Cách soạn giáo án và tầm quan trọng của việc soạn giáo án

Trước hết, cần khẳng định tầm quan trọng của việc lập kế hoạch và chuẩn bị kỹ càng trước khi hành động. Chúng thực sự mang lại hiệu quả cũng như giúp bạn đạt được thành công cao hơn so với việc không có một sự trang bị nào. Lại nói, giáo dục là một trong những lĩnh vực cốt lõi, những tiết học cần truyền tải tri thức cho các em học sinh một cách tối ưu nhất. Mặc dù không phải là yếu tố quyết định, nhưng trên hết việc soạn giáo án sẽ giúp giáo viên trang bị một hành trang đủ và tốt nhằm vận hành tiết học một cách trơn tru.

1. Tại sao cần soạn giáo án trước khi giảng dạy?

Việc giảng dạy trong các cơ sở giáo dục rất cần đến giáo án. “Cái móng có vững thì ngôi nhà mới nên”, và khi dạy học, soạn giáo án cũng là một hoạt động “xây móng” nên làm. Cùng tìm hiểu xem tại sao người theo nghiệp sư phạm phải soạn giáo án trước khi thực hiện giảng dạy nhé!

1.1. Giúp nhìn nhận được năng lực của giáo viên

Người giáo viên luôn không ngừng cải thiện các phương pháp giảng dạy, đó vừa là nghĩa vụ vừa là trách nhiệm. Và trong các giáo án, cách dạy học của giáo viên được thể hiện rõ ràng nhất. Chuẩn bị một cách khoa học giáo án, trong đó chứa đựng đầy đủ các nội dung chắc chắn sẽ mang lại một tiết dạy hiệu quả hơn, cao hơn. Đồng thời, người giáo viên sẽ cảm thấy bản thân đủ tự tin và chủ động hơn trong quá trình dạy học. Mặt khác, nhờ những gì chuẩn bị trong giáo án, giáo viên sẽ không còn gặp phải các vấn đề lúng túng, mất tập trung, quên bài hay thậm chí phải đi tìm thông tin bài học trong suốt buổi giảng dạy.

Trải qua những tiết học hiệu quả, giáo viên nhận được sự công nhận về năng lực từ cả nhà trường và phụ huynh. Bởi việc dạy của một người có hiệu quả hay không, đều được thể hiện qua những kiến thức truyền tải, phương thức, thiết bị, việc sử dụng các máy móc để dạy học,...

Việc nhìn nhận năng lực của người nhà giáo trước những tiết học là rất cần thiết. Bất kể bạn là một giáo viên kỳ cựu, có kinh nghiệm lâu năm, nhưng sự tự tin thái quá và sự thờ ơ trong việc không chuẩn bị giáo án. Chính là hành động trực tiếp dẫn đến việc giáo viên đó sẽ nhận được những nhìn nhận tiêu cực từ phụ huynh và cả nhà trường.

1.2. Tối ưu hóa hiệu quả của tiết học

Trong một tiết học, vấn đề tương tác qua lại giữa học sinh với học sinh, giáo viên với học sinh là rất quan trọng. Chúng thúc đẩy được tinh thần học tập hăng say, tích cực, chủ động và mang tính tự giác của người học. Thống kê cảm nhận của các học sinh qua những tiết giảng dạy của thầy cô, sẽ đánh giá được phương thức giảng dạy của giáo viên nào là phù hợp, thú vị và hấp dẫn.

Do đó mới thấy được tầm quan trọng của việc soạn giáo án. Những chi tiết nhỏ nhặt nhất từ việc kiểm tra bài cũ, nội dung kiểm tra bài cũ, cho đến phần thảo luận, tổng kết bài học và giao bài tập về nhà,... Tuy nhiên điểm mấu chốt ở đây là giáo viên cần sử dụng và giảng dạy trên chính giáo án mà mình đã soạn. Có như vậy, giáo viên mới hiểu và biết cách phát huy tác dụng của giáo án nhất.

Từ xưa đến nay, chuẩn bị tốt luôn là giải pháp giúp bạn tự tin hơn và có được tinh thần làm việc tốt hơn. Biết cách soạn giáo án trước khi lên lớp, sẽ giúp cho người dạy học ý thức được sự thiết yếu của việc luyện tập, trau dồi, không ngừng nâng cao kiến thức và kỹ năng của bản thân.   

