[B/C là gì?] Một số thông tin về tỷ số lợi ích – chi phí bạn cần biết

1. Định nghĩa về B/C là gì?

B/C là ký hiệu viết tắt của một tỷ số có tên đầy đủ là “tỷ số lợi ích – chi phí” hay trong tiếng Anh còn được gọi là “Benefit – cost – ratio”. Đây là một tỷ số được sử dụng phổ biến trong lĩnh vực tài chính ngân hàng. Cụ thể đó là được dùng để phân tích về các mối quan hệ lợi ích – chi phí trong tổng thể các chi phí tương đối và các lợi ích nhất định của một dự án, công trình nào đó của doanh nghiệp khi được đề xuất thực hiện. CBA - phân tích lợi ích, chi phí là một phương pháp hỗ trợ nhà đầu tư (investor) trong quá trình ra quyết định.

Trong kinh doanh, đầu tư, lợi ích có thể kể đến như lợi tức, quyền sở hữu, quyền quyết định... Chi phí có thể kể đến như chi phí tài chính, chi phí vốn, chi phí chìm, thời gian... Khi xem xét đầu tư, ngoài chỉ số b/c, nhà đầu tư còn thực hiện các tính toán, đánh giá các chỉ số như p/b, tỉ suất hoàn vốn nội bộ, giá trị hiện tại ròng...

Hiểu theo một cách khác thì tỷ số lợi ích – chi phí B/C chính là một tỷ số để có thể đánh giá được về các hiệu quả của tài chính doanh nghiệp ở các công trình, dự án. Tỷ số này được tính thông qua các giá trị hiện tại (present value) của toàn bộ thu nhập so với các giá trị hiện tại của các chi phí cùng với tỷ suất chiết khấu nhất định trong dự án, công trình doanh nghiệp.

Để giúp các bạn hiểu rõ hơn về định nghĩa tỷ số lợi ích – chi phí B/C, hãy cùng theo dõi ví dụ sau đây nhé!

Giả sử như một doanh nghiệp A muốn thực hiện đánh giá về giá trị lợi nhuận của một dự án về vấn đề cải tạo các khu chung cư trong thời gian tới. Theo đó, doanh nghiệp đã nghiên cứu và quyết định sẽ cho thuê các thiết bị máy móc cần thiết với tổng chi phí là 50.000 USD thay vì việc phải bỏ ra một khoản chi phí rất lớn để mua mới chúng. Trong đó, tỷ lệ lạm phát sẽ là 2%, đồng thời kết quả của việc cải tạo đó sẽ có thể giúp cho doanh nghiệp tăng lợi nhuận hàng năm thêm khoảng 100.000 USD trong vòng 3 năm tới.

Và dựa theo các thông số đó, doanh nghiệp sẽ có thể dễ dàng tính được về tỷ số lợi ích – chi phí cho dự án mình chuẩn bị thực hiện, từ đó sẽ đánh giá được cụ thể về các giá trị lợi ích như thế nào và đưa ra quyết định đúng đắn, chính xác nhất cho việc đầu tư, kinh doanh.

Việc làm tài chính doanh nghiệp

2. Đặc điểm của tỷ số lợi ích – chi phí B/C

Hiện nay, tỷ số lợi ích – chi phí B/C thường được sử dụng phổ biến trong vấn đề tài chính, ngân sách vốn của các doanh nghiệp, giúp họ có thể phân tích cũng như tính toán được về tổng thể của toàn bộ số tiền mà mình chuẩn bị đầu tư cho một hay nhiều dự án mới. Mặc dù vậy thì việc phân tích về các lợi ích – chi phí đó thường khá khó để có thể đưa ra được các kết quả chính xác. Vì trên thực tế có rất nhiều những giả định hay sự thiếu chắc chắn mà doanh nghiệp khó có thể định lượng được. Cũng chính bởi vậy mà hiện nay, hầu hết các doanh nghiệp đều thường có khá nhiều tỷ lệ B/C cho một dự án của mình.

Tỷ số lợi ích – chi phí B/C thực tế không cung cấp cho doanh nghiệp bất kỳ một con số hay câu trả lời nào về giá trị kinh tế là bao nhiêu. Do đó, tỷ số B/C thường sẽ chỉ được sử dụng để doanh nghiệp phác thảo ra các ý tưởng sơ bộ có liên quan đến khả năng tồn tại và có thể thực hiện được của một dự án nào đó kèm theo tỷ lệ hoàn vốn nội bộ (IRR) cho doanh nghiệp vượt quá tỷ lệ chiết khấu.

