Rủi ro tín dụng là gì? Những biện pháp phòng tránh hiệu quả

Để làm rõ những vấn đề cấp bách ấy, timviec365.vn đã gửi tới các bạn một số thông tin hữu ích liên quan trong bài viết dưới đây, mời các bạn đón xem và chúng ta cùng thảo luận nhé

1. Làm rõ khái niệm rủi ro tín dụng là gì?

Trước khi tìm hiểu khái niệm rủi ro tín dụng mời bạn thưởng thức một vài câu thơ ngẫu hứng, qua đó mọi hình ảnh sẽ được mường tượng rõ nét hơn:

"Thoắt cái đã qua mùa thanh xuân
Bao dự định vẫn nằm yên ở đó
Mải chạy theo cuộc đua với con số
Em hoàn thành sứ mệnh của quốc dân

Nào ai biết nghề ngân hàng là khổ
Yểu điệu thục nữ cũng thành khô
Ngày đêm trăn trở mấy con số
Liệu rằng mình tính đúng hay chưa?

Khoản tín dụng luôn khiến em phải nghĩ
Bao rủi ro nguy hiểm ở xung quanh
Nhỡ một ngày khách đánh bùng một cái
Thế là công toi cả quá trình"

Rủi ro tín dụng được hiểu là những rủi ro phát sinh trong quá trình vay nợ giữa khách hàng với các tổ chức tín dụng. Trong đó khách hàng khoogn có khả năng trả nợ hoặc có những biểu hiện như trả nợ chậm trễ so với kỳ hạn hoặc là một số trường hợp không liên lạc được,... Tất cả những hành vi bất thường so với quy định đều có thể quy vào thành rủi ro tài chính.

Hiện nay, ngày càng nhiều các tổ chức kinh doanh có nhu cầu mở rộng quy mô sản xuất hoặc thành lập mới. Trước thực trạng đó các tổ chức tín dụng điển hình là các ngân hàng thương mại sẽ phải nâng cao mà mở rộng hoạt động tín dụng của mình, điều đó đồng nghĩa với việc rủi ro tín dụng sẽ phát sinh nhiều hơn.

Rủi ro tín dụng chính là loại rủi ro biến hóa khôn lường nhất trong hoạt động tín dụng nói chung. Các ngân hàng thương mại không thể lường trước hay tiên đoán điều gì sẽ xảy ra với số tiền mà họ cho vay, tuy nhiên cũng đưa ra một số biện pháp để hạn chế rủi ro ập đến.

Kiếm việc làm

2. Phân loại rủi ro tín dụng chi tiết nhất

Rủi ro tín dụng được tồn tại dưới nhiều hình thức khác nhau, trong đó tuỳ vào từng mục đích quản lý mà người ta chia chúng thành những loại tương ứng. Hãy tìm hiểu chi tiết về chúng bạn sẽ rõ:

2.1. Căn cứ theo nguyên nhân phát sinh rủi ro

Hiện tại theo tiêu chí này, rủi ro tín dụng được chia thành rất nhiều loại khác nhau, cụ thể như sau:

Thứ nhất, rủi ro giao dịch. Theo như cách phân loại này thì nguyên nhân chủ yếu đến từ phía tổ chức tín dụng, không đưa ra quy trình xét duyệt kỹ lưỡng dẫn tới khả năng xảy ra rủi ro tăng cao.

Thứ hai, rủi ro danh mục. Những rủi ro này chủ yếu phát sinh từ việc quản lý danh mục kém hiệu quả của các tổ chức tín dụng.

Thứ ba, rủi ro tác nghiệp. Với loại rủi ro này, nguy cơ tổn thất trực tiếp hay là gián tiếp chính là do hệ thống hoạt động của ngân hàng không ổn định, hoặc có thể do một số tác động từ bên ngoài vào ngân hàng.

2.2. Căn cứ theo khả năng trả nợ của khách hàng

Về phía khách hàng, cũng có nhiều đối tượng với những khả năng thanh toán khác nhau, vậy nên cũng được phân chia thành nhiều loại khác nhau để dễ quản lý.

