Những tố chất cần có của một biên tập viên mà bạn nên biết

Mục đích bài viết giúp bạn xác định xem mình có những đặc điểm phù hợp của một người biên tập viên hay không. Điều này chắc chắn sẽ giúp cho bạn có định hướng tìm việc làm mà không phải rơi vào những đắn đo, lưỡng lự trước cánh cửa nghề nghiệp đầu đời. Nếu bạn có những tố chất sau đây, đích thị bạn phù hợp trở thành một biên tập viên. Nhưng trước tiên bạn phải hiểu rõ về nghề biên tập viên.

1. Định nghĩa biên tập viên là gì?

Nhiều người thường chỉ nghĩ biên tập viên là người làm nghề chỉnh sửa tài liệu, biên tập bài viết nhưng chưa tìm hiểu xem biên tập là gì?

Biên tập là đọc bài góp ý kiến với tác giả, phát hiện những sai sót nếu có của bản thảo trước khi đem đi in. Biên tập viên đòi hỏi bạn phải có kiến thức chuyên môn và kinh nghiệm làm việc lâu năm trong lĩnh vực viết lách như báo chí, xuất bản, truyền hình,... Bởi biên tập viên giữ vai trò quan trọng đòi hỏi tính chính xác tỉ mỉ đến từng chi tiết ở các bản thảo trước khi xuất bản.

2. Công việc chính của Biên tập viên trong từng lĩnh vực

2.1. Lĩnh vực Báo chí

Bài viết trên những tờ báo bạn thấy có thực sự hoàn toàn là của phóng viên hay còn có sự góp công của bàn tay nào nữa?

Phóng viên là người đi thực tế tìm kiếm thông tin viết bài rồi chuyển lại bài cho Biên tập viên. Biên tập viên sẽ phải đọc lại và kiểm tra thông tin, góp ý với phóng viên để chỉnh sửa bài viết. Ngoài ra, giữ vị trí một biên tập viên, họ là những người có kinh nghiệm và kỹ năng tốt vì thế họ còn tham gia vào công việc định hướng nội dung cho cả tòa soạn. Có thể nói, công việc của một biên tập viên trong lĩnh vực báo chí đóng vai trò chủ chốt, tạo ra sản phẩm cuối cùng có chất lượng đến với người đọc. 

Tuyển dụng phóng viên

>>> Xem thêm: PG có phải là một nghề được coi trọng?

2.2. Lĩnh vực Truyền hình

Trong lĩnh vực này Biên tập viên  còn có tên gọi khác là một phóng viên truyền hình. Họ đảm nhận rất nhiều công việc khác nhau từ việc lên ý tưởng, tìm kiếm nguồn thông tin, lấy tin, biên tập thành bản tin và đọc tin đến việc ghi hình làm sao cho bản tin của mình luôn hấp dẫn nhất. Kỹ năng đòi hỏi cần có ở một biên tập viên truyền hình là sự sáng tạo trong việc dẫn dắt, khai thác vấn đề, nhân vật phỏng vấn cũng như ứng biến với những tình huống có thể xảy ra khi ghi hình.

Tuyển phóng viên truyền hình

2.3. Lĩnh vực Xuất bản

Từ bản thảo để được in thành sách rồi xuất bản/ tái bản, mọi công đoạn đều do Biên tập viên chịu trách nhiệm.

Họ còn cùng với người thiết kế lên ý tưởng kích cỡ cuốn sách, kết cấu trình bày bên trong cuốn sách rồi đến phông chữ, cỡ chữ,… Đọc lại toàn bộ “bông” xem xét đề nghị tác giả thêm hoặc giảm nội dung chỗ này chỗ kia. Ngoài ra họ còn phải tỉ mỉ kiểm tra từng dòng chữ xem đa đúng sự thực, đúng nhân vật, đúng tình huống, tình cảm và đúng chính tả,… hay chưa. Hoặc cũng có thể phải thay đổi cách viết nhưng vẫn đảm bảo nội dung nếu cách truyền đạt chưa hết ý.

Với những cuốn sách cần có ảnh, Biên tập viên phải tìm kiếm, hoặc lựa chọn những tấm ảnh tác giả gửi những tấm phù hợp nhất, quyết định đặt ảnh vào những chỗ nào là cần thiết đảm bảo tối đa kết quả minh họa.

3. Những tố chất cần có của một biên tập viên

Nghề biên tập hiện nay có thể không đòi hỏi bạn là người có bằng cấp chuyên môn những bạn phải là người luôn luôn nỗ lực học hỏi và tự hoàn thiện bản thân đặc biệt  bạn phải sở hữu trong người những những tố chất cần thiết như một bản năng vốn có của người biên tập.

3.2. Đức tính cẩn thận, tỉ mỉ

Mỗi công việc lại đòi hỏi kỹ năng riêng tùy vào đặc thù công việc đó. Khi ứng tuyển vào vị trí biên tập viên, chưa quan tâm tới chuyên môn, phẩm chất đầu tiên được đề cập tới  của người biên tập thực sự là tính cẩn thận, tỉ mỉ. Đảm nhận công việc quan trọng, khi tiếp nhận một bản thảo, biên tập viên không chỉ đọc qua để biết nội dung mà còn phải đọc từng câu từng chữ, sữa lời văn, câu văn lủng củng, nhặt ra những hạt “sạn” nhỏ nhất để đảm bảo thành quả cuối cùng là hoàn hảo.

