Những tình huống sư phạm tiểu học hay gặp và cách giải quyết

Trên thực tế, các tình huống thường xảy ra một cách bất ngờ, do đó chúng ta không thể đoán định hay dự báo trước. Tuy nhiên, thực trạng làm giáo viên tiểu học ở các cơ sở giáo dục hiện nay có thể giúp chúng ta đúc kết ra một số tình huống sư phạm tiểu học thường gặp như sau:

1. Phụ huynh đánh học sinh trước mặt giáo viên

• Tình huống

Trong lớp bạn chủ nhiệm có một học sinh có kết quả học tập rất kém. Bạn quyết định đến tận nhà của phụ huynh học sinh để có thể trao đổi thêm tình trạng học tập của học sinh, cũng như bàn về cách để cải thiện kết quả học tập. Nhưng bạn lại bất ngờ trông thấy phụ huynh đánh học sinh đó ngay trước mắt mình khi đã đến nhà. Bạn sẽ phải xử lý như thế nào?

• Hướng giải quyết

Trước hết, bạn nên cố gắng nói gì đó để giảm không khí căng thẳng và nặng nề. Sau khi thấy phụ huynh đã bình tâm trở lại, bạn nên giải thích rằng bạn muốn trao đổi với họ về tình trạng học của học sinh, chứ không phải đến “mách” để họ đánh con mình. Hãy từ tốn nói với học rằng, trước là bạn đến thăm nhà, sau là bạn đến thông báo kết quả học tập và mong tìm được hướng giải quyết. Nếu được bạn cũng nên nêu quan điểm của mình về cách dạy con. Hãy nói rằng trẻ nhỏ nên được dạy bằng cách thức nhẹ nhàng, đánh con sẽ trở thành một dấu ấn về mặt bạo lực trong tâm thức của con mình. Bạn mong gia đình hãy ngồi lại suy nghĩ, và xem xét tìm ra một giải pháp mới để giáo dục con một cách phù hợp hơn.

2. Nhận một lớp chủ nhiệm không sôi nổi

• Tình huống

Bạn được nhận một lớp chủ nhiệm đầu năm học mới. Tuy nhiên, lớp bạn chủ nhiệm khá trầm, về cả hoạt động học tập lẫn hoạt động ngoại khóa. Làm thế nào để bạn có thể cải thiện tình trạng này?

• Hướng giải quyết

Trước hết, cần tìm ra nguyên nhân khiến lớp bị trầm như thế. Nếu đã xác định được nguồn gốc, bạn có thể xây dựng một số giải pháp cải thiện như: Thường xuyên thăm hỏi, động viên tinh thần của các em học sinh; Triển khai một số trò chơi, hoạt động sôi nổi và kích thích được sự tò mò, hiếu động của các em học sinh; Cần thúc đẩy được tính chủ động của các em, liên tục đưa ra lời khen và khích lệ các em khi tham gia các hoạt động của lớp trường; Xây dựng phong trào thi đua học tập giữa các nhóm học sinh, thực hiện khen thưởng và biểu dương thành tích cho các nhóm, cá nhân có phấn đấu.

3. Học sinh trong lớp bị mất tiền

• Tình huống

Bạn vừa vào lớp thì gặp phải tình huống một em học sinh đang khóc và hốt hoảng nói với bạn rằng tiền đóng học phí hôm nay em vừa xin bố mẹ để đóng không còn thấy sau giờ ra chơi. Bạn sẽ xử lý ra sao?

• Hướng giải quyết

Đây là một trong những tình huống sư phạm tiểu học thường gặp nhất. Trong tình huống này, trước hết hãy cố gắng làm giảm tình trạng nhốn nháo trong lớp, dỗ dành em học sinh đó để em không khóc và bớt lo lắng. Hãy nói với em học sinh đó rằng bây giờ em chỉ cần yên tâm học hết buổi, đến cuối buổi thầy/cô sẽ giải quyết việc này cho em. Sau khi kết thúc bài giảng, bạn nên:

- Nhắc học sinh đó kiểm tra lại trong những chỗ mà em có thể cất tiền, chẳng hạn như túi áo, túi quần, ba lô, cặp sách,... Việc này là nhằm xác định em mất tiền ở ngoài hay ở trong lớp.

- Trong trường hợp mật ở lớp, người giáo viên cần trao đổi với các em trong lớp bằng một thái độ nhẹ nhàng, bình tĩnh. Động viên tinh thần tự giác của các em, đưa ra nhiều hướng khai thác thông tin, hãy bảo rằng nếu bạn nào đã trót lấy của bạn thì gặp để đưa tiền cho bạn, bạn hứa sẽ không tiết lộ em nào lấy tiền.

- Trong trường hợp có học sinh lấy thật, bạn cũng không nên có những hành động hay câu nói trách mắng nặng nề. Hãy nhỏ nhẹ bảo rằng bạn muốn làm việc riêng để giải quyết với em học sinh đó.

