Viên nang là gì? Ưu điểm và nhược điểm của thuốc dạng viên nang

1. Tổng quan về viên nang

1.1. Viên nang là gì?

Viên nang là một dạng thực phẩm thuốc bao gồm hai thành phần chính là vỏ nang và hợp chất thuốc đã được chế biến để vừa vặn với vỏ nang. Viên nang có thể được làm thành nhiều kích thước và màu sắc khác nhau được định lượng theo mức độ sử dụng thuốc. Viên nang giúp người bệnh uống thuốc mà không bị đắng vì đã có lớp vỏ bọc bên ngoài cho đến khi thuốc ngấm vào trong dạ dày.

Trong viên nang,  vỏ nang thường được làm từ gelatin hoặc polyme khác như HPMC. Các chất này đều là dạng dễ tiêu hoá và có thể tự tiêu biến khi đi vào cơ thể con người. Còn phần hợp chất thuốc bên trong mới là thành phần chính giúp bạn khỏi bệnh được điều chế dưới dạng bột, cốm, hỗn dịch hoặc viên nén.

1.2. Tính chất của thuốc viên nang

1.2.1. Toàn vẹn về mặt vật lý

Thuốc khi được điều chế sẽ được đảm bảo toàn vẹn về mặt vật lý có nghĩa là không có vết nứt hoặc rò rỉ hoạt chất thuốc bên trong ra ngoài. Các viên nang trước khi đưa đến người bệnh đều phải được kiểm tra kỹ lưỡng về các vết rách, vết vỡ trên vỏ nang hoặc khả năng đóng kín giữa thân và nắp nếu không phải viên nang ghép liền.

1.2.2. Dễ bị thấm ẩm

Viên nang sẽ rất dễ bị thấm ẩm và có thể tự tiêu hoá trong dịch dạ dày. Vậy nên nếu bạn để viên nang ở nơi ẩm thấp hoặc dính nước thì rất dễ làm hỏng thuốc. Khi sử dụng thuốc nên để nơi khô ráo, chỉ khi uống thì mới bóc thuốc khỏi lớp vỏ hoặc đậy kín nắp lọ viên nang để tránh gây hư hại cho viên thuốc và làm giảm hiệu quả của nó.

1.2.3. Đồng đều về khối lượng

Các viên nang sẽ được định tính và định lượng bằng nhau để khi dùng thuốc người bệnh có thể cân đo đong đếm được đúng liều lượng phù hợp với căn bệnh của mình. Mỗi loại thuốc sẽ được định lượng khác nhau do tính chất của các hoạt chất bên trong.

1.2.4. Giới hạn vi sinh vật

Ngoài ra, việc sử dụng viên nang còn có tính chất giới hạn các vi sinh vật xâm nhập vào bên trong hoạt chất tá dược. Trong quá trình sản xuất luôn cần đảm bảo môi trường vệ sinh, được khử khuẩn kỹ càng. Để làm ra được các viên nang để người bệnh sử dụng các y bác sĩ và những người nghiên cứu thuốc cũng phải nuôi cấy và thử nghiệm rất nhiều lần, đảm bảo an toàn và hiệu quả sử dụng.

2. Các loại viên nang phổ biến

2.1. Viên nang cứng

Viên nang cứng là dạng viên nang mà phần thân và phần nắp có thể lồng khít với nhau. Viên nang cứng thường dễ hấp thu nước và dễ dàng tan ra khi đi vào cơ thể giúp người bệnh uống dễ dàng mà không cảm thấy vị thuốc đắng ngắt. Viên nang cứng được dùng phổ biến để chứa các hoạt chất được điều chế theo kiểu dạng bột hoặc cốm đã được nghiền nhỏ. 

Ngoài ra, viên nang cứng còn được gọi với cái tên quen thuộc đó là viên con nhộng vì có hình dáng không khác gì con nhộng vừa vỡ kén. Viên nang cứng tiện lợi ở chỗ là người ta có thể mở nắp ra để lấy hoạt chất bên trong ra rồi pha loãng hoặc trộn cho trẻ con dễ uống hơn.

2.2. Viên nang mềm

Loại thứ 2 là viên nang mềm là một dạng khối thống nhất, có độ dẻo dai nhất định, vẫn còn những nét ghép nhưng không tháo rời ra được giống viên nang cứng trừ khi bị vỡ. Viên nang mềm thường được sản xuất bằng máy móc bơm đầy và đóng vỏ thuốc với thành phần gelatin có độ đàn hồi tuỳ theo hàm lượng và tính chất tá dược bên trong.

