Xuất khẩu lao động – xu hướng làm giàu mới của người Việt

1. Xuất khẩu lao động là gì?

Thường thì động từ “xuất khẩu” được nhắc tới trong lĩnh vực kinh doanh hàng hóa, vận chuyển ra phạm vi ngoài lãnh thổ của một quốc gia. Theo đó, xuất khẩu là hoạt động bán hàng hóa ra nước ngoài theo một hệ thống có quy mô, tổ chức, không phải là hành vi bán hàng riêng lẻ nhằm mục tiêu lợi nhuận.

Còn khi được thêm danh từ “lao động” phía sau, “xuất khẩu lao động”  được hiểu là hoạt động trao đổi mua bán sức lao động từ nước này sang nước khác trong một khoảng thời gian nhất định do bên sử dụng lao động nước ngoài đề ra và được sự đồng ý của người lao động. Từ đó hình thành nên quan hệ lao động và quan hệ này chỉ thực sự chấm dứt khi hợp đồng lao động ký kết giữa hai bên hết hiệu lực hoặc bị xóa bỏ hiệu lực hay một trong hai bên vi phạm những gì đã thỏa thuận trong hợp đồng lao động. Trong đó:

+ Bên sử dụng lao động nước ngoài là các cơ quan, doanh nghiệp, tổ chức kinh tế có nhu cầu thuê thêm nhân công nước khác khi lượng lao động trong nước không đáp ứng đủ.

+ Sức lao động ở đây nói đến chính là lực lượng lao động trong nước sẵn sàng tham gia cung ứng lao động làm việc tại nước ngoài.

- Xuất khẩu lao động gồm hai nội dung:

Mang đến cơ hội làm việc tại nước ngoài cho mọi đối tượng lao động từ phổ thông đến chuyên gia, từ công nhân đến tu nghiệp sinh, từ trình độ thấp đến trình độ cao.

+ Xuất khẩu lao động tại chỗ: Tức là người lao động vẫn sẽ được làm việc trong nước nhưng với các doanh nghiệp nước ngoài và cụ thể là các doanh nghiệp FDI, các tổ chức quốc tế qua Internet.

- Xuất khẩu lao động bao gồm các đặc điểm sau:

+ Là hoạt động kinh tế đồng thời cũng là hoạt động mang tính xã hội cao

+ Xuất khẩu lao động là một hoạt động mang tính cạnh tranh mạnh

+ Không có giới hạn không gian với hoạt động xuất khẩu lao động

+ Thực chất xuất khẩu lao động là việc mua – bán một loại hàng hóa đặc biệt vượt ra phạm vi biên giới quốc gia.

• Tìm hiểu thêm:  3 ngành học khó xin việc nhất bạn nên tìm hiểu kỹ

Tìm việc làm thợ cơ khí

2. Thực trạng xuất khẩu lao động tại Việt Nam hiện nay

Thời gian gần đây, nhu cầu tham gia xuất khẩu lao động của dân ta ngày càng đông đảo, trở thành tràob lưu của lứa tuổi lao động trẻ Việt Nam. Lượng cung nhiều kéo theo lượng cầu lao động tại các công ty hoạt động môi giới xuất khẩu lao động cũng tăng cao. Hoạt động động xuất khẩu lao động đang ngày càng đa dạng, mở rộng tìm kiếm thị trường nước ngoài cần lao động đến nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới đáp ứng mong muốn làm việc tại nước ngoài của nhiều lao động trong nước.

Theo tình hình thống kê, số lượng lao đông xuất khẩu ngày một tăng cao. Phần lớn người lao động Việt Nam sang thị trường kinh tế các nước phát triển như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, Trung Quốc, Macau,… một số ít còn lại sang các nước Châu Âu, Châu Mỹ. Số liệu báo cáo tình hình xuất khẩu lao động 6 tháng đầu năm 2024 cho thấy cả nước có tới gần 25.000 lao động được tiếp nhận qua 5 tháng đầu. Và có dự báo trong 6 tháng đầu năm các doanh nghiệp XKLĐ sẽ đưa khoảng 60.000 lao động đi làm việc. Tức là trong một tháng sau đó số người cần đưa đi tiếp theo là hơn 35.000 lao động.

Hiện đang có hai thị trường lao động thu hút nhiều nhân lực trẻ có trình độ từ cấp 3 trở lên là Nhật Bản và Hàn Quốc. Sở dĩ đây là hai thị trường thu hút nhất cũng bởi văn hóa, cảnh đẹp cùng với mức lương hậu hĩnh nơi đây mà lao động Việt Nam nhận được. Không những thu hút lực lượng lao động trẻ, hai thị trường này còn thực hiện chính sách mở cửa tạo điều kiện học tập cho du học sinh Việt Nam đăng ký tham gia vào các trường cao đẳng, đại học tại đây. Việc tham gia học tập tại nước ngoài giúp cho sinh viên Việt Nam mở rộng tầm hiểu biết, học tập nét đẹp văn hóa, nền văn minh hiện đại,… tương lai trở về cống hiến cho nước nhà.

