Các phương pháp đánh giá trong công việc và cách ứng dụng

1. Các phương pháp đánh giá trong công việc

Các phương pháp đánh giá hiệu suất, năng suất của nhân viên hay chất lượng kết quả lao động nói chung đã được các doanh nghiệp áp dụng trong hoạt động kiểm soát, đào tạo nhằm đảm bảo mục tiêu tối đa về doanh thu. 

Trên thực tế, các doanh nghiệp không nhất thiết chỉ được áp dụng duy nhất 1 phương pháp đánh giá trong công việc hay áp dụng toàn bộ những đặc điểm của phương pháp đó. 

Để dễ hình dung, chúng tôi sẽ chia các phương pháp đánh giá trong công việc ra thành 2 loại: đánh giá thủ công và đánh giá dựa trên số liệu. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu xem những phương pháp này có gì khác nhau và có thể bổ trợ cho nhau ra sao nhé!

1.1. Phương pháp đánh giá cho doanh nghiệp quy mô nhỏ và vừa 

1.1.1. Đánh giá và phân bậc nhân viên 

Đây là một trong những cách đánh giá phổ biến cũng như xuất hiện sớm nhất. Trước khi nền kinh tế công nghiệp ra đời, từ thời bao cấp nhà nước ta đã đưa ra những quy định về phân bậc để được mỗi người dân hưởng đãi ngộ khác nhau. 

Cách đánh giá này thường được các doanh nghiệp quy mô nhỏ, các start-up, công ty gia đình áp dụng bởi tính đơn giản, không tiêu tốn quá nhiều chi phí quản lý. Tuy nhiên, cách làm này lộ rõ điểm yếu khi áp dụng vào những doanh nghiệp quy mô lớn. 

Các doanh nghiệp nhỏ thường không có sự phân hóa quá rõ ràng trong bộ máy công ty, phân hóa thành các bộ phận cũng đơn giản và số lượng nhân viên cũng không lớn. Người quản lý cấp trung chỉ cần dựa vào phần công việc họ làm để đánh giá và xếp hạng theo các thang A - B - C hoặc tham điểm từ 1 đến 10. 

Những căn cứ đánh giá sẽ được dựa trên: doanh thu, tính kỷ luật, khả năng học tập, phát huy, kỹ năng mềm…

1.1.2. Ghép cặp nhân viên để đánh giá

Phương pháp này khiến ta dễ dàng liên tưởng đến hình thức “đôi bạn cùng tiến” trên môi trường giảng đường. Tuy nhiên trong môi trường doanh nghiệp sự thi đua sẽ có phần khốc liệt hơn. 

Hai nhân viên sẽ được ghép cặp để cùng nhau thi đua hoặc đánh giá đối phương. Cũng giống như hình thức xếp hạng cấp bậc bên trên, nhưng hình thức thi đua này được đánh giá dễ gây mất đoàn kết nội bộ hơn dù kết quả đánh giá sẽ khách quan và giảm bớt được gánh nặng công việc cho bộ phận quản lý. 

Tùy vào văn hóa doanh nghiệp mà việc áp dụng phương pháp này sẽ phát huy được tác dụng. Những doanh nghiệp kinh doanh, cần thi đua doanh số sử dụng phương pháp này sẽ hợp lý nhất. 

1.1.3. Đánh giá qua bảng điểm 

So với 2 hình thức kể trên thì hình thức đánh giá này có phần chủ quan hơn và hiện không được sử dụng với quy mô toàn doanh nghiệp mà thường để đánh giá theo tính phòng, ban. 

Người chịu trách nhiệm đánh giá các nhân viên dưới quyền là nhà quản trị cấp trung chịu trách nhiệm quản lý những người này. 

Các thang đo đánh giá cũng được họ quy định dựa trên những tiêu chí như: hiệu suất/ mức độ hoàn thành công việc, số lần mắc lỗi, thái độ làm việc… Với những doanh nghiệp có cơ cấu nhân viên đơn giản phương pháp này sẽ giúp nhà quản trị cấp trung kiểm soát được nhân viên dưới quyền tốt hơn cũng như đưa ra những phương án điều chuyển hoặc khen thưởng với cá nhân phù hợp. 

1.2. Phương pháp đánh giá cho doanh nghiệp tầm trung đến lớn

1.2.1. Đánh giá theo quy trình MBO 

Quy trình MBO - tên đầy đủ là Management by Objectives thường được các doanh nghiệp vừa và lớn áp dụng bởi tính thời đại của nó. 