Viên nang mềm thường được sử dụng để chứa các hoạt chất được điều chế thành dạng hỗn dịch, dầu hoặc nước. Bạn sẽ thường bắt gặp dạng viên nang mềm ở các loại thuốc bổ như: vitamin, mắt cá, thuốc bổ máu, bổ não, v.v…

2.3. So sánh hai loại viên nang

2.3.1. Về vỏ nang

Với viên nang cứng, phần bỏ bao gồm hai thành phần là gelatin và nước. Thiết kế của viên nang cứng thường giống hình con nhộng với thân và nắp lồng khít với nhau. Viên nang cứng hấp thụ nước tốt, dễ hoà tan trong cơ thể và nhanh chóng ngấm vào người hơn so với khi uống trực tiếp.

Còn viên nang mềm có phần vỏ tương tự với viên nang cứng nhưng thêm một chất hoá dẻo thường là glycerin. Vỏ nang sẽ được khép kín, thống nhất và có hình dáng như: hình tròn, hình thoi, hình oval hoặc hình ống, v.v… Võ viên nang mềm có tính đàn hồi và cũng dễ hấp thu vào cơ thể con người.

2.3.2. Về hoạt chất bên trong

Hoạt chất bên trong viên nang cứng thường là dạng khô như bột hoặc cốm, còn viên nang mềm kín đáo hơn nên sẽ chứa các loại dung dịch, hỗn dịch. Loại hoạt chất bên trong mang yếu tố quyết định đến vỏ bọc bên ngoài.

Ngoài ra, khi bạn đi mua thuốc thì bạn sẽ được nhân viên bán thuốc hỏi thăm và tư vấn về tình trạng sức khoẻ để kê đơn thuốc có thành phần viên nang phù hợp. Vì có người sẽ không thể tiêu hoá được thuốc có viên nang dạng cứng do bị dạ dày hoặc mắc các bệnh về đường tiêu hoá. Nên là bạn không thể sử dụng thuốc viên nang lung tung khi chưa có chỉ thị của bác sĩ hoặc dược sĩ nhé.

2.3.3. Về tính sinh khả dụng

Tính sinh khả dụng có nghĩa là gì? Chính là tác dụng, mức độ hiệu quả và tốc độ mà các phân tử trong thuốc bộc phát hoạt tính. Hay nói cách khác là thuốc được chuyển hoá đi vào hệ thống tuần hoàn cơ thể để thể hiện vai trò của mình.

Tính sinh khả dụng của hai loại viên nang sẽ có sự khác nhau đôi chút như sau:

Với viên nang cứng thì tính sinh khả dụng phụ thuộc vào dạng ống nang vì nó ảnh hưởng đến kích thước tiểu phân dược chất cũng như thiết bị hoặc phương pháp làm nên độ xốp của bột.

Còn viên nang mềm thì có độ rã cao kèm theo đó là tính sinh khả dụng cao.

Thực tế theo khảo sát thì các công ty hoá dược cho hay dạng bào chế viên nang cứng thường được ưa chuộng hơn do có thể sản xuất được trong thời gian ngắn và dễ chuẩn hoá sản phẩm. Còn viên nang mềm chỉ được sử dụng để sản xuất một vài dược phẩm đặc trưng như đã nói.

Xem thêm: Trình dược viên là làm gì? Mô tả công việc trình dược viên

3. Ưu nhược điểm của thuốc dạng viên nang

3.1. Ưu điểm

3.1.1. Về mặt sử dụng

Như các bạn vẫn dùng thì thuốc dạng viên nang dễ uống hơn rất nhiều do hình dạng theo chiều thuôn tròn, nhỏ gọn, bề mặt vỏ trơn bóng. Không những thế các loại viên nang còn dễ bảo quản, vận chuyển và dễ phân liều đóng gói rất gọn.

3.1.2. Về mặt sản xuất

Việc sản xuất viên nang thường ở quy mô lớn năng suất cao do công thức đơn giản và không cần tác động kỹ thuật nhiều. Hơn nữa, tính sinh khả dụng vẫn đạt hiệu quả và vỏ nang dễ tiêu hoá để giải phóng được các dược chất bên trong.

3.2. Nhược điểm

Bên cạnh ưu điểm thì viên nang cũng không thể tránh khỏi nhược điểm khi áp dụng với các hoạt chất có sự kích ứng đối với đường tiêu hoá và chúng ta không nên đóng nang. Lý do là vì khi đến cơ quan tiêu hoá vỏ nang vỡ ra và giải phóng một cách ồ ạt dược chất bên trong khiến nồng độ tại nơi giải phóng tăng cao có thể tạo nên hiện tượng kích ứng mạnh tại đó gây ra những triệu chứng shock hoặc bị phản tác dụng thuốc.

Tổng kết lại, timviec365.vn đã giúp bạn hiểu được khái niệm viên nang là gì. Không chỉ vậy, admin tin rằng bạn đã biết được thêm về tính chất cũng như đặc điểm của từng loại viên nang để có thể sử dụng thuốc đúng cách và đúng với thể trạng của mình nhé.