Self-awareness là gì? Khám phá bản thân qua sự tự nhận thức!

Cần tìm việc làm

1. Có thực sự bạn đã hiểu Self-awareness là gì?

Self-awareness hay được dịch nghĩa là sự tự nhận thức, là một vấn đề cơ bản nhất trong lĩnh vực tâm lý học, từ cả quan điểm phát triển và tiến hóa. Lý thuyết Self-awareness được phát triển bởi Duval và Wicklund trong cuốn sách mang tính bước ngoặt năm 1972 của họ: “A theory of objective self awareness” (Tạm dịch: Một lý thuyết về nhận thức bản thân khách quan). Vậy lý thuyết này định nghĩa Self-awareness là gì?

Nó nói rằng khi chúng ta tập trung sự chú ý vào chính mình, chúng ta đánh giá và so sánh hành vi hiện tại của chúng ta với các tiêu chuẩn và giá trị bên trong chúng ta. Và chính điều này đã gợi lên một trang thái Self-awareness (tự nhận thức) khách quan. Chúng ta trở nên tự giác như những chuyên gia đánh giá khách quan về chính bản thân mình. Tuy nhiên, Self-awareness không nên nhầm lẫn với Self-consciousness (tự ý thức).

Các trạng thái cảm xúc khác nhau được tăng cường bởi sự tự nhận thức. Mọi người có nhiều khả năng sắp xếp hành vi của họ với các tiêu chuẩn của họ khi tự nhận thức được. Mọi người sẽ bị ảnh hưởng tiêu cực nếu họ không sống theo tiêu chuẩn cá nhân của họ. Các tín hiệu và tình huống môi trường khác nhau tạo ra nhận thức về bản thân, chẳng hạn như gương, khán giả hoặc được quay video hoặc ghi lại. Những tín hiệu này cũng làm tăng độ chính xác của bộ nhớ cá nhân.

Hơn nữa, một loạt các nghiên cứu gần đây cho thấy sự tự nhận thức về các quá trình nhận thức tham gia vào trí thông minh chung ngang tầm với các chức năng hiệu quả xử lý, như bộ nhớ làm việc, tốc độ xử lý và lý luận. Niềm tin của một người vào khả năng thành công của họ đặt ra giai đoạn họ suy nghĩ, hành xử và cảm nhận.

Ví dụ, một người có năng lực bản thân mạnh mẽ, coi những thách thức là những nhiệm vụ đơn thuần phải vượt qua và không dễ bị nản lòng bởi những thất bại. Họ nhận thức được những sai sót và khả năng của mình và chọn sử dụng những phẩm chất này với khả năng tốt nhất của họ. Ngược lại, một người có nhận thức yếu về năng lực bản thân, trốn tránh những khó khăn và thách thức, họ sẽ nhanh chóng cảm thấy nản lòng trước những thất bại. Họ có thể không nhận thức được những phản ứng tiêu cực này, và do đó không phải lúc nào cũng thay đổi thái độ.

2. Tại sao Self-awareness lại quan trọng đến vậy?

Giờ đây khi đã hiểu Self-awareness là gì? Bạn có biết được tại sao bạn nên phát triển nó? Khi bạn phát triển nhận thức bản thân, bạn có thể thay đổi suy nghĩ và diễn giải nó trong đầu. Thay đổi những diễn giải trong tâm trí của bạn cho phép bạn thay đổi cảm xúc của mình. Self-awareness là một trong những thuộc tính của Trí tuệ cảm xúc (EQ) và là yếu tố quan trọng để đạt được thành công.

Tự nhận thức chính là bước đầu tiên trong việc tạo ra những gì bạn muốn và làm chủ cuộc sống của bạn. Nơi bạn tập trung sự chú ý, cảm xúc, phản ứng, tính cách và hành vi của bạn quyết định nơi bạn đi trong cuộc sống. Có nhận thức về bản thân cho phép bạn cảm thấy những suy nghĩ và cảm xúc của bạn đang đưa bạn đi đến đâu. Self-awareness cũng cho phép bạn kiểm soát được cảm xúc cá nhân, hành vi và tính cách của bạn để có thể thực hiện được những thay đổi mà bạn muốn. Cho đến khi bạn nhận thức được trong khoảnh khắc suy nghĩ, cảm xúc, lời nói và hành vi của mình, bạn sẽ gặp khó khăn khi thực hiện các thay đổi theo hướng cuộc sống của bạn.

