Lộ trình chi tiết để tự học tiếng Anh tại nhà cho người mất gốc

1. Trước khi tự học tiếng Anh tại nhà người mất gốc cần phải nắm được những điều này?

Được nói bởi hơn nửa tỷ nữa trên khắp thế giới và nằm trong tốp những ngôn ngữ quốc tế quan trọng nhất, từ lâu tiếng Anh được đến là “vũ khí” không thể thiếu của những ai có mong muốn săn tìm cơ hội việc làm tốt tại các công ty, tập đoàn đa quốc gia đến những chuyến xuất ngoại hướng đến mục đích học tập hay đơn giản hơn là hành trang không thể thiếu của những tín đồ xê dịch vượt ra khỏi biên giới quốc gia.

 Từ sau những năm 90 của thế kỷ XX, tiếng Anh được đưa vào chương trình đào tạo bắt buộc tại các trường phổ thông thậm chí là tiểu học và hiện nay đang là ngôn ngữ được giảng dạy phổ biến nhất tại các trung tâm trên lãnh thổ Việt. Tuy nhiên, có một điều mà tất cả những người từng học một ngôn ngữ khác tiếng mẹ đẻ phải thừa nhận rằng, học tiếng Anh không hề dễ, nhất là thời điểm bắt đầu. Ngay cả với những người có năng khiếu đi chăng nữa, để thành thạo các kỹ năng, cần một lộ trình rõ ràng và sự cộng gộp của nhiều yếu tố khác nhau. Khi xác định tự học và đi lên dần dần từ trình độ Beginner (những người mới bắt đầu) khi không có người hướng dẫn cụ thể hay qua một lộ trình bài bản, trước khi bắt tay vào học, đừng vội vàng, bạn cần phải xác định những điều sau đây. Nếu xác định được chính xác, chúng sẽ tạo điểm tựa, động lực cho bạn gặt hái được những tiến độ cũng như vượt qua được những trở ngại suốt chặng đường “khai phá sức mạnh của con chữ”.

1.1. Bạn học tiếng Anh vì điều gì?

Tiếng Anh rất quan trọng, tôi đồng ý với bạn điều đó, nhưng nếu như bạn xác định học tiếng Anh chỉ vì bố mẹ bắt học hay học cho vui hay học để tìm một niềm vui mới, thì Trang nghĩ rằng, bạn nên xem xét lại quyết định. Như đã nhấn mạnh, học ngoại ngữ là một chặng đường dài và khó, bạn chẳng thể nào thành thạo trong đôi ba ngày, việc chưa xác định cho mình một mục đích rõ ràng khi học sẽ tạo cho bạn cảm giác mù mờ về tương lai và dễ dàng đầu hàng trước những thách thức của quá trình tự học, lần mò ra phương pháp.

Hơn nữa, khi nắm được mục đích của việc học tiếng Anh, bạn sẽ biết mình cần tập trung vào học cái gì và học như thế nào. Khi bạn muốn đầu quân cho một công ty xuất nhập khẩu và cần đến tiếng Anh để giao tiếp thường xuyên, mục đích này giúp bạn biết mình đỡ áp lực hơn khi phải ôm một đống kiến thức không cần thiết khác mà chỉ chuyên tâm học kỹ năng nói và nghe cấu trúc, từ vựng trong ngành xuất nhập khẩu. Khi xác định cụ thể là vài năm nữa đi du học, bạn cần phải tự vựng thông dụng hằng ngày và thi chứng chỉ như đáp ứng được Ielts tối thiểu là 6.5, tìm kiếm được công việc về phiên dịch mới nhất chẳng hạn. Trước khi học hãy xác định cho mình mục đích học trước nhé.

1.2. Đề ra mục tiêu học tiếng Anh bạn thân mình

Đừng nhầm lẫn, mục đích và mục tiêu học tiếng Anh là khác nhau hoàn toàn. Để đạt được mục đích cuối cùng thì mỗi người học tiếng Anh phải có mục tiêu cụ thể để không bị mất phương hướng trên hành trình chinh phục mục đích. Khoảng bao nhiêu tháng để bạn đạt được band 6.0 khi thi Ielts?