Việc làm xây dựng  

3. Ưu điểm khi tham gia xuất khẩu lao động

3.1. Lợi ích nhận được khi tham gia xuất khẩu lao động với lao động Việt Nam

3.1.1. Chi phí đầu tư thấp nhưng lợi nhuận cao khi xuất khẩu lao động

Thị trường tìm việc tiềm năng nhất trong những năm gần đây chính là thị trường ở khu vực Bắc Á Như Đài Loan, Hàn Quốc, Nhật Bản. Để đưa nhân công xuất khẩu lao động sang các đất nước này thì bộ lao động Việt Nam cần kiểm tra kiến thức cơ bản của người lao động về ngôn ngữ, văn hóa ứng xử. Chính vì vậy, để đáp ứng điều này, người lao động chỉ cần chuẩn bị các khoản phí học tập và phí làm visa...tại các trung tâm học tiếng và hỗ trợ xuất khẩu lao động tại Việt Nam.

Chi phí ban đầu cho việc hoàn tất mọi khâu từ phí học tập cho tới phí bay của mỗi một học viên sẽ rơi vào khoảng 170 triệu đến 220 triệu Vnđ. Con số đó sẽ trở nên nhỏ bé nếu như bạn nhận được thu nhập việc làm tại đất nước mình đến. Tại 3 thị trường Đông Bắc Á mà chúng tôi kể trên, mức lương trung bình mà một người lao động bình thường có thể kiếm được là từ 700 cho tới trên 1000 USD. Con số này quả thực là điều đáng mơ ước của biết bao người lao động bình dân tại Việt Nam.

Do đó, nhu cầu lao động nước ngoài với ước mong thay đổi cuộc sống ngày càng tăng cao. Thậm chí họ còn sẵn sàng vay trước chi phí để được sang nước ngoài làm việc rồi trả nợ vào thời gian sau. Thực tế cho thấy, con đường làm giàu này với lao động Việt Nam là rất nhanh mà nguồn chi phí bỏ ra lại ít, đời sống của nhiều hộ gia đình từ đó cũng khấm khá lên dần.

3.1.2. Mức lương đem lại cho lao động tại thị trường lớn

Ai cũng biết, xuất khẩu lao động sang các nước Hàn Quốc hay Nhật Bản là niềm đáng mong ước của nhiều người. Nếu đem so sánh với thị trường việc làm thì tại các nước này, tính chất công việc sẽ nặng nhọc hơn rất nhiều, thời gian nghỉ ngơi hay điều hòa cuộc sống dường như không có. Đổi lại, đồng lương kiếm được gấp cả trăm lần trong nước

Sự hấp dẫn mời gọi này đã khiến cho chi phí đi lại, xuất cảnh trở nên đắt đỏ. Trong khi đó một số thị trường ngoài nước khác cũng luôn luôn mời gọi người lao động tới làm việc như Malaysia, Ả Rập,...thực chất mọi người đang bỏ quên những thị trường dễ tính, có chi phí xuất cảnh thấp lại cho thu nhập cũng khá này. Có thể nhìn nhận lại thì nhiều người nên liệu cơm gắp mắm. Trong khi họ cố gắng chạy vạy, nợ nần để lo chi phí đắt đo bay qua Nhật hay Đài thì tại sao không chuyển hướng sang một thị trường dễ dàng hơn trong vấn đề đó, đồng lương tại các thị trường này không cao bằng nhưng có thể đáp ứng được nhu cầu đi xa quê kiếm tiền của bạn.

Tất nhiên là cũng tùy vào tâm lý và nhu cầu của người lao động. Nhiều người có tâm lý không muốn làm việc tại các nước Tây Á bởi không hợp với môi trường cũng như văn hóa sống nơi đây còn với thị trường lao động Châu Á, dường như không khiến họ mấy xa lạ, lạc lõng khi xa quê hương. Bên cạnh đó, sự tham lam của con người là không giới hạn, nếu đã chấp nhận xa quê hương thì tại sao không làm việc tại nơi đem lại cho mình nguồn thu nhập xứng đáng với những gì bỏ ra.

3.1.3. Mở mang tâm hiểu biết

Lao động xuất khẩu thường là lao động phổ thông, chưa có trình độ chuyên môn, vì thế  tham gia xuất khẩu lao động đem lại không ít lợi ích đối với họ.

