Luật sư là gì? Những điều cần biết trong nghề luật sư

1. Luật sư là gì?

Luật sư là từ ngữ dùng để gọi những người hành nghề có mối liên quan trực tiếp tới các lĩnh vực về pháp luật khi mà họ có đầy đủ mọi điều kiện tiêu chuẩn bắt buộc mà nghề đòi hỏi, điều kiện hành nghề luật sư theo một quy định của pháp luật và được tùy thuộc vào mỗi quốc gia. Luật sư sẽ là người thực hiện các dịch vụ về mặt pháp lý dựa trên yêu cầu của khách hàng là các cá nhân, cơ quan, tổ chức…

Trước khi bàn đến khía cạnh pháp luật của nghề này, chúng ta cấn hiểu luật sư là gì và nghề luật sư trong cái nhìn tổng thể như thế nào.

Quyền bào chữa và quyền được bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp chính là một trong những quyền cơ bản của công dân. Người công dân có thể tự bào chữa, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình hoặc nhờ người khác bào chữa, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp đó trước Toà án. Xuất phát từ nhu cầu muốn được bảo vệ của công dân, luật sư và nghề luật sư đã ra đời, phát triển cách đây hàng trăm năm ở nhiều nước trên thế giới.

Còn đối với ở Việt Nam thì nghề luật sư là một nghề thuộc ngành luật, trong đó các luật sư bằng kiến thức pháp luật của mình sẽ độc lập thực hiện các hoạt động trong phạm vi hành nghề theo quy định của pháp luật và quy chế trách nhiệm nghề nghiệp, nhằm mục đích phụng sự công lý, góp phần tích cực bảo vệ pháp chế và xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam Xã hội chủ nghĩa. Mỗi một luật sư thì sẽ chuyên về một lĩnh vực khác nhau như về luật dân sự, luật hình sự, luật kinh tế,... để tư vấn bảo vệ cho khách hàng.

Để hiểu một cách cặn kẽ nhất thì Luật sư và nghề luật sư luôn gắn với sự hình thành và phát triển của hệ thống pháp luật nói chung và pháp luật về luật sư nói riêng. Pháp luật về luật sư là tổng thể các quy phạm pháp luật, cơ sở pháp lý điều chỉnh các mối quan hệ xã hội phát sinh trong tổ chức và hoạt động nghề nghiệp giữa luật sư với khách hàng, các cơ quan tiến hành tố tụng và cơ quan có thẩm quyền khác, về việc quản lý Nhà nước và sự tự quản của các tổ chức xã hội hay các đơn vị sự nghiệp hành nghề luật sư do Nhà nước đặt ra, thừa nhận và bảo đảm thi hành.

Có thể nói, pháp luật về luật sư và hành nghề luật sư có một vị trí quan trọng trong nền tư pháp, cũng như đóng vai trò rất lớn trong hệ thống pháp luật nói chung. Bởi vì Luật sư là một chức danh tư pháp độc lập và hoạt động nghề nghiệp của luật sư có vai trò rất quan trọng. Tính chất quan trọng đó thể hiện hoạt động nghề nghiệp của luật sư nhằm góp phần bảo vệ công lý, phát triển kinh tế và xây dựng xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Chính vì thế, pháp luật về luật sư chính là sự bảo đảm về mặt nhà nước cũng như xã hội để luật sư và hoạt động nghề nghiệp của luật sư được thực hiện một các đúng mực mang lại sự hiệu quả và thực thi được sứ mệnh cao cả của nó.

Xem thêm: Học viện Tòa án ra làm gì? - Câu trả lời không phải ai cũng biết!

2. Nghề luật sư và hành nghề luật sư ở Việt Nam

Ở Việt Nam, từ trước đến nay vẫn sử dụng cụm từ “nghề luật sư” để nói về chức danh nghề nghiệp thế nhưng xét trên mặt ngôn ngữ và thực tế thì như vậy là hoàn toàn chưa đúng chuẩn. Bởi vì “luật sư” là một danh từ dùng để chỉ người chứ không phải để chỉ nghề nghiệp. Đó là lý do vì sao trong tiếng Anh người ta dùng dùng hai thuật ngữ để phân biệt: Lawyer (luật sư) và practice law (hành nghề luật). Tuy nhiên, theo chúng tôi việc sử dụng các cụm từ “nghề luật sư” và “hành nghề luật sư” là phù hợp với thực tiễn của nước ta, vẫn có thể chấp nhận đượ vì một số lý do sau đây:

- Nếu dùng cụm từ “nghề luật” thì e rằng theo cách biểu hiện của ngôn ngữ Việt Nam sẽ quá rộng, không phải chỉ là việc bào chữa, biện hộ trước Tòa án và làm tư vấn pháp luật (cung cấp dịch vụ pháp lý) của luật sư.

