Chuẩn mực kế toán là gì? Những kiến thức cơ bản của chuẩn mực kế toán

1. Định nghĩa về chuẩn mực kế toán là gì

Chuẩn mực kế toán được hiểu là những quy định do tổ chức có trách nhiệm ban hành và nghiên cứu ra, để làm cơ sở cho việc lập và giải thích các thông tin trình bày trên báo cáo tài chính.

Chuẩn mực kế toán là bản mô tả báo cáo tài chính của một công ty được chuẩn bị và trình bày dựa trên một số tiêu chuẩn cụ thể được hướng dẫn, các tiêu chuẩn này không giống nhau và được kiểm soát bởi luật pháp của một quốc gia cụ thể và các nhà quản lý chính phủ khác nhau.

Chuẩn mực kế toán bao gồm những nguyên tắc chung là nguyên tắc cụ thể.

Với nguyên tắc chung: Tên gọi đã nói lên nhiệm vụ với nguyên tắc chung chúng là những giả thiết, khái niệm và những hướng dẫn dùng để lập báo cáo tài chính.

Còn với những nguyên tắc cụ thể trong chuẩn mực kế toán lại là những quy định chi tiết dùng để ghi chép các nghiệp vụ kinh tế phát sinh đó chính là những nguyên tắc cụ thể trong chuẩn mực kế toán.

Chuẩn mực kế toán cũng có những nguyên tắc cơ bản sau, và tiêu biểu nhất là nguyên tắc chung và nguyên tắc cụ thể, nguyên tắc chung được hình thành do quá trình thực hành kế toán, còn nguyên tắc cụ thể lại được hình thành và xây dựng từ các quy định của tổ chức quản lý.

Chuẩn mực kế toán gồm hai nguyên tắc và mỗi nguyên tắc này lại được hình thành khác nhau, với nguyên tắc chung nó hình thành do quá trình thực hành kế toán, còn nguyên tắc cụ thể lại được hình thành và xây dựng từ các quy định của tổ chức quản lý.

Nguyên tắc kế toán này giữa các quốc gia là khác nhau, mỗi quốc gia sẽ có những nguyên tắc kế toán khác nhau, tùy thuộc vào luật pháp của từng quốc gia.

Xem thêm: Cách hạch toán chênh lệch tỷ giá kế toán cần nắm bắt

2. Những lý do dẫn đến phải có những chuẩn mực kế toán chung

Như chúng ta đã biết, kinh doanh vấn đề về dòng tiền, quỹ vốn doanh thu, chi phí… rất nhiều số liệu quan trọng mà chúng ta cần phải có những quy định chung để các công ty và nhà nước dễ dàng kiểm soát được. Dưới đây là những lý do cho chúng ta thấy tầm quan trọng của việc chuẩn mực kế toán.

Việc tuân thủ chuẩn mực kế toán sẽ giúp cho người lập và người sử dụng báo cáo tài chính mới hiểu được những thông tin ghi trên bản báo cáo, đây được xem là những lý do quan trọng mà các công ty, doanh nghiệp nên tuân thủ chuẩn mực kế toán. Việc tuân thủ chuẩn mực kế toán này còn là nền tảng để thực hiện chức năng của kế toán tài chính là báo cáo tình hình tài chính. Hệ thống chuẩn mực kế toán được xem là phương tiện quan trọng để các công ty dùng để báo cáo, ghi chép lại tình hình tài chính của công ty mình. Từ đó cho thấy chuẩn mực kế toán rất quan trọng, nếu không có chuẩn mực kế toán thì mục tiêu tài chính sẽ không đạt được.

Từ những số liệu từ chuẩn mực kế toán giúp cung cấp thông tin hữu ích để quyết định về đầu tư và tín dụng.

Cũng dựa vào những số liệu đó chúng ta cung cấp được những thông tin hữu ích để đánh giá luồng tiền tương lai của các công ty, doanh nghiệp từ đó có những quyết định đúng đắn trong việc đầu tư.

Như chúng ta đã biết chuẩn mực kế toán là những thông tin về tài chính và nguồn vốn của doanh nghiệp được xem những thông tin quan trọng và dựa vào chuẩn mực kế toán này chúng ta hiểu được tình hình tài chính của công ty.

Nói cách khác, nhờ có chuẩn mực kế toán các thông tin trình bày trên báo cáo tài chính trở nên thiết thực, tin cậy được và có thể so sánh được.

+ Chuẩn mực kế toán đưa ra thông tin có so sánh được thì người sử dụng mới có thể lựa chọn và đưa ra quyết định.