Các mối quan hệ dễ dàng cho đến khi xuất hiện tình trạng hỗ loạn. Điều này giống nhau cho dù bạn đang ở nơi làm việc hay trong cuộc sống cá nhân. Khi bạn có thể thay đổi cách giải thích trong tâm trí về những gì bạn nghĩ bạn có thể thay đổi cảm xúc và thay đổi chất lượng cảm xúc trong các mối quan hệ của bạn. Khi bạn có thể thay đổi cảm xúc trong các mối quan hệ của mình, bạn sẽ mở ra những khả năng hoàn toàn mới trong cuộc sống. Có một sự hiểu biết rõ ràng về suy nghĩ của bạn, các mẫu hành vi giúp bạn hiều được người khác. Khả năng đồng cảm này tạo điều kiện cho các mối quan hệ cá nhân và nghề nghiệp tốt hơn.

Self-awareness (tự nhận thức) cao là một dấu hiệu dự báo vững chắc về thành công tốt đẹp trong cuộc sống. Có lẽ bởi vì một người tự nhận thức được khi nào có cơ hội phù hợp với họ và làm thế nào để làm cho một doanh nghiệp trở nên hoạt động tốt. Thẳng thắn mà nói, hầu hết chúng ta đang chạy trên một hệ thống tự động hóa, hầu như không biết được tại sao mình thành công, và tại sao mình thất bại, hoặc tại sao chúng ta hành xử như cách chúng ta làm? Tâm trí của chúng ta quá bận rộn với những cuộc trò chuyện hằng ngày đến nỗi chúng ta thường chỉ tự suy nghĩ khi có gì đó không ổn.

Có lẽ chúng ta vấp ngã trong một cuộc phỏng vấn xin việc hoặc bài kiểm tra học kỳ mà chúng ta nghĩ rằng chúng ta đã chuẩn bị tốt. Hoặc chúng ta xử lý một cái gì đó trong cuộc sống một cách lúng túng, chúng ta cho rằng chúng ta giỏi, hoặc có lẽ chúng ta đã mất đi một đối tác vì hiểu lầm về cảm xúc dẫn đến sự tổn thương.

Phản ứng của chúng ta trong các tình huống thử thách thường là để phòng thủ, kiểm cớ hay đổ lỗi cho người khác. Vì chúng ta không muốn thấy lỗi lầm của mình trong các thảm họa. Nếu chúng ta có thể nhìn lại bản thân trong những sự cố như vậy, đó sẽ là một khởi đầu tốt để Self-awareness (tự nhận thức).  

Tìm việc làm bảo hiểm

3. Tại sao chúng ta ít ai có thể Self-awareness (sự tự nhận thức)?

Nếu như Self-awareness (tự nhận thức) quan trọng đến thế, vậy tại sao chúng ta không tự nhận thức nhiều hơn?

Câu trả lời rõ ràng nhất là hầu hết thời gian chúng ta chỉ đơn giản là không có ở đó để quan sát và nhìn lại chính bản thân mình. Nói cách khác, chúng ta không ở đó để chú ý đến những gì đang diễn ra bên trong hoặc xung quanh chúng ta. Các nhà tâm lý học Matthew Killingsworth và Daniel T. Gilbert nhận thấy rằng gần một nửa thời gian họ hoạt động trên phi công tự động, hay vô thức về những gì họ đang làm hoặc cảm giác của họ, khi tâm trí của họ lang thang đến một nơi khác ngoài đây và hiện tại.

Ngoài việc thường xuyên đi lang thang, sự thiên vị nhận thức khác nhau cũng ảnh hưởng đến khả năng hiểu biết chính xác của chúng ta về bản thân. Chúng ta có xu hướng tin vào những câu chuyện ủng hộ ý thức về bản thân đã có sẵn của chúng ta. Ví dụ: nếu tôi có niềm tin vững chắc rằng tôi là một người bạn trung thành và rất tốt bụng, thì tôi có khả năng diễn giải các sự kiện ngay cả những người mà có lẽ tôi đã nhầm lẫn với tư cách là một người bạn trung thành của mình.

