Tác giả: Vũ Ngọc Bảo
Nghề làm bún là một trong những nghề truyền thống có từ ất lâu đời ở nước ta, đã là người con của đất nước Việt Nam, chắc hẳn ai cũng phải biết đến nghề như một điều hiển nhiên. Tính đến ngày nay nghề bún không rõ là đã được bao nhiêu tuổi nhưng nó vẫn luôn được phát triển trong tình trạng tươi mới nhất, chẳng hề có sự “già nua” nào theo năm tháng. Để hiểu hơn về nghề truyền thống này, hãy cùng timviec365.vn lục lại ký ức và khám phá những điều thú vị ẩn sâu nơi cội nguồn mà ít ai biết qua bài viết dưới đây nhé.
Nghề làm bún được hình thành và ra đời ngay trên mảnh đất thủ đô, theo như ghi chép của những nghệ nhân trong làng thì nghề cũng đã thấm thoát trải qua hơn 400 tuổi tính theo đời người rồi. Vậy mà cho đến nay, khí thế vẫn hừng hực chẳng hề có sự mờ nhạt hay lép vế trước bất kỳ gian nan nào.
Từ lâu, bún cùng với phở đã trở thành món ăn yêu thích của rất nhiều người, không chỉ người Việt Nam mình mà ngay cả những vị khách nước ngoài cũng biết và cảm thấy rất thích thú khi được thưởng thức các món ăn chế biến từ bún.
Nhắc đến bún là người ta không thể không nhắc đến một làng nghề rất đỗi nổi tiếng nằm giữa lòng thủ đô đó là “Làng bún Phú Đô”. Sản phẩm bún ở đây rất đa dạng và phong phú, nó phù hợp với hầu hết tất cả những nhu cầu khác nhau của những vị khách khác nhau.
Các nghệ nhân làm bún cho hay để có được những sợi bún ngon thì bắt buộc nguyên liệu sản xuất cũng cần phải được chọn lựa rất kỹ càng. Tùy vào chất lượng của từng loại bún mà nguyên liệu được lựa chọn cũng sẽ khác nhau. Tất cả sẽ do người thợ trực tiếp tính toán làm sao để vừa đảm bảo được chất lượng của từng loại lại vừa đảm bảo có công trong đó.
Khái quát như vậy chắc hẳn các bạn cũng đã phần nào có hứng thú với nghề này rồi đúng không, hãy tiếp tục theo dõi để biết quy trình làm bún được diễn ra như thế nào, có giống như bạn tưởng tượng không nhé.
Theo bạn nguyên liệu chính để sản xuất ra những sợi bún thơm ngon, dẻo dai đó là gì?
Chính xác đó là gạo tẻ, người thợ làm bún sẽ lựa chọn những loại gạo tẻ tốt nhất và đảm bảo không bị ẩm mốc, không bị sâu, mọt hay dính tạp chất. Trước khi đưa vào quá trình sản xuất, người thợ cần phải làm sạch gạo bằng cách sàng, sẩy để loại bỏ những tạp chất có trong gạo như là sỏi, đá hoặc cặn bẩn,... sau đó đem đi vo đãi kỹ bằng nước sạch. Yêu cầu đặt ra cho công đoạn này đó là hạt gạo sạch, không còn dính tạp chất.
Bạn không nên lựa chọn các loại gạo tẻ dẻo, các loại gạo giống mới hiện nay bởi vì nó sẽ làm mất đi hương vị và đặc tính của sợi bún. Thay vào đó, các hộ gia đình sản xuất bún họ thường chọn loại gạo tẻ khô và có độ nở nhất định. Theo cách đánh giá bên ngoài, hạt gạo làm bún phải có độ trắng sáng không chọn những loại gạo có màu đục và thẫm như vậy khi tạo thành sản phẩm sẽ không cho màu ưng ý.