Trước tiên người xuất khẩu sẽ được học thêm một ngôn ngữ mới, vừa phục vụ cho công việc tại nước ngoài, vừa nâng cao thêm kiến thức để có thể lựa chọn cho mình một công việc phù hợp sau khi kết thúc hợp đồng lao động trở về nước. Đồng thời trong qua trình làm việc tại nước ngoài, họ còn được đào tạo thêm một số kiến thức chuyên môn, kỹ năng làm việc mà môi trường làm việc trong nước chưa theo kịp. Tại những nước phát triển này người lao động được học hỏi và làm việc trong môi trường hiện đại, kỹ luật cao.

Hình thành được tác phong làm việc xuất sắc, tăng cơ hội việc làm khi về nước là cơ hội mà khiến nhiều lao động quan tâm hơn cả. Sau thời gian trung bình là 3 năm lao động bên xứ người, họ lo lắng không biết trở về quê hương mình sẽ tiếp tục bươn trải với công việc gì đây? Đây sẽ không còn là nỗi lo khi với môi trường làm việc tại các nước đang phát triển đặc biệt là Nhật Bản bạn sẽ hình thành được tính kỷ luật trong công việc như tuân thủ giờ giấc, nội quy công ty, tinh thần làm việc trách nhiệm cao, có ý thức giữ gìn vệ sinh công cộng,…những yếu tố thành đem lại kinh nghiệm, kiến thức quý giá để làm việc. Khi về nước, bằng vốn kỹ năng đó, thậm chí họ còn được đánh giá ngang bằng với những lao động có bằng cấp Việt Nam nhưng chưa có kinh nghiệm làm việc thực tế.

3.2. Xã hội được gì khi người Việt Nam tham gia xuất khẩu lao động

Dân số Việt Nam đang có sự gia tăng khá nhanh, tỷ lệ người trong độ tuổi lao động đang khiến tỷ lệ thật nghiệp nước nhà gia tăng đáng kể. Trước tình hình này, Bộ lao động phải luôn tìm ra biện pháp để khắc phục vấn nạn, cải thiện đời sống người dân. Nhưng với lực lượng dồi dào, thị trường việc làm trong nước lại không đủ đáp ứng, từ đó đề xuất cho cơ quan thẩm quyền phướng pháp đẩy mạnh thu hút người lao động tham xuất khẩu làm việc tại các quốc gia phát triển có nhu cầu cần lao động trên toàn thế giới.

Được coi là hướng giải quyết hữu hiệu, giải quyết việc làm cho hàng nghìn lao động mỗi năm cùng với nguồn thu ngoại tệ về cho đất nước. Thông qua xuất khẩu lao động hàng năm Nhà nước tiết kiệm được một lượng vốn đầu tư tạo chỗ làm mới cho người lao động. Ngân sách Nhà nước thu hàng trăm triệu USD qua phí bảo hiểm xã hội, thuế doanh thu của doanh nghiệp xuất khẩu lao động, lệ phí cấp giấy phép hoạt động xuất khuẩn lao động, lệ phí cấp giấy phép thực hiện hợp đồng lao động, lệ phí cấp hộ chiếu,…

Bên cạnh đó, xuất khẩu lao động còn góp phần mở rộng quan hệ đối ngoại, hợp tác trên nhiều lĩnh vực. Việc xuất khẩu lao động khiến quan hệ giữa nước cung ứng lao động và nước tiếp nhận lao động trở nên gắn bó hơn, hiểu nhau hơn, tạo ra mối quan hệ tốt đẹp giữa hai nước. Đồng thời xuất khẩu lao động còn thay Việt Nam đào tạo được đội ngũ lao động chất lượng cao, có tay nghề, tác phong chuẩn chỉnh khi làm việc.

Hiệu quả to lớn mà xuất khẩu lao động nước ngoài mang lại cho kinh tế, xã hội đất nước và thay đổi cuộc sống của nhiều hộ gia đình.

Tìm việc làm ngành nông nghiệp​

4. Tác động tiêu cực của xu thế xuất khẩu lao động

4.1. Đối với người lao động

Tâm lý muốn làm giàu nhanh mà lại tốn ít chi phí đầu tư khiến lượng cung lao động xuất khẩu sang nước ngoài “ồ ạt” đăng ký tham gia nhất là lao động ở các Tỉnh lẻ, nơi có điều kiện kinh tế còn khó khăn. Nhưng một thực tế đáng buồn hiện nay cho thấy, lợi dụng mong muốn này của người dân mà nhiều Công ty xuất khẩu lao động ma đã hình thành chiếm đoạt tài sản của người lao động rồi mất hút.

