Demographic là gì? Yếu tố cấu thành và ý nghĩa trong kinh doanh

Trong bài viết này, Timviec365.vn sẽ giúp bạn khám phá đầy đủ các thông tin từ khái niệm đến kiến thức về demographic kèm theo việc chia sẻ những bí quyết ứng dụng nó vào hoạt động kinh doanh, marketing hàng ngày.

1. Những thông tin cơ bản cần biết về demographic

Việc hiểu rõ ràng và đúng ý nghĩa demographic là gì thực tế giúp ích rất lớn cho đời sống, nhất là trong lĩnh vực marketing, kinh doanh.

1.1. Demographic là gì?

1.1.1. Định nghĩa đầy đủ về demographic

Qua tra cứu demographic từ các từ diển tiếng Anh, khái niệm này được dùng chủ yếu với vai trò tính từ để thể hiện các yếu tố dữ liệu liên quan về dân số, đặc điểm dân số cho nhóm người nhất định. Trong thực tế sử dụng, không ít người chỉ tiếp cận khái niệm này ở mức đơn giản chỉ là thông tin mô tả nhóm người, ví dụ như khách hàng mục tiêu trong độ tuổi cụ thể, trong phạm vi sinh sống cụ thể.

Tuy nhiên, demographic có giá trị biểu đạt rộng hơn thế. Nó không chỉ mô tả thông tin mà còn có thể biểu thị ý nghĩa về định lượng, được gắn chặt chẽ với các số liệu cụ thể. Như vậy, demographic sẽ biểu thị được rất nhiều khía cạnh cho một nhóm đối tượng dân cư bao gồm cho biết “họ là ai”, các đặc điểm liên quan về “họ” như quy mô, sự phân bố hay quy luật biến động. Các mô tả chi tiết được demographic thể hiện chính là cơ sở tạo nền tảng cho con người thuận lợi phân tích dữ liệu hoa học để đưa ra được kết luận chính xác, thỏa đáng thay vì bằng cảm tính.

1.1.2. Nguồn gốc và ý nghĩa của demographic

Nguồn gốc của từ demographic đến từ tiếng Hy Lạp cổ, được giải nghĩa như sau: Demos hieeurlaf dân chúng/dân số, grapho tức là viết/vẽ hoặc miêu tả. Kết hợp lại, demographic thể hiện cụ thể sự mô tả về dân số.

Kể từ khi ra đời và len lỏi vào đời sống. thuật ngữ demographic cũng có lịch sử sử dụng qua các thời kỳ. Ở thời cổ đại hơn, người ta chỉ dùng demographic với tính chất đơn giản là ghi chép, phản ảnh lại thực trạng của dân số trong một khu vực. Về sau, nền khoa học thống kê, xã hội học phát triển, con người hiểu demographic là gì với hàm ý hiện đại là vừa mô tả vừa phân tích cùng với ứng dụng dữ liệu nhằm phục vụ cho các hoạt động quan trọng như nghiên cứu, quản lý, kinh doanh.

Nhìn chung, cho đến thời điểm hiện tại, dưới sự tác động mạnh mẽ của khoa học công nghệ và sự bao phủ của mạng lưới internet, thuật ngữ demographic được mở rộng về hàm nghĩa. Nó gắn liền với bigdata, với hành vi tiêu dùng của con người và demographic được ứng dụng sang lĩnh vực marketing hay kinh doanh một cách uyển chuyển như thế. Ngày nay, không thể phủ nhận vai trò to lớn của demographic trong việc lập các kế hoạch kinh doanh, triển khai xây dựng chiến lược marketing nhờ vào khả năng vừa mô tả vừa phản ánh chiều sâu cách thức con người vận hành trong xã hội.

1.2. Sự khác biệt của demographic với demography và socio demographic

Qua việc định nghĩa đã rất rõ ràng về demographic là gì ở nội dung trên, bạn có thể phân biệt được demographic với hai thuật ngữ tương tự nhưng dễ bị nhầm lẫn với demographic là demography và socio demographic. Trong đó, demographic nói đến dữ liệu về nhân khẩu học còn demography là một bộ môn khoa học nghiên cứu về dân số, nó cần demographic để lấy dữ liệu phục vụ cho việc nghiên cứu từ đó đưa ra các thông tin kết luận về đặc điểm.

Socio demographic là khái niệm kết nối ý nghĩa trung gian khi nó vừa thể hiện cho yếu tố nhân khẩu học vừa thể hiện yếu tố xã hội. Tức là s-demographic vừa mô tả đặc điểm vừa gắn đặc điểm vào với bối cảnh xã hội.

Những vai trò này đều có nghĩa nghĩa sâu sắc trong thực tiễn đối với một số ngành nghề. Trong đó, lĩnh vực marketing được ứng dụng demographic phổ biến và mang đến hiệu quả cao. Cụ thể, những người làm trong ngành marketing khi lên chiến lược hoạt động, một trong những nhiệm vụ không thể không thực hiện đó chính là nắm demographic. Trong một chiến dịch marketing chuyên nghiệp, demographic, demography và socio demographic đều cần phối hợp để đạt được hiệu quả cao nhất. Nhưng demographic chính là nền tảng để có thể thực hiện các phân tích chi tiết sau đó.

