Tìm việc làm nhanh & Tuyển dụng hiệu quả
0Chat
Quay lại

Lập trình game là gì? Giải đáp vấn đề về lập trình game đầy đủ nhất

Tác giả: Lại Trang

Lần cập nhật gần nhất: ngày 03 tháng 06 năm 2024

Theo dõi timviec365 tại google new

Với những ai dành cả thanh xuân để cày khu vườn trên mây, đào vàng hay mê mải những bước nhảy của chú chim nhỏ trong Flappy Bird rồi mơ ước một ngày có thể nối gót Nguyễn Hà Đông chinh phục làng games quốc tế thì tôi chắc chắn một điều rằng, lập trình game là gì không còn là câu hỏi quá xa lạ với bạn nữa. Sự lớn lên như vũ bão của công nghệ, nhu cầu về giải trí ngày càng cao, lập trình games đã trở thành một trong những nghề hốt bạc của các tín đồ công nghệ, games, các loại hình giải trí online trên toàn thế giới. Vậy lập trình games là gì? Cơ hội nghề nghiệp của lập trình games thời điểm hiện tại như thế nào? Cùng Lại Trang tìm hiểu ngay trong bài viết sau nhé.

1. Bạn đã hiểu Lập trình game là gì?

Lập trình game là gì
Lập trình game là gì

Con đường tìm câu trả lời cho lập trình game là gì nảy ra trong đầu những game thủ hay những lập trình viên cho games chuyên nghiệp khoảng 90% xuất phát từ "nghiện" game phục vụ công tác giải trí trong thời gian rảnh rỗi. Từ chinh phục đam mê thuần túy phục vụ các games thủ đã dẫn lối để lập trình games trở thành một trong những nghề hot được lựa chọn nhiều nhất hiện nay bên cạnh những “người anh em” trong làng công nghệ thông tin như: Lập trình hệ thống, lập trình phần mềmmobile developer hay lập trình web full-stack.

 Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu về it việc hot này đầy đủ và chính xác. Lập trình được hiểu là công việc chính của những kỹ sư công nghệ thông tin. Họ là những người có khả năng thiết kế, xây dựng, bảo trì, sửa chữa các phần mềm từ máy tính, những ứng dụng trên di động, dữ liệu (database), game...bằng các thao tác trên các đoạn mã trên các công cụ lập trình nhằm mục đích tạo ra những chương trình mới để phục vụ yêu cầu của khách hàng, đồng thời kiểm tra lỗi code và sửa lỗi hay nâng cấp đó để tăng tính hiệu quả của việc sử dụng máy tính.  Khái niệm lập trình games là gì được hiểu là xây dựng, thiết kế, phát triển games, cụ thể là lên ý tưởng, quản lý dự án , xây dựng kịch bản trò chơi, màn chơi...Từ đó, vẽ đồ họa của games , chơi thử game để check lỗi và bước cuối cùng là tung ra thị trường.

Sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật, nhu cầu sáng tạo và vai trò của những trò chơi trong thế giới tăng nhanh cùng với số lượng game thủ tăng vọt, lập trình games không chỉ được phát sinh lẻ tẻ ở từng cá nhân thực hiện phục vụ giải trí cho bản thân hay một phận mê game mà nó còn được hiểu là một ngành công nghệ đào tạo trong nhiều cơ sở đại học. Lập trình game khi được nhắc đến tưởng chừng như công việc của một bộ phận cá nhân lập trình viên, song đây là kết quả miệt mài của một tập thể và bao gồm nhiều công đoạn. Nếu như lập trình viên game (Game developer) đảm nhiệm khâu viết source code cho game đảm bảo trò chơi chạy được trên nhiều nền tảng khác nhau thì Game Designer được xem như linh hồn của trò chơi.

Họ là người lên cốt truyện, các câu thoại của nhân vật, nảy ra các ý tưởng và từng màn chơi cũng như các thử thách trong game để nhân vật hay người dùng vượt qua. Họ cũng chính là cầu nối giữa Artist và  Designer để xây dựng hình ảnh nhân vật game cho sống động thông qua cách thiết kế trang phục vũ khí,chiến lợi phẩm...Bên cạnh óc thẩm mỹ, Game artist và designer phải không ngừng cập nhật những xu thế mỹ thuật mới nhất để ứng dụng trên 2 mảng phổ biến hiện nay là đồ họa 2D và 3D.

