Nghệ thuật bình luận báo chí – Bình luận thế nào để đạt lý, đạt tình

1. Đôi nét về thể loại bình luận báo chí

1.1. Thể loại bình luận báo chí là gì?

Bình luận báo chí là một thể loại báo nêu lên những quan điểm, chính kiến của tác giả hoặc toàn tòa soạn báo về những vấn đề nổi cộm được xã hội quan tâm tại thời điểm hiện thời, thậm chí tác giả còn có những dự báo về những vấn đề khác trong tương lai.

1.2. Bản chất của bình luận báo chí

Bình luận báo chí luôn thu hút một số lượng lớn sự quan tâm của xã hội. Một bài bình luận chất lượng, nhắm trúng “insight” của độc giả luôn tạo nên một hiệu ứng tốt, chèo lái công chúng theo hướng tích cực. Ngược lại một bài bình luận tiêu cực sẽ đem lại nhiều hậu quả bất lợi. Người viết báo cũng phải có một quan điểm đanh thép để đụng chạm đến những vấn đề nhạy cảm tồn tại trong xã hội.

Thể loại bình luận báo chí tạo được một nét riêng biệt trong lòng độc giả bởi có những nét đặc trưng khác biệt với các thể loại tin tức, bài phỏng vấn, phản ánh,… Đó là quy trình lên ý tưởng và lựa chọn đề tài, triển khai với các luận điểm, luận cứ, minh chứng thuyết phục, xác đáng. Tác giả còn lập luận một cách sâu sắc, chính xác và vô cùng rõ ràng bản chất của vấn đề mà mình đang bình luận.

Bên cạnh đó, bình luận báo chí còn mang một dấu ấn khác biệt trong cách sử dụng ngôn ngữ báo chí, văn phong viết mang đậm dấu ấn cá nhân của tác giả, không theo một khuôn mẫu gò bó, chật chội,…

Vì thu hút sự quan tâm đông đảo của xã hội, nhiều đầu báo nổi tiếng trên toàn thế giới luôn quan tâm và thúc đẩy đầu tư cho thể loại bình luận báo chí này trên tất cả các lĩnh vực như chính trị, xã hội, văn hóa, kinh tế, thể thao cho đến con người,… Chú trọng đầu tư cho thể loại này đồng nghĩa với việc chú trọng phát triển và khuyến khích những cây bút chuyên nghiệp viết bình luận. Đây phải là những cây bút thực sự có cách tiếp cận tinh tế, nêu quan điểm một cách sắc bén, rõ ràng với một giọng văn mang đậm đà bản sắc cá nhân của người viết. Có như vậy mới có thể thu hút số lượng lớn độc giả quan tâm.

1.3. Nguyên tắc cơ bản trong bình luận báo chí

Một bài bình luận báo chí hay, sắc bén không những nằm ở văn phong người viết, mà còn thực sự xuất sắc trong phần nội dung. Một nội dung hay phải đáp ứng được công thức 5C + 1N.

Vậy 5C + 1N là gì? Nó chính là Chủ đề, Chính kiến, Công bằng, Chính xác, Công tâm và Nhân văn.

• Chủ đề: Bài bình luận báo chí phải là những vấn đề nổi cộm đang hiện hành, thu hút một số lượng lớn công chúng quan tâm
• Chính kiến: Bài viết nêu được quan điểm, ý kiến cá nhân của tác giả cũng như tòa soạn báo chí  một cách thuyết phục và rõ ràng.
• Chính xác: Bình luận báo chí còn dựa trên nguyên tắc nêu chính xác vấn đề, không được thổi phồng hoặc làm sai lệch sự thật
• Công bằng: Bên cạnh đó tác giả cũng phải thể hiện được sự công bằng, minh bạch, chuyện công chuyện tư phải rõ ràng, tránh mang giọng điệu một chiều, thiếu tính hợp lý, bất công,…
• Công tâm: Bài bình luận báo chí cũng phải ngay thẳng, khách quan, tránh sự trục lợi, thiên vị
• Nhân văn: Cuối cùng, một bài bình luận báo chí thành công cũng phải thể hiện được giá trị nhân văn trong từng con chữ, hướng theo chân – thiện – mỹ, đề cao giá trị con người.

Xem thêm: Tìm hiểu chi tiết về mối quan hệ giữa báo chí và dư luận xã hội

2. Nghệ thuật bình luận báo chí để đạt tình, đạt lý

2.1. Tác giả viết bình luận báo chí phải có mang một bộ óc uyên bác và tỉnh táo

Những bài bình luận báo chí sẽ liên tục đào sâu vào các thông tin nóng hổi trong thời gian gần. Có thể việc đưa tin sẽ nhanh chóng nhưng việc bình luận đòi hỏi phải có sự am hiểu nhất định nên sẽ cần thời gian lâu hơn. Một bài bình luận báo chí đanh thép cũng cần phải có thời gian để ngòi bút tác giả được xoáy sâu vào những góc khuất vấn đề.

