho các em tính cẩn thận, chỉn chu cũng như nắm được quy trình để làm bài sao cho khoa học, hợp lý. Các bài kiểm tra trên lớp của các em học sinh cũng sẽ được ra đề theo dạng này.
Ngoài ra, để bắt kịp xu hướng giáo dục thời đại mới, nhiều trường học, trung tâm dạy thêm hiện nay đã đưa ra những bài kiểm tra dạng trắc nghiệm. Vừa để các em rèn luyện tư duy làm bài nhanh, tốc độ xử lý dữ kiện trong bài nhạy bén vừa để các em quen dần với tác phong làm bài trắc nghiệm để từ đó phục vụ cho quá trình ôn tập và thi tốt nghiệp trung học phổ thông sau này. Trong nhiều báo cáo nghiên cứu cũng cho thấy việc làm bài tập dạng trắc nghiệm giúp tăng khả năng phản xạ và ghi nhớ khi người phải tổng hợp thông tin sao cho phù hợp.
Các em có thể tải xuống những bài tập chất khí ở đây với cả hai dạng tự luận và trắc nghiệm:
Với những chia sẻ bên trên, đội ngũ timviec365.vn mong rằng đã cung cấp những kiến thức ôn tập cũng như tài liệu để các em thuận tiện hơn trong quá trình học tập. Bên cạnh bài tập chất khí, có rất nhiều bài tập của các môn học khác, chuyên đề khác. Hãy theo dõi trang blog của chúng tôi để cập nhật tin tức, tài liệu gia sư mỗi ngày nhé.
Bài tập về đường tròn lớp 9
Đường tròn là một trong những kiến thức quan trọng trong chương trình hình học lớp 9. Cùng timviec365.vn tổng hợp và khám phá bài tập đường tròn lớp 9 cực đa dạng phong phú nhé.