Trong ngành lập trình game, Game tester là người kết thúc quá trình lập trình để đưa game ra thị trường bằng cách kiểm tra các bất cập khi chơi game và báo cáo lên Game developer. Vị trí công việc đa dạng, mức lương cao và cơ hội lớn để phát huy khả năng sáng tạo và theo đuổi niềm đam mê game, đây là cơ hội việc làm lớn cho những tín đồ game. Là người mê games, thích sáng tạo muốn theo đuổi nghiệp lập trình, ban đang đứng những cơ hội nào?

2. Cơ hội nghề nghiệp của ngành lập trình games hiện tại như thế nào?

Cơ hội của ngành lập trình games hiện tại như thế nào?
Cơ hội của ngành lập trình games hiện tại như thế nào?

Theo thống kê của Pearl Research - công ty nghiên cứu về Internet và công nghệ của Hoa Kỳ - Việt Nam, thời điểm 2024, tại Việt Nam có đến 12 triệu game thủ. Một năm sau đó, 2024, theo kết quả từ cuộc điều tra của công ty chuyên tư về vấn công nghệ Digi- Capital, nguồn lợi nhuận mà các dự án Game công nghệ thế giới mang lại cho là trên 85 tỷ USD trong tốp ngành thuộc về công nghệ. Thông tin mới nhất từ New Zoom năm 2024 cho hay, toàn cầu có khoảng 2,3 tỷ game thủ và số tiền rót vào game và các trò chơi trực tuyến lên đến con số khoảng 137,9 tỷ USD. Ở Mỹ, tổng thu nhập của một lập trình viên game ước đạt con số 40.000 USD/năm. Tại Việt Nam, ngành  Game bao gồm lập trình Game là ngành dẫn đầu các ngành công nghệ mang lại doanh thu lên đến 150 triệu USD chiếm 70% tổng nguồn thu của ngành công nghệ số.  

Tuy nhiên, thực tế đáng buồn đang diễn ra, đó chính là phần lớn lợi nhuận này đều xuất phát từ các đầu game đến nước ngoài. Ông Lê Hồng Minh, đại diện của VNG ( Công ty công nghệ Việt Nam) cho biết: Hiện tại, thị trường Việt, số lượng lập trình game online phục vụ khoảng 12 triệu người chơi chỉ dừng lại ở con số khoảng 1000 người. So sánh với tỷ lệ chênh lệch nguồn nhân lực của Hàn Quốc lên đến hơn 100,000 và Trung Quốc lên đến con số 300,000.Việt Nam đang khát nguồn nhân lực cho ngành công nghiệp game trầm trọng. Siêu lợi nhuận được mang lại theo những dữ liệu bên trên cùng với thực tế thiếu nhân lực, đây là là minh chứng cho cơ hội phát triển của mạnh mẽ của đội ngũ nhân lực ngành lập trình game hiện tại và tương lai.

Xem thêm: React native là gì? Lý do nên chọn để phát triển ứng dụng di động?

3. Để trở thành một lập trình viên cho game chuyên nghiệp, bạn cần những nhân tố này!

 Để trở thành một lập trình viên cho game chuyên nghiệp, bạn cần những nhân tố này!
Để trở thành một lập trình viên cho game chuyên nghiệp, bạn cần những nhân tố này!

Bạn sẽ dễ dàng tìm được câu trả lời cho Lập trình game là gì thông qua những chia sẻ từ cộng đồng gamers, nhưng để hiện thực hóa ước mơ trở thành một lập trình viên game chuyên nghiệp bạn cần thêm nhiều nhân tố khác. Những gạch đầu dòng sau đây sẽ giúp bạn. 

3.1. Bộ óc sáng tạo

Không chỉ hội họa hay sáng tác nhạc hay viết lách, lập trình game cũng được vào tốp ngành yêu cầu cao về yếu tố thẩm mỹ và sáng tạo vượt trội. Thao tác đầu tiên cho mọi ván game đó chính là lên ý tưởng cho game, cho nhân vật của bạn như thế nào, sau đó đến bối cảnh, màu sắc, hành động nhân vật và các chuyển động và hiệu ứng trên thế giới ảo. Bạn phải thảo những ý tưởng đó trên giấy và ghi chép lại thật cẩn thận đến khi nào hoàn thiện nó. Đây chính là tài liệu quan trọng để bạn triển khai xây dựng hình ảnh thông qua các Game Developer. Bộ óc sáng tạo cho cả quá trình sản xuất ra ấn phẩm game phục vụ công động game thủ chính thuộc về Game Artist và Game Designer.

