Cách viết một bài báo - Khi viết báo không chỉ là cho dân chuyên

Thông thường, trong tiềm thức của nhiều người, việc viết báo thường chỉ dành cho dân chuyên văn là chính hoặc những nhà phân tích chuyên nghiệp có kiến thức chuyên sâu và rộng rãi. Thế nhưng, trên tình hình thực tế thì hầu hết các bài báo đều mang tính cập nhật thông tin cũng như cung cấp một lượng kiến thức nhất định ở một khía cạnh nào đó. Vì vậy, việc viết một bài báo mang đúng tính chất thì bạn cần nắm bắt cách viết một cách chuẩn xác nhất để hoàn thành sứ mệnh của mình cũng như bài báo đó. Vậy, cách viết 1 bài báo như thế nào? Dưới đây sẽ là hướng dẫn để bạn có thể viết một bài báo hoàn chỉnh nhất nhé!

1. Cách viết bài báo tin tức dành cho bạn đọc

Thông thường, bài báo sẽ chia thành nhiều dạng khác nhau. Tuy nhiên, dạng bài báo tin tức được xem là dạng bài phổ biến nhất trong báo chí hiện nay. Vậy, cách viết một bài báo dạng tin thời sự, phóng sự như thế nào?

1.1. Bước 1: Lên dàn ý chi tiết cho bài báo

Lên dàn ý là một công việc thuộc giai đoạn chuẩn bị, nghe có vẻ thừa nhưng thực tế thì đây là một công đoạn đóng vai trò quan trọng trong việc bài báo có đủ thông tin cần truyền tải cũng như cách sắp xếp nội dung sao cho phù hợp nhất với cấu trúc của bài.

Để thực hiện việc lên dàn ý hiệu quả bạn cần:

- Đầu tư nghiên cứu kỹ chủ đề của mình: Cần biết vấn đề mình định viết là gì, việc này rất quan trọng bởi nếu không hiểu bản chất vấn đề thì sẽ rất khó để có thể viết được một bài báo hiệu quả và được độc giả đón nhận.

Với phần này, hãy sử dụng công thức 5W1H để có thể nghiên cứu chủ đề một cách tốt nhất:

+ Who: Ai - người liên quan hay chủ thể của vấn đề.

+ What: Cái gì - Sự kiện gì đã diễn ra hay chủ đề của câu chuyện là gì?

+ Where: Ở đâu - Nơi diễn ra sự kiện đó ở đâu? Địa điểm nào?

+ When: Khi nào - Thời gian diễn ra sự kiện đó là lúc nào?

+ Why: Tại sao - Lý do diễn ra sự kiện này là gì? Nguyên nhân chính?

+ How: Như thế nào - Sự kiện này diễn ra như thế nào? Diễn biến, quá trình.

Trong phần này, bạn cần áp dụng một cách linh hoạt bởi không phải bất cứ chủ đề nào cũng sẽ đầy đủ và rõ ràng với công thức 5W1H trên. Tùy thuộc vào vấn đề mà bạn muốn truyền tải để có sự xác định chủ đề một cách tốt nhất.

- Thực hiện việc tổng hợp các thông tin

 Sau khi đã hiểu chủ đề mình định viết một cách rõ ràng và chính xác nhất thì bạn cần đi tổng hợp lại tất cả những thông tin mà bạn đã có được. Điều này giúp bạn thống kê được mình đang có những gì và có bị thiếu thông tin nào quan trọng hay không. 

Sau khi tổng hợp tất cả những thông tin thì bạn cần sắp xếp chúng vào 3 mục sau: Những thông tin cần được đưa vào bài viết, Thông tin thú vị nhưng không quan trọng lắm và Thông tin có sự liên quan nhưng không đóng vai trò quan trọng tới mục tiêu của bài viết.

Việc sắp xếp và phân chia các thông tin một cách cụ thể như vậy sẽ giúp bạn không bỏ sót đi một thông tin nào ảnh hưởng tới chất lượng bài báo cũng như giúp bài báo của bạn ngắn gọn, dễ hiểu nhưng vẫn truyền tải được thông điệp mong muốn. Thêm vào đó, thông qua những thông tin này bạn sẽ có thể xác định được cho mình một cách viết phù hợp nhất, nêu ý kiến, đặt ra một câu hỏi cho bạn đọc hay chỉ đơn giản là cung cấp một thông tin nào đó tới độc giả mà thôi.

- Thực hiện việc lập dàn ý chi tiết

Việc lập dàn ý cho bài báo ra sao thì bài báo sau khi đã hoàn chỉnh của bạn cũng sẽ có một kết cấu tương tự như vậy. Điều khác biệt chính là các thông tin cho mỗi phần được nhiều hơn cũng như cách thức lập luận rõ ràng hơn.

Với phần này, sử dụng kết cấu tam giác ngược cho bài viết của bạn là điều cần thiết. Đây được xem là kết cấu được sử dụng trong hầu hết tất cả các bài báo hiện nay. Kết cấu này có tên tiếng Anh là Burying the lead.