Niềm tin có sẵn này về bản thân chúng ta có thể ảnh hưởng đến cách chúng ta xử lý hậu quả của việc quên đi cuộc hẹn ăn trưa với một người bạn. Ngoài ra, xu hướng xác nhận có thể lừa chúng ta tìm kiếm hay giải thích thông tin theo cách xác nhận quan niệm trước của chúng ta về một cái gì đó. Bạn đã bao giờ có cảm giác đó khi bạn chấp nhận lời mời làm việc, nhưng vẫn đang tìm kiếm công việc được xem là hoàn hảo nhất cho bạn? Đó là sự xác nhận thiên vị, trong sự tốt nhất của nó.

Hơn nữa, việc không sẵn sàng tìm kiếm phản hồi cũng có thể chống lại chúng ta nếu chúng ta muốn có một cái nhìn toàn diện hơn về bản thân qua con mắt của người khác. Nếu chúng ta muốn trau dồi sự tự nhận thức của chính mình, làm thế nào để chúng ta điều hòa với những khuynh hướng tâm lý này, nơi chúng ta chỉ thừa nhận một số phiên bản nhất định của chính mình?

Việc làm truyền thông

4. Làm thế nào để chúng ta xây dựng Self-awareness (sự tự nhận thức)

Có một định nghĩa đúng về Self-awareness là gì sẽ giúp chúng ta tự nhận thức rằng Self-awareness (sự tự nhận thức) nên phát triển và trau dồi. Sự tự nhận thức được phát triển thông qua các thực hành trong việc tập trung sự chú ý của bạn vào các chi tiết về tính cách và hành vi của bạn. Nó không học được từ việc đọc một cuốn sách. Bạn có thể phát triển sự hiểu biết trí tuệ về các ý tưởng tự nhận thức từ một cuốn sách, nhưng điều này không giống nhau.

Với sự chú ý của bạn trong một cuốn sách bạn đang thực hành, không có nghĩa là bạn sẽ chú ý đến hành vi, cảm xúc và tính cách của chính bạn. Vậy làm thế nào để chúng ta xây dựng Self-awareness (sự tự nhận thức), cùng tham khảo các chia sẻ sau đây:

4.1. Đi bộ và tạo một số không gian cho chính mình

Đi bộ - Đặc biệt là trong sự yên tĩnh của thiên nhiên, có thể hữu ích trong việc xây dựng sự tự nhận thức. Tâm trí có xu hướng đi lang thang cùng với đôi chân của chúng ta. Vì vậy, với việc đi bộ, chúng ta có thể kiểm tra bản thân mình trong một điều gì đó đang xảy ra tại cuộc sống, tại nơi làm việc, trong các tình huống xã hội, trong các mối quan hệ của chúng ta, hoặc trong chính gia đình.

Hãy tạo một số không gian cho chính mình. Khi bạn ở trong một căn phòng tối không có cửa sổ, khá khó khăn để bạn có thể nhìn thấy mọi thứ. Không gian bạn tạo ra cho chính mình là vết nứt trên tường - nơi bạn cho phép những tia sáng có thể len lỏi qua. Dành cho abnr thân một chút thời gian và không gian mỗi ngày, có lẽ là điều đầu tiên bạn nên làm vào mỗi buổi sáng hoặc nửa giờ đồng hồ trước khi đi ngủ. Hãy tránh xa những phiền nhiễu của công nghệ kỹ thuật số và dành thời gian nhiều hơn cho bản thân: đọc, viết, thiền hay kết nối với chính mình.

4.2. Thực tập chánh niệm

Chánh niệm chính là chìa khóa để bạn luyện sự tự nhận thức. Thông qua thực hành chánh niệm, bạn sẽ có mặt nhiều hơn để bạn có thể ở đó, quan sát những gì đang diễn ra bên trong bản thân và xung quanh cơ thể của bạn. Nó không phải là việc ngồi khoanh tay hay đè nén suy nghĩ của bạn. Chánh niệm tương tự như tự nhận thức ở chỗ cả hai đều liên quan đến việc hướng ý thức của chúng ta vào bên trong để nhận thức rõ hơn về trạng thái bên trong của chúng ta, để quan sát suy nghĩ và niềm tin của chúng ta, và nhận thấy những gì kích hoạt cảm xúc của chúng ta khi chúng tăng và giảm.