Tuyển dụng lập trình game

3.2. Am hiểu về game

Như đã nhấn mạnh từ bạn đầu, hầu hết các “hậu duệ”của lập trình game hiện nay, khoảng 90% là tín đồ của Game, những người đã chơi nhiều game, hiểu rõ về tính giải trí của nó, có khả năng so sánh sự khác biệt giữa các loại game, từ đó để phát triển ra một nhân vật hay bối cảnh trong game mới của chính bản thân mình. Bạn không thể khởi nghiệp với nghề lập trình game khi bạn không có niềm đam mê với nó và cũng dĩ nhiên, cũng khó hiểu khi một người chưa có tiền sử cày game tại những quán net lại đăng ký theo học lập trình game. Là ngành đặc thù, ngoại yếu tố về kỹ thuật, bạn cần sự đam mê, thấu hiểu thông qua những trải nghiệm nghề của mình trước đó như thế nào.

3.3. Kiến thức về vật lý, toán học kết hợp xã hội 

Phần chuyển động trong game vô cùng quan trọng không chỉ tạo nên kịch tính v mà còn làm cho nhân vật và bối cảnh trong màn game của bạn trở nên thật hơn. Sự hỗ trợ từ những kiến thức vật lý thực sự hữu ích vì nó kích thích tư duy lập trình của bạn trở nên tốt hơn, mô tả chuyển động của nhân vật của bạn trở nên mượt hơn và tạo cảm giác mãn nhãn cho người dùng. Trong khi đó, các kiến thức về toán học có thể hỗ trợ bạn tính toán khoảng cách giữa các nhân vật trong games, lên kích thước, phụ kiện kèm theo nhân vật chuẩn nhất đặt trong kích thước chung. Bên cạnh những kiến thức tự nhiên hỗ trợ bạn trong quá trình lập trình, xây dựng, tạo hình nhân vật trở nên sống động, những kiến thức về tâm lý, xã hội ...là nhân tố quan trọng để tạo nên sức hút của game của bạn khi được tung ra thị trường. 

Nói cách khác, độ hút người dùng trong những tấn game phụ thuộc nhiều vào khả năng am hiểu các hot trend và tâm lý xã hội của bạn ra sao. Thực tế cho thấy, công đồng mê game thường có xu hướng chạy theo trend và thấy hứng thu với những tạo hình trong game được sáng tạo ra trừ những sự kiện, bộ phim, bài hát có nổi tiếng tiêu biểu như : “Cục xì lầu, ông bê lắp”, “Độ ta không độ nàng”, hay “Zombie”, “ Avenger End game”. Những games này thường có khả năng hút công chúng cao hơn rất nhiều so với những game không ăn theo trend. Tuy nhiên, các xu hướng hot chỉ là một nhân tố, lập trình viên cần lên ý tưởng chất lượng, kết hợp các nhân tố còn lại về cả xã hội, tâm lý, những kiến thức về đồ họa, tự nhiên để cho ra đời những sản phẩm chất lượng nhất.

Việc làm lập trình game online

3.4. Để theo đuổi ước mơ lập trình game, bạn cần kiến thức về thiết kế và đồ họa

Sự lớn lên mạnh mẽ của công nghệ và nhu cầu về trải nghiệm game ngày càng cao của người dùng càng cho thấy được vai trò quan trọng của việc thiết kế đồ họa trong quá trình tạo ra một ứng dụng game hấp dẫn. Đồ họa cho phép các chuyên gia trong ngành lập trình tạo ra những bối cảnh phức tạp trong những trận chiến và những chuyển động cho nhân vật, sắp xếp, căn chỉnh hình ảnh, nhân vật, màu sắc tạo ra bố cục phù hợp với mỗi level vừa tăng cảm giác bắt mắt cho giao diện game vừa tạo hình cho không gian game có cảm hứng hơn.