Gạo sau khi được làm sạch, loại bỏ những tạp chất đi rồi người thợ làm bún sẽ ngân trong khoảng 3 giờ đồng hồ. Mục đích của việc ngâm gạo chính là để hạt gạo được mềm hơn và khi xay bạn sẽ có được mẻ bột mịn, dẻo hơn. Hãy nhớ đổ nước ngập gạo nhé nếu không gạo của bạn sẽ không đủ nước để tự mềm ra đâu.
Tiếp theo là công đoạn nghiền gạo, thường thì ngày xưa công cụ xay bột chủ yếu đó là những chiếc cối xay bằng đá, con người sẽ sử dụng lực của chính họ để tạo ra những vòng xoay trên chiếc cối đó và những hạt gạo sẽ bị nát ra hoà cùng với nước trở thành những làn sóng mịn màng, dịu nhẹ, trông thật thích. Ở thời đại này, khi mà công nghệ đã can thiệp vào mọi ngóc ngách của xã hội thì những chiếc cối xay giờ đây đã dần bị thay thế bởi những chiếc máy xay chạy bằng điện làm cải thiện năng suất của người thợ hơn. Tuy nhiên ở những làng nghề, bạn vẫn có thể bắt gặp những người thợ còn áp dụng bằng phương pháp xay thủ công, chắc chắn khi áp dụng phương pháp này sản phẩm tạo ra sẽ có hương vị đặc trưng riêng.
Sau khi xay gạo thành bột, lúc này là lúc cần phải lọc bột tách khỏi nước, chắc hẳn các bạn cũng dễ dàng tưởng tượng ra phương pháp này đúng không? Cho dung dịch vừa xay vào rây lọc sau đó để khoảng vài tiếng đồng hồ, nước chảy đi hết dung dịch của bạn sẽ nhanh chóng chuyển từ dạng nước sang dạng bột ẩm và bạn có thể nắn tuỳ ý.
Công đoạn tiếp theo hết sức quan trọng đó là hồ hoá, nghĩa là bạn sẽ dùng bột ẩm thu được sau quá trình lọc, sau đó cho vào nồi nước đang sôi, khuấy đều và liên tục để bột được nấu kỹ.
Bạn chỉ nên nấu một nửa số bột lọc được đó thôi nhé, một nửa còn lại dùng để phối với dung dịch bột bạn vừa đun trên bếp xong. Lúc này bạn sẽ dùng máy khuấy hoặc khuấy bằng tay rồi tạo hình.
Mỗi một gia đình làm bún chắc chắn đã chuẩn bị sẵn cho mình một khuôn bún, khuôn này có tác dụng tạo hình cho sản phẩm bún của bạn. Đổ khối bột vừa trộn vào khuôn bún, sau đó dùng lực ép khối bột đó sao cho chúng lọt qua ống và đi xuống dưới càng dài càng tốt.
Khuôn sẽ được đặt ngay bên trên một nồi nước đang sôi, khi các sợi bún chui qua khỏi ống lưới thì ngay lập tức sẽ được rơi xuống nồi nước đang sôi này và cứ thế được làm chín. Người thợ cần sử dụng đôi bàn tay khéo léo của mình để khuấy đều theo một chiều để bún định hình được cấu trúc và có thể chín đều.
Công đoạn làm nguội sau đây cũng rất quan trọng để tạo ra sản phẩm chất lượng. Những sợi bún được nấu chín sau khi vớt ra cần phải được làm nguội ngay bằng cách đổ nước sôi nguội vào bún để chúng không bị kết dính với nhau và hình thành những sợi bún độc lập hoàn toàn.
Đó là những công đoạn làm bún của người làm bún truyền thống, bạn thấy rằng đây là công việc không mấy dễ dàng. Hơn nữa không phải học thuộc công đoạn mà tạo ra sản phẩm chất lượng được mà nó còn phụ thuộc vào yếu tố bí quyết làm nghề.