2. Các yếu tố cấu thành demographic (nhân khẩu học)

Khi nghiên cứu demographic là gì muốn ứng dụng chúng hiệu quả vào mục đích thực tiễn thì bạn phải nắm bắt được các yếu tố cấu thành, từ đó phân tích cách các yếu tố này tác động tới hành vi, thói quen, nhu cầu của con người. Vì vậy, việc phân tích chúng sẽ hỗ trợ rất nhiều cho các công tác hoạch định chính sách, nghiên cứu khoa học cho đến mục tiêu xây dựng chiến lược kinh doanh.

2.1. Độ tuổi

Là yếu tố cơ bản nhưng có tác động mạnh nhất đối với việc phân tích nhân khẩu học. Dựa vào độ tuổi, người ta có thể bắt được hành vi như thế nào? Chẳng hạn những người trẻ tuổi thường luôn quan tâm tới công nghệ, các xu hướng, thích khám phá trải nghiệm mới mẻ. Nhóm người trong độ tuổi trung niên lại hướng sự quan tâm đến tài chính, sức khỏe, sự ổn định trong cuộc sống và công việc.

Dựa vào đặc điểm về độ tuổi trong demographic, người ta áp dụng vào triển khai những chiến dịch nhắm khách hàng mục tiêu phù hợp. Thay vì phân loại phân khúc, có những loại sản phẩm sẽ đặc biệt phù hợp với khách hàng theo độ tuổi. Và độ tuổi trở thành yếu tố quan trọng hơn cả bởi nó độ tuổi chính là chìa khóa của hành vi tiêu dùng, định hướng xã hội mang tính giai đoạn theo vòng đời con người.

2.2. Giới tính

Giới tính định hình nhu cầu tiêu dùng rất rõ rệt. Nam và nữ sẽ có sự phân loại sản phẩm rất khác biệt từ đa số mọi lĩnh vực, điển hình như thời trang, mỹ phẩm, dịch vụ giải trí. Nhiều cuộc nghiên cứu nổ ra để khai thác sự ảnh hưởng của giới tính đến thị hiếu khách hàng, người ta phát hiện ra rằng dữ liệu về giới tính còn được sử dụng để xây dựng nên các thông điệp quảng cáo phù hợp, giới khác nhau sẽ có chiến lược truyền thông được định hướng hoàn toàn khác nhau.

2.3. Nghề nghiệp

Không chỉ phản ánh sự tham gia của con người vào thị trường lao động, yếu tố nghề nghiệp cũng có vai trò khi tác động trực tiếp tới hành vi tiêu dùng. Rõ ràng, có thể thấy rõ hành vi tiêu dùng của người lao động thuộc các lĩnh vực khác nhau sẽ khác nhau. Nhân viên văn phòng thường có xu hướng chi tiêu cho công nghệ, các dịch vụ tiện ích, các công cụ giúp tối ưu quy trình, giải phóng sức lao động. Trong khi đó nhóm người lao động tự do sẽ ưu tiên cho việc tối ưu nhu cầu sử dụng dịch vụ tiện ích, công nghệ, chỉ tập trung vào các nhu cầu thiết yếu nhất để tiết kiệm chi phí.

Doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh sẽ dựa vào yếu tố nghề nghiệp để phân chia các nhóm khách hàng, từ đó thiết kế các sản phẩm nhắm mục tiêu phù hợp.

2.4. Trình độ học vấn

Yếu tố này sẽ thể hiện mức độ tiếp cận thông tin, khả năng tiêu dùng của khách hàng. Dựa theo trình độ học vấn, cách phân tích demographic như sau: những người có trình độ học vấn cao thường tiếp cận được nguồn thông tin chính thống, biết chắt lọc thông tin quan trọng từ đó họ sẽ quan tâm đến chất lượng của sản phẩm, giá trị của thương hiệu.

2.5. Thu nhập

Nếu độ tuổi được coi là cốt lõi trong bài toán phân tích demographic thì thu nhập nắm vai trò thước đo khả năng chi tiêu của khách hàng. Dựa vào thu nhập, các đơn vị sẽ phân loại sản phẩm theo phân khúc khách hàng có thu nhập thấp – trung bình – cao, đưa ra các chiến lược tiếp thị tương ứng. Ví dụ trong thị trường điện thoại, không có chuyện chỉ một nhóm người nhất định mới có thể tiêu dùng mà ai cũng có thể sở hữu cho mình ít nhất một chiếc, chỉ là ở phân khúc như thế nào, giá cả và thương hiệu gì. Có những thương hiệu rất phổ thông, gần gũi với nhóm người thu nhập thấp, có những dòng cao cấp như iphone sẽ tập trung vào phân khúc khách hàng thu nhập cao.