Kết cấu này khuyên người viết nên thể hiện rõ chủ đề của mình ngay ở câu dẫn của bài viết. Như vậy, người đọc sẽ dễ dàng hiểu được bạn viết về vấn đề gì và nó có thực sự thu hút hay không? Thực tế là cho dù báo giấy hay báo mạng thì với phần tin tức, các độc giả đôi khi không đọc hết một bài cụ thể nào và họ  muốn nắm bắt thông tin nhanh nhất. Do vậy, bạn nên tập trung cho việc đem lại thông tin một cách nhanh chóng nhất. Hãy đưa những thông tin thu hút và thú vị nhất ở đầu bài viết để đọc giả có thể bị hấp dẫn và kích thích ham muốn được biết nhiều thông tin hơn nữa qua việc đọc bài báo của bạn.

- Thấu hiểu độc giả của mình

Hiểu rõ đối tượng mà bài báo của mình cần tiếp cận cũng như đối tượng độc giả trung thành của mình sẽ giúp bạn xác định được giọng văn cũng như ngữ điệu và các thông tin cần thiết ở trong bài báo của mình. 

Phần này, bạn cũng có thể sử dụng công thức 5W1H để hiểu rõ hơn về đối tượng hướng đến củ mình, tuy nhiên, sẽ xét trong mối tương quan giữa bạn và độc giả. Khi biết được mình cần viết cho ai và viết như thế nào thì bài báo của bạn sẽ trở nên có ý nghĩa hơn cũng như có sự chính xác cao hơn trong phong cách viết bài báo.

- Lựa chọn góc nhìn

Mỗi một câu chuyện, với góc nhìn khác nhau thì sẽ có những sự phát triển khác nhau. Do vậy, việc lựa chọn và tìm cho mình một góc nhìn mới là điều rất quan trọng. Đôi khi, vấn đề mà bạn nói tới đã rất cũ rồi, nhưng chỉ cần thay đổi góc nhìn thì sẽ trở thành một câu chuyện hoàn toàn mới. 

Với những góc nhìn mới mẻ, độc đáo sẽ giúp bạn có thể viết được một bài báo độc nhất của riêng mình cũng như tạo được điểm nhấn cho bài viết và giúp bài báo trở nên đặc biệt hơn.

- Thực hiện việc phỏng vấn

Phỏng vấn được xem là một cách có được thông tin một cách chân thực nhất và đem lại độ tin cậy cao nhất cho người đọc. Vì thế, nếu như có thể thực hiện được việc phỏng vấn sẽ tăng độ thuyết phục cũng như giá trị tin cậy của bài báo mà bạn viết lên rất nhiều. 

Việc liên hệ tới nhân vật phỏng vấn bạn có thể liên lạc qua số điện thoại, email hay có thể thông qua mạng xã hội,... Và hãy nhớ hỏi rõ ràng liệu học có thể nhận trả lời phỏng vấn được hay không bởi không phải ai cũng muốn thực hiện việc này.

Trong quá trình phỏng vấn bạn cũng cần lưu ý những điều sau:

+ Là một nhà báo học báo chí, nên bạn cần giữ cho mình cái nhìn khách quan nhất, không đưa ra phán xét gì ngay lúc phỏng vấn.

+ Có cái nhìn cởi mở với câu chuyện của nhân vật phỏng vấn.

+ Có thể đặt câu hỏi nhưng hãy lắng nghe nhiều hơn.

+ Cần ghi âm lại cuộc trò chuyện và ghi chép lại những thông tin quan trọng nhất.

Tin tuyển dụng: Việc làm cộng tác viên báo chí

1.2. Bước 2: Thực hiện việc viết bài báo

Sau khi đã thực hiện bước lên dàn ý một cách kỹ càng nhất thì việc tiếp theo của bạn sẽ là bắt tay vào việc viết bài báo của mình. Đây là phần quan trọng nhất để bài báo của bạn có được sự hoàn chỉnh cần có và cũng như thỏa mãn được yêu cầu của một bài báo hiện nay.

Những phần mà các bạn cần chú ý như sau:

- Mở đầu với một câu dẫn thực sự thu hút. 

Bên cạnh tiêu đề là một cái tít độc đáo thì câu dẫn cũng là điều rất quan trọng và ảnh hưởng tới quyết định liệu người đọc có thực sự cần đọc bài báo này hay không. Đừng quên mô hình kim tự tháp ngược đã nói ở trên. Một chất liệu ban đầu tốt sẽ giúp bạn có được một bài báo tốt.

Tốt nhất, hãy chỉ nên dẫn bằng một câu văn, cho độc giả thấy tại sao bài báo của bạn quan trọng, chủ đề chính là gì và những phần sau trong bài sẽ truyền tải nội dung gì. 

- Show ra những thông tin quan trọng của chủ đề mà bạn có được.

Khi các thông tin quan trọng đã được bạn tổng hợp ở bước chuẩn bị thì trong phần này hãy đưa hết chúng trong bài viết của mình. Đây sẽ phần thông tin quan trọng nhất của bài báo cũng như là những thông tin mà độc giả muốn biết nhất. 