Theo đó, nếu như tính ra tỷ số lợi ích – chi phí lớn hơn hay bằng 1 thì có thể đánh giá công trình, dự án đó sẽ mang lại hiệu quả về tài chính. Tuy nhiên, nếu như trong trường hợp mà có nhiều dự án công trình khác nhau và cần lựa chọn thì tỷ số B/C sẽ trở thành tiêu chuẩn để có thể xếp hạng các công trình theo một nguyên tắc nhất định và lựa chọn các công trình có tỷ số lợi ích – chi phí cao hơn.

Tuy nhiên, tỷ số B/C lớn hay nhỏ cũng còn phụ thuộc vào từng quan niệm về vấn đề lợi ích – chi phí của những nhà phân tích, đánh giá tài chính cho doanh nghiệp. Do đó, khi áp dụng tỷ số chi phí – lợi ích B/C thì doanh nghiệp cũng cần phải nắm rõ về quan niệm, tiêu chí đánh giá của các chuyên viên phân tích đầu tư đó như thế nào rồi mới đưa ra quyết định có tin tưởng lựa chọn hay không.

Hiện nay, việc tính tỷ số lợi ích – chi phí B/C còn được áp dụng cho một số công trình công cộng bởi đặc thù của các công trình này chính là lợi nhuận có được khá thấp mà thời gian hoàn vốn lại dài. Tuy nhiên thì lợi ích có được từ các công trình này cho các doanh nghiệp cũng tương đối cao.

Việc làm Tài chính tại Hồ Chí Minh

3. Cách tính tỷ số lợi ích – chi phí B/C như thế nào?

Để tính tỷ số lợi ích – chi phí B/C, hiện nay, các doanh nghiệp cần thực hiện tính toán các thông số đó là:

Tỷ số lợi ích – chi phí B/C = Hiện giá của lợi ích / hiện giá của chi phí = PV(B)/PV(C).

Công thức cụ thể để tính tỷ số B/C như sau:

n           B_t

∑    ──────

t=0     (1 + r)^t

B/C = ──────────

n           C_t

∑    ──────

t=0     (1 + r)^t

Cụ thể trong đó, các thông số như sau:

- PV (B) – hiện giá của lợi ích

- PV (C) – hiện giá của chi phí

- B_t – thu nhập của doanh nghiệp trong năm thứ t

- C_t – chi phí của doanh nghiệp bỏ ra trong năm thứ t

- r – lãi suất của các chi phí

- n – số năm mà doanh nghiệp thực hiện đầu tư cho dự án

Và cũng theo ví dụ trên, khi mà chi phí ban đầu của doanh nghiệp là 50.000 USD, khoản lợi nhuận dự kiến thu được trong 3 năm là 100.000 USD thì giá trị hiện tại ròng của doanh nghiệp đầu tư cho dự án sẽ được tính như sau:

NPV (giá trị hiện tại ròng) = [100.000/(1 + 0,02)¹] + [100.000/(1 + 0,02)²] + [100.000/(1 + 0,02)³] = 288.388 USD.

Như vậy thì tỷ số lợi ích – chi phí B/C sẽ được tính theo công thức trên là:

B/C = 288.388/50.000 = 5,77

Theo kết quả thu được là tỷ số B/C = 5,77 thì điều đó đồng nghĩa rằng lợi ích mà doanh nghiệp ước tính đạt được đang lớn hơn rất nhiều so với những khoản chi phí mà họ bỏ ra để đầu tư cho dự án. Kéo theo đó thì doanh nghiệp nên thực hiện đầu tư cho dự án này để có thể thu về một nguồn lợi nhuận khủng cho mình.

Việc làm Tài chính tại Hà Nội

4. Một số quy tắc đánh giá công trình bằng tỷ số lợi ích – chi phí B/C

Trong quá trình thực hiện đánh giá về tỷ số lợi ích – chi phí B/C cho các dự án công trình thì tùy thuộc vào từng dự án, quy mô, mức độ hay tính chất khác nhau mà doanh nghiệp sẽ cần phải áp dụng theo các quy tắc nhất định. Cụ thể, với 2 loại dự án công trình là đầu tư độc lập và loại trừ lẫn nhau, doanh nghiệp cần đảm bảo theo các nguyên tắc sau:

4.1. Đối với các dự án công trình đầu tư độc lập

Với các công trình mà doanh nghiệp chỉ đầu tư độc lập riêng biệt, không có bất kỳ sự so sánh để loại trừ nào thì sẽ cần áp dụng theo nguyên tắc cụ thể đó là:

- Các dự án công trình mà có tỷ số lợi ích – chi phí B/C lớn hơn hay bằng 1 thì có thể chấp nhận và tiến hành đầu tư.

