Sketchnote là gì? Khám phá phương pháp ghi nhớ hiệu quả Sketchnote

1. Lý giải phương pháp Sketchnote là gì? 

Tình hình giáo dục của nước ta hiện nay còn tồn đọng khá nhiều bất cập đáng lưu ý. Chương trình giáo dục hiện nay quá nặng đối với học sinh, mỗi ngày đến trường với thời gian 4 tiếng đồng hồ trên lớp các em phải hấp thụ một lượng kiến thức không kịp để “tiêu hóa” – nguyên nhân tạo ra áp lực gây ảnh hưởng tới khả năng tiếp thu của học sinh hiện nay. 

Nhìn chúng học hành vất vả, thường xuyên phải cố gắng ghi nhớ từng câu, từng chữ trong vở ghi được giảng trên lớp theo hình thức đọc -> nhẩm lại liên tục từng câu cho đến khi nhớ. Đây là phương pháp học mà theo dân gian định nghĩa là “học vẹt” – một cách học không hiệu quả, tốn thời gian ghi nhớ chỉ trong thời gian ngắn nếu không có điều kiện áp dụng hay được gợi nhớ thì tất cả lại quay về vạch xuất phát. Vậy làm sao để có thể ghi nhớ một cách hiệu quả? Nếu như trước đây “mindmap” là phương pháp phổ biến được áp dụng bởi nó được “kháo nhau” với câu slogan “không cần học, chỉ cần nhìn là đủ”. Mindmap chính là tên gọi của sơ đồ tư duy được xây dựng từ những từ khóa chính và những đường nối, mũi tên… theo quy tắc riêng đơn giản, dễ hiểu giúp người dùng xây dựng một bức tranh tổng quát, tóm tắt ngắn gọn nhất thông tin cần ghi nhớ. Nhưng phương pháp này chỉ được đánh giá hiệu quả nhất khi chưa có sự xuất hiện của Sketchnote. 

Nhấn mạnh về độ lợi hại của mình, chứng minh tính năng vượt trội không chỉ nhìn là đủ mà Sketchnote còn nổi bật hơn với slogan “xem một lần là nhớ cả đời”. Khái niệm Sketchnote  bắt đầu “le lói” ở Việt Nam từ năm 2024 tuy nhiên thời điểm đó mọi người vẫn đang bị thu hút và quen dùng hơn phương pháp Mindmap nên chưa được áp dụng rộng rãi. Phải tới 2 năm sau tức khoảng giữa năm 2024, Sketchnote mới được chú ý và có cơ hội chứng minh sức mạnh. Từ đó Sketchnote được đánh giá “trong vô số các công cụ tư duy hình ảnh, Sketchnote là một trong những công cụ tư duy thú vị nhất”. Hiểu một cách đơn giản Sketchnote là cách ghi nhớ bằng những hình ảnh vẽ lại ngay tại thời điểm diễn ra thông qua việc sử dụng hình ảnh, câu chữ và sơ đồ. Những ghi chép này tận dụng theo hướng tư duy hình ảnh giúp bạn hình dung mọi thứ một cách dễ dàng hơn. Nhiều người có đưa ra đánh giá đầy tính giải trí cho rằng đây là phương pháp “vẽ bậy có mục đích”. 

Hình ảnh được minh họa trong Sketchnote sinh động hơn so với Mindmap nhưng bạn cũng đừng lo lắng về khả năng hội họa của mình. Không nhất thiết bạn là một họa sĩ hay phải có năng khiếu vẽ mới áp dụng được phương pháp này bởi Sketchnote phụ thuộc vào tư duy sáng tạo và các kỹ năng. Bạn có thể tìm hiểu tham gia các khóa học Sketchnote online để khám phá và làm chủ cách ghi chép đầy sáng tạo này.  Sketchnote với vũ khí bí mật là những hình ảnh sinh động “made by me” sẽ giúp việc học tập và ghi chép của bạn trở nên sinh động hơn rất nhiều. 