Bạn phải làm những gì “săn” được 6 người nước ngoài và trò chuyện thoải mái với họ? Tổng kết tuần đầu tiên học, bạn phải luyện được bao nhiêu từ vựng chuyên ngành và cấu trúc tiếng Anh? Đó chính là những mục tiêu cụ thể. Khi tự học, không phải là thấy cô, bạn bè mà chính bạn kiến tạo ra những mục tiêu cụ thể cho bản thân. Mỗi lần chiến thắng một mục tiêu nhỏ, chặng đường đi đến mục đích cuối cùng của việc học tiếng Anh trở nên dễ dàng hơn rất nhiều.

Bạn đã chuẩn bị mục đích và mục tiêu sẵn sàng chưa? Nếu đã ổn, hãy đi tiếp đến bước tiếp theo là lựa chọn phương pháp học. Để tự học tiếng Anh khi đã mất gốc hay đã có nền tảng trước đó, bạn cần phải xác định phương pháp học chất lượng hơn số lượng và phải luôn luôn học đi đôi với hành nhé. Sau khi xong những thao tác này, chúng ta hãy làm chủ tiếng Anh ngay từ đầu với lộ trình bài bạn như sau. 

2. Lộ trình tự học tiếng Anh cho người mất gốc

Tùy vào mục đích của người học, sẽ có một lộ trình tự học tiếng Anh cho người mất gốc hoàn toàn khác nhau. Bạn không thể lấy lộ trình của một người có mục đích là đạt được chứng chỉ Ielts học thuật với một người có thể giao tiếp tốt phục vụ công việc sử dụng tiếng Anh của họ. Tuy nhiên, khi người mất gốc được hiểu là những người mới học và đều muốn học và tiến bộ bài bản ở cả 4 kỹ năng là: Listening, Speaking, Writing, Reading, chúng ta sẽ có một quy trình được chia thành nhiều giai đoạn. 

Trong quy trình đó, hãy cho phép mình bé lại như một đứa trẻ và bắt đầu “tắm trong ngôn ngữ”. Chắc chắn khi học sẽ rất nản, vì thời gian để thành thạo được sẽ rất lâu, nhưng hãy bình tĩnh học theo từng giai đoạn được hướng dẫn ngay dưới đây nhé. 

2.1. Giai đoạn 1- Nghe mọi lúc, mọi nơi 

Một sai lầm trong việc học tiếng Anh từ trước đến nay nhiều người gặp phải dẫn đến việc không nói được tiếng Anh, ngại nghe tiếng Anh và dễ chán tiếng Anh là tập trung vào việc luyện ngữ pháp. Trên thực tế, trước khi đi đến bước phức tạp là ngữ pháp ra sao? Có những cụm từ, cấu trúc nào thú vị, chúng ta phải cho phép tai của chúng ta được quen với cách nói chuyện của người bản địa đã nhé. Muốn được như vậy, ngay từ khi bắt đầu hãy luyện nghe hằng ngày bằng youtube, radio qua hai cách là nghe chủ động và nghe thụ động.

Nếu như thụ động giúp bạn quen tai hơn, thường nghe trong thời gian rảnh rỗi, trên tàu xe, trong lúc nấu ăn. Việc nghe chủ động trong quá trình học tập như nghe theo đề luyện thi, nghe hội thoại từ cơ bản theo chủ đề đến phức tạp, nghe và chép chính tả sẽ giúp bạn chủ động lĩnh hội được những kiến thức.

Đừng quên tiếp cận từ nhiều kênh khác nhau như phim ảnh, ca nhạc, Postcard, audio…để tăng nguồn cảm hứng khi học hành nhé. Quá trình nghe này sẽ được ghép song song với những quá trình học kỹ năng khác để nâng cao hiệu quả tốt nhất, tuy nhiên, nghe luôn là bước quan trọng được thực hiện đầu tiên trong cả lộ trình dài học tiếng anh cho người mất gốc khi tự học. 