1.3. Hỗ trợ học sinh tiếp cận kiến thức bài bản hơn

Việc soạn giáo án trước khi lên lớp không chỉ có tác dụng đối với người dạy, mà còn có công dụng đối với người học. Thông qua giáo án, một phương thức giảng dạy rõ ràng, mạch lạc, dễ tiếp thu sẽ giúp các em học sinh nhanh chóng tiếp nhận được các thông tin.

Học bao gồm việc tiếp nhận rất nhiều khối kiến thức đa dạng, nếu người dạy không có một phương thức truyền tải tốt, giúp học sinh ghi nhớ, thì chất lượng học tập của chúng sẽ ngày càng đi xuống. Ngược lại nếu công tác này được làm tốt, kết quả sẽ nâng cao chất lượng học tập của học sinh hơn gấp nhiều lần, chúng được thể hiện qua các bài kiểm tra hay bài thi,... Mặc dù công tác thiết kế giáo án là do người dạy thực hiện, tuy nhiên người học cũng cần tìm hiểu, theo dõi, nắm bắt để đánh giá xem người dạy có thực sự có tâm huyết và có trách nhiệm trong việc giảng dạy cho mình hay không?

Tuyển dụng giáo viên

2. Nguyên tắc cần nắm trước khi soạn giáo án

Cách soạn giáo án không phải một sớm một chiều có thể nằm lòng. Chúng cần được đầu tư về công sức, trí tuệ và cả thời gian. Tóm lại, khi soạn giáo án, hãy hướng đến một mục đích rõ ràng, đó chính là giúp cho người học có thể tiếp thu tri thức nhanh, nhưng hiệu quả và nhớ lâu. Cách soạn giáo án ra sao? Cùng Hạ Linh bật mí qua nội dung ngay sau đây:

2.1. Căn cứ khi soạn giáo án

Soạn giáo án không đơn giản cứ ngồi vào bàn, đưa giấy và bút ra là có thể soạn. Công tác soạn giáo án vất vả và khó khăn hơn nhiều nếu như bạn không có một cơ sở hay một căn cứ dựa vào trước khi bắt đầu. Khi đã xác định được những căn cứ để soạn giáo án, bạn sẽ nhanh chóng nhập cuộc và soạn thảo những gì đã phác họa một cách dễ dàng hơn. Đa phần, những căn cứ khi soạn giáo án bao gồm các thành phần sau:

- Căn cứ về mặt lý thuyết: Tài liệu tham khảo, sách dành cho giáo viên, chuẩn kỹ năng kiến thức, phân phối chương trình giảng dạy.

- Căn cứ trên điều kiện cơ sở vật chất: Tài sản và cơ sở vật chất trong một lớp học. Bao gồm: Máy trình chiếu, máy tính, thiết bị âm thanh, điều khiển, bảng,... nói chung là trang thiết bị phục vụ dạy học.

- Căn cứ trên cơ sở đặc điểm về tiết học, nội dung của từng bài học.

- Căn cứ vào mặt bằng chung khả năng tiếp thu kiến thức, kỹ năng học tập của học sinh.

2.2. Xác định các bước để soạn giáo án

Sau khi đã có được căn cứ, việc quan trọng tiếp theo là phải xác định được các bước cụ thể trong quá trình soạn giáo án. Cách soạn giáo án bao gồm nhiều phân đoạn, nếu bỏ qua bước xác định này, bạn có thể bị chênh vênh hoặc mất phương hướng trong quá trình xây dựng giáo án của mình. Dưới đây là 3 bước quan trọng:

- Thứ nhất, xác định được mục tiêu cần hướng đến: Trên cơ sở yêu cầu về chương trình giảng dạy của Bộ Giáo dục, người giáo viên phải xác định được kiến thức, thái độ, kỹ năng. Cần nhấn mạnh và bám sát vào tính đúng trọng tâm, không dài dòng, không chệch hướng, tránh tình trạng quá tải về kiến thức.

- Thứ hai, xác định được cách thức chủ đạo: Cách thức giảng dạy và truyền tải tri thức của giáo viên không hoàn toàn giống nhau. Bởi bạn cần áp dụng và tinh chỉnh dựa theo hoàn cảnh thực tế, chẳng hạn như tùy vào nội dung của bài học, mặt bằng chung kỹ năng tiếp thu kiến thức của lớp học, hay hạ tầng dạy học của từng địa điểm cụ thể.