2. Mục đích chính của người dùng khi áp dụng Sketchnote

- Sketchnote thể hiện được tính cá nhân

Sketchnote là công cụ ghi chép bằng hình ảnh. Công cụ rất hữu hiệu để áp dụng trong các buổi học, khi nghe giảng. Bạn có thể ghi nhớ mọi thông tin, kiến thức ngay lập tức bằng cách minh họa chúng qua những hình ảnh sinh động, sáng tạo theo cách riêng tùy thuộc vào tư duy của mỗi người. Cách học nay thay cho lối ghi chép truyền thống, khó học mà còn gây cho học sinh cảm giác nhàm chán. Sketchnote là công cụ học tập hữu hiệu, không chỉ giúp bạn ghi nhớ nhanh mà còn kích thích tư duy của bạn hoạt động về một vấn đề nào đó đang được truyền đạt.  

- Sketchnote giúp chia sẻ kiến thức bằng những hình thú vị cho cộng động 

Dù trong thời gian gần đây sketchnote được áp dụng phổ biến nhưng không phải ai cũng biết đến phương pháp ghi nhớ này. Họ chưa biết sketchnote là gì? Được sử dụng nhằm mục đích nào?... Để trả lời cho những câu hỏi này, người tìm chỉ cần “search” trên Google từ khóa “sketchnote” và chờ đợi kết quả hiện ra chỉ trong 0,32 giây. Bạn sẽ thấy có rất nhiều sketchnote được chia sẻ với nội dung hấp dẫn cho người đọc, thể hiện quan điểm của người sáng tạo truyền đạt kiến thức hữu ích, dễ hiểu cho toàn cộng động. Những sketchnote ra đời cung cấp một cách tóm tắt thông tin kiến thức không chi tiết nhưng người đọc có thể dễ dàng hiểu và mở rộng tư duy. 

- Tạo điều kiện để áp dụng kiến thức vào thực hành: Với đặc trưng là sử dụng cách ghi nhớ bằng hình ảnh, sketchnote đòi hỏi người thực hiện phải tự vận động trí não, sáng tạo nội dung. Sau nhiều lần bộ não có điều kiện hoạt động thường xuyên, não bắt đầu xuất hiện nếp nhăn tạo kỹ năng lắng nghe, phác thảo, chọn lọc và sắp xếp thông tin bằng việc ghi chép lại hình ảnh. 

3. Cách học Sketchnote hiệu quả không thể bỏ qua 

Với những người mới bắt đầu tiếp cận sketchnote, học sketchnote từ con số 0 trước tiên để làm quen với phương pháp này phải tìm hiểu và nắm rõ được các công cụ trong sketchnote, bao gồm:

- Chữ: Phương pháp sử dụng chủ yếu bằng hình ảnh nhưng vẫn phải được miêu tả bằng chữ. Vì vậy trong bản sketchnote với những ý chính bạn hãy cố gắng làm nổi bật nó với cỡ chữ lớn, và cỡ chữ với những ý phụ để dễ dà phân biệt nắm bắt thông tin. Ngoài ra bạn cũng có thể áp dụng cách thể hiện kiểu chữ khác tùy theo trí sáng tạo của mỗi người. Có thể vẽ chữ đậm để nhấn mạnh sự quan trọng và vẽ chữ nét mảnh để biểu đạt ý phụ. 

- Layout: Là những hình ảnh được vẽ trong sketchnote để phân biệt các ý đồng thời tạo hứng thú cho người đọc. Layout không cần quá cầu kỳ, không nhất thiết cứ phải vẽ rồng vẽ phượng mà chỉ là đám mây, hình khối, hình quyển sách hay các loại hình học như hình vuông, hình tròn, hình elip,… và kết nối các layout với nhau bằng mũi tên.  

- Hình ảnh: Các ý có thể được thể hiện qua những hình ảnh liên quan thay vì thể hiện qua chữ. Việc này vừa giúp làm giảm bớt chữ trong sketchnote vừa giúp người đọc tiếp thu thông tin và ghi nhớ chúng lâu hơn. 

- Màu sắc: một bản sketchnote sinh động không thể thiếu đi những gang màu sặc sỡ, thay vì chỉ dùng hai màu cổ điển đen – trắng, người thiết kế có thể thỏa sức phối màu làm nổi bật bản sketchnote. 