2.2. Học phát âm chuẩn - chặng đường quan trong thứ hai cho người mất gốc

Sau khi đã nghe nhiều ở cả khía cạnh chủ động và thụ động, sẽ làm cho đôi tai của bạn trở nên quen thuộc với cách phát âm, cách nói chuyện, nhấn nhá của người bản ngữ và một số tình huống trong tiếng Anh. Tiếp đến sẽ chuyển sang giai đoạn học phát âm. Cách phát trong tiếng Anh khác hoàn toàn sẽ với tiếng Việt và cần đến sự trợ giúp của bản phiên âm quốc tế mang tên -IPS. Việc tự học sẽ không cho phép bạn tương tác với người hướng dẫn, cho nên cách tối ưu chính là vừa nhìn vào hình ảnh, đọc tài liệu để giữ vị trí của môi, răng như thế nào sau đó xem các video hướng dẫn của người bản ngữ trên mạng để học theo.

Việc phát âm khởi đầu cũng khá khó khăn và cần phải chuẩn, vậy nên bạn có thể tập với gương hằng ngày nhé. Đầu tiên hãy tập phát âm theo nguyên âm, phụ âm và sau đó, kết hợp với việc nghe các video hài, game show có phụ đề để nắm rõ được quy luật phát âm nhé. Lộ  trình giúp bạn tự học phát âm chuẩn bao sẽ như sau:

- Tập phát âm đúng theo bảng phiên âm quốc tế

- Ghi chép lại phiên âm

- Ghi âm lại giọng nói của mình để nghe lại và sửa 

Kết hợp với học phát âm theo cách trên, cách quá trình luyện từ, bạn hãy tập thói quen ghi chép và để ý thêm cả cách phát âm của các từ khác nhau và đi so sánh các từ giống nhau nhưng khác về trọng âm để rút ra lưu ý cho mình nhé. Bởi vì, trong tiếng Anh có rất nhiều từ có cách viết tương đối giống nhưng phát âm khác nhau hoàn toàn nhé.

2.3. Luyện từ vựng - giai đoạn rất quan trọng

Để phát âm chuẩn và nghe được, bạn cần luyện tập rất nhiều, để nói được và hiểu được người bản ngữ nói gì, bạn cần thêm vốn từ phong phú để sử dụng được trong tất cả các ngữ cảnh. Do vậy, chúng ta cần phải luyện từ vựng cho mình. Khi học từ vựng, người mất gốc nên tuân thủ tuần tự các bước sau để nhanh chóng “gặt hái thành quả”.

2.3.1. Học theo cụm từ

Khi mất gốc, vốn từ của mình gần như bằng không. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là chúng ta phải học từng từ một mà học theo phương pháp học theo từng cụm từ. Việc học này giúp bạn tiết kiệm thời gian học tập từng từ đơn lẻ vừa giúp bạn nắm chắc được tình huống phù hợp để sử dụng ví dụ như “be interested in” (quan tâm đến), have thing for (thích thú với cái gì đó), be passionate for (đam mê cái gì đó)...

2.3.2. Học từ vựng thường xuyên và ôn lại nhiều lần

Khi đã mất gốc, việc học từ riêng lẻ hay ở nhiều lĩnh vực khác nhau, dễ dẫn đến tình trạng quên, vậy nên song song với học theo cụm, bạn nên học thường xuyên đặc biệt là học theo chủ đề đề nhớ được các từ liên quan. Đừng chỉ dừng lại ở việc ghi chép vào sổ sách mà hãy ôn lại nhiều lần bằng thực hành từ vựng đặt trong những ngữ cảnh khác nhau. Phương pháp luyện từ có thể học qua thẻ từ Flashcard, học “nhồi” và sử dụng liên tục, ôn đi ôn lại ít nhất 2 ngày ôn lại một lần.

