FPI là gì? Những điều dân kinh tế cần lưu ý về hình thức đầu tư này

1. Khái niệm nguồn vốn FPI là gì, bạn đã tìm hiểu chưa? 

FPI là một thuật ngữ thường xuyên được nhắc tới trong lĩnh vực kinh tế tài chính, là một hình thức đầu tư (invest) từ nước ngoài với nghĩa tiếng Anh đầy đủ là Foreign Portfolio Investment – đầu tư gián tiếp nước ngoài. Khái niệm hình thức này được giải thích là hoạt động mua – bán tài sản tài chính bao gồm các công cụ tài chính như chứng khoán và các tài sản tài chính nước ngoài khác được nắm giữ một các thụ động bởi nhà đầu tư nước ngoài. 

Điều này không cung cấp cho nhà đầu tư nước ngoài quyền sở hữu trực tiếp tài sản tài chính mà chỉ cho họ lợi nhuận và không trực tiếp thành lập doanh nghiệp, xây dựng nhà máy để kinh doanh. Đối tượng thực hiện đầu tư gián tiếp nước ngoài có thể được thực hiện bởi các cá nhân, công ty hoặc thậm chí là chính phủ trực tiếp đầu tư tài chính ở các nước quốc tế. Đây là loại hình đầu tư được lựa chọn nếu các nhà đầu tư muốn đa dạng hóa danh mục đầu tư của họ với lợi thế quốc tế. 

Đầu tư gián tiếp nước ngoài thường liên quan đến các giao dịch chứng khoán có tính thanh khoản cao, nghĩa là chúng có thể được mua và bán rất nhanh. Đây là một khoản đầu tư được thực hiện bởi một nhà đầu tư không liên quan đến việc quan lý công ty. Tức là họ không quan tâm đến việc điều hành hoạt động công ty mà chỉ cần biết tới lợi nhuận hàng tháng nhận được có thay đổi theo chiều hướng tích cực. 

Nhà đầu tư FPI thực hiện đầu tư theo kế hoạch tài chính với một danh mục đầu tư dự kiến, thực hiện các giao dịch thỏa thuận trên thị trường chứng khoán dựa theo những phân tích tài chính về xu hướng thị trường, nhằm đảm bảo mức lợi nhuận tốt nhất.

Lợi ích mang lại cho nhà đầu tư từ việc sử dụng các khoản đầu tư danh mục đầu tư nước ngoài bao gồm: 

- Đa dạng hóa được các danh mục đầu tư: Hình thức FPI cung cấp cho các nhà đầu tư một cách khá đơn giản để đa dạng hóa danh mục đầu tư của họ trên phạm vi quốc tế. Tức là họ có thể đầu tư tại nhiều lĩnh vực cho họ nguồn lợi nhuận cao mà không bị giới hạn bởi bất cứ một quy định nào từ nước đầu tư. 

- Tín dụng quốc tế: Cho nhà đầu tư một cơ sở tín dụng lớn hơn vì họ có thể tiếp cận tín dụng ở nước ngoài mà họ có số tiền đầu tư lớn 

- Lợi ích từ tỷ giá hối đoái: Nếu một nhà đầu tư có FPI ở nước ngoài có đồng tiền mạnh hơn nước họ, sự khác biệt về tỷ giá hối đoái giữa hai quốc gia có thể mang lại lợi ích cho nhà đầu tư 

- Tiếp cận thị trường lớn hơn: Thường thì thị trường có thể lớn hơn và ít cạnh tranh hơn bên quốc gia đó sẽ được lựa chọn bởi họ sẽ có nguồn lợi nhuận cao hơn, tỷ lệ rủi ro ít xảy ra hơn so với thị trường trong nước. Đó cũng là lý do vì sao mà Việt Nam là sự lựa chọn đầu tư gián tiếp của nhiều nhà đầu tư nước ngoài, chẳng hạn như Mỹ bởi nền kinh tế Mỹ phát triển nhưng tỷ lệ cạnh tranh cao, rủi ro tiềm ẩn cũng không ít.  