Những chi tiết đó thường là những người liên quan, nơi diễn ra sự việc, thời gian, diễn biến và mức độ quan trọng của sự việc đó như thế nào. Người đọc chỉ cần như vậy là họ đã có thêm lượng thông tin cần thiết để biết được các sự kiện đang xảy ra xung quanh mình. Thêm vào đó, nếu đây là một bài báo nêu ý kiến thì bạn có thể đưa ra những quan điểm của bản thân mình, nhưng hãy cố gắng khách quan nhất có thể.

- Đưa ra thêm các thông tin bổ sung.

Ngoài những thông tin chính thì bạn có thể đưa ra thêm các thông tin bổ sung khác liên quan. Điều này vừa giúp cho bài viết của bạn hoàn chỉnh hơn đồng thời có thể mở ra những luận điểm mới sau đó, nhất là khi đây là bài báo nêu ý kiến. Như vậy, người đọc cũng có thể cảm được bài báo và có những nhận định riêng của mình với chủ đề mà bạn đưa ra.

Thêm vào đó, cho dù là một bài báo mang tính khách quan và chỉ đơn thuần là việc cung cấp thông tin thì việc thêm thông tin bổ sung liên quan tới chủ đề cũng khá quan trọng. Bởi như vậy, người đọc sẽ nắm được toàn bộ vấn đề một cách sát nhất, qua đó hình thành nên những ý kiến, luận điểm riêng của mình.

- Viết phần kết của bài báo.

Với phần kết bài, bạn có thể nói lại chủ đề của bài báo hay có thể đưa ra những giải pháp, cách giải quyết cho vấn đề được nêu ra. Điều này chỉ là gợi ý mà thôi, bạn hoàn toàn có thể kết theo nhiều cách khác nhau, đặt lại câu hỏi cho độc giả để họ suy ngẫm cũng là một cái kết ấn tượng và trọn vẹn cho bài báo tin tức của bạn.

CV báo chí - truyền hình

1.3. Bước 3: Rà soát và chỉnh sửa lại bài báo của bạn

Khi đã hoàn thành bài viết thì việc tiếp theo của bạn đó chính là rà soát lại bài báo, kiểm tra thật kỹ để không để lại bất kỳ lỗi nào trong bài trước khi chúng được đăng tải trên mặt báo. 

- Thực hiện việc kiểm tra lại các thông tin được đưa ra. 

Hãy xem xét kỹ lại những thông tin bạn đưa ra trong bài báo có chính xác hay không, các sự kiện, con số, kết quả là những điều khá nhạy cảm và quan trọng.

Điều này sẽ ảnh hưởng đến độ tin cậy của bạn cũng như các bài báo của bạn trong tương lai.

- Chắc chắn rằng bạn đã viết theo đúng dàn ý

Đảm bảo bài viết của bạn đã bám sát đúng theo dàn ý đã đề ra trước đó, thêm vào đó chính là phong cách viết bài được thống nhất từ đầu xuống dưới. Như vậy, bài báo của bạn sẽ tạo được sự chuyên nghiệp khi đảm bảo đúng vai trò của mình và chức năng của mình.

- Thực hiện việc tuân theo các nguyên tắc của Liên đoàn Báo chí

Là một nhà báo, cho dù bạn viết báo nhiều hay ít thì đều cần phải thể hiện sự chuyên nghiệp của mình trong việc tuân thủ các nguyên tắc báo chí như việc định dạng hay trích dẫn câu nói. 

- Hãy để biên tập viên đọc bài của bạn trước khi được in

Mặc dù đã thực hiện việc kiểm tra rất nhiều lần thế nhưng đôi khi chính bản thân bạn sẽ không thể phát hiện ra được lỗi sai mình mắc phải. Vì thế, việc để biện tập đọc bài của bạn là điều cần thiết để bài báo của bạn có thể chuẩn chỉnh nhất khi xuất hiện trước độc giả.

Xem thêm: Sản phẩm truyền thông là gì? Học gì để làm ra sản phẩm truyền thông

2. Một vài lời khuyên cho bạn khi viết bài báo hoàn chỉnh

Để có được một bài báo hoàn chỉnh nhất và chuyên nghiệp nhất thì những lời khuyên dưới đây sẽ là điều mà bạn cần nắm bắt.

- Hãy bắt đầu việc viết báo của bạn với việc đặt câu hỏi để có một đề cương cũng như câu chuyện hay nhất cho bài báo.

- Cần phải lịch sự và trung thực trong quá trình phỏng vấn, không đưa ra ngay những lời phán xét khi vẫn đang phỏng vấn.

- Đặt những thông tin quan trọng nhất ở ngay phía trên bài viết, như vậy sẽ thu hút độc giả bằng những thông tin quan trọng nhất. 

- Luôn tuân thủ các nguyên tắc trong cách viết và trình bày bài báo của Liên đoàn báo chí.

- Hãy phân chia bố cục một cách phù hợp để phần ảnh và phần chữ có thể hài hòa nhất.

Trên đây chính là cách viết một bài báo mà các bạn có thể tham khảo. Mong rằng với những chia sẻ trong bài viết này đã giúp các bạn nắm bắt được cách viết và trở thành một nhà báo với những thông tin quan trọng được chia sẻ với mọi người một cách chính xác nhất.