2.6. Tình trạng hôn nhân và gia đình

Có lẽ bạn sẽ thấy khá bất ngờ về yếu tố này khi nó cũng là yếu tố tạo ra ảnh hưởng trong bài toán phân tích demographic. Thông qua việc phân tích demographic là gì sẽ thấy được tình trạng hôn nhân và gia đình tạo sức ảnh hưởng lớn nhất tới thói quen chi tiêu.

Bạn sẽ thấy điều này rõ qua mô tả sau: người độc thân sẽ tập trung vào trải nghiệm cá nhân, vào các dịch vụ giải trí. Những người có giá đình và đặc biệt là có con nhỏ thì sẽ dành nhiều sự quan tâm đến các sản phẩm, dịch vụ về thực phẩm, y tế, giáo dục. Vì vậy, người ta có thể lên chiến lược dành riêng cho từng đối tượng thanh niên, người có gia đình rất rõ ràng. Mô hình dễ thấy đang hiện diện trong xã hội có thể kể tới như đồ dành cho mẹ và bé, sản phẩm các cặp vợ chồng trẻ, thị trường dành cho các cặp đôi chưa kết hôn, ...

2.7. Địa lý

Khi tìm hiểu demographic là gì và các yếu tố cấu thành, không thể bỏ qua yếu tố vị trí địa lý. Bạn có thể thấy rõ người dân thành thị có xu hướng tiêu thụ các sản phẩm tiện ích, công nghệ. Trong khi đó ở nông thôn, thói quen chi tiêu lại gắn liền với nông sản, dịch vụ giá rẻ hoặc sản phẩm thiết yếu. Ví dụ, một thương hiệu thực phẩm nhanh có thể phát triển mạnh ở đô thị nhưng gặp khó khăn khi mở rộng sang khu vực nông thôn.

2.8. Sắc tộc, tôn giáo

Trong nhiều bối cảnh, sắc tộc, dân tộc và tôn giáo là yếu tố không thể bỏ qua khi tìm hiểu demographic là gì. Chúng ảnh hưởng trực tiếp đến nhu cầu, hành vi tiêu dùng và cả thái độ với thương hiệu. Chẳng hạn, một số chiến dịch quảng cáo quốc tế phải điều chỉnh để phù hợp với văn hóa tôn giáo hoặc phong tục tập quán của từng khu vực. Đây là chìa khóa để các doanh nghiệp đa quốc gia thành công trong truyền thông toàn cầu.

3. Cách thu thập, phân tích và sử dụng dữ liệu demographic

Doanh nghiệp có thể thu thập dữ liệu demographic từ nhiều nguồn như khảo sát khách hàng, dữ liệu đăng ký thành viên, báo cáo của cơ quan thống kê hay công cụ phân tích mạng xã hội. Sau khi có dữ liệu, bước quan trọng là phân loại theo nhóm độ tuổi, giới tính, khu vực sinh sống, thu nhập để tìm ra đặc điểm chung. Kết quả phân tích sẽ giúp doanh nghiệp xác định khách hàng mục tiêu, thiết kế chiến dịch marketing phù hợp và đưa ra quyết định phát triển sản phẩm sát với nhu cầu thực tế.

4. Những thách thức trong việc phân tích demographic

Việc phân tích demographic không phải lúc nào cũng chính xác vì dữ liệu có thể thiếu, lỗi thời hoặc không phản ánh đúng hành vi thực tế của khách hàng. Ngoài ra, cùng một nhóm nhân khẩu học nhưng sở thích và nhu cầu có thể khác biệt, khiến doanh nghiệp khó đưa ra quyết định đồng bộ. Thêm vào đó, yếu tố đạo đức và quyền riêng tư trong thu thập dữ liệu cũng là thách thức lớn cần được cân nhắc.

5. Ví dụ thực tế về ứng dụng demographic trong Marketing và Kinh doanh

Một thương hiệu mỹ phẩm có thể dựa vào dữ liệu demographic để nhận thấy nhóm khách hàng nữ từ 18–25 tuổi quan tâm đến sản phẩm trang điểm giá vừa phải. Từ đó, họ tập trung quảng cáo trên mạng xã hội và mở rộng kênh bán online. Ngược lại, một hãng xe hơi có thể hướng đến nam giới 35–50 tuổi có thu nhập cao, ưu tiên an toàn và tiện nghi, để thiết kế dòng xe sang trọng phù hợp.

Tìm hiểu rõ Demographic là gì sẽ giúp bạn có được một công cụ thiết yếu trong kinh doanh, marketing và nghiên cứu xã hội. Hiểu rõ dữ liệu nhân khẩu học giúp doanh nghiệp định hướng chiến lược hiệu quả, còn các nhà nghiên cứu có cái nhìn chính xác hơn về cấu trúc dân số. Trong kỷ nguyên số, việc ứng dụng demographic trở thành chìa khóa để nắm bắt nhu cầu con người và tạo nên lợi thế cạnh tranh bền vững.