- Còn với các dự án công trình mà có tỷ số lợi ích – chi phí B/C nhỏ hơn 1 thì doanh nghiệp nên loại bỏ bởi lợi ích sẽ không có.

Một ví dụ về trường hợp này để các bạn hiểu rõ hơn về tỷ số lợi ích – chi phí đó là: trong 3 dự án công trình chuẩn bị được đầu tư và kết quả sau khi tính tỷ số lợi ích – chi phí B/C là:

+ Dự án công trình 1: Chi phí PV là 1 triệu USD, lợi ích PV là 1,5 triệu USD và tỷ số B/C = 1,5/1 và cho ra kết quả là 1,5.

+ Dự án công trình 2: Chi phí PV là 9 triệu USD, lợi ích PV là 10,4 triệu USD và tỷ số B/C = 10,4/9 và cho ra kết quả là 1,15.

+ Dự án công trình 3: Chi phí PV là 2,5 triệu USD, lợi ích PV là 3,1 triệu USD và tỷ số B/C = 3,1/2,5 và cho ra kết quả là 1,24.

Thông qua 3 kết quả trên thì có thể thấy cả 3 dự án công trình đều khả quan và có thể chấp nhận đầu tư được bởi đều lớn hơn 1. Theo đó, doanh nghiệp sẽ có thể tiến hành thực hiện cho các dự án và mang lợi nhuận cao về cho mình.

4.2. Đối với các dự án công trình loại trừ nhau

Cũng có rất nhiều trường hợp doanh nghiệp cần phải cân nhắc cũng như lựa chọn giữa các dự án công trình hay còn được hiểu các là các dự án này sẽ phải loại trừ nhau dựa vào các kết quả tỷ số lợi ích – chi phí B/C. Tuy nhiên thì với trường hợp này, doanh nghiệp vẫn có khả năng đưa ra các quyết định lựa chọn sai bởi như phân tích ở trên, kết quả về tỷ số lợi ích – chi phí B/C không hoàn toàn là chính xác 100%. Do đó, các doanh nghiệp cũng cần cân nhắc một cách kỹ lưỡng, cẩn thận khi đầu tư cho các dự án trong trường hợp này.

Ví dụ về trường hợp các dự án công trình phải loại trừ nhau dựa vào tỷ số lợi ích – chi phí B/C cũng với 3 dự án công trình như sau:

+ Với dự án công trình 1: Chi phí PV là 1 triệu USD, lợi ích PV là 1,5 triệu USD và tỷ số B/C = 1,5/1 và cho ra kết quả là 1,5 còn NPV = 0,5 triệu USD.

+ Với dự án công trình 2: Chi phí PV là 9 triệu USD, lợi ích PV là 10,5 triệu USD và tỷ số B/C = 10,4/9 và cho ra kết quả là 1,15 còn NPV = 1,24 triệu USD.

+ Với dự án công trình 3: Chi phí PV là 2,5 triệu USD, lợi ích PV là 3,1 triệu USD và tỷ số B/C = 3,1/2,5 và cho ra kết quả là 1,24 còn NPV = 1 triệu USD.

Như vậy, với 3 kết quả trên thì cả 3 dự án đều khả thi và có thể thực hiện đầu tư, tuy nhiên, trong trường hợp cần lựa chọn 1 dự án nhất định thì cần dựa thêm cả vào kết quả NPV (giá trị hiện tại ròng) của các dự án công trình thì mới đảm bảo được sự chính xác và tránh đưa ra các quyết định đầu tư sai lầm cho doanh nghiệp.

Tìm việc

Hy vọng những chia sẻ trên đây của timviec365.vn sẽ giúp các bạn sẽ hiểu rõ và chính xác về tỷ số B/C là gì. Thông qua đó, có thể áp dụng một cách đúng đắn, chính xác vào việc xác định đầu tư các dự án công trình của doanh nghiệp và mang về lợi nhuận khủng cho doanh nghiệp của mình nhé!