Thông tin phải được hữu ích, thuyết phục và dựa trên cơ sở và căn cứ để người sử dụng có thể đưa ra quyết định.

+  Chuẩn mực kế toán đưa ra thông tin có tin cậy thì người đọc mới thấy an tâm

3. Hệ thống chuẩn mực kế toán nước ta

Ở mỗi quốc giá sẽ có một chuẩn mực kế toán riềng, phù hợp với yêu cầu và luật pháp của quốc gia đó, từ năm 2024 đến hệ thống chuẩn mực kế toán nước ta bao gồm 26 chuẩn mực.

Chuẩn mực kế toán ra đời có tác dụng vô cùng quan trọng nó giúp cho doanh nghiệp ghi chép lại những con số kế toán và lập báo cáo tài chính theo các chuẩn mực kế toán, cùng với đó là những chế độ kế toán đã ban hành điều này giúp chúng ta phản ánh một cách đầy đủ và trung thực hợp lý.

Một nhân viên kế toán không nhất thiết phải thuộc hết tất cả 26 chuẩn mực kế toán, tuy nhiên nếu bạn muốn trở thành một nhân viên kế toán xuất xắc thì cần phải nắm rõ những nội dung chuẩn mực kế toán liên quan đến vị trí làm việc của mình, việc học và bổ sung kiến thức cho công việc của mình là điều quan trọng bạn nên học và rèn luyện hàng ngày.

Tính đến nay, hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam được Bộ tài chính ban hành thông qua 5 đợt (bằng 5 quyết định và Thông tư hướng dẫn thực hiện):

Đợt 1: Ngày 31/12/2024 ban hành 4 chuẩn mực:

Chuẩn mực số 02: Hàng tồn kho

Chuẩn mực số 03: Tài sản cố định hữu hình

Chuẩn mực số 04: Tài sản cố định vô hình

Chuẩn mực số 14: Doanh thu và thu nhập khác

Quyết định 49/2024/QĐ-BTC và thông tư hướng dẫn 161/2024/TT-BTC

Đợt 2: Ngày 31/12/2024 ban hành 6 chuẩn mực:

Chuẩn mực số 01: Chuẩn mực chung

Chuẩn mực số 06: Thuê tài sản

Chuẩn mực số 10: Ảnh hưởng của việc thay đổi tỷ giá hối đoái

Chuẩn mực số 15: Hợp đồng xây dựng

Chuẩn mực số 16: Chi phí đi vay

Chuẩn mực số 24: Báo cáo lưu chuyển tiền tệ

Quyết định 165/2024/QĐ-BTC và thông tư hướng dẫn 161/2024/TT-BTC

Đợt 3: Ngày 30/12/2024 ban hành 6 chuẩn mực:

Chuẩn mực số 05: Bất động sản đầu tư

Chuẩn mực số 07: Kế toán các khoản đầu tư vào công ty liên kết

Chuẩn mực số 08: Thông tin tài chính về những khoản vốn góp liên doanh

Chuẩn mực số 21: Trình bày Báo cáo tài chính

Chuẩn mực số 25: Báo cáo tài chính hợp nhất và kế toán khoản đầu tư vào công ty con

Chuẩn mực số 26:  Thông tin về các bên liên quan

Quyết định 234/2024/QĐ-BTC và thông tư hướng dẫn 161/2024/TT-BTC

Đợt 4: Ngày 15/02/2024 ban hành 6 chuẩn mực:

Chuẩn mực số 17: Thuế thu nhập doanh nghiệp

Chuẩn mực số 22: Trình bày bổ sung báo cáo tài chính của các ngân hàng và tổ chức tài chính tương tự

Chuẩn mực số 23: Các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm

Chuẩn mực số 27: Báo cáo tài chính giữa niên độ

Chuẩn mực số 28: Báo cáo bộ phận

Chuẩn mực số 29: Thay đổi chính sách kế toán, ước tính kế toán

Quyết định 12/2024/ QĐ-BTC và thông tư hướng dẫn 20/2024/TT-BTC

Đợt 5: Ngày 28/12/2024 ban hành 4 chuẩn mực

Chuẩn mực số 11: Hợp nhất kinh doanh

Chuẩn mực số 18: Các khoản dự phòng, tài sản và nợ tiềm tàng

Chuẩn mực số 19: Hợp đồng bảo hiểm

Chuẩn mực số 30: Lãi trên cổ phiếu

Quyết định 100/2024/ QĐ-BTC và thông tư hướng dẫn 21/2024/TT-BTC

4. Chuẩn mực kế toán đóng một vai trò quan trọng trong nền kinh tế của Việt Nam.

Có thể nói chuẩn mực kế toán là một hành lang pháp lý nắm giữ một nhiệm vụ quan trọng đối với nền kinh tế Việt Nam.