Tìm kiếm việc làm

2. Những điều cần biết ở hình thức đầu từ FPI là gì? 

2.1. Tính chất của FPI

- Tính thanh khoản cao

Mục đích đầu tư của FDI là quan tâm tới tỷ suất lợi tức cao tức là lợi nhuận cao với mức độ rủi ro nhất định hoặc lợi nhuận nhất định với mức độ rủi ro thấp chứ không quan tâm tới quá trình điều hành, quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp như là đầu tư trực tiếp nước ngoài – FDI. Vì vậy tính thanh khoản của FPI thể hiện khi nhà đầu tư nước ngoài sẵn sàng bán lại những chứng khoán họ đang nắm giữ trong một doanh nghiệp để chuyển sang đầu tư tại thị trường khác có tỷ suất sinh lợi cao hơn, mức độ rủi ro thấp hơn.

Tính thanh khoản của FDI đem đến cho nhà đầu tư lợi ích nhưng cũng không ảnh hưởng đến hoạt động sử dụng nguồn vốn của bên nhận đầu tư. Khoản đầu tư tài chính ngắn hạn đối với nhà đầu tư mặc cho cổ phiếu được coi là chứng khoán dài hạn và nhiều loại trái phiếu giao dịch trên TTCK có thời gian đáo hạn dài hơn 1 năm.

- Tính bất ổn định

Tính bất ổn định xuất hiện ở dòng vốn FPI cũng bởi do nó có tính thanh khoản cao, tác động tích cực lẫn tiêu cực thị trường tài chính của quốc gia có doanh nghiệp nhận đầu tư. Có lợi ở một giới hạn nhất định khi nó làm cho thị trường vốn (capital market) của bên nhận hoạt động sôi nổi và hiệu quả, nguồn vốn được phân bổ, dịch chuyển từ nơi có nguồn lợi nhuận thấp tới nơi có nguồn lợi nhuận cao.

Tuy nhiên nếu tình trạng trên xảy ra thường xuyên, nguồn vốn đổ tất về một lĩnh vực cho tỷ suất sinh lời cao làm ảnh hưởng xấu tới hệ thống tài chính dẫn đến tình bất ổn định của nền kinh tế. Tại thị trường tài chính mới hình thành, nền kinh tế đang trong giai đoạn chuyển đổi như Việt Nam tình trạng này xảy ra càng làm thị trường tài chính trở nên nghiêm trọng hơn. 

- Tính dễ đảo ngược 

Hệ quả của hai đặc tính thanh khoản cáo và tính bất ổn định gây ra tính dễ đảo ngược của dòng vốn FPI. Đây là  một nhược điểm của nguồn vốn này thể hiện khi vốn FPI có thể bị nhà đầu tư rút vốn để chuyển sang đầu tư tại thị trường khác chỉ trong thời gian ngắn dẫn tới hậu quả khôn lường. 

2.2. FPI có đặc điểm gì?

- Quyền sở hữu vốn và quyền sử dụng vốn trong thời gian đầu tư không chung một chủ thể mà bị tách rơi riêng biệt. Theo đó, bên nhận đầu tư có quyền sử dụng vốn còn quyền sở hữu vốn thuộc bên chủ đầu tư 

- Hình thức đầu tư gián tiếp nước ngoài được thực hiện bằng cách chủ thể muốn đầu tư sẽ tham gia mua chứng chỉ đầu tư của các quỹ đầu tư, khi tổ chức kinh tế nước ngoài phát hành cổ phiếu hoặc trái phiếu trên thị trường nước đó thì tiến hành mua lại hoặc mua trái phiếu từ chính phủ nước ngoài.

Điểm khác biệt mấu chốt giữa hình thức đầu tư FDI và FPI chính là quyền quản lý và điều hành. Ở các doanh nghiệp có vốn nước ngoài, các công ty chịu sự quản lý bởi cổ đông nước ngoài được gọi là công ty FDI. Trong khi đó, doanh nghiệp nhận FPI không chịu sự chi phối, điều hành của nhà đầu tư FPI.