Chánh niệm bao gồm sự tập trung chú ý vào lúc này cho bất cứ điều gì người ta đang làm, và liên quan đến các  thực hành như thiền định hoặc làm dịu tâm trí. Bạn có thể thực tập chánh niệm bất cứ lúc nào bạn muốn, thông qua việc lắng nghe chánh niệm, ăn uống chánh niệm hoặc đi bộ chánh niệm,...

4.3. Trở thành một người lắng nghe tốt

Lắng nghe không giống như là nghe. Lắng nghe là để có mặt và chú ý đến cảm xúc, chuyển động cơ thể cũng như ngôn ngữ của người khác. Đó là về việc thể hiện sự đồng cảm và thấu hiểu mà không cần liên tục đánh giá hay phán xét. Bằng cách cởi mở với người khác, chúng ta có thể học cách lắng nghe một cách khách quan, thậm chí yêu thương, những gì người đó muốn hoặc cần chia sẻ.

Khi bạn trở thành một người biết lắng nghe, bạn cũng sẽ tốt hơn trong việc lắng nghe tiếng nói bên trong của chính mình. Thậm chí là trở thành người bạn tốt nhất của chính mình.

4.4. Mở ra cho bản thân những quan điểm mới

Mỗi chúng ta có xu hướng có những quan điểm khác nhau về nhiều chủ đề khác nhau. Nhưng khi chúng ta phát triển quan điểm này, chúng ta cảm thấy thoải mái với bản thân và có sở thích đưa ra ý kiến của riêng mình. Tuy nhiên, quan điểm hạn chế dẫn đến suy nghĩ hạn chế. Vì vậy, bằng cách cởi mở với quan điểm của người khác, chúng ta có thể mở rộng quan điểm của chính mình một cách bao quát hơn.

Những ý tưởng mới được làm mới và kích thích, mở ra suy nghĩ của chúng ta theo những hướng mới và có thể là những hướng đi đầy hứa hẹn. Tư duy cởi mở chắc chắn là một điểm cộng để thành công trong việc đối phó với những thách thức trong cuộc sống và tại các tình huống đa dạng, phức tạp. Tất cả chúng ta đều có những điểm mù, vì vậy thật hữu ích khi có được một góc nhìn khác để thấy một bức tranh đầy đủ hơn về bản thân.

4.5. Viết là một cách tốt để trở nên tự nhận thức hơn

Viết đôi khi tiết lộ những gì chiêm nghiệm không có, vì vậy phương pháp tự khám phá này có thể giúp bạn mở rộng sự tự nhận thức. Viết không chỉ giúp chúng ta xử lý những suy nghĩ mà còn khiến chúng ta cảm thấy được kết nối và hòa bình với chính mình. Viết cũng có thể tạo ra nhiều khoảng trống hơn khi bạn để suy nghĩ của mình len lỏi vào những câu chữ và chảy ra qua những trang giấy.

Nghiên cứu cho thấy rằng viết ra những điều chúng ta biết ơn hoặc thậm chí những điều chúng ta đang vật lộn giúp tăng hạnh phúc và sự hài lòng. Hãy thử điều này tại nhà, một nửa ngày vào cuối tuần, chú ý đến thế giới bên trong của bạn - bạn đang cảm thấy gì, bạn đang nói gì với chính mình và ghi lại những gì bạn quan sát. Bạn có thể ngạc nhiên về những gì bạn viết ra đấy!

Self-awareness là gì? Có thể nói đó là một vấn đề cơ bản nhất trong tâm lý học, từ cả góc độ phát triển và tiến hóa, là một trong những chủ đề phong phú và phức tạp.

Là con người, chúng ta có thể không bao giờ hiểu đầy đủ về bản thân. Nhưng có lẽ chính hành trình khám phá, thấu hiểu và trở thành chính mình khiến cuộc sống trở nên đáng sống hơn bao giờ hết. Cho dù bạn muốn chấp nhận bản thân nhiều hơn hay chấp nhận người khác nhiều hơn, trau dồi Self-awareness (sự tự nhận thức) là một cách tốt để bắt đầu tất cả.

Tôi muốn nghe câu trả lời từ bạn, bạn có thể nói bạn chưa hiểu Self-awareness là gì? Bạn cũng có thể nói bạn đã là một người biết tự nhận thức? Bạn thấy được vai trò của sự tự nhận thức trong cuộc sống nghề nghiệp và cuộc sống cá nhân của bạn như thế nào? Hãy để lại một bình luận dưới đây để chia sẻ suy nghĩ của bạn nhé!