Thứ nhất, rủi ro không hoàn trả nợ đúng theo kỳ hạn thỏa thuận giữa hai bên. Điều này rất dễ dàng nhận ra, trước khi giao dịch tín dụng được thực hiện, cả hai bên đã có cuộc trao đổi và thỏa thuận rõ ràng với nhau và cùng nhau ký vào hợp đồng tín dụng. Tuy nhiên đến kỳ hạn trả nợ vẫn không thấy khách hàng tới thanh toán trả nợ, và bắt buộc ngân hàng phải theo dõi và tìm biện pháp xử lý.

Thứ hai, rủi ro vì nguyên nhân mất khả năng chi trả nợ theo khoản vay. Thông thường trường hợp này sẽ xảy ra với các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh thua lỗ, bắt buộc ngân hàng sẽ phải thanh lý toàn bộ Tài sản của doanh nghiệp đó để thu hồi nợ.

Thứ ba, những rủi ro tín dụng không bị giới hạn khi cho vay. Những rủi ro này không mang tính chất tín dụng cho vay mà tồn tại dưới hình thức đó là bảo lãnh, tài trợ hoặc đồng tài trợ thương mại,...

Việc làm ngân hàng - chứng khoán - đầu tư tại hà nội

3. Chỉ tiêu đánh giá rủi ro tín dụng hiệu quả

Thường thì mỗi ngân hàng sẽ đưa ra một số chỉ tiêu để đánh giá những rủi ro tín dụng như là: Nợ xấu, nợ quá hạn. Sau đây chúng ta cùng tìm hiểu rõ hơn về từng chỉ tiêu này để xem chúng được biểu hiện như thế nào nhé:

Thứ nhất, đối với khoản nợ xấu

Được xác định là những khoản nợ quá hạn trên 90 ngày và bị nghi ngờ về khả năng trả nợ. Thông thường nhìn vào những khoản nợ xấu này, người ta sẽ đánh giá được chất lượng tín dụng của ngân hàng đó có hiệu quả hay không.

Thứ hai, nhóm nợ quá hạn

Nợ quá hạn chính là yếu tố phản ánh của rủi ro tín dụng, khi đến thời điểm trả nợ nhưng người vay không có khả năng trả nợ dù là một phần hay toàn phần. Tuỳ vào từng thời gian quá hạn mà ngân hàng sẽ xác định các đối tượng đó thuộc vào nhóm nợ đủ tiêu chuẩn, nợ cần chú ý, nhóm nợ dưới tiêu chuẩn hay là nhóm nợ có khả năng bị mất vốn,...

4. Rủi ro tín dụng gây ra những thiệt hại gì?

Như chúng ta đã biết, bất cứ ngân hàng hàng nào cũng không muốn rủi ro tín dụng xảy ra đối với những hoạt động kinh doanh của mình bởi vì bất kể dù là nghiêm trọng hay không nghiêm trọng thì chúng cũng sẽ gây ra những tổn thất nhất định. 

Trong đó không chỉ tổ chức tín dụng mà ngay cả nhiều đối tượng khác cũng bị ảnh hưởng kéo theo, vậy chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu về những ảnh hưởng của chúng đến từng đối tượng xem mức độ nghiêm trọng đến đâu nhé:

4.1. Thiệt hại đối với chủ thể ngân hàng

Một khi rủi ro tín dụng được xảy ra thì ngân hàng - người cho vay chính là chủ thể chịu thiệt hại đầu tiên và cũng là nặng nề nhất. Không những không được nhận tiền lãi mà còn có nguy cơ mất luôn cả vốn cho vay.