3.5. Thành thạo ít nhất một ngôn ngữ lập trình

Một định nghĩa lập trình game là gì dù giải thích cặn kẽ thế nào cũng không thể mang lại cho bạn những kiến thức đầy đủ cho đến khi bạn đi sâu vào tìm hiểu các nhân tố để tạo nên game và bắt tay vào thực hành nó. Ngoài những nhân tố quan trọng đề cập trên đây, ngôn ngữ lập trình là công cụ quan trọng nhất để Game Developer có thể thao tác, mô tả các thuật toán. Để theo đuổi nghiệp lập trình game đam mê và am hiểu về game lẫn những khả năng tạo hình và thiết kế chưa đủ, bạn cần ngôn ngữ lập trình để mã hóa những thông tin đó thành sản phẩm trên màn hình để người dùng có thể chơi trên các thiết bị di động hay để bàn.

Tùy vào từng ứng dụng game mà bạn muốn phát triển có thể lựa chọn ưu tiên cho mình một ngôn ngữ để theo học. Trong đó, phổ biến trong lập trình game viết cho phiên bản Mobile ( ứng dụng game cho điện thoại) đặc biệt là các dòng điện thoại hỗ trợ J2ME hoặc viết game và gửi vào ứng dụng trong Android, các ngôn ngữ lập trình phổ biến được dùng là Java và C# (.NET). Trong khi đo, Objective - C dùng cho hệ IOS như máy MAC, iphone 6 hay Ipad. Nếu muốn theo đuổi mảng lập trình dùng cho môi trường web, Javascript hoặc C/C++ là lựa chọn tốt cho bạn để phát triển game trên nhiều nền tảng.

4. Học lập trình game ở đâu hiệu quả nhất, bạn đã biết chưa?

Học lập trình game ở đâu hiệu quả nhất
Học lập trình game ở đâu hiệu quả nhất?

Cơn khát nhân lực cho ngành công nghiệp game chư dừng lại, mức lương hấp dẫn cho những lập trình viên game chuyên nghiệp khởi điểm từ 8 - 15 triệu/tháng chưa tính thêm những nguồn thu thêm đã trở thành động lực để ngày càng nhiều những cơ sở đào tạo nhân lực chuyên nghiệp cho lập trình viên ra đời xuất phát điểm từ một số cơ sở đào tạo lẻ tẻ như Học viện CNTT NIIT vào năm 2024. Tuy nhiên, bước phát triển của ngành này bị chững lại bởi một số quan điểm rằng Game tác động mạnh đến đời sống học đường và khả năng suy giảm đạo đức xã hội vì tính nghiện.

Thực ra, không xét trên những trên những điểm tích cực như loại hình giải trí lành mạnh hay một loại hình kinh doanh công nghệ, lập trình Game được mạnh tay đầu tư tại các trường đại học công nghệ hàng đầu tại Việt Nam như Học viện công nghệ Bưu chính viễn thông, Đại học Khoa học tự nhiên, Đại học Hoa sen và một số trường đại học có liên kết tại nước ngoài.

4.1. Học viện Công nghệ Bưu chính viễn thông

 Tại Học viện Công nghệ Bưu chính viễn thông, các chương trình phát triển các khóa học “ phát triển Minigame” cho sinh viên mê game từ tháng 4/2024 lấy cảm hứng từ luồng gió mới - sản phẩm Flappy Bird của Nguyễn Hà Đông. Hiện tại trường đang đào tạo ngành công nghệ đa phương tiện hỗ trợ thiết kế đồ họa, mỹ thuật và công nghệ lập trình, ứng dụng các dịch vụ đa phương tiện trên mạng truyền thông. Sau 4,5 năm theo học, Kỹ sư ngành này có thể đầu quân cho các công ty về dịch vụ đa phương tiện, web, phim ảnh game và các ấn phẩm quảng cáo, đồ họa 2D, 3D.

4.2. Đại học khoa học tự nhiên 

Tại Đại học khoa học tự nhiên cũng đào tạo ngành liên quan đến lập trình game bao gồm Họa sĩ 3D Game, lập trình viên chuyên nghiệp trên các thiết bị di động, lập trình IOS - Android - Windows Phone và thời gian học kéo dài từ 5 - 18 tháng. Mức học phí tại cho ngành Game tại đây dao động từ 5,8 - 20 triệu đồng/năm.