- Theo một thói quen được định sẵn trong việc sử dụng ngôn ngữ ở Việt Nam, trong văn nói cũng như là văn viết thì thuật ngữ “nghề luật sư” cũng có thể là được chấp nhận, nó cũng khá giống với cách nói “kiến trúc sư” hay là “nghề kiến trúc sư”, “thầy thuốc” -  “nghề thầy thuốc”…

Hành nghề luật sư có những tính chất khá đặc biệt như cần phải chuyên nghiệp, có trình độ chuyên môn sâu về kiến thức pháp lý và kỹ năng hành nghề; Hành nghề chủ yếu bằng trình độ và kinh nghiệm chuyên môn chứ không phải là vốn vật chất; đối tượng phục vụ là khách hàng.

Theo thông lệ của các nước trên thế giới, cũng như theo quy định của pháp luật Việt Nam thì nội dung của nghề luật sư được nêu rõ tại Điều 22 của Luật Luật sư bao gồm:

- Luật sư sẽ tham gia vào việc tố tụng.

+ Thứ nhất, luật sư sẽ nắm giữ tư cách của người bào chữa, tham gia tố tụng hình sự. Vậy luật sư có thể bào chữa cho những đối tượng nào? Đó là những bị cáo, bị can, người bị tạm giữ hoặc bào chữa cho người đứng ra bảo vệ người bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong vụ án hình sự.

+ Thứ hai, có thể tham gia tố tụng dân sự với tư cách là người đại diện hoặc là người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong các vụ án về tranh chấp dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động, hành chính, việc về yêu cầu dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động và các vụ, việc khác theo quy định của pháp luật.

- Luật sư thực hiện công việc có liên quan đến tư vấn về pháp luật cho người dân

- Trong trường hợp hầu tòa thì luật sư sẽ phải là người đại diện ngoài tố tụng cho bên khách hàng để có thể thực hiện các công việc có liên quan đến vấn đề pháp luật.

- Thực hiện các dịch vụ về pháp lý khác theo một quy định chung của Điều số 22 Luật Luật sư. Các luật sư đủ về điều kiện sẽ được hành nghề một cách tự do, tự do lựa chọn về hình thức hành nghề cho mình là hành nghề trong tổ chức hành nghề của luật sư. Những luật sư còn có thể làm việc theo một hợp đồng cho tổ chức hành nghề về luật sư hoặc hành nghề với một tư cách là cá nhân, đặc biệt là tất cả các luật sư phải bắt buộc hành nghề theo đúng quy định của pháp luật.

Tuyển luật sư

2.1. Chức năng xã hội của luật sư

Trong điều kiện đẩy mạnh cải cách tư pháp, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, chủ động hội nhập kinh tế quốc tế thì vị trí, vai trò của luật sư trong xã hội ngày càng được nhận thức đầy đủ và toàn diện hơn. Hoạt động luật sư không những phục vụ đắc lực yêu cầu của hoạt động tư pháp nói chung, của hoạt động xét xử nói riêng, mà còn là nhân tố quan trọng hỗ trợ các quan hệ kinh tế thị trường phát triển. 

Chức năng xã hội của luật sư không chỉ thể hiện đậm nét trong lĩnh vực truyền thống và phổ biến của nghề luật sư là tham gia tố tụng mà còn trong phát triển kinh tế, đặc biệt là trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế của nước ta. Hoạt động tư vấn pháp luật của luật sư trong lĩnh vực đầu tư, kinh doanh, thương mại góp phần quan trọng trong việc tạo lập môi trường kinh doanh minh bạch, lành mạnh theo đúng pháp luật. Trong lĩnh vực này, luật sư còn tham gia hoạch định chính sách kinh doanh cho doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp tìm kiếm cơ hội kinh doanh trên thị trường trong và ngoài nước, đặc biệt là giúp doanh nghiệp phòng ngừa những rủi ro trong kinh doanh và đại diện cho doanh nghiệp trong giải quyết tranh chấp phát sinh. Với chức năng như thế, luật sư đóng vai trò là “cố vấn pháp luật” cho doanh nghiệp trong sản xuất, kinh doanh.

Cơ chế thực thi pháp luật mà “Nhà nước chỉ làm những gì pháp luật cho phép, công dân được làm tất cả những gì luật không cấm”, việc tuân thủ pháp luật trở thành ý thức tự giác trong từng hành vi ứng xử của mỗi công dân là nền tảng vững chắc để xây dựng xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Hoạt động nghề nghiệp của luật sư góp phần tích cực trong việc xây dựng và bảo đảm thực hiện hiệu quả cơ chế đó.

Việc làm Luật - Pháp lý tại Hà Nội 

2.2. Các hành vi nào được pháp luật quy định nghiêm cấm luật sư vi phạm?

Theo quy định của pháp luật tố tụng, quyền của luật sư trong hành nghề được mở rộng đáng kể, Luật Luật sư cũng tạo cơ chế thuận lợi cho luật sư trong việc thực hiện quyền, nghĩa vụ của mình. Tuy nhiên, Luật Luật sư cũng tạo cơ chế pháp lý để tăng cường trách nhiệm pháp lý, nâng cao kỷ luật, đạo đức và ứng xử nghề nghiệp của luật sư trong hành nghề. Đây cũng là định hướng quan trọng đối với việc xây dựng Luật Luật sư.  