Tuy nhiên có những ngòi bút vì lợi dụng sự hiếu kỳ của công chúng mà vội vàng viết bài bình luận những thông tin sai lệch. Điều này sẽ gây ảnh hưởng lớn đến một bộ phận dân trí chưa cao, bị những thông tin sai lệch dẫn dắt và có suy nghĩ thiển cận. Những bài báo như vậy sẽ làm mất uy tín toàn soạn, nặng nề hơn sẽ bị cơ quan pháp luật trực tiếp vào cuộc

Chính vì thế, người viết bình luận phải thực sự uyên bác và tỉnh táo, phải thực sự chắc chắn trong từng con chữ. Nghề bình luận báo chí không tồn tại những quan điểm mơ hồ, phán đoán, giả định. Sự uyên bác và tỉnh táo cũng cần được đề cao hơn nữa trong những bài viết về vấn đề nhạy cảm như chính trị, tôn giáo, vùng miền,… vì chỉ cần sai lệch là sẽ mang một hậu quả vô cùng nặng nề.

Xem thêm: Tìm kiếm việc làm nhanh

2.2. Nghệ thuật bình luận báo chí đến từ kinh nghiệm, trình độ vững vàng của tác giả

Tại sao có những bài bình luận không được săn đón ngay từ khi ra mắt, ngược lại có những bài được đón nhận nhiệt tình và tạo nên một làn sóng tích cực trong xã hội? Tất cả phụ thuộc nhiều vào trình độ và kinh nghiệm của người viết.

Để viết được một bài bình luận chuyên nghiệp đòi hỏi ở người viết có nhiều năm kinh nghiệm thực chiến với nghề, ngắm rõ những kiến thức và chuẩn mực của một bài bình luận trong lòng bàn tay. Bên cạnh đó sự am hiểu sâu sắc trong mọi lĩnh vực kinh tế – xã hội – chính trị – đời sống cũng là yếu tố quan trọng để người viết có một bài bình luận báo chí sắc bén.

Một người bình luận có kinh nghiệm, trình độ cũng là người có quan điểm hai chiều, khách quan, không phiến diện để đưa ra những ý kiến sai lệch, dẫn dắt dư luận theo chiều hướng xấu.

Xem thêm: Mẫu cv xin việc đẹp

2.3. Người viết bình luận báo chí phải có một ngòi bút trung thực, chính xác và trau chuốt trong từng con chữ.

Xã hội hiện đại, con người được tự do ngôn luận và thể hiện quan điểm cá nhân, tuy nhiên nghề bình luận báo chí là ngồi trên dư luận, tuyệt đối phải trung thực và chính xác. Người viết bình luận báo chí được đề cao khi hướng theo suy nghĩ chung của công chúng, đại diện cho suy nghĩ chung của công chúng mà đưa ra quan điểm.

Sự thiếu trung thực và xuyên tạc sự thật chỉ khiến đầu báo trở nên thiếu uy tín và dần dần bị loại bỏ trong xã hội hiện đại. Chính vì thế một tác giả bình luận báo chí không được thổi phồng sự thật, thêm bớt tình tiết, bịa đặt để thu hút sự hiếu kỳ của người đọc.

Bên cạnh đó, sự thành công của một bài bình luận báo chí còn thể hiện ở việc trau chuốt từng con chữ. Văn phong lôi cuốn, chuyên nghiệp sẽ khiến độc giả quan tâm và yêu thích, mang lại một hiệu ứng tích cực. Chính vì thế người bình luận báo chí phải phân tích sao cho đạt lý đạt tình, vừa đúng vừa hay để những bài viết ngày càng được nhiều người mở lòng đón nhận.

Không dừng lại ở người viết báo, lãnh đạo trong tòa soạn cũng phải là những con người sáng suốt, có tâm có tầm. Tuyệt đối không phê duyệt những bài báo kém chất lượng, giật gân sai sự thật để trục lợi. Bên cạnh đó cũng phải kiểm định kỹ càng và lên án loại bỏ những cây bút thiếu trung thực, xa rời sự thật.

2.4. Hậu quả khôn thường cho những cây bút bình luận báo chí thiếu trung thực

Một khi viết bình luận báo chí mà người viết không đủ kiến thức hoặc cố tình viết rời xa sự thật sẽ nhận lại những hậu quả vô cùng khôn lường. Nhẹ thì sẽ chèo lái dư luận theo hướng tiêu cực, khiến một bộ phận người đọc có suy nghĩ phiến diện, tiêu cực. Nặng thì các bộ ngành sẽ vào cuộc để điều tra giải quyết, thậm chí cả pháp luật.

Bên cạnh đó việc viết những bài báo thiếu trung thực và chính xác lâu dần sẽ bị cộng đồng tẩy chay, ném đá, ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận của tòa soạn và tác giả. Người viết báo cũng gánh chịu những hậu quả nặng nề như cảnh cáo, khiển trách, đuổi việc,…

Trên đây là những thông tin về bình luận báo chí và nghệ thuật bình luận báo chí sao cho đạt tình đạt lý. Hy vọng sau khi tìm hiểu độc giả đã có cái nhìn sâu sắc hơn về ngành nghề vinh quang nhưng cũng không kém phần gian nan này.

Xem thêm: Việc làm báo chí - truyền hình