Ngân hàng cũng là một chủ thể kinh doanh như những doanh nghiệp khác, chỉ khác là sản phẩm và dịch vụ của họ có phần đặc biệt hơn. Tất cả những nguồn vốn vay chủ yếu là do quá trình huy động nguồn tiền nhàn rỗi trong xã hội, vì vậy nếu như xuất hiện nợ xấu quá nhiều sẽ khiến các ngân hàng dẫn mất đi khả năng thanh khoản và dẫn đến việc phá sản.

Như vậy có thể nói rủi ro tín dụng là điều tối kỵ nhất trong các ngân hàng thương mại, ảnh hưởng của nó quá nặng nề nên họ luôn phải tìm ra các biện pháp để phòng tránh rủi ro xảy ra.

4.2. Thiệt hại đáng kể tới nền kinh tế

Với nền kinh tế thì sao?

Do ngân hàng thương mại là một tổ chức trung gian tài chính, hoạt động chủ yếu dựa trên số vốn huy động từ các chủ thể hay cá nhân có khoản tiền nhàn rỗi. Cho nên nếu rủi ro tín dụng xảy ra tại ngân hàng thực chất là rủi ro xảy đến với chính những chủ thể đã gửi tiền vào ngân hàng đó.

Với những ngân hàng thương mại đang mất dần khả năng thanh khoản sẽ dẫn đến tình trạng ảnh hưởng tới dòng tiền lưu thông trong nền kinh tế, bởi thực chất tất cả mọi hoạt động đều cần đến nguồn tài chính mới có thể diễn ra ổn định.

Bên cạnh đó, nếu như một ngân hàng rơi vào tình trạng bế tắc và đang đứng trên bờ vực phá sản nhưng lại không nhận được nguồn cứu trợ kịp thời sẽ ảnh hưởng tới tâm lý, khiến các ngân hàng khác hoang mang và lo sợ theo phản ứng dây chuyền. 

Đó là tất cả những tác hại mà rủi ro tài chính gây ra đến các chủ thể liên quan và toàn bộ nền kinh tế thị trường Việt Nam nói riêng và thị trường Thế giới nói chung.

Tìm việc làm nhân viên ngân hàng

5. Quản lý và xử lý rủi ro như thế nào để đạt hiệu quả?

Tín dụng là hoạt động đem về những nguồn lợi nhuận đáng kể song cũng ẩn chứa rất nhiều nguy cơ tổn thất nặng nề. Chính vì vậy, để đảm bảo sự an toàn của nguồn vốn cho vay ngân hàng cần có biện pháp quản lý cũng như xử lý một cách hiệu quả nhất. 

Sau đây là quy trình quản lý và xử lý rủi ro được nhiều ngân hàng thương mại áp dụng và cho hiệu quả cao, mời các bạn theo dõi:

Bước 1: Cần tính toán và xác định rủi ro một cách kỹ lưỡng

Nhằm hạn chế bớt những rủi ro bất ngờ xảy ra, các ngân hàng thương mại đã phải thực hiện việc tính toán tất cả những rủi ro có khả năng xảy ra trong từng trường hợp khách hàng cụ thể. Phân tích đặc thù nghề nghiệp kinh doanh, có những tiềm năng và bất lợi nào để đưa ra những biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất.

Ngoài ra, năng lực lãnh đạo cũng là một yếu tố được đưa vào diện cân nhắc để xác định rủi ro.

Bước 2: Cụ thể hoá rủi ro tín dụng

Không chỉ là đưa ra những dự đoán bâng quơ, ngân hàng thương mại còn phải xác định những rủi ro tiềm tàng đó bằng cách sử dụng công cụ hỗ trợ phân tích và dự báo để cho ra kết quả là những con số cụ thể, từ đó đánh giá chính xác hơn về mức độ nghiêm trọng của rủi ro.

Bước 3: Tiến hành quản lý và giám sát khách hàng vay tín dụng

Sau khi đã được vay tiền tín dụng từ ngân hàng, dĩ nhiên doanh nghiệp sẽ là người làm chủ số tiền ấy và thực hiện những hoạt động kinh doanh mà mình mong muốn. Tuy nhiên để giảm thiểu rủi ro xảy ra, ngân hàng vẫn sẽ đồng hành và theo dõi, giám sát việc sử dụng vốn ấy để đánh giá mức độ phù hợp, hiệu quả.