4.1. Giúp hội nhập kế toán Viết Nam với thế giới

Qúa trình soạn thảo chuẩn mực kế toán do Bộ Tài chính tiến hành đã huy động sự tham gia của đông đảo các nhà nghiên cứu, chuyên gia về lĩnh vực kinh tế, chuyên gia sẽ nghiên cứu từ lý thuyết đến thực tiễn cùng với sự kết hợp giữ các chuyên gia trong nước với chuyên gia nước ngoài. Những người làm trong lĩnh vức kế toán ngày càng tăng thêm về số lượng và chất lượng, đào tạo ra những nhân viên kế toán nắm chắc chuyên ngành lĩnh vực của mình cùng với đó là những nhân tài trong nghề để đưa Việt Nam liên kết với các nước trong khu vực. Hiện nay Việt Nam đã là thành viên của liên đoàn kế toán Quốc tế, nhiều tổ chức nghề nghiệp kế toán quốc tế lớn đang có nhiều hoạt động tích cực tại Việt Nam, cùng với đó là liên đoàn kế toán các nước ASEAN. Những tổ chức này sẽ giúp đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Chính điều này đã giúp kế toán Việt Nam hội nhập với thế giới.

Xem thêm: Tìm hiểu nội dung cơ bản của chính sách thuế hiện hành

4.2.   Thu hút vốn đầu tư trong và ngoài nước

 Hiện nay Việt Nam đã ban hành 26 chuẩn mực kế toán, sự ra đời của 26 chuẩn mực kế toán này giúp mình bạch các thông tin báo cáo tài chính của doanh nghiệp, từ những báo cáo này phản ánh đúng về thực trạng của doanh nghiệp và cơ sở để so sánh tình hình tài chính giữa các công ty, giữa các doanh nghiệp.

Từ những bản báo cáo chuyên nghiệp minh bạch sẽ tạo niềm tin cho các nhà đầu từ trong và ngoài nước, giúp mọi thức minh bạch rõ ràng.

Đối với những doanh nghiệp muốn phát triển, lớn mạnh và niêm yết trên thị trường chứng khoán cần phải đưa ra những thông tin công khai minh bạch thông tin và những báo cáo đưa ra phải trung thực. Chuẩn mực kế toán là tiêu chuẩn chung để các doanh nghiệp lập và trình bày báo cáo tài chính, đây là căn cứ để những nhà đầu tư quan tâm những tìm hiểu để đưa đến quyết định có đầu tư hay không. Do đó chuẩn mực kế toán tạo điều kiện để phát triển thị trường chứng khoán và thu hút nhiều nhà đầu từ trong vào ngoài nước.

4.3. Quản lý tài chính ở tầm vĩ mô của nhà nước

Hệ thống chuẩn mực kế toán có vai trò không nhỏ trong việc quản lý tài chính tầm vĩ mô của Nhà nước thông qua hệ thống các cơ quan chức năng như thuế, thanh tra tài chính. Đối với các cơ quan chức năng của Nhà nước, hệ thống chuẩn mực kế toán là một trong những cơ sở để kiểm tra, kiểm soát, đánh giá trách nhiệm của kế toán và những người có liên quan; đồng thời thông qua đó nhằm nâng cao chất lượng nghề nghiệp của chính các cơ quan quản lý này. Vì vậy, đội ngũ cán bộ thuế, thanh tra tài chính... phải thường xuyên bồi dưỡng nâng cao kiến thức nghiệp vụ kế toán thường xuyên mới đáp ứng được yêu cầu công việc.

4.4. Góp phần phát triển hoạt động kế toán, kiểm toán

Nghề kế toán hiện đang thu hút một lượng lớn các bạn trẻ vì sau khi tốt nghiệp, có thể dễ dàng tìm việc làm ổn định. Vì vậy, nhiều bạn trẻ đam mê và lựa chọn con đường này để theo đuổi. Việc làm trong lĩnh vực này giúp bạn hiểu rõ chuẩn mực kế toán và tích lũy kiến thức quan trọng. Việc thống nhất giữa các chuẩn mực sẽ giúp bạn có được những thống nhất ngầm với nhau.

Hy vọng với những chia sẻ ở trên sẽ giúp bạn có được những nhìn nhận đúng nhất trong nghề kế toán và kiểm toán. Và có những lựa chọn đúng nhất với nghề nghiệp của mình.

Xem thêm: ACCA là gì? Định hướng sự nghiệp nên học ACCA hay CIMA