Đòn bẩy tài chính? Bạn có thật sự hiểu rõ về nó không?

1. Đòn bẩy tài chính là gì?

Đòn bẩy tài chính được hiểu đơn giản là mức độ sử dụng vốn vay trong tổng nguồn vốn của cá nhân / doanh nghiệp nhằm gia tăng tỷ suất lợi nhuận trên tài sản hay một cổ phần thường có. 

Đòn bẩy tài chính chính là sự kết hợp giữa số nợ phải trả và vốn của chủ sở hữu tài sản trong công việc điều hành chính sách tài chính của doanh nghiệp. Đòn bẩy tài chính sẽ rất lớn đối với các doanh nghiệp có tỷ trọng nợ phải trả cao hơn tỷ trọng của vốn chủ sở hữu đang có. Ngược lại đòn bẩy tài chính sẽ thấp khi tỷ trọng nợ phải trả nhỏ hơn tỷ trọng của vốn sở hữu.

Để hiểu rõ hơn về đòn bẩy tài chính hãy xem xét một bài toán mà chúng tôi đưa ra như sau:

Doanh nghiệp A đầu tư 100.000$ để thu mua 10 mảnh đất – Doanh nghiệp A không sử dụng đòn bẩy tài chính.

Doanh nghiệp B đầu tư 100.000$ vốn của mình và đi vay thêm 200.000$ để thu mua 30 mảnh đất – Doanh nghiệp B có sử dụng đòn bẩy tài chính. Như vậy doanh nghiệp B có thể kiểm soát khu đất trị giá 300.000$ chỉ bằng 100.000$ tiền vốn của mình

Nếu giá trị bất động sản tăng lên 20% và họ bán đất đi. Khi đó

- Doanh nghiệp A lãi 20.000$ từ vốn 100.000$ của mình (tương đương với mức lợi nhuận 20%)

- Doanh nghiệp B lãi 60.000$ từ vốn 100.000$ của mình (tương đương với mức lợi nhuận 60%)

Như vậy, ta thấy trong trường hợp này với Đòn bẩy tài chính Doanh nghiệp B đã có mức lợi nhuận gấp 3 lần Doanh nghiệp A

Nếu giá trị bất động sản giảm xuống 10% và họ bán đất đi. Khi đó

- Doanh nghiệp A lỗ 10.000$ từ vốn 100.000$ của mình (tương đương với mức lỗ 10%)

- Doanh nghiệp B lỗ 30.000$ từ vốn 100.000$ của mình (tương đương với mức lỗ 10%) 

Như vậy trong trường hợp này với Đòn bẩy tài chính Doanh nghiệp B cũng thất thu hơn Doanh nghiệp A tới 3 lần

2. Mức độ ảnh hưởng của việc sử dụng đòn bẩy tài chính

Khi đã sử dụng đòn bẩy tài chính thì doanh nghiệp hay cá nhân đó sẽ phải chấp nhận rủi ro mà nó đem lại. Và kết quả đem lại chỉ có một trong hai:

- Giá trị tài sản có xu hướng gia tăng sẽ dẫn tới lợi nhuận của chủ sở hữu khi lãi suất tiền vay nhỏ hơn tốc độ gia tăng giá trị tài sản.

- Giá trị tài sản có xu hướng giảm sẽ dẫn tới sự mất mát lớn về tiền mặt của chủ sở hữu.

Thông thường, những doanh nghiệp có hệ số nợ bằng không sẽ gần như không có Đòn bẩy tài chính. Như vậy, ta thấy Đòn bẩy tài chính đặt trọng tâm vào hệ số nợ. Khi Đòn bẩy tài chính cao, chỉ cần một thay đổi nhỏ về lợi nhuận trước lãi vay và thuế cũng có thể làm thay đổi với một tỷ lệ cao hơn về tỷ suất lợi nhuận vốn của chủ sở hữu. Nghĩa là vốn tỷ suất lợi nhuận vốn chủ sở hữu (vốn cổ phần thường) rất nhạy cảm khi lợi nhuận trước lãi vay và thuế biến đổi.