4.3. Đại học Hoa Sen

Đại học Hoa Sen cũng là một trong những cơ sở dân lập đi đầu trong mảng lập trình game với 2 chuyên ngành nổi bật là Game developer và chương trình phát triển game Triple - X kết hợp với Học viện Quốc tế đào tạo Công nghệ thông tin NIIT,  thời gian học từ 1 -2 năm, mức học phí tương đương là 52 - 56 triệu đồng. Các học viên sau khi tốt nghiệp được trang bị những kiến thức trong ngành thiết kế game, lập trình game đa nền tảng Web - PC - di động, phát triển nội dung nghệ thuật trong game. Đồng thời bạn cũng có thể trở thành một Game tester chuyên nghiệp. 

4.4. VTC Academy

Tại Học viện VTC, các bạn có thể theo đuổi đam mê lập trình viên game của mình thông qua một số chuyên ngành đào tạo 3D Animation, 3D Designer, Lập trình Android học theo khóa kéo dài trong 3 - 2 năm với mức học phí là 60 triệu đồng/khóa. Hiện tại, VTC Academy game đang là lựa chọn cho nhiều tín đồ mê game và mong muốn theo đuổi ngành lập trình theo xu hướng đón đầu thị trường như Thiết kế game 3D, hiệu ứng hình ảnh với hoạt hình 3D, lập trình phát triển game và lập trình phát triển ứng dụng di động. 

4.5. FPT Arena

Nếu có cơ hội được trải nghiệm không gian trưng bày những hình ảnh game của FPT Arena, bạn có thể theo đuổi nghiệp lập trình game qua một số ngành nội bật Mỹ thuật đa phương tiện với 4 kỳ học chuyên môn bao gồm: Graphic suite, Web Design, Digital Film Making và Animation. Trong các ngành phát triển game với các môn học về hoạt động, tạo xương nhân vật, tạo chất liệu ánh sáng..Nếu không muốn làm game, bạn có thể theo học các ngành liên quan đến thiết kế đồ hào, thiết kế web thậm chí là làm phim. 

Bên cạnh những cơ sở đào tạo nổi bật này, bạn hoàn toàn có thể vẫy vùng xứ sở game được thỏa mãn đam mê game của mình và đầu óc sáng tạo qua các khóa học lập trình game online hay tự học theo tài liệu được thiết kế bởi các trung tâm tại nhà. 

Lập trình game là gì và những yếu tố quan trọng làm nên một lập trình viên game chuyên nghiệp không còn là những câu hỏi khó với bạn sau khi đọc xong những bài viết trên đây đúng không? Đừng quên cập nhật những thông tin mới nhất về việc làm lập trình Game trên timviec365.vn nhé. Chúc bạn sớm tìm được vị trí công việc ưa thích. Thân ái!