- Thứ ba, diễn giải từng hoạt động cụ thể: Hoạt động dạy học trong tiết học cần được xây dựng và triển khai trên cơ sở đã xác định được mục tiêu của bài học trước đó. Và khi các hoạt động dạy học chuẩn bị kết thúc, đồng nghĩa với việc mục tiêu dạy học cần phải gần được hoàn thành.

Việc làm Giáo dục - Đào tạo tại Hà Nội

3. Cách soạn giáo án dựa trên 5 bước

3.1. Bước 1: Xác định mục tiêu tiết học

Xác định được mục tiêu tiết học là phải xác định được những điều sau:

- Người học sẽ tiếp nhận được những gì sau khi kết thúc một tiết học, hay một bài học. Cụ thể về việc tiếp nhận kiến thức, thái độ và cả kỹ năng.

- Dựa trên căn cứ chuẩn kiến thức, phải xác định được các mức độ chi tiết và cụ thể của tiết học. Các mức độ bao gồm mức độ biết, mức độ hiểu và mức độ thực hành. Đặc biệt cần đạt chuẩn sách giáo khoa, sách giáo viên, kỹ năng, kiến thức theo định hướng từ Bộ Giáo dục.

3.2. Bước 2: Xác định phương pháp chính yếu

- Định hướng và xác định được đâu là cách thức giảng dạy chính yếu được sử dụng trong tiết học.

- Bên cạnh đó, cần thiết lập thêm các phương pháp bổ trợ, bên cạnh phương pháp chính, nhằm đảm bảo tiết học diễn ra thuận lợi.

- Cần căn cứ trên cơ sở các điều sau thì mới xác định phương pháp trọng tâm dạy học đúng được: nội dung của bài học, mặt bằng chung kỹ năng tiếp thu kiến thức của lớp học, hay hạ tầng dạy học của từng địa điểm cụ thể.

3.3. Bước 3: Chuẩn bị thiết bị giảng dạy

- Thiết bị giảng dạy cho giáo viên: Bảng, phấn, máy chiếu, máy tính, sơ đồ, tranh ảnh, mô hình, điều khiển, tivi, phiếu học tập,...

- Thiết bị học cho học sinh: Tài liệu tham khảo, nghiên cứu và sưu tầm chuẩn bị trước tài liệu,...

Xem thêm: Lương giáo viên có thực sự thấp như nhiều người vẫn nghĩ? Bài viết sau đây sẽ giải đáp thắc mắc đó cho bạn.

3.4. Bước 4: Diễn biến tiết học

- Trong từng hoạt động, cần phân biệt một cách cụ thể và chi tiết các hoạt động của học sinh, hoạt động của giáo viên trong tiết học.

- Nên định hướng và gắn liền mục tiêu cụ thể cho từng hoạt động. Không nên xây dựng quá nhiều, dẫn đến tình trạng không hoàn thành được kịp tiết học theo thời gian và dư nhân lực.

- Mỗi hoạt động dạy và học cần được định hướng cụ thể về thời gian, phân bổ các hoạt động một cách hợp lý, bám sát vào thời gian giảng dạy cho từng tiết học.

3.5. Bước 5: Tổng kết tiết học

- Tổng kết lại nội dung bài học bằng cách tóm lược các thông tin, nhấn mạnh một lần nữa vào các nội dung chính yếu của bài học.

- Để thay cho việc tổng kết miệng, giáo viên cũng có thể sử dụng phiếu đánh giá.

- Giao bài tập về nhà và những nhiệm vụ cần thực hiện trong tiết học tiếp theo để học sinh thực hiện.

- Giới thiệu các hình thức hoặc tư vấn các tài liệu tham khảo cho học sinh.

- Nhận xét tổng quan và nhìn nhận bằng cách đánh giá lại chất lượng tiết học. Điều này có thể giúp giáo viên tiếp nhận được những phản hồi và nhận xét, nhằm thay đổi hoặc cải thiện phương pháp dạy học cho những lần tiếp theo.

Tìm việc làm

Thực trạng xem nhẹ tầm quan trọng của giáo án đang diễn ra khá phức tạp. Nhiều giáo viên thậm chí còn dạy học không có giáo án, hoặc đi mua giáo án ở bên ngoài để áp dụng cho mình. Bạn nghĩ sao về điều này? Qua những chia sẻ trên, hy vọng bạn đã tham khảo cho mình được cách soạn giáo án hiệu quả nhất!