Xem xét Đòn bẩy tài chính có thể rút ra một vài nhận xét như:

- Thứ nhất, ở mỗi mức lợi nhuận có trước lãi vay và số thuế khác nhau thì dĩ nhiên mức ảnh hưởng của Đòn bẩy tài chính cũng có sự khác nhau.

- Thứ hai, mức độ ảnh hưởng của đòn bẩy tài chính cũng được xem là một trong những thước đo mức độ rủi ro tài chính của mỗi doanh nghiệp. 

Việc làm Tài chính tại Hà Nội

3. Khái niệm điểm cân bằng ROE

 Tuy nhiên, trong trường hợp có nhiều phương án huy động vốn khác nhau với các hệ số nợ khác nhau, thì người ta thường xác định điểm cân bằng ROE, nó có nghĩa là đi xác định EBIT để cân bằng ROE giữa hai phương án huy động vốn khác nhau.

 Kết quả tính ra sẽ có ý nghĩa trong việc so sánh với EBIT được kỳ vọng để quyết định lựa chọn phương án huy động vốn có sử dụng Đòn bẩy tài chính phù hợp nhất.

Tuyển chuyên viên tài chính

4. Các nhóm chỉ số Đòn bẩy tài chính

- Tổng nợ / Tổng tài sản

Thông thường, hệ số nợ trên tổng tài sản sẽ là thước đo lường mức độ sử dụng nợ vay của doanh nghiệp để tài trợ cho tổng tài sản, tức trong tổng tài sản hiện tại của doanh nghiệp được tài trợ có khoảng bao nhiêu phần trăm là nợ vay.

Hệ số nợ trên số tổng tài sản thường phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: Mục đích vay, lĩnh vực hoạt động của doanh nghiệp, quy mô và loại hình của doanh nghiệp. Để biết được tỷ số này cao hay thấp có thể so sánh với tỷ số trung bình trong ngành.

 - Tổng nợ / Vốn chủ sở hữu

Hệ số nợ trên số vốn chủ sở hữu sẽ phản ánh quy mô tài chính của doanh nghiệp, qua đó sẽ cho ta biết về tỷ lệ nợ và vốn mà chủ sở hữu mà doanh nghiệp sử dụng để chi trả cho hoạt động của mình. Và tất nhiên, hệ số nợ trên vốn chủ sở hữu là một trong những tỷ lệ đòn bẩy tài chính thông dụng nhất hiện nay.

-  Số tổng nợ / (Tổng nợ + Vốn chủ sở hữu)

Hệ số nợ trên vốn cung cấp cho các nhà đầu tư về sức mạnh tài chính, cấu trúc tài chính của doanh nghiệp. Doanh nghiệp nào sở hữu hệ số nợ trên vốn cao hơn so với mức bình quân thì doanh nghiệp đó đang có tình hình tài chính không khả quan.

- Số tổng tài sản bình quân / Vốn chủ sở hữu bình quân

 Hệ số thể hiện vốn vay và vốn chủ sở hữu qua một thời kỳ. Tỷ số này thấp thể hiện khả năng tự chủ tài chính nhưng cũng cho thấy doanh nghiệp chưa tận dụng được tốt Đòn bẩy tài chính.       

- Hệ số chi trả lãi vay (chính là EBIT / Chi phí lãi vay)

 Hệ số cho biết mức độ lợi nhuận trước thuế và lãi vay đảm bảo khả năng trả lãi của doanh nghiệp. Chỉ số < 1 chứng tỏ doanh nghiệp không có khả năng trả lãi vay.

Việc làm Tài chính tại Hồ Chí Minh

5. Những nguyên nhân khiến doanh nghiệp sử dụng Đòn bẩy tài chính

- Nhằm duy trì các hoạt động kinh doanh, các doanh nghiệp thường sẽ sử dụng nợ vay với mục đích là bù đắp sự thiếu hụt vốn và sau đó là mong muốn gia tăng tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu hay thu nhập trên một cổ phần sẵn có.

