Nghề làm vàng mã - Nghề nghiệp kiếm sống nhờ “cõi m”

1. Nghề xuất phát từ nhu cầu tâm linh người Việt

Từ xa xưa, người Việt đã có quan niệm và tư tưởng tưởng nhớ những người đã mất. Và quan niệm này đã ăn sâu vào trong tiềm thức cũng như tâm trí của người dân Việt Nam từ xưa cho tới bây giờ. Một trong những hình thức để thể hiện sự biết ơn, tưởng nhớ của những người còn sống với người đã khuất chính là việc đốt vàng mã. 

Có thể nói, từ lâu, vàng mã đã được xem như một quan niệm cũng như giá trị về nhân sinh quan, về triết lý uống nước nhớ nguồn, về thế giới tâm linh. Hình thức hóa vàng được xem như một biểu hiện của việc hiện thực hóa quan niệm “trần sao âm vậy” của người Việt xưa. Những điều, những sự vật, đồ vật mà người sống cần thì ở phía bên kia, chính xác là thế giới âm đó cũng sẽ cần những thứ như vậy. Và bằng nhiều hình thức khác nhau, người sống cố gắng liên hệ với những người đã mất với mong muốn biết rằng họ cần gì và cần phải làm gì để đem đến một cuộc sống sung túc hơn, đầy đủ hơn cho những người đã mất. Đốt tiền, vàng mã là một trong những hình thức thể hiện quan niệm đó. 

Đặc biệt, khi mà quan niệm “có thờ, có thiêng, có kiêng, có lành” đã ăn sâu vào tâm trí người Việt, trải qua bao biến cố thăng tràn lịch sử thì quan niệm này cũng vẫn còn mãi. Việc hóa vàng mã ngày càng trở nên thiêng liêng và cần thiết hơn bao giờ hết trong suy nghĩ, tiềm thức của người Việt Nam. 

Nói đến nghề làm vàng mã hiện nay thì ở Hà Nội có nguyên một con phố mang tên “Hàng Mã” và đây cũng là địa điểm chuyên bán đồ hàng mã phục vụ nhu cầu quanh năm của người dân Thủ đô. Tuy nhiên, để nói đến làng nghề làm vàng mã thì lại không thể không nhắc đến làng nghề Phúc Am (thuộc xã Duyên Thái - huyện Thường Tín - Hà Nội). Đây là một làng nghề làm vàng mã lâu năm tại mảnh đất Hà Thành và cũng là nơi cung cấp các mặt hàng vàng mã lớn cho người dân Hà Nội và những vùng lân cận.

Ở làng Phúc Am thì người dân có thể làm khá nhiều loại sản phẩm vàng mã khác nhau, tuy nhiên, hiện nay chủ yếu làm các mặt hàng như ngựa, voi, nhà lầu, xe hơi cho khách đi đền, phủ là chính. Là một làng nghề lâu đời, tuy nhiên, cho đến ngày nay thì làng nghề này vẫn phát triển và giữ được nghề truyền thống của mình.

Việc làm Lao động phổ thông tại Hà Nội

Vậy, điều gì nổi bật ở sản phẩm vàng mã Phúc Am mà nhiều khách hàng cũng như các cơ sở khác luôn tin tưởng lựa chọn? Và các sản phẩm vàng mã ở đây được thực hiện theo một quy trình như thế nào? Các bạn cùng khám phá qua thông tin ở phần tiếp theo sau đây nhé!

2. Quy trình thực hiện sản phẩm vàng mã Phúc Am

Để làm được một sản phẩm vàng mã Phúc Am, thông thường là các sản phẩm hình ngựa, voi,...với kích thước lớn thì sẽ cần có khung được đan từ nứa. người thợ sẽ thực hiện việc đan nứa bằng tay, sau đó sẽ ghép lại thành hình thù mà mình mong muốn. Ở bên ngoài của khung hình bằng nứa sẽ được bọc một lớp giấy để khi hóa vàng thì sản phẩm sẽ cháy được hết. Thông thường, lớp giấy này sẽ là lớp giấy màu trắng và dán bằng hồ để bao quanh khung hình. 