Trong trường hợp có phát hiện ra sử dụng vốn sai mục đích, ngân hàng sẽ ngưng việc giải ngân và yêu cầu bên phí khách hàng phải giải trình rõ ràng về sự việc này.

Bước 4: Đưa ra những phương án giải quyết khi phát hiện rủi ro

Khi phát hiện ra những doanh nghiệp hay khách hàng không tuân thủ điều kiện như đã thoả thuận từ trước đó, ngân hàng thương mại có quyền từ chối tiếp tục giải ngân.

Tiếp theo, đối với những hợp đồng tín dụng có khả năng thu hồi vốn thấp thì ngân hàng thương mại sẽ không chấp thuận và hợp tác. Ví dụ, các tài sản thế chấp không đảm bảo tính hợp pháp đối với chủ thể đi vay tín dụng hoặc chúng có giá trị quá thấp so với số tiền vay từ quỹ tín dụng ngân hàng,...

6. Tìm hiểu một số biện pháp phòng tránh rủi ro tín dụng

Rủi ro tín dụng không chỉ đến từ những người đi vay, mà nó còn xuất phát từ những giao dịch hoặc một số nguyên nhân khách quan đến từ nền kinh tế chung,... Các rủi ro này sẽ không có bất cứ manh mối nào báo hiệu cho chúng ta rằng chúng sắp xảy đến do vậy việc đưa ra những biện pháp phòng tránh là rất cần thiết đối với mỗi tổ chức tín dụng.

Để hạn chế rủi ro tín dụng, những lưu ý dưới đây sẽ giúp các ngân hàng quản lý hiệu quả hơn với hoạt động tín dụng của mình:

Thứ nhất, cần chú trọng vào quy trình quản lý rủi ro mà tôi vừa nêu trên. Trong đó tập trung chủ yếu vào nghiên cứu và tìm hiểu đối tượng khách hàng, cùng với việc giám sát các hoạt động sử dụng vốn của họ.

Thứ hai, ngân hàng thương mại cần đa dạng nguồn khách hàng đề chia nhỏ rủi ro tín dụng. Người ta thường nói không nên để tất cả số trứng bạn có vào cùng một rổ vì như vậy khi gặp chướng ngại vật rổ chứng của bạn có thể sẽ bị mất hết, nếu bạn chia chúng ả thành nhiều rổ khác nhau thì lại khác. 

Thứ ba, cần tập trung nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ làm việc tại ngân hàng. Trong đó chú trọng khâu thẩm định rủi ro tín dụng và đưa ra những chiến lược thu hồi nợ hiệu quả nhất.

Thứ tư, khi xử lý những khoản nợ quá hạn cần hạn chế gia nợ, chống đảo nợ và chống xóa nợ.

Thứ năm, ngân hàng cần thiết lập các khoản dự phòng tổn thất, để đề phòng khi rủi ro xảy ra sẽ có nguồn vốn dự trữ để xoa dịu những tổn thất gặp phải mà không làm ảnh hưởng tới những hoạt động khác.

Rủi ro tín dụng đang gây ra rất nhiều khó khăn và phiền toái đối với các ngân hàng thương mại và những tổ chức tín dụng khác. Thông qua bài viết này, hy vọng các cá nhân và tổ chức là khách hàng sẽ hiểu rõ hơn về khái niệm rủi ro tín dụng là gì và nắm được một số những hệ lụy liên quan, từ đó tránh để xảy ra những hậu quả không mong muốn như tôi vừa trình bày bên trên. Thường xuyên đón đọc các thông tin mới nhất được cập nhật liên tục tại website timviec365.vn để có thêm những kiến thức bổ ích phục vụ cho đời sống và công việc của mình nhé. 

Tìm việc làm chuyên viên tư vấn ngân hàng