Một người nắm trong tay quyền phân tích, sắp xếp nội dung và sự kiện thì không thể thiếu đi nét tính cách cẩn thận và tỉ mỉ được. Thậm chí sự cẩn thận này không cho phép bạn sai sót. Bởi lẽ luồng thông tin mang tới cho mọi người mang tính quan trọng, khách quan và phổ cập. Giá trị thông tin không nằm ngoài những lĩnh vực quan trọng của đời sống.

3.2. Tài năng viết lách

Đương nhiên, một biên tập cần phải có tài năng viết lách. Viết lách là một công cụ giúp họ bước vào nghề một cách chững chạc và tự tin nhất. Nếu so sánh khả năng viết lách của biên tập và phóng viên, chắc chắn khả năng này của phóng viên sẽ không bằng một biên tập. Bởi sau khi lấy tin tức viết bài, để bài viết được đăng tải trên mặt báo phải qua tay của người biên tập.

Đặc thù lớn nhất của nghề biên tập là luôn phải làm việc với những con chữ. Họ phải đưa được thông tin, kiểm soát được nội dung và đưa được thông tin đến với khán thính và đọc giả. Do đó, chắc chắn khả năng thâu tóm và phân tích nội dung câu từ của người biên tập phải đạt ở trình độ cao mới có thể đáp ứng được những đòi hỏi của ngành nghề này.

3.3. Sự tự tin và khách quan

Tự tin ở đây không chỉ về mặt giao tiếp mà còn phải tin vào chính mình. Người làm nghề biên tập sẽ phải không ngừng học hỏi, trau dồi tri thức để mỗi ngày làm việc kết thúc, họ luôn tự biết rằng bản thân mình đã làm tốt. Ngay cả khi đứng trước khó khăn, một niềm tin vững chắc rằng bản thân sẽ làm được luôn luôn phải tồn tại trong con người của những ai làm biên tập.

Sự khách quan giúp họ đứng ở tư thế cân bằng nhất để nhìn nhận, đánh giá sự việc. Nếu như sự khách quan không vững, luồng thông tin mang tới người tiếp nhận sẽ không còn mang tính đại chúng nữa. Lúc này nó chỉ nghiêng về một đối tượng nhất định nào đó trong xã hội mà thôi. Ngoài ra, tính khách quan đòi hỏi người biên tập phải đặt mình vào vị trí của tác giả để hình dung cảm nhận của tác giả, từ đó trong quá trình chỉnh sửa, câu văn vẫn sẽ diễn đạt được ý tưởng của tác giả, không làm mất đi nét riêng vốn có.

3.4. Hiểu được tâm lý công chúng

Biên tập chính là người quyết định sản phẩm sau cùng phục vụ nhu cầu tiếp nhận thông tin của công chúng. Vì thế mà gánh nặng công việc đòi hỏi biên tập viên vừa là người giúp tác giả trau chuốt lời văn vừa là người định hướng công chúng hiểu được chọn vẹn thông điệp, ý nghĩa tác giả muốn truyền tải.

Họ luôn phải cập nhật tin tức, xu thế xung quanh để biết ngôn tư hiện này của đọc giả mục tiêu, từ đó cân nhắc, thêm bớt, chỉnh sửa, bổ sung thông tin phù hợp đáp ứng nhu cầu của mọi người. Qua đó thể hiện mình là một người có trách nhiệm với công việc, đồng thời phải biết lắng nghe, tiếp thu ý kiến phản hồi của đọc giả để các bài biên tập sau được hoàn thiện hơn, đảm bảo đáp ứng nhu cầu thêm nhiều đọc giả.

Tuyển dụng biên tập viên

4. Định hướng học và nơi làm việc của Biên tập viên

Để trở thành một biên tập viên chuyên nghiệp bạn có thể tham gia đào tạo tại một số trường tuyển sinh khối C như Học viện Báo chí & Tuyên truyền, Đại học Văn hóa Hà Nội, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân Văn trực thuộc Đại học quốc gia Hà Nội hoặc Đại học Quốc gia Hồ Chí Minh,… hoặc có thể là các khóa đào tạo do các tổ chức, cơ quan có uy tin về kỹ năng viết.

Tuy nhiên, sau khi tốt nghiệp các chương trình đào tạo đó bạn chỉ mới sở hữu cho mình một “kỹ năng viết” cần mà chưa đủ để trở thành biên tập viên. Mặc dù vậy, bạn cũng phải tận dụng kỹ năng này, làm việc tại vị trí là phóng viên, nhà báo để có kinh nghiệm lâu năm rồi vươn lên vị trí một biên tập viên. Bởi để đào tạo biên tập thì hiện nay hầu như ở Việt Nam là chưa có.

Hãy thử sức mình với công việc đòi hỏi ít yêu cầu hơn để chuẩn bị cho tương lai một biên tập viên tiềm năng được làm việc  trong các tòa soạn báo, các đài phát thanh, truyền hình, các nhà xuất bản sách, nhà in, các phòng thông tin – báo chí của các cơ quan, bộ, ban, ngành,… các công ty truyền thông, Đại sứ quan trong và ngoài nước,…

Tìm việc làm

Chắc chắn, mỗi người cần phải hiểu chính bản thân mình, hiểu nét tính cách của mình như thế nào thì mới dễ dàng tìm việc làm nhanh theo đúng định hướng nghề nghiệp. Từ thông tin về những tố chất cần có của một biên tập viên trên đây, hi vọng bạn có thể sẽ phát hiện ra tài năng biên tập tiềm ẩn trong người để lựa chọn nghề nghiệp phù hợp nhất. Chúc các bạn thành công với công việc biên tập viên!

• Tham khảo thêm: Việc làm quảng cáo tại Hà Nội