Nếu như trước đây, để tạo ra được khung hình bằng nứa thì người thợ sẽ phải vẽ sẵn hình ra một trang giấy rồi thực hiện các việc thiết kế, lắp ghép sao cho ra đúng hình dạng mong muốn. Tuy nhiên, hiện nay công đoạn này đã được đơn giản hóa hơn rất nhiều. Giờ đây, người thợ làm vàng mã có thể nhập sẵn khung hình về rồi thực hiện các công đoạn tiếp theo chứ không cần phải tự tay làm hết tất cả các công đoạn.

Tiếp đến là giấy màu và giấy bóng sẽ được cắt, ghép theo hình cụ thể mà mình muốn để gắn vào sản phẩm vàng mã đang được thực hiện. Với các loại hoa văn cầu kỳ có mức độ khó cao thì sẽ được tạo ra bằng khuôn mẫu từ trước và in ra giấy rồi cắt ghép là có thể tạo được hoa văn này. 

Mỗi một công đoạn, một giai đoạn để tạo nên sản phẩm vàng mã Phúc Am đều đòi hỏi sự tính toán một cách tỉ mỉ về kích thước cũng như số lượng sản phẩm, nguyên vật liệu cần thiết để có thể làm ra đủ số lượng sản phẩm theo yêu cầu. Thêm vào đó chính là sự khéo léo, cẩn thận của đôi bàn tay người thợ làm ra các sản phẩm vàng mã. Bởi giấy để dán vào các hình nộm thường khá mỏng, do đó, nếu không cẩn thận thì việc rách giấy rất dễ xảy ra và khiến số lượng giấy bị lãng phí sẽ khá lớn.

Sau khi có hình thù cụ thể thì các công đoạn sau đó chủ yếu là dán giấy và trang trí để tạo hình các sản phẩm giống với thực tế cũng như phù hợp với việc tâm linh đi đến các đền, phủ, miếu của khách hàng.

Sau khi sản phẩm được hoàn thành phần nền giấy bao bên ngoài thường sẽ được phơi  ra nắng để cho khô lớp hồ rồi sẽ thực hiện các công đoạn tiếp theo. Mỗi sản phẩm vàng mã hoàn thành đều được xếp gọn lại và chờ xe ô tô đến để chở đi. 

Nếu như trước đây, mọi công đoạn làm vàng mã đều được thực hiện một cách thủ công thì hiện nay việc áp dụng máy móc, thiết bị đã giúp cho quá trình tạo ra sản phẩm một cách nhanh chóng hơn cũng như chất lượng được cải thiện và nâng cao hơn. Tuy nhiên, không phải hộ sản xuất nào cũng có điều kiện để sử dụng máy móc trong quá trình sản xuất, bởi họ chỉ là những hộ nhỏ lẻ và làm nghề với mục đích chính là giữ lại nghề mà ông cha truyền lại cho gia đình. 

Việc làm các sản phẩm vàng mã cũng cần phải phù hợp cũng như thỏa mãn được các định hướng và nhu cầu của khách hàng. Bởi mẫu mã sản phẩm phải được ưa chuộng cũng như tạo sự mới mẻ thì mới thu hút được các cơ sở kinh doanh nhập về và lượng người mua cũng sẽ tăng lên.

Nếu như trước đây vốn chỉ có tiền, quần áo, ngựa, voi thì hiện nay sự đa dạng về mẫu mã sản phẩm vàng mã đã tăng lên rất nhiều. Giờ đây, chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy như ô tô, mô tô, iphone, macbook,... đều được làm dưới dạng sản phẩm vàng mã. 

Có thể thấy, nhu cầu về sự đa dạng sản phẩm của khách hàng ngày càng tăng lên và việc đó đòi hỏi những người thợ làng nghề Phúc Am nói riêng và những làng nghề làm vàng mã nói chung cần phải không ngừng cập nhật, cũng như cải tiến và mở rộng hệ thống sản xuất của mình trở nên đa dạng hơn rất nhiều. 

Đặc biệt trong những tháng cuối năm hoặc rằm tháng 7 thì thị trường vàng mã rất sôi động và nhộn nhịp. Lúc này, các hộ sản xuất tại làng Phúc Am phải chuẩn bị sẵn nguyên liệu trước 4 tháng để có thể đáp ứng được nhu cầu của thị trường và khách hàng.