Khi áp dụng quy trình này, các hoạt động đánh giá công việc trong doanh nghiệp sẽ dựa trên mục tiêu doanh nghiệp đó theo đuổi xét theo cấp bậc từ cao đến thấp.

Trong đó, mục tiêu nhà quản trị cấp cao đưa ra thường chính là những mục tiêu chung để phát triển toàn bộ doanh nghiệp. Những mục tiêu này sẽ được chia nhỏ hoặc phân hóa cho phù hợp với nhiệm vụ của từng phòng ban để bộ phận quản lý cấp trung hướng dẫn cho nhân viên. 

Chất lượng của công việc sẽ được đánh giá dựa trên giá trị cốt lõi mà nhân viên đem lại đối với mục tiêu chung của bộ phận hoặc toàn công ty. 

Tuy đem lại hiệu quả cho doanh nghiệp những phương pháp này cũng vấp phải những ý kiến phản đối do phụ thuộc nhiều vào bộ phận quản trị. 

1.2.2. Đánh giá qua KPI 

Với những ai đã và đang tham gia môi trường làm việc chuyên nghiệp, hiệu suất KPI không còn xa lạ mà gắn liền với doanh thu, mức thưởng hoặc thậm chí liên quan mật thiết đến việc họ còn có thể làm việc được ở doanh nghiệp hay không. 

Trong các cách đánh giá kể trên, KPI là cách đánh giá được sử dụng ở tất cả các quy mô doanh nghiệp mà không gặp quá nhiều vấn đề về văn hóa lao động hay chi phí quản lý. 

2. Lưu ý khi áp dụng các phương pháp đánh giá trong công việc

Để các phương pháp đánh giá phản ánh được đúng và đầy đủ sự thật về công việc hay nhân sự, bộ phận quản lý cần nắm rõ những lưu ý sau

2.1. Phương pháp đánh giá trong công việc phải gắn liền với mục tiêu của doanh nghiệp

Trừ khi áp dụng phương pháp MBO, rất nhiều doanh nghiệp đặc biệt là những doanh nghiệp có quy mô nhỏ đến vừa gặp phải trường hợp tuy áp dụng phương pháp đánh giá công việc nhân viên tốt nhưng lại không phát triển được doanh nghiệp. 

Đội ngũ quản trị trong doanh nghiệp cần chú trọng hướng nhân viên phát triển và làm việc để phục vụ doanh nghiệp chứ không chỉ để phù hợp với cá nhân họ. 

2.2. Tiêu chuẩn đánh giá phù hợp với doanh nghiệp

Tiêu chuẩn đánh giá vô cùng quan trọng. 

Ví dụ, doanh nghiệp của bạn hoạt động trong lĩnh vực quảng cáo. Vậy để đánh giá một nhân viên chạy quảng cáo bạn cần đánh giá xem hiệu suất chạy quảng cáo Facebook, chạy SEO Google của người đó đã đem lại những gì cho khách hàng. Họ có thể tận dụng thêm những nền tảng nào để chạy quảng cáo? 

Lĩnh vực doanh nghiệp đang hoạt động, ngành hành doanh nghiệp tham gia nên được tận dụng để xây dựng tiêu chí đánh giá công việc. 

2.3. Tham khảo ý kiến nhân viên để áp dụng phương án phù hợp 

Như đã đề cập trong phần đầu của bài viết, các phương pháp đánh giá không phải là mẫu số chung để các nhà quản trị chỉ việc áp dụng mà không chỉnh sửa. Việc lắng nghe nhân viên, đưa ra những biểu mẫu khảo sát trước khi áp dụng các phương pháp đánh giá sẽ thể hiện được sự tôn trọng của doanh nghiệp đối với nhân viên. 

Thêm vào đó, nhân viên sẽ được chuẩn bị tinh thần, được báo trước với những thay đổi của doanh nghiệp. 

Trong nền kinh tế công nghiệp, môi trường làm việc hiện đại đã giúp không chỉ doanh nghiệp mà cả nhân viên thích nghi trước các phương pháp đánh giá trong công việc. Cùng với đó, họ có thể tận dụng những phương pháp này để phát triển bản thân, thúc đẩy năng lực cá nhân và đột phá hơn. Mong rằng những chia sẻ của timviec365.vn đã giúp các bạn có thêm kiến thức về đề tài này. Hẹn gặp lại bạn đọc trong những bài viết tiếp theo!