Xem thêm: Programmer là gì? Và những nội dung liên quan đến programmer

Từ khóa liên quan

Chuyên mục

Bí quyết viết CV-Tâm sự Nghề nghiệp-Cẩm Nang Tìm Việc-Kỹ Năng Tuyển Dụng-Cẩm nang khởi nghiệp-Kinh nghiệm ứng tuyển việc làm-Kỹ năng ứng xử văn phòng-Quyền lợi người lao động-Bí quyết đào tạo nhân lực-Bí quyết lãnh đạo-Bí quyết làm việc hiệu quả-Bí quyết viết đơn xin nghỉ phép-Bí quyết viết thư xin thôi việc-Cách viết đơn xin việc-Bí quyết tăng lương-Bí quyết tìm việc dành cho sinh viên-Kỹ năng đàm phán lương-Kỹ năng phỏng vấn-Kỹ năng quản trị doanh nghiệp-Kinh nghiệm tìm việc làm tại Hà Nội-Kinh nghiệm tìm việc làm tại Đà Nẵng-Mẹo viết hồ sơ xin việc-Mẹo viết thư xin việc-Chia sẻ kinh nghiệm ngành Kinh doanh - Bán hàng-Định hướng nghề nghiệp-Top việc làm hấp dẫn-Tư vấn nghề nghiệp lao động phổ thông-Tư vấn việc làm Hành chính văn phòng-Tư vấn việc làm ngành Báo chí-Tư vấn tìm việc làm thêm-Tư vấn việc làm ngành Bất động sản-Tư vấn việc làm ngành Công nghệ thông tin-Tư vấn việc làm ngành Du lịch-Tư vấn việc làm ngành Kế toán-Tư vấn việc làm ngành Kỹ thuật-Tư vấn việc làm ngành Sư phạm-Tư vấn việc làm ngành Luật-Tư vấn việc làm thẩm định-Tư vấn việc làm vị trí Content-Tư vấn việc làm ngành Nhà hàng - Khách sạn-Tư vấn việc làm quản lý-Kỹ năng văn phòng-Nghề truyền thống-Các vấn đề về lương-Tư vấn tìm việc làm thời vụ-Cách viết Sơ yếu lý lịch-Cách gửi hồ sơ xin việc-Biểu mẫu phục vụ công việc-Tin tức tổng hợp-Ý tưởng kinh doanh-Chia sẻ kinh nghiệm ngành Marketing-Kinh nghiệm tìm việc làm tại Bình Dương-Kinh nghiệm tìm việc làm tại Hồ Chí Minh-Mẹo viết Thư cảm ơn-Góc Công Sở-Hoạt động đoàn thể-Tư vấn việc làm Biên - Phiên dịch-Tư vấn việc làm Ngành Nhân Sự-Tư vấn việc làm Ngành Xuất Nhập Khẩu - Logistics-Tư vấn việc làm Ngành Tài Chính - Ngân Hàng-Tư vấn việc làm Ngành Xây Dựng-Tư vấn việc làm Ngành Thiết kế - Mỹ thuật-Tư vấn việc làm Ngành Vận tải - Lái xe-Quản trị nhân lực -Quản trị sản xuất-Cẩm nang kinh doanh-Tư vấn việc làm Ngành Thiết kế - Nội thất-Mô tả công việc ngành Kinh doanh-Mô tả công việc ngành Bán hàng-Mô tả công việc Tư vấn - Chăm sóc khách hàng-Mô tả công việc ngành Tài chính - Ngân hàng-Mô tả công việc ngành Kế toán - Kiểm toán-Mô tả công việc ngành Marketing - PR-Mô tả công việc ngành Nhân sự-Mô tả công việc ngành IT - Công nghệ thông tin-Mô tả công việc ngành Sản xuất-Mô tả công việc ngành Giao nhận - Vận tải-Mô tả công việc Kho vận - Vật tư-Mô tả công việc ngành Xuất nhập khẩu – Logistics-Mô tả công việc ngành Du lịch - Nhà hàng - Khách sạn-Mô tả công việc ngành Hàng không-Mô tả công việc ngành Xây dựng-Mô tả công việc ngành Y tế - Dược-Mô tả công việc Lao động phổ thông-Mô tả công việc ngành Kỹ thuật-Mô tả công việc Nhà nghiên cứu-Mô tả công việc ngành Cơ khí - Chế tạo-Mô tả công việc bộ phận Quản lý hành chính-Mô tả công việc Biên - Phiên dịch-Mô tả công việc ngành Thiết kế-Mô tả công việc ngành Báo chí - Truyền hình-Mô tả công việc ngành Nghệ thuật - Điện ảnh-Mô tả công việc ngành Spa – Làm đẹp – Thể lực-Mô tả công việc ngành Giáo dục - Đào tạo-Mô tả công việc Thực tập sinh - Intern-Mô tả công việc ngành Freelancer-Mô tả công việc Công chức - Viên chức-Mô tả công việc ngành Luật - Pháp lý-Tư vấn việc làm Chăm Sóc Khách Hàng -Tư vấn việc làm Vật Tư - Kho Vận-Hồ sơ doanh nhân-Việc làm theo phường-Danh sách các hoàng đế nổi tiếng-Vĩ Nhân Thời Xưa-Chấm Công-Tài Sản Doanh Nghiệp-Nội Bộ Công Ty - Văn Hóa Doanh Nghiệp-Quản Lý Quan Hệ Khách Hàng-Quản Lý Công Việc Nhân Viên-Đánh giá nhân viên-Quản Lý Trường Học-Quản Lý Đầu Tư Xây Dựng-Kinh Nghiệm Quản Lý Tài Chính-Kinh nghiệm Quản lý kho hàng-Quản Lý Gara Ô Tô-Xem thêm gợi ý
;