- Sau khi mọi chuyện đã được giải quyết, đừng quên nhắc nhở, khuyên bảo từng người một, cả người mất tiền và người lấy tiền. Cố gắng truyền tải những thông điệp mang tính giáo dục cho cả lớp.

Tuyển dụng giáo viên

4. Phát hiện một học sinh yếu kém có điểm cao bất ngờ

• Tình huống

Bạn bất ngờ phát hiện một học sinh yếu kém nhất lớp lại có điểm cao bất ngờ trong bài kiểm tra. Bạn sẽ làm gì đến hôm trả bài cho học sinh?

• Hướng giải quyết

Trước hết, đừng quên khen ngợi bài kiểm tra của em học sinh đó trước tập thể. Cách để bạn có được cơ sở xác định lý do bài kiểm tra có kết quả cao là gọi em học sinh đó lên bảng chia sẻ cho cả lớp nghe về phương pháp thực hiện trong bài kiểm tra. Chắc chắn, bạn sẽ phát hiện được sự thật sau đó, có thể là:

- Học sinh của bạn thực sự đã có tiến bộ nếu em ấy trình bày lại bài kiểm tra một cách suôn sẻ, tự nhiên, không cần sự trợ giúp của ai. 

- Trường hợp nếu em học sinh trả lời một cách lúng túng, thậm chí là không biết gì. Người giáo viên cũng không nên chỉ trích hoặc phê bình trước tập thể cả lớp. Hãy cố gắng hẹn gặp em học sinh đó vào cuối tiết học, xem xét về sự thật và đưa ra lời khuyên. Về điểm, bạn cũng nên theo dõi mức độ tiến bộ của học sinh trong một thời gian rồi mới quyết định.

5. Phụ huynh xin cho con nghỉ học

• Tình huống

Trong lớp chủ nhiệm có một học sinh yếu kém, bạn đến nhà để trao đổi với phụ huynh. Tuy nhiên, bạn nhận lại được tin rằng phụ huynh của học sinh muốn xin cho con nghỉ học vì gia cảnh khó khăn, nhà không có điều kiện.

• Hướng giải quyết

Trong tình huống sư phạm tiểu học này, bạn nên nói chuyện với phụ huynh của em đó nhiều hơn, động viên tinh thần cũng như đưa ra một số giải pháp nhằm hỗ trợ cho gia đình, hoặc em học sinh đó có thể tiếp tục được đi học.

Nếu trong trường hợp phụ huynh vẫn nói rằng con họ học kém, dù có cho đi học cũng không theo kịp lớp. Hãy cố gắng nói cho họ hiểu, sự yếu kém đó xuất phát từ nguyên nhân học sinh không có thời gian, không có không gian và điều kiện để học. Bạn cũng nên nói rằng bạn sẽ cố gắng giúp đỡ em học sinh, cử các bạn khác kèm cặp, bạn tin rằng nếu có được môi trường tốt, con của họ sẽ tiến bộ hơn. Cuối cùng, trong trường hợp gia đình bắt em đó phải ở nhà để phụ giúp, đỡ đần. Hãy giải thích cho họ hiểu em còn quá nhỏ, và học tập chính là một tương lai lâu dài để gia đình có thể thoát nghèo. Tốt nhất, nếu cảm thấy gia đình của học sinh quá khó khăn, hãy dùng mối quan hệ của mình để kêu gọi cộng đồng, trường lớp, kết hợp với địa phương để hỗ trợ cho gia đình đó.

6. Đưa học sinh phạm lỗi về nhà gặp phụ huynh

• Tình huống

Bạn được nhà trường chỉ định cho việc đưa học sinh trong lớp có vi phạm nghiêm trọng về để gặp gia đình. Nhưng khi đến nơi, chưa kịp giải thích gì thì đã chứng kiến gia đình đánh học sinh vì tội lỗi của chúng làm xấu hổ cho họ.

• Hướng giải quyết

Mặc dù quyền nuôi dạy con cái thuộc về gia đình. Nhưng trong tình huống này, bạn không nên chỉ đứng một bên và thờ ơ nhìn mọi chuyện. Chính hành động này sẽ có tác động về suy nghĩ của em học sinh đến hình ảnh của người giáo viên. Hãy cố gắng làm mọi cách để chấm dứt hành động của phụ huynh. Khi họ đã bình tĩnh trở lại, bạn nên giải thích một cách thấu tình đạt lý, rằng gia đình là một trong những yếu tố nền tảng để hình thành nhân cách và suy nghĩ của các em học sinh. Với những trường hợp phạm lỗi, nhà trường rất mong được cùng gia đình tìm ra hướng giải quyết êm đẹp. Điều quan trọng là gia đình không nên sử dụng bạo lực với các em, bởi các em còn quá nhỏ để chịu những hình phạt này. Thay vào đó, nên đối xử với các em một cách ân cần, nhẹ nhàng, nhưng vẫn giữ được thái độ nghiêm khắc.