Các sản phẩm vàng mã Phúc Am da phần đều là những sản phẩm có yêu cầu về chi tiết, mẫu mã và chất lượng khá cao, do vậy, giá của mỗi sản phẩm làm ra thường không hề rẻ một chút nào. Một hình nộm ông tướng lĩnh bán buôn có thể dao động trong khoảng từ 500 - 600 nghìn đồng, hay một con ngựa cao 2m có thể có giá từ 200.000 nghìn đồng trở lên. 

Nhìn chung, nghề làm vàng mã hiện nay rất phát triển, đặc biệt là làng nghề phúc Am hiện đang được coi là một trong những làng nghề có số lượng sản phẩm cung cấp cho thị trường khá lớn. Nhờ những sản phẩm chất lượng, mẫu mã đa dạng mà cho đến nay, làng nghề làm vàng mã Phúc Am vẫn luôn là một địa chỉ tin cậy cho các cơ sở kinh doanh vàng mã có thể lựa chọn để gửi tới khách hàng các sản phẩm uy tín nhất.

Việc làm Lao động phổ thông tại Hồ Chí Minh

3. Câu chuyện hóa vàng mã và những vấn đề liên quan

Có thể dễ dàng nhận thấy trong thời gian gần đây chính là việc nổi cộm lên các vấn đề xoay quanh việc hóa vàng. Hiện nay, vì quá mê tín cũng như quá tin tưởng vào quan niệm cõi âm cũng giống như cõi dương mà việc hóa vàng đang trở thành bị lạm dụng một cách thái quá. 

Việc đi lễ đền, chùa, miếu, phủ vào các ngày mùng 1, ngày rằm hay các ngày lễ đặc biệt là nhu cầu tâm linh của người Việt, thế nhưng, vào những ngày nay thì ta có thể thấy số lượng vàng mã được đốt trở nên quá nhiều và quá mức cần thiết. Con người có xu hướng suy nghĩ rằng việc đốt nhiều vàng mã thì sẽ được “phù hộ” nhiều hơn, đem đến sự may mắn nhiều hơn. Thế nhưng, thực tế liệu có phải như vậy?

Ngay cả tại các chùa lớn hay giáo hội Phật giáo cũng đã thông báo rằng việc đốt nhiều vàng mã là điều không cần thiết và khuyên mọi người khi đến lễ chỉ đốt một lượng vàng mã vừa đủ mà thôi. Thế nhưng, việc này chỉ được thực hiện trong một thời gian dài và những thời gian sau đó thì việc đốt nhiều vàng mã lại quay trở lại. Có những người, một lần đốt mà số lượng vàng mã có thể lên đến xả một xe ô tô tải. Việc này chỉ gây lãng phí chứ không hề đem đến những lợi ích tích cực nào cả.

Truyền thống “uống nước nhớ nguồn” hay sự ghi nhớ công ơn của những người đã khuất là một tư tưởng truyền thống đẹp. Và hình thức hóa vàng cũng là một hình thức mang ý nghĩa tốt đẹp của người dân Việt Nam, nhưng hiện nay đang bị sai lệch một cách mất kiểm soát. Vì vậy, là những người hiện đại, hãy gìn giữ nghề làm vàng mã là một nghề truyền thống đẹp của dân tộc cũng như văn hóa đốt vàng mã là một văn hóa đẹp của người dân hiện nay. 

Hơn hết, hiện nay, nhờ có sự phát triển của các sản phẩm vàng mã mà nghề làm vàng mã cũng phát triển đi lên. Với công việc này, đời sống của người dân theo nghề cũng được đảm bảo ổn định hơn, chất lượng sống tăng lên. Thêm vào đó chính là việc giải quyết vấn đề việc làm cho người lao động. 

Tìm việc làm

Trên đây là đôi nét về nghề làm vàng mã - một nghề truyền thống lâu đời của người dân Việt. Mong rằng, những thông tin đưa ra trong bài viết này đã giúp các bạn hiểu hơn  về ngành nghề truyền thống cũng như thực trạng mà nghề làm vàng mã đang gặp phải. Hãy là một người biết trân trọng những giá trị đúng đắn mà cha ông ta truyền lại và cần gạt bỏ những tục lệ, nghi thức được cho là hủ tục để văn hóa vàng mã trở nên đẹp mắt hơn trong lòng mỗi người dân Việt Nam.