Các hành vi bị nghiêm cấm đối với luật sư được quy định tại Điều 9, Chương “Những quy định chung” của Luật Luật sư. Luật sư thực hiện một trong các hành vi bị nghiêm cấm thì ngoài việc bị xử lý kỷ luật còn tuỳ theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự; nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật dân sự. Trong các hành vi bị nghiêm cấm đối với luật sư quy định tại Điều 9 của Luật Luật sư có thể phân thành ba nhóm sau đây:

- Nhóm thứ nhất liên quan đến những nghĩa vụ cơ bản của luật sư trong hành nghề. Những nghĩa vụ cơ bản này không những được pháp luật quy định mà còn là một nội dung quan trọng của quy tắc đạo đức nghề nghiệp luật sư, cụ thể là mâu thuẫn quyền lợi (điểm a khoản 1), bí mật thông tin (điểm c khoản 1), trung thực, bảo vệ tốt nhất lợi ích của khách hàng (điểm d và đ khoản 1).

- Nhóm thứ hai liên quan đến hoạt động của cơ quan nhà nước, cơ quan tiến hành tố tụng. Những quy định cấm này nhằm bảo đảm hoạt động của cơ quan nhà nước, cơ quan tiến hành tố tụng được thực hiện theo đúng pháp luật, góp phần phòng ngừa những hiện tượng tiêu cực trong thi hành công vụ (điểm b và điểm c khoản 1).

- Nhóm thứ ba liên quan đến việc bảo vệ lợi ích của Nhà nước, lợi ích công cộng, quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân (điểm g khoản 1).

Cùng với việc quy định các hành vi bị nghiêm cấm đối với luật sư, khoản 2 Điều 9 cũng nghiêm cấm cơ quan, tổ chức, cá nhân có hành vi cản trở hoạt động hành nghề của luật sư. Quy định này nhằm tạo cơ chế pháp lý hữu hiệu để luật sư thực hiện được đầy đủ quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của mình trong hành nghề. Đây cũng là một trong những điểm tiến bộ của Luật Luật sư.

Xem thêm: Biển thủ là gì? Phân tích các hình thức, đặc điểm của biển thủ

Việc làm Luật - Pháp lý tại Hồ Chí Minh

3. Những quy định liên quan đến tổ chức xã hội - nghề nghiệp của luật sư

Luật Luật sư quy định hoàn chỉnh hệ thống tổ chức xã hội - tổ chức nghề nghiệp của luật sư từ trung ương đến địa phương, đó là Tổ chức luật sư toàn quốc và Đoàn luật sư ở các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. Với việc quy định về Tổ chức luật sư toàn quốc và nhiệm vụ, quyền hạn của tổ chức này, Luật Luật sư đã tăng cường đáng kể vai trò tự quản của tổ chức luật sư.

Cụ thể là Tổ chức luật sư toàn quốc sẽ ban hành Quy tắc đạo đức và ứng xử nghề nghiệp luật sư (thay thế Quy tắc mẫu do Bộ Tư pháp ban hành như hiện nay); phối hợp với Bộ Tư pháp trong việc ban hành quy chế tập sự hành nghề luật sư, đào tạo nghề luật sư, kiểm tra kết quả tập sự hành nghề luật sư. Tổ chức luật sư toàn quốc còn được giao quyền cấp, thu hồi Thẻ luật sư, quy định mẫu trang phục luật sư tham gia phiên toà... Việc tổ chức bồi dưỡng thường xuyên về kiến thức pháp luật, kỹ năng hành nghề và tổng kết, trao đổi kinh nghiệm hành nghề luật sư trong cả nước cũng thuộc thẩm quyền của Tổ chức luật sư toàn quốc. Việc giải quyết khiếu nại đối với quyết định kỷ luật và các quyết định khác của Ban Chủ nhiệm các Đoàn luật sư cũng được giao cho Tổ chức luật sư toàn quốc.

Đoàn luật sư và Tổ chức luật sư toàn quốc tổ chức và hoạt động theo quy định của Luật Luật sư và Điều lệ của tổ chức mình. Điều lệ của Đoàn luật sư do Chủ tịch Uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương phê duyệt, Điều lệ của Tổ chức luật sư toàn quốc do Bộ Tư pháp phê duyệt sau khi thống nhất với Bộ trưởng Bộ Nội vụ. Đây cũng là điểm mới được quy định trong Luật Luật sư.

Tìm việc làm

Từ bài viết trên của timviec365.vn đã cho độc giả thấy được phần nào về luật sư là gì cũng như là những điều cần biết trong nghề luật sư. Để từ đó các bạn có thể xác định cũng như là định hướng được nghề nghiệp trong tương lai của mình. Timviec365.vn là một website đăng tin tuyển dụng, giúp các bạn có thể tìm được một công việc ưng ý và phù hợp với bản thân mình, là cầu nối giữa các nhà tuyển dụng với ứng viên. Chúc các bạn thành công với công việc của timviec365.vn.