2.3.3. Học gắn liền với cảm xúc

Khi học từ vựng tiếng Anh bằng cách tự học, hãy thổi hồn vào từng cụm từ với những cảm xúc khác nhau, đặt trong mỗi ngữ cảnh, điều đó làm bạn ghi nhớ nhanh và hiệu quả hơn đó nhé.

2.4. Luyện nói tiếng Anh

Nghe nhiều và học phát âm chuẩn cộng với một vốn từ nhất định, bây giờ chính là thời điểm bạn học nói tốt nhất. Quy trình luyện nói chuẩn cần lưu ý một số nội dung sau đây:

2.4.1. Tự tạo môi trường luyện nói cho bản thân

Đừng lo lắng khi bạn không ở nước bản xứ, để luyện nói người tự học nên kiếm thêm “đồng minh” và chọn một chủ đề chung để luyện tập từ đơn giản đến phức tạp. Nếu gần các địa điểm thường xuyên có người nước ngoài lui tới hãy tận dụng điều đó và chuẩn bị đầy đủ những chủ đề làm bạn tự tin nhất sau đó ra bắt chuyện với họ. Nếu cả hai điều này khó thì hãy tự luyện một mình hoặc tham gia một số hội nhóm học tiếng Anh trên mạng xã hội, website và tạo thói quen luyện. Một số trang web để tìm bạn và luyện nói như Free4talk, Hello talk, Tandem, Hinative…

2.4.2. Hãy tập cách suy nghĩ bằng tiếng Anh và bỏ qua thói quen dịch 

Tip này được rất nhiều những master tiếng Anh chia sẻ, vì nó giúp bạn tạo thói quen tư duy bằng tiếng Anh mà phải vấp phải thói dịch từ tiếng Việt trong đầu sau đó mới chuyển sang tiếng Anh trước khi nói. Dịch vừa mất thời gian, vừa hình thành việc phản ứng chậm trong quá trình hỏi đáp công việc. 

Bên cạnh đó, một nguyên tắc để nói tốt và thành thạo đó chính là hãy có một bước chuẩn bị từ vựng, cấu trúc đầy đủ, tác phong tâm lý, một chủ đề cụ thể dù đơn giản đến phức tạp và nói thật nhiều lần đến khi nào thành thục rồi với chuyển sang một chủ đề khác để tập lấy sự phản xạ và mối liên kết với người đối diện. 

2.5. Luyện tập ngữ pháp tiếng Anh 

Ngữ pháp được xem là thành tố quan trọng trong tiếng Anh, nói bao gồm cách triển khai các cấu trúc, từ vựng và phục vụ kỹ năng quan trọng mang tên Writing. Viết tiếng Anh được xếp vào kỹ năng khó nhất và quan trọng bậc nhất. Với những người hướng đến mục đích thiên về nói giao tiếp trong công việc, đi du lịch thì luyện tập ngữ pháp tiếng Anh cũng chỉ dừng ở mức căn bản bao gồm: Các thì trong tiếng Anh, ngữ pháp về từ, ngữ pháp về câu trong các tình huống giao tiếp là ổn.

Còn những ai có ý định đi từ dấu mốc số 0 trở lên, bên cạnh những phần đơn giản này cần thêm Cấu trúc phức tạp thành ngữ, cách triển khai các đoạn văn đến một bài luận thể hiện qua kỹ năng viết. Để viết tốt, cần phải có kiến thức, vậy nên hãy kết hợp với việc đọc nhiều, có ghi chép để hiểu và ứng dụng nhé.

Trên đây chính là những bước căn bản nhất để tự học tiếng Anh tại nhà cho người mất gốc hiệu quả. Như đã nhấn mạnh, người bắt đầu từ số 0 tự học là một chặng đường dài cần sự nỗ lực, tích cực và chủ động rất nhiều. Vậy nên học đọc, nghiền ngẫm các bước này để tự vạch ra cách học phù hợp nhất cho mình nhé.