7. Học sinh có hành vi phá phách trong trường

• Tình huống

Bạn nhận được thông báo có học sinh trong lớp mình chủ nhiệm tham gia vào hành vi phá phách, làm thiệt hại tài sản của nhà trường. Nhưng khi hỏi thì không ai nhận lỗi về mình, bạn cũng không nắm được ai đã làm. Bạn phải giải quyết như thế nào?

• Hướng giải quyết

Hãy họp lớp trong giờ sinh hoạt thường niên để trao đổi về vấn đề này. Nếu vẫn không có học sinh nào nhận lỗi, bạn có thể đưa ra các hướng sau: Thứ nhất, cần giải thích được hành vi phá hoại tài sản chung là không tốt. Bởi tài sản chung cũng là tài sản của các em học sinh. Nếu em nào trót dại tham gia vào việc phá hoại, có thể đến gặp riêng bạn để nhận lỗi, sẽ không tiết lộ về danh tính của học sinh. Thứ hai, nếu không ai nhận lỗi, hãy nói với các em học sinh rằng nhà trường sẽ có cách để phát hiện và xử phạt. Chắc chắn bằng chính thái độ cũng như giọng điệu của bạn, các em nhỏ sẽ nhanh chóng nhận lỗi mà thôi.

Việc làm Giáo dục - Đào tạo tại Hà Nội

8. Phát hiện chữ ký trong sổ liên lạc là giả mạo

• Tình huống

Thu lại sổ liên lạc của các em học sinh sau khi được trả để xin chữ ký phụ huynh. Nhưng phát hiện chữ ký giả mạo, bạn phải làm thế nào?

• Hướng giải quyết

Trong tình huống sư phạm tiểu học này, giáo viên nên hẹn gặp riêng em học sinh có chữ ký giả mạo đó và nhẹ nhàng bảo em giải thích. Rằng vì sao em thực hiện hành vi này, giải thích cho em học sinh hiểu rằng, hành vi này là trái với quy định, em không nên tái phạm một lần nào nữa. Sau khi trao đổi với học sinh, bạn cũng nên thông báo hoặc trao đổi trực tiếp với phụ huynh, nhằm tìm ra hướng dạy dỗ, chỉ bảo học sinh được tốt hơn.

9. Bất ngờ gặp phải một vấn đề khi đang trong bài giảng

• Tình huống

Trong lúc bạn đang giảng bài, bất ngờ có một phụ huynh của một em học sinh chạy vào lớp, bảo rằng em trộm tiền trong nhà và đòi đưa đi bằng được. Bạn giải quyết tình huống này ra sao?

• Hướng giải quyết

Bạn không nên đồng ý cho phụ huynh đón học sinh về ngay, hay nhẹ nhàng mời học vào một góc riêng hoặc văn phòng làm việc để trao đổi một chút thông tin.

Nói với bố mẹ rằng không nên đến thẳng lớp và thực hiện hành động như thế, bởi chúng sẽ làm ảnh hưởng đến lòng tự trọng của học sinh. Nếu sự thật em học sinh đó đã lấy tiền của bố mẹ để mua một cái gì đó chẳng hạn. Bố mẹ nên nhẹ nhàng nhắc nhở, giải thích sao cho học sinh biết được trộm cắp là một hành vi không nên làm, thậm chí là vi phạm pháp luật. Song song với đó, nên tìm hiểu thật kỹ càng lý do, nguyên nhân vì sao bé trộm tiền, tìm được đúng nguyên nhân mới có thể giải quyết một cách rõ ràng nhất.

10. Học sinh trong lớp bị bạn khác trêu chọc

• Tình huống

Trong lớp có học sinh yếu thế bị trêu chọc bởi những em học sinh khác vì hoàn cảnh gia đình. Bạn nên làm gì?

• Hướng giải quyết

Đầu tiên, bạn cần tìm hiểu xem em nào hay trêu chọc bạn

Trước hết, cần xác định học sinh nào đầu tiêu hoặc thường xuyên trêu chọc bạn. Đồng thời, yêu cầu nghiêm nghị về việc học sinh không được tiếp tục trêu chọc bạn nữa. Giải thích một cách cặn kẽ về hoàn cảnh gia đình của học sinh bị trêu chọc để cả lớp đồng cảm và chia sẻ với bạn. Ngoài ra, bạn cũng có thể kêu gọi ủng hộ, giúp đỡ học sinh bằng việc phối hợp với các tổ chức đoàn thể ở địa phương hoặc trong trường. Gặp riêng em học sinh, cố gắng tâm sự, động viên, khích lệ tinh thần của em để giúp em mạnh mẽ vượt qua khó khăn này!

Tìm việc nhanh

Trên đây là những tình huống sư phạm tiểu học thường gặp nhất. Hy vọng chúng có thể giúp ích bạn trên con đường trồng người!