Những người thợ làm bún nơi đây thường phải thức khuya dậy sớm, cần cù chịu khó lắm mới giữ vững được nghề cho đến tận ngày nay. Bạn cũng biết bún là thứ đồ ăn thường được sử dụng vào buổi sáng, vì vậy người thợ làm bún phải dậy từ tinh mơ mờ sáng để kịp làm ra những mẻ bún chất lượng nhất để giao cho khách hàng. Nhận thấy rằng đây là một nghề vất vả tuy nhiên dạo gần đây nền kinh tế có sự khởi sắc, sản phẩm từ bún ngày càng thân thiện với mọi người hơn như vậy lại tiếp thêm động lực để những người thợ làm bún vững tâm với nghề hơn.
Tiếp theo người thợ làm bún cần là sự khéo léo ở đôi bàn tay. Để cho ra những mẻ bún vừa ngon, vừa đảm bảo chất lượng thì người thợ làm bún cần phải sử dụng sự khéo léo từ đôi bàn tay để biết dừng đúng lúc, đúng thời điểm đối với từng công đoạn làm bún.
Ngoài ra sự yêu thích và đam mê nghề cũng giúp bạn gắn bó với nghề trong thời gian dài hơn đấy. Hãy tưởng tượng mà xem với một nghề phải thức khuya dậy sớm như vậy nếu bạn không làm vì đam mê, khoogn yêu thích thì bạn sẽ chống chọi được bao lâu? Vì vậy khi làm bất cứ một việc gì bạn cần phải xác định thật rõ ràng và đúng với niềm đam mê của mình.
Từ những yêu cầu trên đây chắc hẳn bạn cũng đã thấy để làm và duy trì nghề làm bún không hề dễ dàng đúng không nào, tuy nhiên nếu có quyết tâm và ý chí vươn lên thì tôi tin chắc dù là nghề nào, khó khăn vất vả đến mấy thì bạn cũng sẽ vượt qua.
Như đã nói ở trên, nghề làm bún đã xuất hiện từ bao đời nay, sống nếu như những ngành nghề truyền thống khác đang dần bị mai một thì giờ đây nghề làm bún vẫn được duy trì và phát triển, thậm chí với quy mô ngày càng lớn.
Bún là sản phẩm rất dễ ăn, có thể chế biến thành nhiều món khác nhau như là bún bò, bún heo, bún chả,... sản phẩm chế biến đa dạng nên lượng khách cũng nhiều hơn so với những sản phẩm khác. Bên cạnh đó giá cả lại phải chăng rất phù hợp với túi tiền của người dân Việt Nam, vì vậy bún ngày càng càng được vươn xa hơn và trở thành hương vị đặc trưng của quê hương.
Để có được những kết quả đáng ngờ như vậy, những người thợ làm bún đã không ngại vất vả, không ngại vượt qua chính bản thân mình để tiếp sức và gìn giữ cho nghề được trường tồn lâu bền. Vì sự phổ biến với tốc độ chóng mặt như vậy cho nên nhiều nghệ nhân trong nghề đã trở nên giàu có một cách nhanh chóng, cuối cùng sau bao nhiêu năm theo đuổi cũng có ngày nhận được quả ngọt.
Bún là một thứ gì đó không thể thiếu ở thời buổi ngày nay, và trong tương lai nó sẽ còn được ưa chuộng hơn nữa, vì vậy đầu tư nghề làm bún bạn sẽ không sợ gặp phải tình trạng thất nghiệp hay thua lỗ gì cả.
Trên đây là những trải lòng về nghề làm bún, tuy có vất vả vì phải thức khuya dậy sớm song nghề cũng không phụ công người làm với mức thu nhập ổn định. Nếu quan tâm đến nhiều ngành nghề truyền thống khác và muốn tìm hiểu thêm về chúng hãy truy cập website timviec365.vn để biết thêm chi tiết nhé.
Cảm ơn vì đã dành thời gian theo dõi bài viết của tôi, chúc bạn có sự trải nghiệm thú vị với những thông tin này.
Bài viết liên quan
Từ khóa liên quan
Chuyên mục