Chiều thức lừa đảo quá tinh vi khiến người lao động ít hiểu biết dễ dàng bị lừa. Ham muốn thay đổi cuộc sống thôi thúc họ đi vay trước các khoản chi phí nhưng rồi cái nghèo lại chồng chất cái nghèo, họ bị lừa hết tiền bạc và khoản nợ lại đè nén lên những người lao động tội nghiệp này. Thêm vào đó là hàng loạt các rủi ro khác như: Không xuất khẩu lao động được sau một thời gian chờ đợi gây lãng phí nguồn nhân lực rất lớn, rủi ro sau khi sang làm việc công ty nước ngoài bị phá sản và hàng loạt người lao động lại trở về quê nhà với hai bàn tay trắng.

Đôi khi bạn nhiều công ty xuất khẩu lao động sẽ tìm cho bạn những công việc có chính sách an toàn lao động không cao và các chế độ về nghỉ ngơi cũng không được tốt. Vì vậy cần tìm hiểu rõ về công việc mà bạn sẽ làm tại nước ngoài để có thể tìm việc làm an toàn lao động phù hợp với bản thân và thu nhập đem lại đúng với năng lực mà bạn bỏ ra.

Một khó khăn nữa mà tất cả lao động tham gia xuất khẩu làm việc tại xứ người ai cũng phải hứng chịu là chấp nhận xa quê hương, xa gia đình, xa vợ con trong khoảng thời gian dài. Nhưng cũng vì hoàn cảnh của cuộc sống, vì miếng cơm manh áo mà mưu sinh nơi xứ lạ. Không được bên gia đình sau những ngày làm việc vất vả, thực sự là một thiệt thòi rất lớn với họ nhưng biết làm sao đây? Hãy cố gắng làm việc đổi lấy cuộc sống xung túc bên gia đình mai sau.

4.2. Đối với xã hội

Với những lợi ích mà xuất khẩu lao động mang lại cho thị trường lao động dồi dào như Việt nam hiện này, khi nhắc tới những tác động tiêu cực của xu thế này, nhiều người hẳn cũng đang đặt ra dấu chấm hỏi lớn. Tuy nhiên, hoạt động gì cũng có hai mặt tác động, chỉ là Nhà nước ta đang cần thúc đẩy để nhận lại lợi ích giải quyết vấn nạn trước mắt chứ chưa hẳn đây sẽ là phương án tốt trong thời gian dài.

Ban đầu sẽ không có gì đáng báo động nếu không xuất hiện tình trạng lừa đảo, chiếm đạo tài sản của người lao động tại các trung tâm, Công ty xuất khẩu lao động ma. Điều này xảy ra, khiến xã hội lại thêm phần lo ngại. Nếu không có biện pháp khắc phục, tình trạng này sẽ lan rộng, khiến cho vấn nạn thất nghiệp không được giải quyết mà đời sống nhân dân lại càng khổ cực hơn, tỷ lệ người nghèo gai tăng ảnh hưởng tới sự phát triển của toàn đất nước.

Bên cạnh đó, đẩy mạnh xuất khẩu lao động có nghĩa rằng nước ta phải chấp nhận mất đi một nguồn lao động trẻ khá lớn. Trong lâu dài nếu xu hướng giới trẻ thích tham gia lao động tại nước ngoài gia tăng có thể dẫn tới sự kìm hãm phát triển mở rộng quy mô của nhiều doanh nghiệp trong nước và lượng doanh nghiệp kinh doanh sản xuất của nước ngoài đầu tư vào Việt Nam khi không có lao động đáp ứng nhu cầu làm việc.

Hơn nữa, hoạt động xuất khẩu lao động sang nước ngoài trên hình thức hợp đồng có thời hạn. Bởi thế sau khi kết thúc hợp đồng lao động, hàng loạt người lao động trở về, nếu việc làm trong nước vẫn không đáp ứng đủ thì tình trạng thất nghiệp vẫn sẽ không được đẩy lùi. Chấp nhận thực hiện hoạt động này, chắc chắn Bộ lao động đã vạch ra hết những rủi ro gặp phải nhưng với tình hình cấp thiết trước mắt, việc khuyến khích xu thế này là cần thiết.

Xuất khẩu lao động là một trong những con đường làm giàu nhanh nhất nhưng không phải là con đường duy nhất. Do đó, nếu quyết định lựa chọn làm việc tại nước ngoài hãy cân nhắc thật kỹ trước nhất là lựa chọn công ty môi giới. Và hãy tận dụng thời gian lao động tại những nước phát triển đó để tích lũy kinh nghiệm cần thiết phục vụ cho công việc sau này nhé!

Hi vọng với những thông tin trên đây, người lao động sẽ đưa ra lựa chọn thật đúng đắn, tránh rủi ro xảy đến để có hành trình làm việc thật suôn sẻ. Chúc các bạn may mắn và thành công khi tham gia xuất khẩu lao động!

>> Bạn có thể tham khảo: 

• Mẫu hợp đồng lao động mới nhất
• Việc làm marketing tại Hà Nội