- Đòn bẩy tài chính vừa là công cụ thúc đẩy lợi nhuận sau thuế từ vốn của chủ sở hữu, vừa là công cụ kìm hãm sự gia tăng đó. Sự thành công hay thất bại đều phụ thuộc vào sự không ngoan của chủ đầu tư khi quyết định lựa chọn cơ cấu tài chính, khả năng gia tăng lợi nhuận.

- Đòn bẩy tài chính còn như một “lá chắn thuế” được các doanh nghiệp sử dụng bởi khoản tiền lãi vay phải trả được coi là khoản chi phí hợp lý và được tính trừ vào thu nhập chịu thuế của doanh nghiệp. Từ đó giúp số tiền thuế của doanh nghiệp ít đi và tăng lợi nhuận. 

* Một số lưu ý khi sử dụng đòn bẩy tài chính

Khái niệm về rủi ro tài chính: Trong quá trình hoạt động, doanh nghiệp thường sử dụng vốn vay một mặt nhằm bù đắp sự thiếu hụt vốn kịp thời, mặt khác nhằm hy vọng gia tăng tỷ suất lợi nhuận chủ sở hữu (hoặc thu nhập trên cổ phần) nhưng đồng thời nó cũng làm tăng thêm rủi ro cho doanh nghiệp, đó chính là rủi ro tài chính.

Rủi ro tài chính được xem là sự dao động hay sự biến thiên của tỷ suất lợi nhuận vốn chủ sở hữu (hoặc thu nhập trên cổ phần) và làm tăng thêm xác suất mất khả năng thanh toán khi doanh nghiệp sử dụng vốn vay và các nguồn tài trợ khác có chi phí cố định tài trợ.

Việc sử dụng vốn vay tạo ra khả năng cho doanh nghiệp tăng tỷ suất lợi nhuận vốn cho chủ sở hữu nhưng nó cũng làm cho tỷ suất lợi nhuận vốn của chủ sở hữu có thể có mức độ dao động lớn hơn.

Mặt khác, các doanh nghiệp sử dụng vốn vay làm nảy sinh các nghĩa vụ tài chính phải thanh toán lãi vay cho các chủ nợ bất kể doanh nghiệp có đạt được mức độ lợi nhuận trước lãi vay và thuế là bao nhiêu, bên cạnh đó đồng thời doanh nghiệp phải có nghĩa vụ hoàn trả vốn gốc cho các chủ nợ đúng hạn như cam kết ban đầu

Vì vậy trước khi đầu tư Đòn bẩy tài chính thì các doanh nghiệp hoặc các nhà đầu tư cần phải lưu ý những vấn đề sau:

- Khi chủ đầu tư thiếu định hướng rất dễ đưa doanh nghiệp tới tình trạng khủng hoảng hoặc chủ đầu tư tính toán sai khiến việc mua bán khó khăn dẫn tới thực trạng ngưng đọng vốn, thậm chí nếu không xoay sở kịp có thể mất hết vốn.

- Việc chọn lựa vốn phải hết sức thận trọng, nếu vay vốn với lãi suất cao thì lợi nhuận sẽ giảm, đồng thời nếu gặp rủi ro thì việc lãi suất cao sẽ khiến nhà đầu tư điêu đứng.

Tìm kiếm việc làm

 Hiện các nhà đầu tư đang sử dụng Đòn bẩy tài chính như một chất kích thích với một kỳ vọng rằng tỷ suất sinh lời trên tài sản cao hơn lãi suất vay nợ, có thể đem lại những lợi nhuận rất cao song vẫn tiềm ẩn những rủi ro. Và nếu thành công, lợi nhuận đem lại sẽ rất cao cho nhà đầu tư. Tuy nhiên, dùng Đòn bẩy tài chính như một “con dao hai lưỡi”, lợi nhuận cao đi kèm với rủi ro. Vì vậy doanh nghiệp và các nhà đầu tư cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định sử dụng Đòn bẩy tài chính.