2.3. Ý nghĩa của FPI

Đầu tư gián tiếp nước ngoài có tác động tới cả bên chủ đầu tư và bên nhận đầu tư đem lại nhiều thuận lợi nhưng bên cạnh đó cũng gặp không ít khó khăn thách thức. Cụ thể:

Đối với nhà đầu tư

- Thuận lợi:  

+ Lợi nhuận ổn định theo thời gian 

+ Hạn chế được rủi ro khi phân tán vốn đầu tư tại nhiều dự án khác nhau hay tại nhiều quốc gia khác nhau 

+ Cơ hội được tiếp cận với thị trường lớn 

- Khó khăn: 

+ Không được tham gia điều hành hoạt động của công ty đầu tư cho nên lợi nhuận thu về không cao. Thường sẽ được tính theo tỷ lệ phần trăm số vốn góp thấp hơn nhà đầu tư trực tiếp có ý kiến đóng góp cho sự phát triển của công ty 

+ Hiệu quả đầu tư phụ thuộc hoàn toàn vào trình độ và năng lực quản lý của bên nhận đầu tư do đó sẽ không ngoại trừ khả năng chịu nợ nếu khả năng kinh doanh cũng như quản lý bên họ yếu kém. 

Đối với bên nhận đầu tư 

- Thuận lợi 

+ Được chủ động sử dụng nguồn vốn theo mục đích kinh doanh của doanh nghiệp mà không chịu sự chi phối từ nhà đầu tư miễn sao đem về cho họ nguồn lợi nhuận dương hàng tháng 

+ Nguồn vốn đầu tư cho dự án đầu tư lớn của chính phủ được huy động qua trái phiếu quốc tế

+ Lợi ích cho bên nhận đầu tư là doanh nghiệp sẽ giúp đáp ứng vốn cho phát triển sản xuất kinh doanh, đồng thời phân tán rủi ro của hoạt động đầu tư qua các cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ đầu tư

- Khó khăn:

+ Nhà đầu tư nước ngoài bị hạn chế mức góp vốn tối đa trong doanh nghiệp do vậy bên nhận đầu tư bị hạn chế hút vốn. Nếu trong trường hợp dự án cần nhiều vốn góp, họ phải tìm tới nhiều nhà đầu tư 

+ Do nhà đầu tư không được điều hành hoạt động vì vậy kinh nghiệm quản lý cùng khả năng tiếp thu công nghệ hiện đại bị hạn chế 

+ Chủ đầu tư có thể thay đổi đột ngột quyết định đầu tư bất cứ lúc nào nếu nhận thấy khả năng lợi nhuận từ dự án đem lại không cao làm ảnh hưởng tới thị trường vốn trong nước từ đó khi nhận đầu tư gián tiếp từ nước ngoài bên nhận đầu tư phải chấp nhận bị lệ thuộc vào vốn của chủ nước ngoài. Do đó, hãy cẩn trọng lập ra danh sách rủi ro cùng với hướng giải quyết để phòng tránh trường hợp xấu nhất có thể xảy ra ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp 

Việc làm tài chính tại hà nội

3. Điểm khác nhau giữa hình thức FDI và FPI là gì? 

Một số điểm khác nhau cơ bản giữa 02 hình thức đầu tư FPI và FDI được đánh giá như sau:

- FPI là hình thức đầu tư nước ngoài gián tiếp còn FDI là hình thức đầu tư nước ngoài trực tiếp 

- Trong hình thức đầu tư FPI nhà đầu tư không có quyền kiểm soát trực tiếp đối với chứng khoán hoặc doanh nghiệp. Điều này có nghĩa FPI có xu hướng thanh khoản cao hơn và ít rủi ro hơn so với FDI. 

- Đầu tư gián tiếp nước ngoài có xu hướng thời gian hoàn vốn ngắn hơn so với đầu tư trực tiếp nước ngoài 

- Chủ đầu tư theo hình thức FPI được thực hiện không liên quan đến việc quản lý hoạt động kinh doanh của công ty còn với hình thức FDI, chủ đầu tư có quyền được quản lý điều hành ở mức độ nhất định đối với công ty  

- FPI không được trực tiếp xây dựng cơ sở sản xuất kinh doanh, hay thành lập nhà máy như FDI 

Vậy là Timviec365.vn đã cùng bạn tham gia tìm hiểu nguồn vốn FPI là gì với những thông tin được cung cấp trên đây hy vọng sẽ cho bạn cái nguồn kiến thức bổ ích mới. Mỗi ngày timviec365.vn đều cập nhật cho độc giả nhiều thông tin mởi mẻ, vì vậy hãy thường xuyên truy cập website để không bỏ lỡ bất cứ một thông tin thú vị nào nhé! 

Việc làm tư vấn tài chính