Sau khi đã hiểu rõ khái niệm sketchnote là gì? Công cụ trong sketchnote được kết hợp thể hiện ra sao? Cách tốt nhất để học hiệu quả nhất là thực hiện nhiều lần từ những bài học cũ. Sau nhiều lần như vậy, kỹ năng của bạn được nâng cao, không cần là một họa sĩ hay có năng khiếu vẽ thì bạn cũng có thể cho ra đời những tác phẩm thú vị, hấp dẫn. Từ cách học do chính mình tạo ra sẽ giúp quá trình học tập đạt hiệu quả hơn.

Còn chần chừ gì mà không chuẩn bị giấy, bút để sáng tạo ngay những bản sketchnote theo cách riêng. Từ đó nhanh chóng áp dụng vào bài học hàng ngày để tăng hiệu quả ghi nhớ. 

4. Lợi ích khi học Sketchnote 

- Khiến cho bản ghi chép thêm sinh động: Kết quả khảo sát cho thấy việc ghi nhớ thông tin qua hình ảnh sẽ giúp người học dễ dàng tiếp thu hơn, nhớ lâu hơn thay vì đọc đi đọc lại những dòng chữ nhàm chán.   

- Ngắn gọn và dễ nhớ: Với việc mô tả kiến thức qua hình ảnh tạo ấn tượng cho bộ não giúp bộ não ghi nhớ nhanh hơn. Chắc chắn những thứ tạo ấn tượng cho mình bộ não của bạn sẽ ghi nhớ lâu hơn, không cần cố gắng nhồi nhét thông tin mà chỉ cần nhắc tới hay một chút gợi nhớ cũng giúp bạn khơi gợi lại kiến thức đã được học trước đó. 

- Thể hiện được cá tính của người ghi chép chẳng hạn khi ứng viên ngành sáng tạo viết CV. Việc thể hiện CV bằng Sketchnote thể hiện được cá tính bản thân rõ ràng làm tăng điểm cộng cho bạn 

- Tạo ấn tượng với người khác: Khi bạn còn đang ngồi trên ghế nhà trường, việc ghi chép kiến thức bằng sketchnote giúp bạn tiết kiệm được thời gian học tập. Còn trong công việc nó giúp bạn ghi nhớ những bài học đào tạo về chuyên môn hơn. 

Từ khái niệm, mục đích và lợi ích khi áp sketchnote vào học tập có thể thấy đây là phương pháp thực sự hữu hiệu nếu học sinh ngày nay biết cách áp dụng. Phụ huynh nên tận dụng lợi thế này để tạo điều kiện cho con tham gia các khóa học sketchnote hoặc cùng con học sketchnote online ngay tại nhà. Một điều bổ ích giúp chúng vừa tăng được  sự tư duy, phát huy tính sáng tạo đồng thời tạo cho con thói quen ghi chép bằng hình ảnh ấn tượng. Từ đó giúp giảm bớt đi gánh nặng của việc học. Khi đó với chúng, học không còn là nỗi sợ chỉ vì bị ám ảnh bởi những trang sách chi chít chữ mà thay vào đó việc học qua hình ảnh sẽ tạo cảm giác hứng thú hơn cho chúng. Bên cạnh đó sketchnote không chỉ áp dụng cho đối tượng là học sinh mà nó còn được áp dụng cho nhiều đối tượng phục vụ việc ghi nhớ hiệu quả đặc biệt là trong công việc. 

Với chương trình học rất nặng với học sinh hiện nay việc hiểu sketchnote là gì và áp dụng vào quá trình học giúp tăng hiệu quả tiếp thu và ghi nhớ thông tin nhanh chóng, dễ dàng hơn. Hy vọng với những thông tin Timviec365.vn chia sẻ trên đây không những giúp các bạn mở rộng thêm kiến thức mà còn mang tới phương pháp học mới hiệu quả qua hình ảnh gợi nhớ ấn tượng. Chúc các bạn áp dụng phương pháp sketchnote thành công!